VOEDSEL EN REPRODUCTIE BIJ DE KOOLMEES INSTITUUT VOOR OECOLOGISCH ONDERZOEK

- 10-
3.2. Het verloop van de totale biomassa rupsen
In 1985 en 1986 is voor inlandse eik (Hoge Veluwe en Oosterhout), amerikaanse eik, berk,
den en lariks het verloop van de biomassa rupsen gedurende het broedseizoen berekend
door per datum alle geschatte biomassa's te middelen (bijlage 4, kolom Ill). De geschatte
biomassa's zijn berekend aan de hand van keutelprodukties, zoals gemeten in de continue
en de twaalfde-dag nette.n (bijlage 4, kolom I + ll). Voor 1985 is gebruik gemaakt van de
gegevens van Timmerman. (1985: bijlage 3), voor 1986 werden de eigen gegevens gebruikt.
Het gemiddelde per datum van de biomassa rupsen in deze vijf boomsoorten is weergegeven
in fig. 3.
Er is een groot verschil tussen het verloop van de biomassa rupsen in loof- en naaldbomen.
De piekperiode, de periode met de maximale hoeveelheid rupsen, valt voor de eiken vroeg
en voor berk en naaldbomen laat in het seizoen (vgl. Van Balen 1973, Perrins 1965, Tinbergen
1960). De rijkdom aan rupsen ten tijde van de piek varieert sterk, niet alleen tussen loof­
en naaldbomen, maar ook tussen bossen. Complicerende factor bij het vaststellen van de
exacte piekdatum en -biomassa in 1986 vormde een aaneengesloten periode met veel regen.
(64 t/m 68 april, bijlage 1). De keutelproduktie, zoals gemeten in de twaalfde-dag netten
stagneerde ten opzichte van de droge periode ervoor (61 t/m 63 april) en nam na de regen
weer toe (70 en 71 april). Dit weerspiegelde zich in de biomassaschatting (bijlage 4, kolom
II). In fig. 4 is het verschil in biomassa voor de inlandse eik (HV) weergegeven. De getrokken
lijnen geven het gemiddeld verloop in 1985 en 1986 weer (als in fig. 3), terwijl de gestreepte
balken het verloop weergeven zoals gemeten in de twaalfde-dag. netten. In 198 5 komen
beide waarden goed met elkaar overeen, maar in 1986 is er een duidelijke afname van de
geschatte biomassa ten tijde van de regen. De regen heeft ook invloed gehad op de gemeten
keutelproduktie in de continue netten: de op 70 april verzamelde keutels werden geproduceerd
in de periode na 58 april. Het verloop van de biomassa van 59 tot 7 0 april is daarom als
volgt gecorrigeerd. Uitgegaan is van de biomassa van de twaalfde-dag netten op 61 t/m
63 april en 70 april. De biomassa op 59 en 60 april is geschat door het gemiddelde van de
periode ervoor (53 t/m 58 april) en die erna (61 april) te nemen. Voor de periode van 64
t/m 69 april werd een lineaire interpolatie gebruikt tussen de dag ervoor (63 april) en de
dag erna (70 april) om de waarden per tweedaagse periode te schatten. Op deze manier
zijn de piekdatum en de op de piek aanwezige biomassa rupsen bij benadering vastgesteld
(tabel 2).
Correctie voor regen was alleen mogelijk indien gedurende de regenperiode zowel continue
als twaalfde-dag netten geplaatst waren. In 1985 en 1986 heeft het gedurende het
broedseizoen meerdere malen flink geregend (>3 mm per dag) zonder dat er tegelijkertijd
continue en twaalfde dag netten stonden. In Oosterhout bijvoorbeeld hebben in 198 5 alleen
twaalfde-dag netten gestaan. In de eerste periode (48 t/m 52 april) heeft het geregend
zodat de gevonden waardes te laag zullen zijn. In 1986 lag in de inlandse eik in Oosterhout
de piek een week voor de regenperiode, zodat er geen correctie nodig was.