1986 BRABANTS HEEM JAARGANG 38 - Hops

-t-
DE TELOORGANG VAN DE HEIDE
Eeuwenlang is de heide van kapitaal belang geweest voor de Kempense boer.
Dit is ook al te illustreren aan de talloze processen tussen gemeenten aangaande
de heide in grensstituaties waar er geen natuurlijke maar conventionele grensafbakeningen
waren. Bergen papier zijn hierover bewaard en waanzinnig hoge
bedragen werden eraan uitgegeven, in een toch meestal armoedige tijd, voor
ons wat moeilijk te omvatten, maar niet als we beseffen welke centrale economische
positie de heide eeuwenlang heeft ingenomen.
De eerste dennenbossen in de Kempen werden op het einde van de 18de eeuw
aangeplant, gestimuleerd door het Oostenrijks bewind. Dennenaanplanting
werd toen als dé ontginningsmethode voor de Kempen beschouwd, in het midden
van de 19de eeuw - na de kanalenaanleg - gecombineerd met wateringen
(geïrrigeerde heidegronden). Voor de overheid stond heide gelijk met woeste
grond, wat niet het geval was, zoals we eerder hebben betoogd. Vóór men tot
zgn. ontginning overging, werd de plaatselijke besturen wel om een soort advies
gevraagd, maar men hield er niet de minste rekening mee. Enkele grootgrondbezitters
(in de Kempen vrijwel uitsluitend een aantal abdijen en
kloosters) en de plaatselijke besturen (Gemeente, Kerk en Armenbestuur) gingen
in de tweede helft van de 18de eeuw het eerst tot dennenaanplanting over,
weliswaar nog op kleine schaal. In plaatsnamen komt vanaf die tijd bos voor
het eerst voor in de bet. „dennenbos". Na 1830 zal de bebossing van de heide
op grotere schaal voortgezet worden. Een wet uit 1847 maakte de ontginning
91