Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

Foto: Aktie Tomaat werd gekenmerkt door hevige discussies.
Hier in de Stadsschouwburg in Amsterdam, met rechts een fluitende
Josine van Dalsum en aan de microfoon Lo van Hensbergen. 81
Tijdens de verhitte discussies in de Stadsschouwburg, waaraan studenten en scholieren actief
deelnamen, bleek dat het grootste bezwaar tegen De Nederlandse Comedie het gebrek aan
maatschappelijke betrokkenheid was. De Nederlandse Comedie negeerde de veranderende
eisen van het publiek, dat het sociale engagement op de planken wilde zien. 82
De jaren zeventig
In het begin van de jaren zeventig kwam het toneel in een aantal landen - waaronder
Nederland - in een stroomversnelling. Onder invloed van de nieuwe maatschappelijke
ideeën werden de creatieve vrijheid als te beperkt, het bestel als een dwang en het
repertoirebeleid als achterhaald en te weinig functioneel ervaren. Toneelmakers gingen zich
bewust buiten de traditionele schouwburg opstellen; er werd gezocht naar een nieuw
publiek, nieuwe methodieken en een nieuwe opbouw, structuur en organisatie van de
toneelgroep. 83
Het (politieke) vormingstheater ontstond onder invloed van Bertold Brecht. Brecht zette
zich sterk af tegen de traditie van het burgerlijk toneel en kende het toneel een functie toe
van bewustmaking. Het publiek moest niet zich inleven en daardoor een situatie
aanvaarden en begrijpen, integendeel, het moest de structuren leren doorzien, het moest
zelf tot een standpunt komen. Geïnspireerd door Brechts dramaturgische opvattingen
richtten het (politieke) vormingstheatergroepen zich op een directe confrontatie met door
hen gekozen publieksdoelgroepen. De realistische stijl van spelen met beperkte middelen
voor kostuum en decor vormde een kenmerk van dit theater. 84
Op 1 januari 1970 ging een ander ‘klassiek werk van Nederlandse bodem’ in première Don
Quichot op de bruiloft van Kamacho van Pieter Langendijk. De in avondkleding uitgedoste
81
http://www.dbnl.org/tekst/_ons003199801_01/_ons003199801_01_0017.htm Toelichting bij beeldmateriaal:
Hoewel de DBNL zich steeds inspant om inbreuken op auteursrechtelijk beschermd tekst- en beeldmateriaal te voorkomen, en
ook bij onbedoelde inbreuk gewoon is het desbetreffende tekst- en beeldmateriaal op eerste verzoek van de rechthebbende van
de website te verwijderen, bestaat momenteel onduidelijkheid over de rechtmatigheid van het gebruik van een deel van het
beschikbare beeldmateriaal. Deze onduidelijkheid noodzaakt ons in de praktijk om voorlopig een grote hoeveelheid beschikbare
afbeeldingen niet (meer) op de website te tonen, ook afbeeldingen waarvan bij een individuele toetsing zou blijken dat het tonen
in de DBNL op geen enkele wijze een inbreuk is op de rechten van enige rechthebbende. Wij beschouwen deze situatie als
uiterst ongewenst, maar zien op dit moment geen andere mogelijkheid om zo veel mogelijk zeker te stellen dat wij geen
onbedoelde inbreuken plegen.
82
Tomaat in perspectief. Theatervernieuwing in de jaren ’60 en ’70. Redactie: Meyer. D., Theater Instituut Nederland.
Amsterdam: 1994. p.8-17
83
Er kwam in de toneelwereld steeds meer kritiek op de overheid. Voornamelijk vanwege het subsidiesysteem. De subsidie
werd alleen gegeven aan vaste gezelschappen. Het gevolg hiervan was dat het onmogelijk werd om nieuwe gezelschappen op te
richten omdat die toch geen subsidie zouden krijgen. Ook konden gezelschappen eigenlijk niet van karakter veranderen omdat
ze dan waarschijnlijk niet goedgekeurd zouden worden voor nieuwe subsidie. http://www.scholieren.com/werkstukken/18963
84
http://www.nieuwlevenzaandam.nl/index_bestanden/geschiedenis2.htm