Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

Gietelink heeft besloten het verhaal weliswaar in te korten, maar niet te vertimmeren. De
acteurs spreken de originele zeventiende-eeuwse teksten uit.
In een interview met de Haagse Courant zegt hij:
In de schoonheid van Vondels kwatrijnen lag voor mij de belangrijkste aanleiding
om de Gijsbreght weer eens van de plank te halen. Niet alleen is Gijsbreght ons
enige klassieke repertoirestuk, het kent ook een enorme rijkdom aan taal.
Dramaturgisch gezien is het misschien wat minder, maar dat vind ik niet zo’n
probleem. Ik ga toch aan de gang met beelden en muziek. 440
Voor de voorstelling begint, spreekt de regisseur Ab Gietelink het publiek toe. Hij legt uit
waarom hij dit stuk, verketterd sinds de Aktie Tomaat in 1969, weer op de planken brengt:
Al heb ik zelf nooit ook maar één tomaat gesmeten, ik behoor tot de generatie van
Aktie Tomaat. Dat was de protestactie tegen het gevestigde toneel van de jaren
zestig van de vorige eeuw. Er zijn toen acteurcarrières en toneeltradities
gesneuveld. De bekendste daarvan was wel de jaarlijkse opvoering (1841-1968)
van Gysbreght van Aemstel. 441
9.4 Hoe krijgt de actualisering vorm?
Volgens De Boer voegt Gietelink zich met zijn interpretatie bij de hedendaagse
theatermakers die menen dat Vondel nog wel degelijk ‘actueel’ is, zoals Shakespeare actueel
blijft mits men zijn werk naar deze tijd ‘vertaalt’ en niet behandelt als een museumstuk.’ 442
Naar zijn eigen zeggen wil hij ‘een einde maken aan de ‘vernieuwingskramp’ 443 en ‘de
waarlijke vernieuwer kent zijn traditie.’ 444
Dat Gietelink zich voegt bij de hedendaagse theatermakers blijkt o.a. uit de beleidsnotitie
van Het Nationaal Toneel 2005-2008. Daarin staat:
Door repertoire uit het culturele erfgoed te spelen wil Het Nationale Toneel een
groot, breed en divers samengesteld publiek bereiken en presenteert het zich in
zowel grote zalen, middenzalen als kleine zalen. 445
Dat Theatergroep Nomade en Het Nationale Toneel zich richten op het cultureel erfgoed en
een breed divers samengesteld publiek, lijkt voor een belangrijk deel ingegeven te zijn door
de uitgangspunten van de cultuurnota 1997-2000 Pantser of Ruggegraat en de beleidsnota
cultuurbeleid 2001-2004 Cultuur als confrontatie.
In de nota 1997-2000 Pantser of Ruggegraat werden voorwaarden voor subsidie
geformuleerd. Gezelschappen moesten ander publiek aan boren dan alleen de goed
opgeleiden en gesitueerden in de middelbare leeftijdsklasse. Vooral werden er accenten
gelegd op thema’s als interculturaliteit, cultuureducatie en het spelen op kleinere locaties
440
Oorlog en vrede in het Atrium Hoogendoorn. W., Haagse Courant 13 augustus 2003
441
Boeiende effecten in oeroude traditie. Nijssen. W., PZC 2 oktober 2003
442
Vondels ‘Gijsbreght’ is van alle tijden. Nomade brengt toneelklassieker als politiek treurspel en spektakelstuk. Boer. de N.,
Noordhollands Dagblad 12 juni 2003
443
‘Gijsbreght’ als spannend strategospel. Kottmann. H., Noordhollands Dagblad 16 juni 2003
444
Gijsbreght voelt zich thuis in Droogdok. Wendt. E., Rotterdams Dagblad 25 september 2003
445
http://www.cultuur.nl/adviezen_cultuurnota_0508_vervolg_v3.php?id=4&deel=9&advies=3725
In het advies van De Raad van Cultuur voor de subsidieperiode 2009-2012 staat: ‘De Raad vindt dat Het Nationale Toneel een
eigen plek in het theaterlandschap inneemt door zich te richten op het bewaken van de theatercanon en zodoende in de behoefte
van een groot en landelijk gespreid theaterpubliek te voorzien.’