Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

Deze productie krijgt de bijnaam: De Geesbrecht (naar Gees Linnebank die Gysbreght
speelt) .281
Voor Hans Croiset is het één maal en niet meer. De traditie doet Croiset niets, maar hij
houdt er wel een pleidooi voor. 282 In een interview met De Haan van De Haagse Courant
zegt hij dat het mooi zou zijn wanneer gezelschappen of regisseurs bij toerbeurt deze of een
vergelijkbare traditie in stand zouden houden, zodat dergelijke klassieke stukken artistiek
spannend blijven. Er bestaat er geen binding met het verleden en ‘Gijsbrecht’. 283
6.2 Aanleiding
In hetzelfde interview met De Haagse Courant geeft Croiset de primaire aanleiding om
Gijsbrecht van Aemstel in productie te nemen. Hij is van mening dat er voor Gijsbrecht van
Aemstel altijd wel publiek zal zijn, met name rond de feestdagen. Als je commercieel denkt
zou men dus verwachten dat veel theatermakers in de rij zouden staan om dit werk uit te
brengen. Dat dit desondanks niet gebeurt, begrijp hij nog het minst. 284
Croiset kreeg gelijk met zijn productie. De productie werd een groot succes. 285 De Haagse
Courant kopte: ’Massale toeloop voor Gijsbrecht van Aemstel.’ 286
Guus Rekers haalt in een interview met Van der Velde herinneringen op over het begin van
de samenwerking en het ontstaan van de productie. Na andere Vondelproducties was
Gijsbrecht van Aemstel aan de beurt:
‘Mijn idee is het niet’, zegt Rekers, ‘ Integendeel. Ik zou niet weten hoe je dit stuk
een actuele zeggingskracht zou moeten geven. Met toenemende aandrang heb ik
Hans gevraagd waarom hij in godsnaam Gijsbrecht van Aemstel wil spelen. En ik
moet zeggen dat hij mij het antwoord schuldig is gebleven. De voorstelling zelf zal
het antwoord zijn. Ik ben benieuwd. Ik verdenk hem er wel eens van dat hij
gewoon in het historische rijtje wil van de regisseurs die Gijsbrecht van Aemstel
hebben gedaan. Maar goed, dat kan ik begrijpen.’ 287
6.3 Waarom een actualisering van Gijsbrecht van Amstel?
Over de vraag waarom er een actualisering van Gijsbrecht van Aemstel moest plaatsvinden
geeft het persbericht van Het Nationale Toneel antwoord:
De oprechte trouw aan dit ‘pièce de résistance’ uit onze nationale
(theater)geschiedenis lijkt het in onze tijd te moeten afleggen tegen voorbarig
vooroordeel en kulturele inflatie. Maar dit wonderwerk van tekstspektakel, hoe
281 Citaat van Hans Croiset over Gees Linnebank in: Hans Croiset en de ‘Gijsbrecht van Aemstel’: ‘Een gevecht voor en tegen
de traditie.’ Haan. R. de., De Haagse Courant 24 december 1988
282 Volgens Arian: ’Houdt Hans Croiset, die immers uit Amsterdam is verbannen en met hem ook het magere beetje
Vondeltraditie, als enige de Vondeltraditie in stand: Lucifer en Adam in Ballingschap, hertaald, gefileerd en ingekort, in
hedendaagse kledij bij het Publiekstheater; Phaëton vorig jaar bij De Appel, met veel fraaie tegenlichteffecten.’ Gijsbrecht in
ballingschap. De Groene Amsterdammer 11 januari 1989
283 Hans Croiset en de ‘Gijsbrecht van Aemstel’:‘Een gevecht voor en tegen de traditie.’ Haan. R. de., De Haagse Courant 24
december 1988
284 Hans Croiset en de ‘Gijsbrecht van Aemstel’:‘Een gevecht voor en tegen de traditie.’ Haan. R. de., De Haagse Courant 24
december 1988
285 ‘Croiset:We hadden een zaalbezetting van 105%: zelfs de trappen werden verkocht.’ In: Zalm. van der R., Hans Croiset
Theatermaker:’ Een van zijn grote verdiensten is daarbij dat hij onze eigen Vondel voor de vergetelheid heeft behoed’.
'Portretten van Nederlandse theatermakers' van Theater Instituut Nederland. 2003
286 De Koninklijke Schouwburg in Den Haag heeft afgelopen dagen een ongekende drukte te verwerken gekregen. De
belangstelling voor de voorstelling was zo groot dat de kassa’s de drukte absoluut niet aan konden. ‘Heel Den Haag wil opeens
naar de Gijsbrecht’, aldus de caissières. ‘Deze taferelen waren sinds Wim Kan niet meer voorgekomen. In: Massale toeloop
voor Gijsbrecht. De Haagse Courant 29 december 1988. zonder auteur
287 De wonderlijke verrijzenis van de Gijsbreght. Velden. E. van der., Het Utrechts Nieuwsblad/NZC 22 december 1988
(dezelfde, alleen andere foto’s: De wonderlijk herrijzenis van de Gijsbreght Velden. E . van der., PZC 23 december 1988 en
zonder foto’s Het Nationale Toneel steekt Vondel in nieuw jasje. De wonderlijke verrijzenis van de Gijsbreght. Velden. E. van
der., Het Leidsch Dagblad 24 december 1988)