Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

werden door een kleine, hoogopgeleide, elite. Bij datzelfde paneel ligt een boekwerk met
zeven pagina’s over Gysbreght van Aemstel.
3.6 De laatste voorstelling
Een wonderlijk verschijnsel in de recensies is de ‘onenigheid’ over het jaartal van de laatste
productie van De Nederlandse Comedie. Ik probeer de ‘feiten’ op een rijtje te zetten.
In 1968 trad De Nederlandse Comedie nog nieuwjaarsdag op. Pas in de loop van 1968 nam
de leiding van De Nederlandse Comedie het besluit om als nieuwjaarspremière in 1969 niet
meer de Gysbreght van Aemstel te spelen. 169 De tijdgeest en de onvrede binnen het
gezelschap dat artistiek uitgeput raakte, deden Gysbreght van Aemstel de das om. 170
In Facetten van vijftig jaar Nederlands toneel (1920-1970) wordt Han Bentz van den Berg
aangehaald:
We achtten het onverantwoord en onmogelijk om de twee jaar een andere
enscenering van de Gijsbreght te maken. Het stuk is niet voor zoveel variatie
vatbaar. Als we daarmee waren doorgegaan, zou het onartistiek zijn geworden. 171
In 1969 kreeg De Nederlandse Comedie toestemming van de Amsterdamse gemeenteraad
om met de Gysbreght-traditie te breken. 172 Op nieuwjaarsdag 1969 wordt de traditie
doorbroken met De Spaanse Brabander van Bredero, onder regie van Erik Vos. 173 Op 1
januari 1970 wordt Don Quichot op de bruiloft van Kamacho van Pieter Langendijk
opgevoerd.
Van der Velde schrijft in 1988 dat in 1967 de laatste opvoering was en hetzelfde jaar kreeg
De Nederlandse Comedie toestemming om in 1968 Don Quichot op de bruiloft van
Kamacho te spelen. 174 Ik heb kunnen achterhalen dat deze constatering feitelijk onjuist is. Op
onderstaande foto is duidelijk te zien dat Don Quichot op de bruiloft van Kamacho in 1970
werd opgevoerd, niet in 1968.
Foto: Toegangsbewijs Don Quichot op de bruiloft van Kamacho. 175
169
Van 1950 tot en met 1968 bracht de Nederlandse Comedie elk jaar op Nieuwjaarsdag de Gijsbrecht van Aemstel van Joost
van den Vondel. http://www.eenlevenlangtheater.nl/ellen%20vogel/repertoire/theater/nederlandse%20comedie/800.html
170
Traditionele Vondelvoorstelling dit jaar van Haarlemse regisseur. Gijsbreght volgens Rieks Swarte. Welling. K., Haarlems
Dagblad 22 december 1990
171
Facetten van vijftig jaar Nederlands toneel (1920-1970) van G.J. de Voogd (red.) Amsterdam 1970 p.149
172
De Gijsbrecht was ooit volksvermaak. Bantzinger. A. Het Parool 23 december 1989
173
http://www.eenlevenlangtheater.nl/erik%20vos/repertoire/regies/2606.html
174
De wonderlijke verrijzenis van de Gijsbreght. Velden. E. van der., Het Utrechts Nieuwsblad/NZC 22 december 1988
(dezelfde, alleen andere foto’s: De wonderlijke herrijzenis van de Gijsbreght Velden. E van der., en PZC 23 december 1988
zonder foto’s Het Nationale Toneel steekt Vondel in nieuw jasje. De wonderlijke verrijzenis van de Gijsbreght. Velden. E van
der., Het Leidsch Dagblad 24 december 1988)
175
Foto uit: Blom. Paul. , Lodewijk de Boer, Jan Paul Bresser, Gerardjan Rijnders, Erik Vos, Loek Zonneveld. Tomaat in
perspectief Theatervernieuwing in de jaren '60 en '70. Amsterdam: 2003.