Lava 13.34 - binnenwerk.indd - CWI

hij ongetwijfeld en bij tijd en wijlen bruut. Dat was elke zeeman.
Als je die eigenschappen niet had, was overleving
onmogelijk. Heere had meer: hij was ook een zakenman die
desnoods in de slavenhandel ging om zijn brood te verdienen.
Een uitmuntende pionier. En dat schip van hem had een
lieve duit gekost. Zonder de Compagnie had ’ie dat nooit
gered!
Dat wist ik al van Heere voordat ik aan boord kwam en ik
deed navraag onder de bemanning. Velen kenden hem niet
eens. Avonturiers, net als Betje en ik, maar zonder bagage.
Scheepsvolk, zonder bier en jenever gemakkelijk tot oproer
op te stoken. Heere bekommerde zich niet erom. Ik ontdekte
dat ’ie verdraaid goed op de hoogte was van de stemming. Hij
gebruikte mij ook om meer te weten te komen. Dat zou ik
ook doen als ik kapitein was.
Op een dag stootten we op een grote dode vis, die een speer
in zijn buik had. We voeren langszij. De bemanning reageerde
angstig. Het was een speer met gekleurde kralen.
Heere nam hem mee naar de brug en deed er het zwijgen toe.
De spanning steeg.
Gestommel, zachte stemmen. Het is nacht, duizelingwekkende
sterrenhemel. Heere staat op de kampanje. De bootsman
besluipt hem van achteren. Betje en ik zitten een dek lager. Wij
zien het gebeuren. ‘Kapitein, achter u,’ roep ik. Maar Heere had
het blijkbaar al gezien of misschien wachtte hij hem op. ‘Man
overboord!’ Klonk het met luide stem. Weg bootsman. Heere
liep langs ons en knipoogde.
Ik lag in mijn kooi en de gebeurtenissen speelden door mijn
hoofd. Ik moest opeens heel sterk aan vroeger, aan het verhaal
van Jonas in de Walvis, denken. Ik was die Jonas op een
groot en stuurloos schip? Zouden we uitgebraakt worden? Ik
was bang, het werd steeds onwerkelijker.
‘Is Heere niet echt gek aan het worden?’ vroeg de bemanning
aan mij. Nauwelijks aan boord en ik had al de positie van
informant. Heere met zijn visioenen. Maar ik wist dat hij
gelijk had: we gaan nieuw land ontdekken. Ik voelde het aan
m’n water. Alleen wanneer, dat was de vraag. Zo kreeg deze
reis veel van een droom. Een foetus in de baarmoeder, een
scheepje op Gods wateren.
Op een nacht werd ik plotseling wakker: grote beroering aan
dek. De mannen renden op en neer. Het geschut werd in
gereedheid gebracht. Ik maakte Betje wakker. ‘Land in zicht!’
blufte ik. Nog waar ook! Op nog geen vijfhonderd meter
zagen we groen (bomen struiken, velden), blanke zandstranden.
De monding van een rivier, een baai. We zagen heuvelen
en dalen. Een ongerept gebied zover als het oog reikte.
De bemanning had algauw in de gaten dat dit een bijzonder
visrijs gebied was. Zalm rondom het schip.
Op het moment dat de mannen alles in gereedheid hadden
gebracht en twee sloepen klaar hingen voor de tewaterlating,
nam de kapitein plechtig het woord: ‘Mannen, de tocht was
lang, de ontberingen zwaar, maar nu komt alles in beter vaarwater.
Wij zijn niet de eersten die hier voet aan wal zetten,
maar wel de best uitgeruste expeditie. Ik wil jullie allen
bedanken namens mijzelf en ook namens de West-Indische
Compagnie.’
Toen gingen de sloepen te water.
‘Een zee is blauw, een lucht is grijs, of omgekeerd: een lucht is
grijs, een zee is blauw,’ dacht ik. Weinig nieuws soms. Een
zekere eentonigheid had deze reis wel. Maar uithoudingsvermogen
werd beloond. Ik zag Heere op de brug staan. Zijn
gezicht was open en blij. De groeven in zijn voorhoofd waren
weg. Ik verbeeldde het me niet. Ik herkende mezelf nu in de
kapitein. Hij stond daar ook als een kleine jongen wiens
droom werkelijkheid was geworden. Ik was trots op hem. Ik
had meer dan gewone bewondering voor Heere. Herenliefde?
Nou nee, daar had ik meer dan genoeg van in die benauwde
scheepshut. ‘Een ongehoord treurige scheepshut der oceanen,’
zei Betje en die kon de dingen soms mooi zeggen.
Ik rook niet, anders was ik naar dek gegaan en had ik een
Peter Stuyvesant op gestoken. Het avontuur zoek je nooit
alleen.
94 Lava 13.3/13.4 Lava 13.3/13.4 95