Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667 tot 1876

eljak 49 besmet
1720 (Bijlsma 1922:327) - 1835 (Teenstra
1:214).
Opmerking: Ook in het voormalige Nederlands
Oost-Indië 1865 (wnt, aanvang
p. 223). Ø /N-N/pt/1-4/-.
beljak, droge koliek, ofwel buikpijn zonder
diarree.
< Engels (dry) belly-ache, Encyclopaedie
van Nederlandsch West-Indië 100.
1705 (Merian 38). - 1828 (Bosch, 125, 2).
- 1917 (Encyclopaedie van Nederlandsch
West-Indië 100). Ø /E/z/1-5/-.
beljaren: zie baljaren*.
benan...: zie banan...*.
benedenlandsch, (bn.) bij het gebied
stroomafwaarts van de noordelijkste, dat
is laagst gelegen stroomversnellingen in de
grote rivieren.
Hoewel staand tegenover bovenlandsch*,
werd en wordt het begrip niet gedefinieerd
en afgebakend op grond van de relatieve
hoogteligging.
1717 (Schiltkamp & De Smidt 313).- 1917
(Encyclopaedie van Nederlandsch West-
Indië 101). →. Ø /N’/m/1-6/-.
benedenlandsche Indianen (alleen meervoud),
benedenlandsch* wonende indianen.
1717 (Schiltkamp & De Smidt 313). - 1917
(Encyclopaedie van Nederlandsch West-
Indië 101) →.
Zie ook: bovenlandsche Indianen*.
Ø /N’+N/ic/1-6/-.
benedenwaarts (bn., bw.), stroomafwaarts.
< Europees-Nederlands benedenwaarts
dat is ‘(in) de richting naar beneden (hebbend)’.
1714 (Schiltkamp & De Smidt 303). -
1839-1851 (Van der Aa 1993:52). → .
Ø /N’/m/1-6/-.
benta (de), muziekinstrument bestaande uit
een boog met een snaar die meer of minder
met de tanden aangetrokken wordt en
met een stokje aangeslagen; in gebruik bij
negerslaven.
< Sranantongo benta (Focke 1855:10),
Afrikaans (Nuñez 1980:69)
1796 (Stedman 377).
Opmerking: Later en tot op heden de
naam voor enige andere muziekinstrumenten.
Ø /S/sc/3/-.
bepoldering, bedijking, in dit geval zowel
het stelsel van dijken (dammen*, polders*)
en watergangen van een bestaande plantage*,
als de aanleg daarvan voor een nieuwe.
< Europees-Nederlands bepoldering, dat is
‘inpoldering’.
1770 (Hartsinck 575). - 1835 (Teenstra
1:172).
Zie ook: in polder leggen*. Ø /N’/pt/2-
4/-.
berangine (de), aubergine (Solanum
melongena) en zijn vrucht.
< Frans beringène (Larousse 1956:428).
1835 (Teenstra 2:279).
Opmerking: Later in Surinaams-Nederlands
genoemd berangère, thans boulanger
Zie ook: antroea*. Ø /Fr./cp/4/-.
berbekot: zie barbekot*.
berklak: zie barklak*.
beslag, binnenbetimmering van een buitenmuur.
In wnt alleen een min of meer overeenkomstige
betekenis uit West-Vlaanderen
van 1898: “beleglatten of -planken op eene
deur of een venster”.
1762 (De Beet & Price 1982:155). →.
Ø /N’/bc/2-6/-.
beslagplank, plank bestemd voor of deel
uitmakend van (een) beslag*.
1762 (Oud Notarieel Archief Suriname
213). - 1853 (De Surinaamsche Courant nr.
42). →. Ø /N’-N/bc/2-6/-.
besmet, in het bijzonder besmet met, lijdende
aan lepra.
< Europees-Nederlands besmet, dat
is ‘aangestoken door enige ziekte’. In
Surinaams-Nederlands zo verwoord, als
spreker schroomt de ziekte bij de naam