07-2010

juli 2010!
KEEP IN TOUCH
Man Of The Match
Op de avond van het eerste succes van het Nederlands voetbalelftal in Zuid-Afrika ontspint zich
op de televisie een discussie of Wesley Sneyder de terechte Man Of The Match is. Bij de VGV is
daarvan geen sprake, wij zijn het volmondig eens met de benoeming van Rick Driessen tot Man Of
The Match van het afgelopen jaar. Zowel tijdens de Algemene Ledenvergadering als in alle contacten
met de leden van onze vereniging blijkt iedereen van mening dat Rick een uitstekende wedstrijd heeft
gespeeld. En zoals alleen Rick dat kan, aanvaardt hij die eretitel met gepaste bescheidenheid. Toch
heeft hij onze vereniging geloodst door een turbulente periode die niet eenvoudig was. Met
diplomatie, humor en gevoel voor verhoudingen heeft hij het gered.
Rick, nogmaals veel dank.
Kort geleden is het eerste VGV Golftournooi gespeeld, één van de opdrachten die ik mijzelf in
mijn vorige bestuursperiode als bestuurslid Algemene Zaken had opgelegd. Met de bedoeling dit een
tot een jaarlijks evenement te bombarderen is een prachtige Jaartrofee ontworpen door Menno Meyer
die zijn sporen vooral verdiende in de zeilsport. Ook daar was een Man Of The Match die deze hoofdprijs kreeg uitgereikt. Elders
in dit nummer kunt u in een verslag van deze mooie dag lezen wie die eer is toegekomen.
Competitie blijft een vorm van verbinding, hoe vreemd dat ook moge klinken. In dat
verband is het ook de bedoeling om de Bridgers onder ons te prikkelen tot een treffen
in wedstrijdverband. Edo Brandt heeft zich bereid verklaard te onderzoeken of er een
bridgetournooi kan plaatsvinden voorafgaand aan het op 9 oktober a.s. geplande
diner-dansant. Noteert u alvast de datum in de agenda’s, ook als u niet Bridget maar
wel danst. U verneemt hier binnenkort meer over. Op veler verzoek zal het hier een
Pair of the Match betreffen, met andere woorden: de dames tellen mee.
Ik moest helaas afzeggen voor de voorjaarsreünie, maar heb begrepen dat het een
groot succes was, daar in Downunder Brabant. Men Of The Match: Gerrit van der
Meer en Dennis Bakrude. Hulde!
Ik wens u allen een heerlijke zomer!
Jim van Beusekom, voorzitter
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 2
KEEP IN TOUCH
Bestuur VGV
Jim van Beusekom – voorzitter
Harry Happel – vice-voorzitter en
penningmeester
Jan F. Schipper – secretaris
Jaap Veenstra – ledenadministratie
André Hermans – pensioenzaken
Ruud Holswilder – algemene zaken
Pensioencommissie
Lou van Munster
Frans Goudappel
Jan F. Schipper
Wim van Beek
André Hermans
Reüniecommissie
Gerrit van der Meer
Dennis Bakrude
Redactie KiT
Edo Brandt
Ledenadministratie
Jaap Veenstra
Webmaster
Rob Koiter
www.vgv-ned.nl
Redactionele artikelen en ingezonden stukken
verwoorden niet noodzakelijk de mening van het
bestuur van de Vereniging.
Ingezonden stukken worden alleen in overleg met de
auteur geredigeerd.
Keep in Touch verschijnt driemaal per jaar.
NOTOFAM
Notice To Former Airmen
Voorwoord
Het is een genot als redacteur actief te zijn in deze vereniging. Onder een
wolkeloze hemel stijgt de temperatuur gestaag en groeit en bloeit de VGV. De
bijdragen voor uw lijfblad stromen binnen en omdat ik met het bestuur om financiële
redenen een maximum van 24 bladzijden heb afgesproken, bevind ik me in de luxe
situatie dat ik keuzes moet maken. Dat houdt tevens in dat ik mensen teleur moet
stellen en dat gaat me aan het hart. Ik kan iedereen tevreden stellen door overal te
snijden en te snoeien maar ik geef er de voorkeur aan de stukken die geplaatst
worden de aandacht te geven die ze verdienen. De teksten die daarbij sneuvelen
worden doorgeschoven naar een volgende uitgave.
In deze editie aandacht voor het overlijden van Geert Emmens. Cees de Jager
bezocht de uitvaart en zette de redactie op het spoor van een bijzonder verhaal over
deze collega die 4.000 uren voor de KLu en nog eens 25.000 voor de KLM bij elkaar
vloog.
Een andere markante persoon die kortgeleden overleed is Harry Bouwmeester.
Hij illustreerde het eerste deel van Leven van de Lucht, schilderde jarenlang de
kerstkaarten van de VNV en ontwierp het logo van RKPA en VGV.
Dan de laatste bijdrage voor ons lijfblad van Frits Brouwer. Frits verlaat eind dit
jaar de Deelnemersraad waarin hij zich gedurende 17 jaar sterk heeft gemaakt voor
onze belangen. De redactie bedankt Frits voor zijn bijdragen. Binnenkort zult u van
het KLM Pensioenfonds de uitnodigingen voor het stemmen ontvangen. Het bestuur
van de VGV draagt voor als kandidaten voor de fondsorganen: Lou van Munster
(bestuur); Ben Nijssen (deelnemersraad) en Wim van Beek (verantwoordingsorgaan).
Tijdens de Algemene Ledenvergadering namen we afscheid van voorzitter Rick
Driessen. Hij werd opgevolgd door Jim van Beusekom. Ruud Holswilder trad toe als
bestuurslid algemene zaken.
Leen van Rijswijk memoreert zijn bijdrage aan Op de Bok van 45 jaar geleden
die al die jaren zeer actueel is gebleven en dat ook nu is.
Verder (foto)verslagen van een tweetal bijeenkomsten: de voorjaarsreünie in Den
Bosch en Gilze-Rijen en het eerste VGV Golftournooi te Nunspeet.
Uit doorgaans welingelichte bronnen heeft de redactie vernomen dat Pete
Orange verantwoordelijk was voor de Gospel According to St. EGT.
Onze webmaster Rob Koiter verhaalt van zijn ervaring met de Da Vinci-robot.
Edo Brandt, redacteur
Sluitingsdatum kopij volgende uitgave
26 november 2009
Redactieadres KiT:
Louisahoeve 39, 2131 MP Hoofddorp
e.n.m.brandt@quicknet.nl
Secretariaatsadres VGV:
De Ronge 1, 1852 XA Heiloo
Bankrekening:
41.94.88.138 t.n.v. Vereniging
Gepensioneerde Verkeersvliegers
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 3
KEEP IN TOUCH
Snailmail
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 4
KEEP IN TOUCH
Oorlogsvlieger
Lieve mensen,
Fijn dat jullie hier naar toe zijn gekomen om samen met
ons afscheid van Geert te nemen.
In de periode van Geert’s ziekte heb ik veel nagedacht over
onze jaren samen. En hoe meer ik daar over nadacht, hoe
zekerder ik wist dat het grote thema in Geert’s leven de Tweede
Wereldoorlog is geweest. En omdat die oorlog zo’n grote rol
heeft gespeeld in de vorming en ontwikkeling van Geert, was
die invloed ook bepalend voor hoe wij samen ons leven hebben
geleefd. Het was voor mij dan ook een logische keuze om bij
zijn afscheid muziek te laten spelen die rondom de Tweede
Wereldoorlog populair was.
Oorlog is geen gemakkelijk thema voor een huwelijk, zo is
achteraf gebleken. Maar als jonge vrouw zag ik dat natuurlijk
niet zo. Geert en ik leerden elkaar kennen bij de KLM. Hij was
vlieger en ik stewardess. We vlogen samen op een vlucht naar
Brussel en zo is het allemaal begonnen. Ik raakte geboeid door
zijn persoonlijkheid en vond dat hij iets had dat jongens van
mijn eigen leeftijd niet hadden. Ik kan niet eens precies
benoemen wat dat was. Maar ik weet wel dat ik me enorm tot
hem aangetrokken voelde en vond het fijn om te ontdekken dat
dit wederzijds was.
Op 17 april j.l. is op 92-jarige leeftijd Geert Emmens
overleden. Collega’s die de uitvaart bijwoonden, waren
getroffen door de wijze waarop tijdens die plechtigheid
zijn echtgenote Fransje en huisvriend Everard Bakker
zijn leven en het leven met hem beschreven. Geert was
een bijzondere man die heeft geleefd in een bijzondere
tijd. In de gesproken woorden wordt ons daarop een
bijzondere blik gegund, enerzijds door de ogen van een
vrouw en echtgenote, anderzijds door die van een
collega-militair. De redactie wil de lezers en ditmaal in
het bijzonder ook de lezeressen van de KiT de
gelegenheid geven daarvan kennis te nemen.
We trouwden in 1956 en gingen in Blaricum wonen. Het
was toentertijd voor vrouwen gebruikelijk dat je stopte met
werken zodra je ging trouwen. Al gauw kwamen er kinderen en
die namen al mijn tijd en zorg in beslag. Omdat Geert vloog,
was hij soms weken van huis. Al doende leerde ik om geheel
zelfstandig het gezin draaiende te houden.
We kregen twee jongens en twee meisjes. Helaas is ons
eerste meisje levenloos geboren. In die tijd werd daar niet veel
aandacht aan geschonken. Annemieke werd direct bij me
weggehaald. Een paar dagen later is Geert met een piepklein
kistje onder zijn arm met de uitvaartverzorger naar de
begraafplaats gegaan om het meiske te begraven. Een paar uur
later kwam hij afscheid van me nemen in het ziekenhuis want
er moest weer gevlogen worden. Zo ging dat toen. Natuurlijk
had ik het hier moeilijk mee. Op zulke momenten wegen de
nadelen van een veel afwezige echtgenoot erg zwaar. Ik voelde
me verdrietig en eenzaam.
In de loop der jaren heb ik leren begrijpen hoe Geert
diegene geworden is die hij was. Hij werd geboren op 21 maart
1918 in Delfzijl in een streng gereformeerd gezin. Hij was de
oudste in een rij van vijf kinderen. Zijn vader was hoofd der
school. Helaas stierf vader toen Geert zeven jaar oud was. Het
was een hele opgave voor zijn moeder om de kinderen alleen
groot te brengen. Geert heeft de kweekschool gevolgd en is nog
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 5
KEEP IN TOUCH
Oorlogsvlieger
een aantal maanden schoolmeester geweest. In 1938 ging hij in
militaire dienst. Hij begon als soldaat bij de landmacht maar
toen hij een advertentie zag van de luchtmacht, heeft hij hier
direct op gereageerd. Zo kreeg hij zijn opleiding tot vlieger.
Toen de oorlog uitbrak, kon hij net zo’n beetje een toestel in de
lucht houden. Op 10 mei 1940 zijn hij en zijn collega’s met hun
vliegtuigjes naar Engeland gevlucht.
Geert kreeg een gedegen opleiding als oorlogsvlieger en
kwam in 1942 terug in Engeland. Hij werd als vlieger
toegevoegd aan het 320 e squadron en maakte samen met zijn
maten vele vluchten naar Duitsland, Nederland en Frankrijk
waar ze bombardementen moesten uitvoeren. Zo hielp hij mee
aan de bevrijding van de Duitse heerschappij. Hoe dat is om
met zo’n team in een klein vliegtuigje zulke opdrachten uit te
voeren, daar hoorde je Geert vroeger niet over. Ze deden het
gewoon. En als er iemand niet levend mee terugkwam dan
zaten de mannen even bij elkaar om er over te praten maar
gingen een paar dagen later weer de lucht in. Die dingen
gebeuren nu eenmaal. Je zette je er overheen en ging weer
door.
Geert Emmens, tweede van rechts, met zijn bemanning voor hun
B-25 Mitchell
Die laconieke houding hadden de jongens beslist nodig om
hun werk goed te kunnen blijven doen. Het waren vastberaden
mannen vol strijdlust die er alles voor over hadden om de
vijand een lesje te leren. De onderlinge band was sterk. Ik ben
nog altijd trots op wat Geert voor ons land heeft gedaan. Het
was trouwens wel zijn oorlog. Ik had zelf als jong meisje ook de
oorlog meegemaakt maar voor Geert telde dat niet echt mee.
Hoewel dat me vroeger wel eens heeft gestoken, is het op zich
wel te begrijpen. Elk jaar ging ik trouw met hem mee naar de
herdenking op de Grebbeberg. Maar nooit kreeg ik hem zover
dat hij met mij meeging naar de herdenking in Nijmegen, waar
mijn herinneringen lagen.
Geert kwam met een positieve houding uit de oorlog. Hij is
tot 1948 bij de luchtmacht gebleven en stapte toen over naar de
KLM. Dat deden meer oorlogsvliegers. Ze kwamen elkaar later
wel weer tegen als ze, net als Geert en ik, naar de jaarlijkse
feesten van de vliegervereniging kwamen. De heren strak in het
pak gestoken en de dames in prachtige jurken. Wij dames
verheugden ons op een avondje dansen en feesten. Maar de
oud-oorlogsvliegers belandden al gauw aan een tafeltje in een
rustige hoek. Onder het genot van een pilsje werden dan de
herinneringen opgehaald en was de sfeer van vroeger weer
even terug. Jongens onder elkaar. Wij vrouwen vonden dat niet
zo leuk natuurlijk en zochten troost en herkenning bij elkaar.
Geert heeft tot 1974 gevlogen, toen was hij 56 jaar oud.
Persoonlijk vond ik hem veel te jong om thuis te gaan zitten,
dus stimuleerde ik hem om zijn oude vak van onderwijzer weer
op te pakken. Al gauw bleek dat dit geen succes was. Na 36 jaar
werken hield Geert het voor gezien. We waren van Blaricum
naar Oosterwolde verhuisd en zo’n 25 jaar geleden kwamen we
in Vledder wonen. De tuin was voor Geert, daar kon hij zijn
energie goed in kwijt.
Na zijn pensionering is hij veel gaan nadenken over de
oorlog. De herinneringen aan de schaduwzijde van die periode
hebben heel veel emoties bij hem bovengebracht. Hij werd er
wat toegankelijker door, ook voor de kinderen. We leerden
beter begrijpen wat hij als jong mens heeft doorstaan. Bij hem
kwamen ook schuldgevoelens naar boven. Waarom waren zijn
kameraden wel gestorven en hij niet? Zulke vragen hielden
hem bezig.
Zoals elk huwelijk heeft ook het onze z’n tijden gekend.
Het was niet altijd even leuk om een man te hebben die weinig
aandeel had in de opvoeding van de kinderen. Het was ook niet
altijd even gemakkelijk om met Geert te praten over de dingen
die mij raakten. Juist in momenten van emotionele stormen heb
ik Geert erg gemist. Het was geen onwil van zijn kant maar
puur onvermogen. Hij was nu eenmaal getraind om zijn
gevoelens te beheersen en zich snel over gebeurtenissen heen te
zetten. Zijn emotionele afstandelijkheid en zijn laconieke
levenshouding zijn ooit zijn behoud geweest, het was zijn
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 6
KEEP IN TOUCH
Oorlogsvlieger
De Grebbeberg
overlevingsmechanisme. Het is dan best lastig om dat later weer
af te moeten leren. Dat is de keerzijde van de moed die hij
tijdens de oorlogsjaren heeft betoond. Alle roem heeft zo zijn
prijs.
Gelukkig zijn er ook veel mooie dingen die we samen
hebben beleefd. Ik bewaar hele warme herinneringen aan onze
vakanties op Terschelling. We bivakkeerden daar wel drie
maanden per jaar, waaronder alle schoolvakanties. Geert kwam
dan overvliegen en we hebben samen met Rob, Geert-Jan en
Irene eindeloos veel gewandeld en gefietst en ons aan het
strand vermaakt. Hij was een sportieve, gezonde vader met een
geweldig uithoudingsvermogen. Hij is niet voor niets bijna 92
jaar oud geworden.
Samen hebben we veel kunnen reizen. Het was heerlijk.
Elke winter gingen we naar ons vaste adres in Noorwegen waar
we genoten van het langlaufen.
Geert heeft in de afgelopen maanden beseft dat zijn leven
op z’n einde liep. Hij is van de bemanning van zijn squadron
de laatste die is gestorven, zoals het een goede captain betaamt.
Hij verlangde naar het weerzien met de jongens. Geert heeft
zijn eindbestemming bereikt.
Fransje Emmens-Jautze
“Het is mooi geweest.”
Vandaag is het precies 70 jaar geleden dat de toen 22jarige
Geert Emmens in de rang van reserve-sergeant leerlingvlieger
tijdens de mobilisatie dagelijks te vinden was bij de
radio. “We hoorden,” aldus dhr. Emmens, “de redevoeringen
van Hitler en Goering en vroegen ons af hoe dit zou eindigen.”
Geplaatst op vliegschool Souburg kreeg hij op 10 mei een
antwoord. ’s Nachts om 04:00 u was hij getuige van een
luchtaanval op het vliegveld. De overgave na het
bombardement op Rotterdam veroorzaakte veel emotie.
Gemotiveerd om voor Koningin en Vaderland de vijand te
weerstaan, verliet hij na motorproblemen Zeeland met zijn
Fokker tweedekker. Onbekend met de bestemming kwam hij na
een hachelijke reis – met eerste verliezen – uiteindelijk via
Frankrijk in Wales aan. Strijdbaar als hij was, wilde hij getraind
worden op de Spitfire om deel te nemen aan de ‘Battle of
Britain’. Zijn teleurstelling was groot toen hij te horen kreeg dat
hij voor een vervolgopleiding naar Nederlands-Indië zou
worden uitgezonden. Gedetacheerd bij de K.M. werd hij
aldaar geschoold met het vliegen op toestellen van de M.L.D.
Augustus 1941 zette hij weer voet op Britse bodem.
Een maand later was hij op het vliegveld Grantham voor
een opleiding op de tweemotorigen. “We mochten de les uit,”
aldus dhr. Emmens, “toen er een Lockheed Hudson landde van
het Dutch 320 squadron. Met dit vliegtuig zou ik binnenkort
gaan vliegen, maar ik had er nog nooit eentje gezien.
Er stapte een Nederlandse bemanning uit, waaronder een
marinier airgunner. Tot mijn verbazing zag ik dat dit mijn neef
Hiddo was. Die avond hebben we vele pubs bezocht. Bij het
afscheid zei ik: ‘Hiddo, jongen, als ik straks terugkom bij het
squadron, dan zal ik proberen je in mijn crew te krijgen.’ Nou
dat was fantastisch.”
Maar het liep anders. Nog voordat Geert Emmens terug
kwam was Hiddo al weggebleven. “Bij terugkomst van de
oorlog ben ik langs oom Klaas en tante Mien gegaan. Ik kwam
daar aanzetten als overlevende van de oorlog, terwijl zij wisten
dat hun zoon was weggebleven in de strijd. Ik voelde me erg
schuldig.”
Mogelijk dankzij mascotte Jane maakte hij in oktober 1943
– als enige – een veilige landing op de thuisbasis Lasham. Hij
omschreef deze vlucht als het ergste wat hem is overkomen.
Tijdens de bommenrun kreeg de formatieleider een voltreffer
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 7
KEEP IN TOUCH
Oorlogsvlieger
in de brandstoftank, waarna hij de lichaamsdelen voorbij zag
komen.
Hierbij het getuigenverslag van een bemanningslid:
“Opeens kwam er een luide kreet over de boordtelefoon van
onze vlieger Geert Emmens. … (Ik zal het eerste woord niet
herhalen) commandant Bakker heeft een voltreffer… zijn kist
staat in brand!”
Na terugkomst op Lasham
maakte Geert Emmens mee
hoe de echtgenote van de
commandant troost bracht bij
gezinnen van het 320
squadron. “Dit was bijzonder
indrukwekkend,” aldus dhr.
Emmens, “aangezien ik kort
daarvoor aan haar had verteld
dat haar man absoluut dood
was.”
Zonder vorm van emotie
zei wing commander Lynn
tegen Geert Emmens: “Come
on boy, these things happened
before.” En Lynn liep
emotieloos weg. Dit voorbeeld
indachtig pakte ook hij de
draad weer snel op zodra er bij
het ochtendwaken in de
nissenhut een bed van een collega onbeslapen werd
aangetroffen. Uit zelfbescherming reageerde ook hij op een
gegeven moment laconiek en emotioneel afstandelijk.
Het is deze houding die hij kon manifesteren toen hij na de
oorlog in zijn gezin en als gezagvoerder bij de K.L.M. te maken
kreeg met verdrietig nieuws. Maar ook uit naastenliefde was het
voor hem niet eenvoudig om deze emotie te delen.
Hij voelde zich verantwoordelijkheid voor zijn bemanning.
Dit waren telegrafist De Vries Humél, co-pilot Van Berkum en
airgunner Roukema.
“Kort voor we boven de target zaten,” aldus een van de
bemanningsleden, “meldde hij zich. ‘Jongens, zijn jullie gereed?
Check nog even je parachute.’ Voorbij het doel vroeg onze
captain aan ons afzonderlijk hoe het met ons was. Vele malen –
hij stond er op – trainde hij met ons droog in het veld zodat we
instinctief zouden handelen bij een hit. Wij kijken met groot
respect terug op onze captain. Hij was een voortvarend piloot!
Ik heb mijn leven aan hem te danken.”
Geroerd vertelde dhr. Emmens meerdere malen over zijn
begrip voor een select aantal inwoners van Breskens, die zijn
aanwezigheid bij de herdenking van 11 Sept 1944 niét op prijs
stelden. Bij de aanval op die dag op de veerdienst naar
Vlissingen, waar 50.000 Duitsers mee probeerden te
ontsnappen, lieten 225 burgers
het leven. Later heeft hij
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers
samen met zijn echtgenote
alsnog bloemen gelegd bij
Marietje. Deze gebeurtenis is
de aanleiding geweest voor de
Netwerkuitzending over 320
squadron van september vorig
jaar.
Naast 4 Militaire
Willemsorden, is 162 maal een
dapperheidsonderscheiding
aan een lid van het 320
squadron uitgereikt. Ook
Geert Emmens ontving uit
handen van Koningin
Wilhelmina het vliegerkruis
vanwege zijn maar liefst 88
uitgevoerde operationele
oorlogsvluchten. Zich bewust
dat hij een ‘lucky boy’ is geweest, droeg hij deze onderscheiding
op aan zijn kameraden. 156 Van hen bleven weg, 56 zijn nog
steeds vermist.
Meneer Emmens, U wist dat iedere vlucht de laatste kon
zijn, en toch bleef U op uw post. Onder de indruk van uw
bescheidenheid, en met zeer groot respect voor uw inzet, was
U, naast held, een Gentleman.
Rust Zacht, U heeft uw missie volbracht.
Everard Bakker www.litho320.veteranen.nl
Woorden in combinatie met muziek zetten de bijzondere toon
van dit afscheid. Aan het eind blies een militaire vlieger "The
last Post" als een indrukwekkend en persoonlijk slotaccoord.

juli 2010! pagina 8
KEEP IN TOUCH
Pensioenzaken
DR-vergaderingen
Op 10 mei 2010 is de DR autonoom bijeen geweest. De
overlegvergadering samen met het bestuur was op 20 mei.
Jaarverslag en beleggingsplan
De belangrijkste onderwerpen van beide vergaderingen
waren het jaarverslag 2009 en beleggingsplan 2010. De DR
heeft een aanzienlijk aantal wijzigingen voorgesteld in het
concept-jaarverslag; niet van schokkende inhoud, maar
sommige wel wezenlijk en heel veel tekstuele verbeteringen.
Het Fonds heeft een totaalrendement gehaald van 10,5%; dat is
1% lager dan een vergelijkbare portefeuille (benchmark).
Niettemin is de dekkingsgraad steeds ruim voldoende geweest.
Het beleggingsplan behelst complexe materie. Daarin
wordt omschreven waarin het fonds zal gaan beleggen. Op
hoofdlijnen is dat in obligaties, aandelen en vastgoed, maar
binnen die groepen kan heel veel gedifferentieerd worden.
Ondermeer is besloten om van de aandelenportefeuille meer te
beleggen in opkomende markten.
Verantwoordelijk investeren
Op mijn verzoek heeft de DR aan het bestuur verzocht om
bij het investeren meer rekening te houden met duurzaamheid
en mensenrechten. Diverse pensioenfondsen zijn ons hierin al
voor gegaan. Uit zowel het jaarverslag 2009 als uit het
beleggingsplan 2010 blijkt dat het bestuur van ons Fonds een
zeer onderkoeld beleid voert t.a.v. deze onderwerpen. Het
bestuur meent dat die zaken niet op de weg van het Fonds
liggen. De door de regering ingestelde Commissie Frijns houdt
een pleidooi om daar wel rekening mee te houden. Ook de V.N.
heeft hier een beleid voor, de “Principles for Responsible
Investment”. Uit een onderzoek van Mercer (actuaris van ons
fonds en grootste bedrijf ter wereld op dit gebied) blijkt dat in
meerderheid er een positieve relatie is tussen ‘Responsible
investment’ en het resultaat van beleggingen. Reden temeer dus
om daar bij het beleggen mee rekening te houden. De reactie
van het bestuur op ons verzoek was bepaald niet enthousiast,
maar we hopen toch dat men er over na gaat denken.
Laatste overlegvergadering van deze DR
Deze vergadering was de laatste van deze DR met het
bestuur, want de zittingsperiode van deze DR eindigt op 30
september. Drie van de vijf DR-leden komen na 1 oktober niet
terug in de DR. Voor het bestuur
was dit blijkbaar geen punt om
speciaal te memoreren en afscheid
te nemen van deze DR. De
voorzitter van de DR (Jeroen
Quist, een jonge vlieger) heeft zijn
teleurstelling uitgesproken over de
geringe bereidheid van het bestuur
om met de DR te overleggen (zoals
de wet en de statuten
voorschrijven). Het bestuur aanhoort en zegt dan er over na te
zullen denken. Het is te hopen dat het bestuur t.a.v. de nieuwe
DR zich coöperatiever zal opstellen. Zelf heb ik gememoreerd
na 17 jaar afscheid te nemen en blij te zijn dat toch een aantal
zaken is bereikt, waaronder gepensioneerden in het bestuur en
het in stand houden van de DR.
Landelijke ontwikkelingen
Wetsvoorstel Medezeggenschap
Het begint zo langzamerhand een echte Soap te worden.
De tegenstanders van medezeggenschap van gepensioneerden
(PvdA, CDA en CU) hadden zo langzamerhand weinig
argumenten meer over. Daarom hebben ze hun toevlucht
gezocht in het indienen van een amendement. Daarin kregen
de gepensioneerden in bedrijfstakpensioenfondsen het recht om
één zetel te bezetten in het bestuur. Dus niet naar rato van de
aantallen gepensioneerden en actieven. Ondemocratisch dus.
Maar gelijktijdig wilde het amendement op zeer ongelukkige
wijze de structuur van pensioenfondsen veranderen. Het zat zo
knullig in elkaar dat dezelfde indieners twee weken later een
gewijzigd amendement hebben ingediend. De indieners van
het wetsvoorstel hebben daarop een nota van drie deskundigen
(waaronder ondergetekende) naar de Kamer gestuurd waarin
van beide amendementen geen spaan heel blijft. Inmiddels zijn
er verkiezingen geweest en hebben PvdA, CDA en CU geen
meerderheid meer in de Tweede Kamer. Er is nog geen datum
bepaald voor verdere behandeling, maar de hoop is dat het
voor het zomerreces zal zijn. Weer afwachten dus.
Frits Brouwer,
lid Deelnemersraad van het KLM-pensioenfonds
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 9
KEEP IN TOUCH
Algemene Ledenvergadering 2010
Delay Code 99
Met deze woorden opent voorzitter Rick Driessen even na
enen de Algemene Ledenvergadering 2010 van onze
vereniging, gehouden op woensdag 21 april in hotel ‘De Witte
Bergen’ in Eemnes. Zo’n zestig leden staan een minuut stil bij
degenen die ons tijdens het afgelopen verenigingsjaar zijn
ontvallen: Harry Post, Kees Wilbrink, Nico Verhoef, Frans de
Vilder, Jan Stobbaerts, Arne Swaan, Leigh Hammond, Willem
ter Reehorst, Rob Staal, Rob Stoutjesdijk, Kees van Vliet, Jan
Poppen, Jan de Wit, Lou van Leeuwen, Jonke Johnsson, Hans
Gijswijt, Huub Hierck en Geert Emmens.
Met vreugde stelt de voorzitter vast dat, tegen zijn
verwachting in, al binnen een jaar de boel op orde is. Hij prijst
de ploeg waarmee hij dit voor elkaar heeft gekregen. Daarna
worden Notulen en Mededelingen in rap tempo afgewerkt.
Pensioenzaken
André Hermans geeft een kort overzicht van de
ontwikkeling van de dekkingsgraad van het KLM
Pensioenfonds die nog steeds boven de 130% ligt. Opmerkelijk
aangezien deze zwaar onder druk staat als gevolg van een lage
rente en verhoogde sterftecijfers.
De KLM heeft de fondsen verzocht om een aanzienlijke
lening. Dit verzoek is afgewezen daar de voorwaarden niet
strookten met de geldende rendementseisen.
Het Vliegend Fonds opereert heel conservatief, voor het
merendeel (ongeveer 60%) belegd in obligaties, waarvan een
groot deel in ‘inflation linked bonds’ en slechts 26% in
aandelen.
Reünies & activiteiten
Op 26 mei vindt de voorjaarsreünie plaats. We gaan naar
den Bosch en Gilze Rijen. Het loopt nog geen storm,
vermelden Gerrit van der Meer en Dennis Bakrude.
Mogelijk speelt het relatief hoge deelnamebedrag een rol.
De ‘Royal Netherlands Air Force Historic Flight’ draait zonder
subsidie, de reden van de vrij hoge prijs van hun programma.
Maar die is het dubbel en dwars waard.
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 10
KEEP IN TOUCH
Algemene Ledenvergadering 2010
Voor de najaarsreünie gaan we van 3 tot en
met 10 september naar Cyprus. De aanmelding
verloopt naar tevredenheid al is het maximum
aantal deelnemers (55) nog niet bereikt. Op 15 juni
wordt op de baan van Nunspeet het VGV
Golftoernooi gehouden waar een fraaie
wisseltrofee te winnen valt. Voorts wordt dit jaar op
een locatie in het midden van het land het Cockpit
Diner Dansant nieuw leven ingeblazen.
Interne zaken
Financiële verantwoording
Volgens de kascommissie ziet de financiële
administratie er prima uit en biedt het gepubliceerde verslag
een getrouw beeld van het financiële reilen en zeilen van onze
vereniging. Het komende jaar nemen Frans Goudappel en Geo
de Kruijk plaats in de commissie. De voorzitter bedankt Jan
van Wijngaarden voor zijn inspanningen; Joop Puts meldt zich
als nieuwe reserve. De hoogte van de contributie voor 2011
wordt gehandhaafd op € 30,=.
Secretariaat
De leden worden dringend verzocht adreswijzigingen zo
snel mogelijk door te geven. Vanuit de zaal wordt geopperd de
mogelijkheid te onderzoeken de ALV te houden in het kantoor
van de VNV. Bij handopsteken blijkt hier ongeveer de helft van
de aanwezigen vóór te zijn.
Bestuurswisselling
Rick Driessen neemt afscheid als bestuurder met te zeggen
het afgelopen jaar met veel genoegen het voorzitterschap te
hebben vervuld. Hij trof het met een zeer gemotiveerd team
dat in een onderling plezierige verhouding opereerde, fijn om
mee gewerkt te hebben. Hij bedankt met name degenen die
achter de schermen hun werk vervullen: Lou van Munster,
Wim van Beek, Frits Brouwer, Rob Koiter en Edo Brandt. Hij
verwelkomt Ruud Holswilder die het bestuur weer op sterkte
brengt.
Jim van Beusekom neemt de voorzittershamer over en
dankt Rick met wijn en bloemen voor de prima wijze waarop
hij na de crisis het voorzitterschap heeft ver- en ingevuld.
Rondvraag
Het bestuur wordt herinnerd aan de — nog niet ingeloste
— belofte van een ringleiding in de zaal waarin de ALV wordt
gehouden. Ringleidingen zijn voor weinig te huur!
Presentatie Toine van der Stee
De Blue Sky Group (BSG) doet aan vermogensbeheer en
verzorgt de administratie voor pensioenfondsen, waaronder het
onze, en ondersteunt de besturen van de fondsen. De fondsen
zijn aandeelhouder van de BSG. Directeur van de BSG Toine
van der Stee houdt na de pauze een voordracht over de
kredietcrisis en de gevolgen daarvan voor de pensioenfondsen.
Rodeo
De crisis begon op de hypotheekmarkt in de VS, zorgde
voor toenemende onzekerheid en wantrouwen in de financiële
sector en mondde uit in wereldwijde en scherpe recessie.
Momenteel is de economie in vooral de VS herstellende maar
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 11
KEEP IN TOUCH
Algemene Ledenvergadering 2010
het zal nog wel even duren voor het vertrouwen in de financiële
wereld is genormaliseerd.
In het algemeen zijn de twee belangrijke factoren die nu
meespelen de aandelenkoersen die in 12 maanden 40% zijn
gedaald, wat drukt op de waarde van de beleggingen, en de
sterke daling van de lange rente waardoor steeds meer kapitaal
nodig is om op termijn aan de verplichtingen te voldoen. Deze
factoren onderscheiden de huidige crisis van voorgaande crises,
zoals die in 1928 en 1987 waardoor deze relatief saai waren.
De huidige crisis heeft meer weg van een rodeo en het is de
kunst om als bestuur in het zadel te blijven.
Complimenten DNB
Hoewel de crisis er stevig inhakt, is het effect ervan op ons
fonds gering. Ook ons bestuur had de crisis niet voorzien maar
het hecht aan een buitengewone crisismanagement. Op
pensioenfondsgebied wordt doorgaans uitsluitend de lange
termijn in het oog gehouden: kunnen we tot in lengte van jaren
aan onze verplichtingen voldoen? Echter: vliegers weten als
geen ander dat een gemiddeld voldoende vlieghoogte je niet
altijd over de hoogste berg heen helpt. Met andere woorden: als
de financiën op korte termijn onvoldoende zijn, is er geen lange
termijn.
Ons fondsbestuur had het risico van
inflatie afgedekt met obligaties. Al in 2003
had het (als eerste) de beleggingen in
aandelen (destijds 35% van het totaal) voor
driekwart met jarenlang lopende put-opties
afgedekt tegen een waardedaling van meer
dan tien procent. Daardoor bevindt ons
pensioenfonds zich, als altijd, ook nu op
veilige hoogte.
Medio 2009 deed de Nederlandsche Bank onderzoek bij
een tiental fondsen en trof bij verschillende fondsen flinke
misstanden aan als gevolg van inertie van hun besturen. Wij
kwamen als beste uit de bus: de KLM pensioenfondsen hadden
in december 2009 dekkingsgraden van 130% of meer. Het
bestuur ontving daarvoor zelfs complimenten van de
Nederlandsche Bank, iets wat zelden of nooit gebeurt!
Politieke bemoeienis
De politieke bemoeienis neemt toe, het bestuur wordt
overspoeld met missieven van De Nederlandse Bank en de
Autoriteit Financiële Markten. Er liggen rapporten van de
Commissies Frijns en Goudswaard.
Er valt nog het een en ander te verbeteren. In sommige
pensioenregelingen worden gouden bergen beloofd. Hoe meer
je belooft, hoe minder je kunt garanderen. Hoe meer je wilt
garanderen, hoe minder je kunt beloven.
In Nederland hebben we ondanks alle problemen zo’n
beetje de beste pensioenvoorziening van de wereld. Vrijwel alle
werknemers zijn deelnemer in een pensioenregeling.
We leven in een ongekende financiële crisis. En in plaats
van dat we blij zijn met de reserves die we voor slechte tijden
hebben opgebouwd, valt iedereen over elkaar heen. Men eist
nog beter toezicht en nog hogere reserves. Hoe gek wil je het
hebben.
Afsluiting
Toine van der Stee wordt bijzonder bedankt voor zijn
duidelijke wijze van vertellen over alle ins and outs van ons
fonds waarna de vergadering wordt gesloten en een ieder wordt
uitgenodigd aan de bar enige versnaperingen te nuttigen. Dit
leidt als gebruikelijk tot een zeer aangenaam samenzijn.
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 12
KEEP IN TOUCH
Doorvliegen
Op 8 juni heeft het Gerechtshof Amsterdam uitspraak
gedaan in de zaak die een aantal (ex-) KLM-vliegers had
aangespannen om na hun pensioenleeftijd door te mogen
vliegen. Het betrof hier het hoger beroep tegen de eerdere
afwijzing van de eisen van deze groep vliegers door de
rechtbank te Amsterdam.
Ook het Hof heeft geoordeeld dat de pensioenleeftijd zoals
die wordt gehanteerd rechtmatig is en heeft deze groep
vliegers in het ongelijk gesteld. Het VNV-bestuur is tevreden
met deze uitspraak.
(Van de VNV-website)
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 13
KEEP IN TOUCH
Voorjaarsreünie Den Bosch
Het duurde even voordat de parkeergarage onder het NS-station was gevonden
maar daarna zaten we snel bij restaurant Christoffel in de Visstraat aan de koffie met
Bossche bol. We werden welkom geheten door Dennis Bakrude — medeorganisator
Gerrit van der Meer moest om medische redenen verstek laten gaan.
Stichting Binnen Dieze verzorgde de rondvaart met elektrisch aangedreven
bootjes door de grachten van Den Bosch. De stuurman annex gids vertelde
honderduit. Het centrum van de stad is gebouwd op een donk (heuvel) genaamd
Oeteldonk (Kikkerbult), een naam die de stad ieder jaar tijdens de carnaval
terugkrijgt. De stad kreeg in 1185 van hertog Hendrik stadsrechten en de bewoners
legden ter verdediging een aarden wal om de stad.
Zo’n 130 jaar later werd wegens gebiedsuitbreiding een tweede wal aangelegd.
Om daarvoor ruimte te maken werden de riviertjes de Aa en de Dommel omgeleid.
De stad werd vervolgens ter voorkoming van overstromingen drie meter opgehoogd.
Het water van de nu afgesloten grachten (we voeren inmiddels over Binnen Dieze,
Vughterstroom en Kerkstroom onder het altaar van de St. Catherinakerk door) werd
in die tijd gebruikt als drinkwater, waswater en bluswater maar de grachten dienden
ook als riool vandaar het legioen ratten en het grote aantal pestlijders in de stad.
Buiten de muren van de oorspronkelijk twaalf meter hoge tweede
verdedigingswal bevoeren we vervolgens de omgelegde Dommel om oog in oog te
komen met de ‘Moerasdraak’, nu een goedmoedig ogende weide, van waaruit de stad
in het verleden werd belegerd. Weer binnen de stadsmuren zagen we in de gewelven
nog een 600 jaar oude gootsteen en verschillende ‘gaanderijen’ (gat in de vloer, ofwel
plee).
De lunch werd genuttigd in het aanpalende Van Puffelen.
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 14
KEEP IN TOUCH
Voorjaarsreünie Gilze Rijen
Het hoogtepunt van deze dag beleefden we op dit oude
vliegveld als gasten van de stichting Royal Netherlands Air
Force Historical Flight. Hier werden we welkom geheten door
chef-vlieger Anton van Doeveren (in het dagelijks leven
gezagvoerder Boeing 777 bij KLM) en voorzitter Jan Schut die
al vanaf 1973 voor de stichting actief bleek te zijn.
De Stichting Koninklijke Luchtmacht Historisch Vlucht
(SKHV), zoals ze in het Nederlands heet, is in 1969 opgericht
door een aantal enthousiaste Luchtmacht- en Marinevliegers
met als mooi verwoord doel het “bouwen aan de toekomst van
het verleden”. Dit doel wordt nagestreefd door meer dan
tweehonderd deelnemers die zich verplichten tot het betalen
van contributie en het verlenen van hand- en spandiensten.
De technische dienst en vliegdienst voldoen aan alle
voorwaarden die door de Inspectie Verkeer en Waterstaat
worden gesteld. De stichting houdt zich bezig met het
restaureren en luchtwaardig houden van propellervliegtuigen
die in het verleden in gebruik zijn geweest bij de Koninklijke
Luchtmacht. Daartoe behoren een aantal Piper Cubs (bij de
Klu in gebruik tot 1973), Harvards (opleidingsvliegtuigen), een
Tiger Moth, een Ryan STM (de laatste uit Indië), een Auster
(voor de kleine vliegers), een Fokker S-11, een Beechcraft, een
Beaver, een Stinson, een Fokker F-27 en een Cessna. Sinds de
fusie met de Dutch Spitfire Flight en de Duke Of Brabant Air
Force maken ook een heuse Spitfire en een B-25 Mitchell
onderdeel uit van de uitgebreide vloot.
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 15
KEEP IN TOUCH
Voorjaarsreünie Gilze Rijen
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 16
KEEP IN TOUCH
Voorjaarsreünie Gilze Rijen
Alle aangeschafte vliegtuigen zijn gesponsord. De overige
inkomsten worden gegenereerd met bedrijfsevenementen. De vloot is
met regelmaat te bewonderen tijdens airshows in binnen- en buitenland.
Verschillende vliegtuigen en deelnemers hebben een bijdrage geleverd
aan speelfilms als A Bridge Too Far (1976), Soldaat van Oranje (1977),
Waakzaamheid (1983), De Aanslag (1986), en Zwartboek (2005).
Speciaal voor deze gelegenheid werden de Spitfire en een formatie
van vier Piper Cubs voorgevlogen. De gestage regen slaagde er niet in
ons goede humeur weg te spoelen. De dag werd afgesloten aan de bar
met aansluitend een warm buffet. De penningmeester meldde dat we
quitte hebben gespeeld. We kijken terug op wellicht niet de goedkoopste
uit de serie voorjaarsreünies maar wel met afstand de spectaculairste!
Edo Brandt
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 17
KEEP IN TOUCH
Eerste VGV Golftournooi te Nunspeet
De ochtend is nog fris bij aankomst op de baan van
Burggolf te Nunspeet maar de koffie is warm. Organisatoren
Jan Harmsen en Frans Kwaaitaal delen de scorekaartjes uit
waarna de driepersoons flights zich in de baan begeven op zoek
naar de hole waarop ze moeten starten.
Na het klinken van het kanonschot is de eerste afslag
kaarsrecht en ook de tweede slag slaagt wonderbaarlijk. De bal
landt dichtbij de green van par 4 hole Oost 5. En dan begint
het gesodemieter dat de verdere dag zal aanhouden. Resultaat:
8 slagen en dus geen punten.
De baan van Nunspeet is geen gemakkelijke en dat is een
understatement. De holes zijn smal en onoverzichtelijk
vanwege de vele heuvels, vaak al vlak na de tee-off. Maar er
zijn weinig waterhindernissen in dit bos- en duingebied en de
onderbegroeiing is kort dus het is niet moeilijk een afgezwaaide
bal terug te vinden. Ik ben er dan ook niet één kwijtgeraakt.
Zo’n dure sport is golf dus ook weer niet!
Het weer hield zich keurig, al na een uurtje konden de
truien uit en even later moest zelf het flesje zonnebrand
tevoorschijn worden gehaald. Na alle inspanningen (en nu en
dan een verbale ontspanning) smaakte het bier best.
De prijzen waren voor de nummers één (Maarten van Poll
met 31 Stablefordpunten), twee (Jan Harmsen met 30 punten)
en drie (daarvan hadden we er maar liefst vijf: Theo Erben,
Max van Poll, Jan Bekkering, Ben Hoogkamp en Henk
Hilhorst, allen met 26 punten!). Maarten van Poll was de
winnaar van de VGV Jaartrofee en een speciale prijs,
gesponsord door de KLM , bestaande uit een Europa-ticket
naar keuze voor twee personen. Het ticket stond hij
grootmoedig af aan Peter van sponsor Vlieg Hypotheken.
Ten slotte waren er prijzen voor de longest drive (Theo
Erben), de neary (Frans van Baars), de meeste putts (Peng ten
Velde) en de oudste speler (Nick van Keppel).
Dank aan de organisatoren en de sponsoren KLM, Vlieg
Hypotheken (de bar-b-que), en Bergwater (de Zuid-Afrikaanse
wijnen) en tot volgend jaar!
Edo Brandt
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 18
KEEP IN TOUCH
The Gospel according to St. EGT
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 19
KEEP IN TOUCH
The Gospel according to St. EGT
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 20
KEEP IN TOUCH
The Gospel according to St. EGT
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 21
KEEP IN TOUCH
De Da Vinci-robot
De diagnose
Begin maart 2010, afspraak met de uroloog in het
ziekenhuis. Ik zit al ‘n uur in de wachtkamer en het is inmiddels
17:00 u. Zou hij me tot het laatst bewaard hebben voor een
‘slechtnieuwsgesprek’? Eindelijk word ik opgeroepen en ik ga
samen met mijn vrouw tegenover de specialist aan het bureau
zitten. De uitslag van het onderzoek is binnen, diagnose:
prostaatcarcinoom.
Het is of je een goed geplaatste ‘upper cut’ incasseert. Half
verdoofd luisteren we naar het verhaal van de uroloog. Ik ben
er op tijd bij. De kanker is waarschijnlijk orgaanbeperkt, dus
binnen het kapsel van de prostaat. De kans dat er sprake is van
metastasen (uitzaaiingen) is klein, met de juiste behandeling kan
ik volledig genezen.
Er volgt een opsomming van de mogelijke
behandelingen:
1. Watchful waiting met
gericht driemaandelijks onderzoek de
ziekte nauwkeurig volgen.
2. Radiotherapie (bestraling).
Dit kan zowel uitwendig als inwendig
(brachytherapie). Bij de laatste wordt
radioactief materiaal in de
prostaat geplaatst.
3. Operatie. Dit betekent
radicale prostatectomie,
oftewel algehele verwijdering
van de prostaat. Dit kan via de
buikwand (‘open’ operatie), of
laparoscopisch (kijkoperatie).
Onvoorbereid op deze stortvloed aan
informatie probeer ik zoveel mogelijk te
onthouden. We maken een nieuwe afspraak
voor twee weken later. Ik kan dan, na er
over nagedacht te hebben, mijn
voorkeursbehandeling kenbaar maken.
Een half uur later zitten we weer
thuis op de bank. Vanaf nu ben ik
kankerpatiënt.
Berusten of actie nemen
De volgende 2 weken lijkt alles in het teken te staan van.
Een onderdeel van je lijf waar je wel eens van gehoord had
wordt nu het onderwerp van leven en dood. De prostaat heeft
te maken de voortplanting, dat wist ik, ook dat de klier onder
de blaas hangt en zaadvocht produceert (waaronder het
prostaat specifiek antigeen, PSA). Dat het orgaan langzaam in
omvang toeneemt met de leeftijd was me ook bekend,
langzaam maar zeker verlies je het van de jonge hond naast je
boven het urinoir.
Van belang is verder dat het operatiegebied rond de
prostaat kritisch is, aangezien er vlakbij zenuwbanen lopen die
de zwellichamen van de penis aansturen en spiertjes die de
urinecontinentie regelen. Met deze basiskennis ben ik op
onderzoek uitgegaan. Internet, lotgenoten, verwante medici.
Na verloop van tijd heb je zo veel informatie binnengehaald,
dat je weer dagen bezig bent om het kaf van het
koren te scheiden.
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers
Uitgaande van bovengenoemde
behandelingen ben ik tot de
volgende conclusie(s) gekomen:
1. ‘Watchful waiting’ leek mij
aanvankelijk aantrekkelijk – de
weg van de minste weerstand –
maar al gauw besef je dat je
gewoon kankerpatiënt blijft.
Bovendien is het risico dat zich
metastasen voordoen altijd aanwezig. Als
iemand op de tennisclub het dan ook nog
‘wishful waiting’ noemt laat ik deze optie maar
vallen.
2. Radiotherapie heeft als voordeel dat er niet
gesneden hoeft te worden, maar heeft als nadeel
dat bestraling maar eenmaal kan worden
toegepast (maximale dosis). Verder zijn er
diverse negatieve gevolgen mogelijk
vergelijkbaar met een operatie.
3. De focus komt nu te liggen op
radicale prostatectomie. Van de
behandelwijzen viel de ‘open’ operatie
snel af, de afhankelijkheid van de
deskundigheid en gemoedstoestand van

juli 2010! pagina 22
KEEP IN TOUCH
De Da Vinci-robot
de specialist en het relatief grote bloedverlies tijdens de operatie
deed mij te veel denken aan het met hand vliegen van een nonprecision
approach met de DC-8 op Guatemala in IMC na een
gezellige avond in Mexico City.
Bleef over de kijkoperatie. Op zichzelf een grote
verbetering, maar mijn oog was inmiddels gevallen op de ‘Da
Vinci Prostatectomie’, een verfijning van de laparoscopische
techniek met behulp van een vierarmige robot. Overigens
werd deze methode door mijn uroloog niet als optie genoemd.
Da Vinci prostatectomie
In de VS, waar de helft van de prostatectomiën (35.000 per
jaar) worden uitgevoerd met de Da Vinci-robot, is het
inmiddels de standaardmethode. In Nederland is het een ander
verhaal. Er zijn enkele ziekenhuizen waar deze
operatietechniek wordt toegepast maar zij is zeker niet de
standaard en over het algemeen ziet men geen voordelen voor
de patiënt. Die zijn er echter wel.
Enkele van de benefits die mij aanspraken: er treedt veel
minder bloedverlies op. De chirurg heeft driedimensionaal
zicht (bij normale kijkoperaties tweedimensionaal) met een
tienvoudige vergroting, in tegenstelling tot 3,5x met een
loepbril. En de natuurlijke tremor van de arts wordt
opgeheven en grote handbewegingen worden uitgefilterd.
Doorslaggevend voor de beslissing om te kiezen voor de
robotgeassisteerde operatie was echter de link die ik zag met
‘automation’ in ons vak en de voordelen die we daarvan
hebben in kritieke operationele omstandigheden. Het risico op
incontinentie en impotentie na de ingreep wordt hierdoor
tot een minimum beperkt.
Het resultaat
Positieve verhalen van enkele kennissen van vrienden,
bevriende medici en ervaringsverhalen op internet brachten het
St. Antonius Hospital in Gronau (Duitsland, nabij Enschede) in
beeld. In dit ziekenhuis worden onder leiding van dr. Witt en
zijn team sinds 2006 zo’n 850 patiënten per jaar met de Da
Vinci-robot geopereerd, waarvan 30% Nederlanders. Zij
hebben hiermee de grootste ervaring in Europa.
Ik ben op 19 mei in Gronau op 61-jarige leeftijd
behandeld en het herstel gaat onvoorstelbaar snel, er is geen
sprake van complicaties of bijwerkingen en ik ben tumorvrij. Ik
kan zeggen dat dit een van de beste beslissingen in mijn leven is
geweest.
Vroege ontdekking essentieel
Prostaatkanker is bij mannen de meest voorkomende
kankersoort. Jaarlijks wordt bij 10.000 nieuwe patiënten in
Nederland prostaatcarcinoom ontdekt, ook bij jongere
mannen.Door efficiëntere diagnostiek, vergrijzing en
bevolkingsgroei zal dat aantal snel toenemen. De ziekte komt
zelden voor bij mannen onder de 50 jaar. Meer dan de helft
van de mannen ouder dan 90 jaar heeft prostaatkanker, maar
de meesten sterven aan andere kwalen.
Prostaatkanker is een kwaadaardige ziekte met een
onvoorspelbaar verloop. Soms blijft de ziekte sluimeren, in
andere gevallen is het verloop zeer agressief en leidt zij binnen
enkele jaren tot de dood.
Vroege ontdekking van prostaatcarcinoom is essentieel
voor het verloop van de ziekte. Zo lang de tumor zich nog
binnen het kapsel van de prostaat bevindt, zijn alle eerder
genoemde behandelmethoden in principe mogelijk. Te late
ontdekking betekent dat de kanker zich al buiten de prostaat
heeft uitgezaaid, definitieve genezing is dan in het algemeen
niet meer mogelijk.
Klachten als vaker moeten plassen, meer moeite met
plassen, nadruppelen of een zwakke straal zijn het signaal voor
een 50+er om naar de huisarts te gaan. Een PSA-bloedtest
en een rectaal toucher kunnen leiden tot vroege ontdekking.
Gewoonlijk wordt er geen actie genomen bij een PSA van 4 of
lager.
Better safe than sorry!
Voor verdere informatie:
Prostata Zentrum Nordwest:
http://www.pznw.de/startseite.aspx?sflang=nl
Da Vinci Prostatectomy:
http://www.davinciprostatectomy.com/index.aspx
Urologisch Centrum Brugge:
http://www.urologiebrugge.be/davincis.htm
Rob Koiter
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010! pagina 23
KEEP IN TOUCH
Overleden
Op 24 maart 2010
Huub Hierck
In de leeftijd van 82 jaar
Hij was in dienst van de KLM
van 1953 – 1982
Op 6 mei 2010
Joop Zaar
In de leeftijd van 77 jaar
Hij was in dienst van de KLM
van 1955 – 1988
Op 13 mei 2010
Harry Bouwmeester
In de leeftijd van 87 jaar
Hij was in dienst van de KLM
van 1949 – 1977
De volgende dames zijn overleden:
Lenie de Roos – van Saanen op 18 januari
Jenny José van der Meulen op 14 juni
Rini Pringle – de Graaff, datum onbekend.
Op 17 april 2010
Geert Emmens
In de leeftijd van 92 jaar
Hij was in dienst van de KLM
van 1948 – 1974
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers

juli 2010!
KEEP IN TOUCH
Ledenmutaties
Verenigingssterkte
Op 21 juni 2010 telde onze vereniging 519 leden en 119
geassocieerden. Van 497 personen beschikken we inmiddels
over e-mailadressen (78%). Nieuwe of gewijzigde e-mail- en
postadressen graag even doorgeven aan: jjveenstra@planet.nl.
Nieuwe leden
P. van Adrichem, Piet, ex Transavia
A.J.D. Fokker, Dries & Johanna, ex KLH, KLM
M.A.J. Jurgens, Maurice & Rixt, ex Transavia
C.P. Koeman, Kees & Marja, ex KLM
J.L. Lammers, Koos & Tilly, ex KLM
J.D. Luder, Jan & Charles v. Es, ex Transavia, KLH, Air
Holland, Exel & Arkefly
M.J.A.M. van Poll, Max & Odette, ex KLM
R.H.J.M. Ruth, Ruud & Ine, ex KLM
J. Stapersma, Jan & Janny, ex KLM
T. Stellema, Ted, ex KLM
Contact
Adreswijzigingen
Joop de Groot
Thea Hierck
Najla van Leeuwen-Stol
Laura van der Linden
Jaap Niestadt
Martin Spee
Frits van Vianen
Aart van Wijk
Opzegging
Olivia Swaan (geassocieerd lid)
Voor de nieuwe adressen kunt u terecht op onze website:
www.vgv-ned.nl of eventueel telefonisch bij ondergetekende:
035-6032963. Tevens is door een aantal leden een nieuw of
gewijzigd e-mailadres doorgegeven. Ook hiervoor kunt u onze
website raadplegen.
Jaap Veenstra
Voorzitter Jim van Beusekom
(020) 773 2430 jim.beus@planet.nl
Vice-voorzitter en penningmeester Harry Happel
(023) 537 3824 h.happel@hetnet.nl
Secretaris Jan F. Schipper
(072) 533 2200 jfschip@planet.nl
Pensioenzaken André Hermans
(025) 131 4033 a.hermans20@kpnplanet.nl
Ledenadministratie Jaap Veenstra
(035) 603 2963 jjveenstra@planet.nl
Algemene Zaken Ruud Holswilder
(072) 589 6448 ruudholswilder@me.com
Redactie Edo Brandt
(023) 562 2245 e.n.m.brandt@quicknet.nl
Website Rob Koiter
(072) 589 6448 rwkoiter@hotmail.com
Bankrelatie ABN AMRO te Badhoevedorp
Rek. Nr. 41.94.88.138 t.n.v. Ver. Gep. Verkeersvliegers
Sluitingsdatum kopij volgende nummer 19 november 2010
Vereniging van Gepensioneerde Verkeersvliegers