Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

De productie in 1990-1991 is een reconstructie van Gysbreght van Aemstel zoals
Gysbreght waarschijnlijk in 1638 werd opgevoerd. De reconstructie op het toneel is o.a. te
zien in de nagebouwde miniatuurstad Amsterdam, de kostuums en de speelstijl.
De oude historische wereld staat tegenover de moderne westerse hightech wereld in de
vormgeving van het decor in de producties in 2003 en 2008. De tegenstelling wordt gebruikt
om de botsing tussen beschavingen duidelijk te maken.
11.3.5 De kostuums
Kostuums vormen een verwijzing naar de hedendaagse tijd van de productie of zij staan in
dienst van de confrontatie/reconstructie tussen het verleden en het heden. De kostuums in
1975 verwijzen naar de hedendaagse tijd: een zwart pak, ijstrui en harekrisjnakleding.
In 1988-1989 staan acteurs op het achtertoneel in museale kledij en gaan een confrontatie
aan met de op het voortoneel verschijnende acteurs in spijkerbroek, coltrui, moderne en
smoking. Swarte gebruikt in 1990-1991 kleding ter reconstructie van de classicistische
speelstijl. De kostuums van de sjofele vluchtelingen met zwaar beladen koffers moeten in
1995 het effect van een burgeroorlog op het gezinsleven benadrukken. De middeleeuwse
kostuums tegenover de supersonische hightech kleding van de soldaten in 2003 en 2008
benadrukken de confrontatie tussen het verleden en het heden en tussen de klassieke en de
moderne wereld.
11.3.6 De muziek
Opvallend is dat voor gelegenheidsproducties nieuwe muziek werd gecomponeerd. Bernard
van Beurden componeerde in 1975 nieuwe muziek voor Gysbreght van Aemstel en in 1995
was Boudewijn Tarenskeen de componist. Deze twee producties waren
gelegenheidsproducties. Misschien heeft een ruim budget een rol gespeeld. De muziek in
1975 ondersteunde volgens een recensent het ritme van de voorstelling. Volgens Tarenskeen
kan de muziek emoties oproepen die acteurs niet hoeven uit te spelen.
Wat het motief was van Croiset om in1988-1989 nieuwe muziek te laten componeren door
Leigh Landy is onbekend. Waarschijnlijk kon met nieuw gecomponeerde muziek de
confrontatie tussen ‘toen en nu’ op het achter- en voortoneel beter vormgegeven worden.
Swarte heeft in 1990-1991 gebruikt gemaakt van zeventiende-eeuwse muziek: o.a. Bach.
Muziek staat ook nu in het teken van zijn reconstructie.
Gietelink maakt gebruik van een montage van stijlen. In 2003 gebruikt Gietelink o.a.
muziek van de Renaissancecomponist Dufay, laat hij Gregoriaanse gezangen en filmmuziek
horen. O.a. Gregoriaanse techno, Soefimuziek en rap waren in de voorstelling in 2008 te
horen. De montage van stijlen past binnen ‘de multidisciplinaire documentaire’, waarin ook
projectieschermen werden gebruikt waarop moderne oorlogsbeelden waren te zien.
11.4 Engagement
11.4.1 Het Publiekstheater 1975
Hugo Brems schrijft in Altijd weer vogels die nesten beginnen. Geschiedenis van de
Nederlandse literatuur 1945-2005 dat het erop lijkt dat politiek engagement, op enkele
uitzonderingen na, in 1975 niet langer in trek was in de Nederlandse literatuur. 538 Uit de
officiële lezing en uit de interviews met Rekers in die periode, lijken maatschappelijke
(internationale) actualiteiten geen rol te spelen; ondanks dat recensenten verwijzingen zagen
538 Brems. H., Altijd weer vogels die nesten beginnen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1945-2005. Amsterdam:
2006. p. 363