Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667 tot 1876

anannegrond 43 barbacot
banannebraf symbolisch staat voor het
allerpoverste gerecht, wellicht ook omdat
bananen sowieso het hoofdvoedsel van de
slaven zijn.
1839-1851 (Van der Aa 1993:21; bananneblaf).
1855 (Focke 49). Ø /Am-E/sc/4/-, of
/Am-S/sc/4/-.
banannegrond, bananegrond: zie grond*
(I, 2).
banannevogel, bananevogel, bananenvogel,
gele troepiaal (Icterus nigrogularis),
heden in Surinaams-Nederlands
banafowroe en fransmankanarie.
De vogel is geel, zoals een banaan.
1835 (Teenstra 2:427). - 1910 (Penard &
Penard 377).
Opmerking: Kappler (1854;1983:53) geeft
deze naam aan de banannebek* (?).
Zie ook: geelvogel*. Ø /Am-N/d/4-5/-.
banannevreter, bananevreter (-s), als
banannebek* (1).
De vogel eet onder andere vruchten.
1740 (Anonymus 22). Ø /Am-N/d/2/-.
banja I. (de, -s), banjo van een kalebas* (3).
< Sranantongo banja (Fermin 1769,
1:142; bagna, Franse spelling) < vermoedelijk
Afrikaans (zie Cassidy & Le Page
1980:26).
1740 (Dragtenstein 119) - 1761
(Schiltkamp & De Smidt 721, banje). -
1787 (Blom 334).
Zie ook: banjaard*.
Opmerking: Banja als naam voor ‘eene
negertrom’ door Kuhn (1828:21) lijkt een
vergissing. Ø /S/sc/2-3/-.
banja II., traditionele dans van negerslaven.
< Sranantongo banja (Focke 1855:8) <
Afrikaans (Cassidy & Le Page 1980:25).
1835 (Teenstra 2:191). - 1866 (Van Schaick.
159). → (ook van vrijen, heden alleen als
folkloristisch schouwspel).
Zie ook: doe* (2). Ø /S/sc/4-6/-.
banjaar, als banja* (II).
1761 (S. de Groot in Oso 16:189), hier van
boschnegers*. Ø /S/sc/2/-.
banjaard (-s), als banja* (I), vernederlandsing.
1787 (Schouten in Letterkundige Uitspanningen
4:6). Ø /S/sc/3/-.
banjaarden, als baljaren*.
‘Banjaar* dansen’ of ‘bij de banjaard*
dansen’.
1828 (Kuhn 59). 1866 (Van Schaick 159).
Ø /S/sc/4/-.
bankje, krukje (laag, houten zitmeubel voor
één persoon); Sranantongo bangi.
< Europees-Nederlands bank, gewoonlijk
een hoger zitmeubel voor meer dan één
persoon; Sranantongo langa bangi.
1775 (Sneebeling 1973:16). →. Ø /N’/r/3-
6/-.
bannannes: zie wilde bananna*.
barbacot, barbekot, berbekot (de, -ten). Dit
woord had, evenals etymologisch verwante
woorden in andere tropisch Amerikaanse
talen, in Suriname tot ca. 1900 altijd de betekenis
van een horizontaal raamwerk van
stokken of latten, meestal op enige afstand
boven de grond. Het kon vele functies
hebben. Al deze woorden gaan terug op
enige onderling nauw verwante Arowakse
talen. De eerste attestaties komen van Barbados
in het Engels (Ligon 1657, in
Cassidy & Le Page 1980:28; barbycu)
en van Haiti in het Spaans (oed 1:947,
barbacoa). Zie verder Cassidy & Le Page
(1980:28) en Allsopp (1996:54). De -t
op het eind beperkt zich tot overzeese
vormen van het Engels, het Nederlands
en creooltalen van de Guyana’s. Het
Surinaams-Nederlandse woord moet tot
het tropisch Amerikaanse element (sub 2)
gerekend worden.
In Suriname kwamen (en komen) volgende
betekenissen voor:
1. rooster voor het roosteren van vlees en
vis bestemd voor onmiddellijke consumptie
(vergelijk Europees-Nederlands barbe-