Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667 tot 1876

3
De belangrijkste auteurs over het
Nederlands in Suriname tot 1876
A.J. van der Aa is de auteur van het Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, dat in
dertien genummerde delen verscheen van 1839 tot 1851. Met ‘Nederlanden’ worden ook de
toenmalige koloniën bedoeld. Over Suriname ontleende hij veel aan Teenstra (1835, 1842).
Janssen en ten Hove (1993) op hun beurt hebben dit alles opgespoord, bewerkt en verwerkt
tot een aparte publicatie. Hun Historisch-geografisch woordenboek van Suriname bevat vele
woorden die specifiek zijn voor het Suriname van die tijd, voor het merendeel hier niet nauwkeuriger
te dateren dan 1839-1851.
Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck was van 1683 tot 1688 gouverneur van Suriname.
Hij was een plantenliefhebber en zond zaden en levende exemplaren van wilde en (ten dele
door hem zelf) gekweekte planten naar Amsterdam. De namen bij deze 61 planten, als vermeld
in bijlagen bij twee brieven uit 1685 en 1686, zijn van zeer diverse herkomst. Een deel van deze
is ongetwijfeld gemeengoed geweest onder de toenmalige kolonisten, een ander deel lijkt wellicht
alleen door hemzelf opgetekend te zijn uit de mond van indiaanse informanten. Er zijn
ook namen bij waarvan de herkomst (nog) niet kon worden achterhaald. Zie Oudschans Dentz
(1938), Brinkman (1980), Wijnands (1983), Van Donselaar (1994:47).
Anonymus (1679): Een in Suriname opgesteld ambtelijk verslag over een mislukte veldtocht
tegen de Surinaamse Karaïben in 1679.
Anonymus z.j. (1740). Dit ‘Ontwerp’, opgesteld door een kennelijk ter zake zeer kundige
plantagedirecteur, heeft twee delen. Het eerste bestaat uit een lange, geordende, puntsgewijze
opsomming van alle onderwerpen die bij een algehele beschrijving van Suriname aan de orde
zouden moeten komen, in het tweede deel zijn alleen de onderwerpen die betrekking hebben
op (of met) de plantagelandbouw voorlopig nader uitgewerkt. De schrijver vermeldt het werk
van Labat (1731) te kennen. Zie Beeldsnijder (1994:289, noot 10), Van Donselaar (1996).
Anonymus z.j. (1769). Van Trier-Guicherit (1991) vestigt de aandacht op dit als ‘klapper’ aangeduide
hekelgeschrift over misdragingen van plantagedirecteuren, in het bijzonder ten opzichte
van de slaven, en oppert mijns inziens overtuigend dat het geschreven is in navolging