Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

het jaar 1988-1989 met 12 voorbeschouwingen en 12 recensies. Van de producties uit 1995
zijn er maar drie te achterhalen. Er is één recensie, van de buiten mijn onderzoek vallende
productie van La Troupe in 1997, beschikbaar. 121
Opvallend is de paginagrootte van de recensies. Waren er in 1975 vier paginagrote
recensies en voorbeschouwingen, in 1988-1989 waren het er zes, in 1990-1991 verscheen er
nog één paginagrote recensie, daarna worden het kleine recensies in 1 of 2 kolommen.
In de voorbeschouwingen worden tekeningen van vroegere ensceneringen, foto’s en/of
posters van vroegere producties afgedrukt en in de recensies worden, soms zeer grote, foto’s
van het decor met acteurs of individuele acteurs afgedrukt. Opvallend zijn de foto’s bij de
recensies in 1990-1991: drie keer Rieks Swarte (de regisseur).
Productie jaartal Aantal Foto’s Voorbeschouwingen
Recensies
Productie 1975 22 8 1 voorbeschouwing
21 recensies
Productie 1988-1989 24 20 12 voorbeschouwingen 122
12 recensies
Productie 1990-1991 21 10 7 voorbeschouwingen
14 recensies
Artikel is een interview 123
Productie 1995 3 - 3 recensies
Artikel is een voorbeschouwing 124
Productie 2003
20 16 5 voorbeschouwingen 125
15 recensies
Productie 2008 9 4 5 vooraankondigingen
4 recensies
Tabel: aantallen voorbeschouwingen en recensies van de producties
Ik heb na het bestuderen van de honderdtal recensies over de genoemde periode van 40 jaar
kunnen constateren dat in 1975 Gysbreght van Aemstel uitvoerig wordt geanalyseerd. De
visie van de regisseur op de (veranderende) rollen van Gysbreght, Badeloch en Vosmeer
komt uitvoerig aan bod, enscenering, muziek en tekstingrepen vormen een belangrijk
onderdeel van de recensies. In 1975, 1988- 1989 en 1990-1991 wordt nog vaak verwezen
naar de bronnen van Vondel en naar de opvoeringen voor 1968. De inhoud van Gysbreght
van Aemstel wordt bijna zonder uitzondering weergegeven, maar in de periode 1975 tot 1990
schrijft men daarover alleen in voorbeschouwingen; na 1990-1991 wordt de inhoud van
Gysbreght van Aemstel een, soms zeer prominent, onderdeel van de recensie.
De meeste recensenten nemen een standpunt in over de totale productie, maar deze wordt
gaandeweg steeds minder onderbouwd of men recenseert één aspect van de voorstelling.
De inhoud van de recensies heb ik in kaart gebracht. De producties uit 1988 en 2008 heb ik
gedetailleerd bekeken, omdat deze twee dossiers een exemplarisch contrast vormen van
bovenstaande.
Uit mijn analyse blijkt, en daarmee kan ik beamen wat Twaalfhoven in haar artikel
constateert: een verschuiving in de aard van de kritieken en een verminderde kwaliteit van de
analyses.
121
Thematiek de Gijsbreght is helemaal niet zo middeleeuws. Riemersma. G.,De Volkskrant 31 december 1996
122
Daarnaast nog over de televisieregistratie: 5 voorbeschouwingen. Deze heb ik buiten mijn onderzoek gehouden, omdat de
bewerking van de voorstelling afwijkt.
123
Artikel: Leeuw. van. K,. Er kwam een vogel en krak zei de kerktoren. Toneel Theatraal. Januari 1991
124
Artikel: Deuss. B., De Gijsbrecht in 1995: Een kwestie van overleven. Toneel Theatraal. November 1994. Met een foto van
de voorstelling van Swarte en de cast van Vrenegoor.
125
Daarnaast over de Deelraad Amsterdam: 9 commentaren; deze heb ik buiten mijn onderzoek gehouden, omdat de vorm
teveel afwijkt van de productie: een feuilleton in 6 sessies van 5 tot 10 minuten.