onder ons - The Mill Hill Missionaries

ALLES VAN WAARDE IS WEERLOOS
Lucebert
Wij wensen u allen een Zalig Kerstfeest.

4
6
9
12
RUBRIEKEN
ONDER ONS
De kerstgroep die Harry Smithuis heeft ontdekt in Albuquerque
in de Verenigde Staten is wel een heel bijzondere. Toen ik
in Albuquerque in New Mexico rondliep viel mijn oog op een
kerstgroep door Juan Sandoval gemaakt. Beelden uit klei gemaakt
en gebakken, in heldere kleuren geschilderd, ieder met eigen
“body-language”, met grote handen, opgeheven hoofd, wijd open
mond en dichte ogen. Iedereen in die groep was op eigen manier
een “storyteller”. De foto’s op het titelblad en bij dit artikel geven
een beeld.
Yvonne Mulder is dichteres en schrijfster van liedjes en
kinderverhalen die ze ook zelf voordraagt bij gelegenheden door
het hele land. De ‘Verhalenhoed’ is één van haar publicaties. Haar
bijdrage aan dit nummer – zij is een belangstellende abonnee – is
dit aangrijpende kerstverhaal getiteld ‘De Babynacht’. Op haar
website staat uitgebreide informatie: http://www.poetryvonne.
nl/Boeken-Yvonne-Mulder.
John Kirwan is al meer dan dertig jaar werkzaam in het bisdom
Basankusu, Congo. Het gaat niet goed in Congo, zo schrijft hij.
Dat was ook de indruk van Fons Eppink, die bericht over een
recent bezoek in een eigen artikel. “We horen dat er weer wordt
gevochten in Congo. Is dat bij jullie in de buurt?” Nee, dat is ver
weg in het oosten van Congo, in de provincie van Kivu tegen de
grens met Rwanda; en wij zijn in het westen, in het regenwoud van
de Evenaarsprovincie. “Dus bij jullie gaat het allemaal goed ?”
Nee, helemaal niet!
Tegenwoordig zit de groei van Mill Hill In Afrika en Azië. Jonge
mensen uit India, de Filippijnen en een aantal Afrikaanse
landen komen de gelederen versterken. Een nog kleine,maar
groeiende groep jonge Kameroenese Millhillers is werkzaam
in verschillende landen in Afrika. Nol Verhoeven voelt zich
sterk door hen geïnspireerd en schrijft een laaiend enthousiast
relaas van de ervaringen van enkelen van hen, zoals hij die heeft
beluisterd.
Baswar, een nieuw initiatief in India........................................................................................9
Nieuws uit de Regio..................................................................................................................17
In memoriam.............................................................................................................................20
Overleden vrienden..................................................................................................................23
Colofon......................................................................................................................................24
3

4
HET VERHAAL GAAT…
Wij leven van verhalen en wanneer
wijzelf ouder worden, vinden wij
het ook heerlijk om zelf verhalen te
vertellen, verhalen zonder einde, over
de tijd van vroeger. En waar je ook
komt in de wereld vertellen mensen
verhalen over hoe het vroeger gegaan
is, en hoe de wereld tot stand is
gekomen. Mijn interesse in vroegere
verhalen bracht mij naar het gebied
van de grote Indianenstammen in het
zuiden van de V.S., Utah, Colorado,
Arizona en New Mexico. De Indianen
van de Anasazi stam hebben daar
ooit gewoond in woningen in de steile
rotswanden van de vele canyons. Zij
waren de oorspronkelijke bewoners
en de voorouders van het Pueblo volk
dat daar momenteel woont.
Zelfs in pre-historische tijden stonden
zij bekend om hun aardewerk en
kunstige aardewerk-beeldjes. Die
kunst is later verder ontwikkeld door
de Pueblo Indianen. Prachtig uit
klei gemaakte en in heldere kleuren
geschilderde beeldjes. Je ziet ze
daar overal, op de markt en ook in
kunstgalerijen. Een heel bekend beeldje
is de “STORYTELLER”. De Indianen
hadden geen geschreven overlevering
of geschiedenis en alles werd door
middel van verhalen overgebracht
naar de volgende generatie, van
“grootmoeder naar achterkleinkind”.
De “storyteller” was vaak een vrouw.
Ze zat op haar hurken, het hoofd iets
opgeheven met wijdopen mond en
dichte ogen, en de kinderen zaten op
haar dijen. Ze vertelde over wat er
leefde en geleefd had, over de mensen
uit de stam en het duistere verleden.
Indiaanse kunstenaars hebben dit
genre verder vorm gegeven, en een
van hen, Juan Sandoval, maakt nu
allerlei kleibeelden van mensen van
vroeger en nu. Allemaal met wijdopen
mond en dichte ogen.
Allemaal “storytellers”.
Ze hebben allemaal iets te vertellen…..

Toen ik in Albuquerque in New
Mexico rondliep, viel mijn oog op
een kerstgroep door Juan Sandoval
gemaakt. Beelden uit klei gemaakt
en gebakken, in heldere kleuren
geschilderd, ieder met eigen “bodylanguage”,
met grote handen,
opgeheven hoofd, wijdopen mond en
dichte ogen. Iedereen in die groep
was op eigen manier een “storyteller”.
Ze stonden rustig te wachten op een
plank in een winkeltje. Sint Jozef had
zelfs een prijskaartje om zijn nek. “Een
beetje aan de dure kant” dacht ik, maar
ik was er weg van. Ze straalden iets uit,
hadden iets te zeggen, iets belangrijks
met ons te delen, iets wat zij gezien
hadden, beleefd hadden in hun
diepste binnenste. Jozef, Maria en het
kind in het hooi, drie koningen… Ook
mijn mond ging open van verbazing
en ik moest stilletjes lachen en delen
in hun diepe vreugde. Zij spraken een
taal die ik verstond:
“Verheugt U en vertel het iedereen;
heden is een kind voor ons geboren,
een verlosser ons gegeven”.
Zo onschuldig, bijna kinderlijk,
eenvoudig, nederig en spontaan, én ze
straalden allemaal diepe vreugde uit,
en het leek wel alsof zij in koor samen
zongen…. hét verhaal van een God die
mensgeworden is in Jezus, in ons!
Die kerstgroep staat er nu niet meer
op die plank in dat winkeltje in
Albuquerque.
Jozef en Maria en het kind, samen
met de drie koningen, zijn met mij
meegereisd – weliswaar verpakt in
dikke lagen bubbelplastic - en staan
nu in de kapel van Verzorgingshuis
Insula Dei in Arnhem. Niet als
kunstwerkjes, maar als getuigen van
wat mensen ervaren hebben en nog
steeds ervaren, hier en nu en overal.
Zij vertellen “the greatest story ever
told”.
Harry Smithuis mhm
5

Ook in de kerstnacht worden er in de
wereld honderdduizenden kinderen
geboren. Ik vertel u het verhaal
van drie moeders. De moeder die
haar kind krijgt tussen de rokende
puinhopen in Irak, de jonge vrouw die
in Kenia woont tussen aidspatiënten
en hurkend onder een boom haar
kind opvangt en de zeer jonge
moslimvrouw die in Bethlehem in alle
eenzaamheid haar kind ter wereld
brengt, al staan alle vrouwen van de
familie om haar heen.
Het zijn geen anonieme vrouwen. De
vrouw in Irak heet Aisja. Ze is bang,
doodsbang. Van haar huis is niet veel
meer over, haar man loopt vooraan
bij protestdemonstraties tegen de
bezetter. Haar drie kinderen gaan niet
meer naar school, er is geen school
meer. Er is een buurvrouw, even bang
als zij, die naast haar zit en wat lappen
heeft klaargelegd. Geen dokter, geen
vroedvrouw, alleen de kennis van de
vorige bevallingen. Het zweet parelt
op haar voorhoofd. Aisja bijt haar
tanden stuk op een houten lepel. Ze
zucht, ze schreeuwt en dan opeens is
6
DE BABYNACHT.
het kind er. Haar ogen gaan glanzen,
ze drukt het jongetje tegen zich aan
en is, even, de gelukkigste vrouw op
de wereld. Ze hoort het schieten niet
meer, ruikt de brandlucht niet meer,
ziet alleen nog haar kind. Dat kind,
wat voor een mens zal hij worden? In
wat voor een wereld zal dit kind leven
over twintig jaar?
O, wat is het heet. Veertig graden is
in Kenia heel normaal. Maar het is
geen temperatuur om een kind in te
krijgen. Jahaira trekt de katoenen
stof strakker om zich heen. Om haar
buik te ondersteunen. Ze loopt heen
en weer, steeds weer, om de hevige
barensweeën te kunnen opvangen.
De medicijnvrouw kan elk moment
komen, maar ze komt van zover en
er zijn meer vrouwen die haar nodig
hebben. De vliezen breken, het water
stroomt uit haar. Haar vijfde kind
gaat geboren worden. Ze weet wat
ze moet doen, wat er gebeurt. Het
is een vrouwenaangelegenheid, geen
man zal zich in haar nabijheid wagen.
Jahaira ziet de dood dagelijks in de

ogen. Ze heeft aids, evenals het gros
van de mensen om haar heen. Een
kind baren is hier even normaal als
doodgaan. Er zijn geen tranen meer,
alleen een fel hoog lachen dat de
pijn, heel even, wegneemt. Hurkend
krijgt ze haar kind, een meisje. Een
schreeuwend, spartelend, mager,
bruin lijfje, dat zich even fel verweert
als haar moeder lacht. Een toekomst
of geen toekomst?
Bethlehem. De stad waar 2000 jaar
geleden een jonge maagd het leven
schonk aan een zoon die berucht
zou worden tijdens zijn leven en
beroemd na zijn dood. Een zilveren
ster markeert de plaats waar volgens
de overlevering de geboorte ooit
plaats vond. Er is een kerk omheen
gebouwd. Een kerk waar de jonge
moslimvrouw, ze heet Ayaan, nog nooit
binnen is geweest. Wel een eindeloze
stroom toeristen, die moeten bukken
om het lage kerkdeurtje binnen te
gaan. Ayaan woont in het Arabische
gedeelte van Bethlehem. In een steeg
met ruwe stenen en smalle huizen en
overal koopwaar voor de toeristen.
Ze weet dat haar kind geboren gaat
worden, maar er is zo verschrikkelijk
veel dat ze niet weet. Waarom staan
er dag en nacht gewapende soldaten
op de daken rond het centrale plein?
Waarom mocht ze de glimlach van die
jonge soldaat niet teruggeven en moet
ze nu boeten voor dat gestolen half
uur dat ze met hem meeging? Ze is
een uitgestotene, al is ze nog maar 15
jaar. Allah laat haar in de steek, net als
haar moeder. Ze ìs er wel maar doet
alleen haar plicht. Net als alle andere
vrouwen van de familie. Een dochter
wordt geboren en meteen bij haar
weggehaald. Totdat ze haar moet
aanleggen.
Het is 2024.
Ergens op de wereld wordt een
vredesconferentie gehouden waar
juist op deze kerstavond drie jonge
mensen elkaar ontmoeten. Hun
moeders werd bij hun geboorte een
taak opgelegd. Ze kregen 20 jaar
de tijd om die taak zo goed mogelijk
gestalte te geven. Hun opdracht was
er voor te zorgen dat degene die
onder hun hoede werd gesteld een
7

goed mens zou worden. Maar wat is
een goed mens? Is dat iemand die op
de barricaden staat en opkomt voor
vermeende rechten? Is dat iemand die
zichzelf volledig wegcijfert? Of is het
iemand die plichtsgetrouw de wetten
en voorschriften van zijn geloof volgt?
Is het iemand die zelf nadenkt of die
anderen voor zich laat denken?
De drie moeders bleken met een flinke
klus opgezadeld te zijn. Ze woonden
veelal in brandhaarden van de wereld.
De kansen van hun kinderen leken
klein tot nihil om zelfs maar 2024 te
halen. Maar het is gelukt. Dankzij
ontwikkelingen in gezondheidszorg en
techniek en veel liefde. Het is gelukt
om drie gezonde, op de toekomst
gerichte, goede, jonge mensen af te
leveren. Jonge mensen met lef en
enthousiasme, waar welwillend naar
geluisterd wordt.
Aisha’s zoon studeert voor ingenieur.
Zijn land, Irak, heeft zich hersteld van
alle oorlogsverwondingen en op de
scholen en universiteiten wordt goed
onderwijs gegeven. Naast zijn studie
zet hij zich in voor sociale projecten.
Jahaira’s dochter is zwart, pikzwart.
Een mooie jonge vrouw. Ze helpt
8
andere jonge vrouwen als ze hun
babies krijgen. Ze volgde een opleiding
aan de vroedvrouwenschool en is de
steun en toeverlaat van haar stam.
Om haar heen krioelen haar eigen
twee kinderen.
Ayaan’s dochter is een rijzige moderne
jonge vrouw, die trouw is aan haar
geloof. Ze draagt een hoofddoek en
lange kleding en werkt als juriste op
een advocatenkantoor in Bethlehem.
Ze is een voorbeeld voor velen door
haar houding, haar kennis en haar
grote hart.
Niet altijd zijn engelbewaarders zo
succesvol. Maar deze drie hadden
van God een speciale taak gekregen.
Hun pupillen werden in de kerstnacht
geboren, net als Jezus 2000 jaar
geleden. Drie beschermengelen die
onzichtbaar meewerkten om onze
wereld een beetje beter te maken door
drie jonge mensen onzichtbaar te
begeleiden. Eigenlijk zijn wij allemaal
coaches en hebben de taak om het
goede door te geven. En dat kan,
als wijzelf blijven proberen een goed
mens te zijn.
© Yvonne Mulder

BASWAR,
EEN NIEUW INITIATIEF IN INDIA.
Fr Suresh Pachikalapadu is een jonge Indiase Mill Hill missionaris. Hij werd twee
jaar geleden uitgezonden naar het bisdom Ambikur in Noord-India waar hij de
opdracht kreeg een nieuwe missie te openen onder een locale bevolkingsgroep in
het plaatsje Baswar. Na een periode van verkenning en het leren van de taal was
hij klaar om de nieuwe missie te openen. Op 22 mei 2012 werd de nieuwe parochie
van Onze Lieve Vrouw van Goede Gezondheid geopend.
Suresh Pachikalapadu met ‘zijn’ kinderen.
Baswar is een afgelegen plaats diep
in het woud op 75 km van waar de
bisschop verblijft. De mensen in
deze streek zijn heel arm en hebben
niet eens de beschikking over de
meest elementaire middelen voor het
dagelijks leven. Om te overleven zijn
ze helemaal afhankelijk van het woud
en wat de natuur hun verschaft. Ze
drinken ongezuiverd water van een
stroom in het bos. Ze leven van de
ene dag op de ander zonder vooruit
te zien. Ze verbouwen aardappelen
op hun kleine velden en drinken
zelfgemaakte alcohol. Zelfs kinderen
en vrouwen drinken sterke drank. De
kinderen gaan niet naar school.
Ik ben erin geslaagd om enkele
ouders over te halen hun kinderen
naar school te sturen en ben zelf een
schooltje begonnen onder een boom,
omdat ik zelf ook geen fatsoenlijk
huis heb. Onze hoop is dat we van
ergens vandaan hulp krijgen om een
eenvoudig klas lokaaltje te bouwen.
De mensen hier krijgen vaak malaria
en ook tyfus omdat ze zichzelf niet
voldoende beschermen en vies water
drinken. Omdat ze vaak geen goeie
medicijnen in huis hebben sterven
veel mensen aan deze ziektes. De
dichtst bijzijnde polikliniek bevindt
zich in een kleine stad die op 40
km afstand ligt en er is geen goed
openbaar vervoer.
Als verantwoordelijke van de nieuw
opgezette missie zou ik iets willen
doen om de mensen aan de meest
noodzakelijke medicijnen te helpen en
de kinderen aan onderwijs. Er zijn al
25 kinderen die naar de lessen onder
de boom komen maar er zijn er nog
9

veel meer die er nog niet zoveel zin
in hebben. Die hoop ik ook te kunnen
lokken. Mijn plan is ook om een kleine
polikliniek op te zetten zodat mensen
makkelijker aan medicijnen kunnen
komen. Een dokter uit het naburig
stadje heeft al toegezegd eens in de
week te zullen komen om de zieken
te behandelen. Nu moet ik nog zorgen
voor de nodige medicijnen en een
toelage voor de dokter. Mijn wapen is
gebed. Op voorspraak van Onze Lieve
Vrouw van Goede Gezondheid heb
ik al verkregen dat een politieagent
ons een stuk land heeft gegeven. Ik
vertrouw dat Moeder Maria me nog
verder zal helpen. Onze missie hangt
helemaal af van de hulp van anderen.
10
Wanneer ik naar de stad ga, vraag ik
welgestelde mensen om afgedankte
kleren voor onze kinderen. Anderen
geven ook wel wat rijst. We zijn hier
nu met z’n tweeën. Fr Nirmal, mijn
compagnon, is drie maanden geleden
gewijd. Ik voel me echt gezegend door
zijn komst. De mensen hier zijn heel
eenvoudig en beminnelijk. Van het
moment dat je hun vertrouwen hebt
gewonnen gaan ze voor je door het
vuur. Maar als ze je niet vertrouwen
laten ze je links liggen. Ik voel me erg
gezegend en gelukkig dat ik voor en
met deze arme mensen mag werken.
Suresh Pachikalapadu mhm

BASANKUSU, DEMOCRATISCHE
REPUBLIEK CONGO (DRC), ANNO 2012
Al meer dan dertig jaar werkt John Kirwan in het bisdom Basankusu, Congo.
Twee oorlogen heeft hij er meegemaakt. De gevolgen daarvan laten zich nog
steeds voelen, alhoewel het huidige conflict in het oosten van het land ‘ver van
zijn bed is’.
“We horen dat er weer wordt gevochten
in Congo. Is dat bij jullie in
de buurt?” Nee, dat is ver weg in het
oosten van Congo, in de provincie
van Kivu tegen de grens met Rwanda;
en wij zijn in het westen, in het
regenwoud van de Evenaarsprovincie.
“Dus bij jullie gaat het allemaal goed?”
Nee, helemaal niet!
Het gaat niet goed bij ons in Congo.
De uitleg daarvoor is complex. Hier
zijn twee hoofdredenen.
Op de eerste plaats is onze streek
helemaal in de steek gelaten.
Misschien omdat onze mensen de
reputatie hebben tegen het huidige
regime te zijn. Het is niet alleen een
kwestie van socio-economische
stagnatie: we gaan achteruit. De
gangbare wegen door het woud zijn
praktisch onberijdbaar geworden
en het vervoer op de rivieren laat
veel te wensen over. De mensen
hebben praktisch geen mogelijkheid
om hun landbouwproducten aan
de man te brengen. Het niveau van
het onderwijs blijft maar zakken
en met de gezondheidszorg is het
ook erbarmelijk gesteld. Mensen
bezwijken aan makkelijk geneesbare
ziektes omdat ze te ver van een
polikliniek wonen, of omdat de
voorraad medicijnen is uitgeput,
of omdat de familie de kosten van
een behandeling niet kan dragen.
De bevolking leeft van wat het woud
hun verschaft, maar grote stukken
woud zijn niet meer toegankelijk
vanwege concessies voor de houtkap,
of omdat er grote plantages zijn
11

aangelegd of vanwege de afbakening
van wildreservaten. Om nog maar
niet te spreken van de corruptie
op allerlei niveau. Er zijn hier nooit
bussen, treinen of benzinepompen
geweest; maar nu is er zelfs geen
vliegverbinding meer, geen bank,
geen functionerend postkantoor….
Op de tweede plaats komt daar
dan nog bij dat de gevolgen van de
oorlogen die we hebben meegemaakt
Dr Victorine en assistenten voor het hospitaal van de Zusters Thérésiennes.
blijven doorwerken lang nadat het
wapengekletter is stilgevallen. Er
lopen nog steeds soldaten rond, en
gewapende politie – onderbetaald.
Gewapende mannen in uniform vallen
vaak mensen lastig (al is dat natuurlijk
officieel ‘verboden’). Een in het oog
springend voorbeeld is het treurige
lot van seksueel misbruikte vrouwen.
Slachtoffers van gewelddadige aanrandingen
of van ondeskundige vroed-
vrouwen blijven jarenlang lijden aan
hun verwondingen (in het bijzonder
de schrijnende gevolgen van fistels).
Vaak worden ze gemeden in het
openbaar en soms zelfs uitgestoten
uit hun families. Gelukkig hebben
12
we een tijd lang twee dokters in de
streek gehad die gespecialiseerd
waren in de delicate hersteloperaties
nodig voor dit soort verwondingen,
en een van hen heeft plaatselijk
personeel opgeleid om met dat werk
door te gaan in de toekomst. Dankzij
de tussenkomst van edelmoedige
weldoeners, in het bijzonder de
Stichting Support Group Luanda-
Jinja in Tilburg in samenwerking met
Cordaid, zijn we in staat geweest om
honderd van die vrouwen te helpen.
En er staan er nog 200 op de wachtlijst!
Nu gaat het er nog om deze vrouwen
en hun plaatselijke gemeenschappen
te helpen hen te re-integreren in het
normale leven.
Ofschoon de plaatselijke bevolking
heel veerkrachtig is, raken ze wel heel
erg ontmoedigd door de algemene
teleurgang, en ook neerslachtig.
Gelukkig kost het niks om te kletsen,
zingen en dansen…. en te bidden.
Hoop doet leven.
John D. Kirwan mhm

EEN NIEUW MILL HILL.
Jonge Kameroenese Millhillers zijn actief in verschillende landen op het Afrikaanse
continent. Zij nemen over waar Europese Millhillers schaars worden en nemen
nieuwe initiatieven. Nol Verhoeven is onder de indruk en schrijft enthousiast over
de inzet van deze jonge Afrikaanse missionarissen.
Neomisten Tony Ndichia mhm en Joe King mhm
Jezus, de ‘man uit Galilea’, had zich
in drieëndertig jonge jaren leeg
geïnvesteerd. Zo VOL-LEDIG heeft de
wereld nooit meer een ‘investering
van zichzelf’ gezien. Die beste
zelfinvestering bleek ook de beste
levensverzekering ooit. Anno 2012
leeft hij volop. Na de eerste Synode van
Afrika klinkt het als een trompetstoot:
“Hij leeft! Wij zullen leven!” Wat een
geluid ! Sommigen zullen zeggen: in
een verkeerd continent. Niet waar!
Vandaag de dag hoeft Mill Hill niet
langer de mond vol te hebben van
Wereldmissie; het staat op onze
gezichten te lezen. Maar we hebben
er wel de hànden aan vol. Je kunt dat
beamen of niet, maar als je zegt:
”Kameroenese handen incluis“, dan is
dat zeker: “Wél waar!”.
Zuid-Soedan.
Hij glimlacht. “Deze riviertocht was
meer dan de moeite waard.” Father
Damian Fuh meert zijn boot aan,
Voldaan. Hoezo voldaan? Zuid-
Soedan is een land met niks, een
land van niks, je kunt er niks. Wil jij,
missionaris, je mensen bezoeken, dan
kan het gebeuren dat je contact moet
opnemen met een rebellengroep, als
die jou überhaupt door wil laten. Die
komen je dan ‘ergens’ opwachten en
beschermen jou, en begeleiden jou tot
eindeloos ver naar waar niemand kan
komen. Maar rebellen in Zuid-Soedan
doen ook wel andere dingen…..! Zo
13

gaat Father Elvis Shudzeka naar
mensen die vijf en twintig jaar op hem
hebben zitten wachten. Hij loopt niet
langs de realiteit op of er omheen,
maar staat er midden in omdat hier
mensen zijn.
Karamoja, Oeganda.
Zo heeft Mill Hill jonge Kameroenese
missionarissen onder de Karamajong
zoals Cyprian Ta-ah en Frederick
Yangnyi. Frederick, nog een student
op snuffelstage in het Missie Ervaring
Programma, vraagt: Wat is mijn
Missiewerk eigenlijk? In een land
waar zo openlijk wordt geroofd en
zo klakkeloos gedood, “kinderen
en volwassenen worden gemarteld,
vrouwen en meisjes tot slaven worden,
waar het heel aanvaardbaar is dat een
huwelijksaanzoek gepaard gaat met
seks onder gruwelijke dwang, en waar
soldaten ‘in alle stilte’ martelen en
moorden zonder dat iemand iets durft
te zeggen”, wie ben ik, wat moet ik
hier? Hij ziet maar één antwoord: mijn
gezicht laten zien, vriend zijn. Laat
de “Vriend-Mens” leven en vieren diep
binnen de ‘harde realiteit’.
Zuid-Afrika.
Kameroenese missionarissen kijken
nostalgisch terug naar hun eigen
plaats van herkomst. Het leven was
veel beter thuis. Father Emmanuel
Mbeh, nu missionaris in Zuid Afrika:
“Ik kwam hier als iemand die het
geluk altijd mee had gehad. Ik kwam
van Bafmeng, een plaats die God
gezegend had met al wat zegen heet.
En nu is het mijn beurt om zegen te
zijn.” Hij doet jeugdwerk, helpen om
de al kapotte levenservaringen van
vastgelopen jongeren weer samen
te lijmen tot ‘iets’; het leven is niet
zomaar entertainment. Hier is een
vriend van de “Vriend-mens” die leeft,
en jij zult leven!
Kameroen.
Bewonder zulke jonge mensen gerust.
14
Zulke mensen kan Wereldmissie er
nog veel meer gebruiken. In Bamenda
worden de Kameroenese Mill Hill
kandidaten al vroeg geïntroduceerd in
het interculturele leven en ze krijgen
er gedegen intellectuele bagage voor
lange en moeilijke jaren van Fr John
Taylor, Engelsman, en Fr Andrew
Mukulu, Oegandees, die tevens provin-
ciaal van Mill Hill in Kameroen is. Hun
studenten en kandidaten vormen de
basis voor een nieuw Mill Hill en nieuw
missionaris zijn.
In de stad Bamenda missioneert Mill
Hill al niet meer. De mensen weten dat
ze hier goed af zijn. Hier bruist een
lokale kerk om jaloers op te worden,
klaar ook om zelf de handen te gaan
gebruiken voor de Wereldmissie.
Want wat ze van hun eigen jonge
Kameroenese missionarissen te horen
krijgen, wekt hun eigen drang op
om aan zulke situaties iets te gaan
doen. Ze hebben een belangen groep
gevormd: “Friends of Mill Hill’. Die zijn
enthousiast en zijn volop bezig met
missie; ze leggen hun oren te luisteren
bij Mill Hill, ze bidden, ze geven, ze
maken propaganda.
Er is een nieuw Mill Hill in Kameroen.
Het grote ‘geluid’ gaat op Afrikaanse
toon de lucht in en de wereld rond:
“Hij leeft!” en “ Wij zullen leven”.
Nol Verhoeven mhm.

TERUG NAAR CONGO. (DEEL 1)
Fons Eppink verliet het bisdom Basankusu, Congo, in 1988 na een verblijf van
zeventien jaar. Gedurende de maand juli van dit jaar was hij er op bezoek, na bijna
vijfentwintig jaar, op uitnodiging van de Zusters ‘Thérésiennes’, een diocesane
congregatie. In twee afleveringen verhaalt hij hier zijn indrukken.
“Houden jullie, katholieken, je mond
maar – ‘bovanda kimya’ – zeggen
veel mensen hier tegen ons. Kijk nu
eens naar de gouverneur van onze
provincie. Jullie hebben die man toch
opgeleid”! Jeanne-Marie Abanda,
hoofd van het plaatselijk bureau van
Caritas in Mbandaka (Democratische
Republiek Congo), spreekt met
ingehouden emotie wanneer ze de
corrupte praktijken aan de kaak
stelt van gouverneur Baende, een
uitgetreden priester, en hoofd van het
bestuur van de Evenaarsprovincie.
De Democratische Republiek Congo
(DRC) blijft ongetwijfeld een van
de meest geplaagde landen van het
Afrikaanse continent. Het welbekende
predicaat ‘mislukte staat’ – ‘failed
state’ - dringt zich op.
Begin augustus van dit jaar hebben
zo’n tweehonderdduizend Congolezen
in grote steden, verspreid over het
hele land, gedemonstreerd uit protest
tegen het zoveelste gewapende conflict
in het oosten van het land. Na twee
bloedige oorlogen in de jaren rond de
eeuwwisseling die naar schatting aan
meer dan twee miljoen mensen het
leven hebben gekost, verlangen de
Congolezen naar vrede. Deze ‘mars van
hoop op vrede’ werd georganiseerd
door de bisschoppenconferentie van
Congo met als doel ‘nee te zeggen
tegen balkanisatie, nee tegen oorlog,
en ja voor vrede’. In een land zonder
daadwerkelijke structuren van bestuur
speelt de Katholieke Kerk een
sleutelrol om een stem te geven aan
de massa stemlozen en om mensen
bewust te maken van de gevaren voor
de eenheid van het land.
Toen ik in 1988 vertrok uit Congo
na zeventien jaar gewerkt te
hebben als missionaris in het
bisdom Basankusu, werd het land
systematisch leeggeplunderd door
het dictatoriale Mobutu regime en was
er van ontwikkeling hoegenaamd geen
sprake meer. Nu, bijna 25 jaar later,
kreeg ik onverwachts de gelegenheid
om nog eens poolshoogte te nemen
op uitnodiging van de Zusters
Thérésiennes van Basankusu die me
hadden gevraagd hen in een retraite
te begeleiden. Ik was natuurlijk
razend benieuwd of er tekenen van
vooruitgang te bespeuren waren in
de algemene levensomstandigheden
van de lokale bevolking met wie ik me
nog steeds affectief verbonden voel.
Zouden er al enkele lichtpuntjes te
bespeuren zijn aan het eind van de
lange donkere tunnel van teleurgang
15

of zou dit een reis worden naar wat de
bekende schrijver Joseph Conrad eens
het ‘Hart der Duisternis’ noemde?
Het antwoord is, natuurlijk, niet
eenduidig. In de hoofdstad Kinsjasa
zijn Chinese ondernemingen naarstig
bezig een supersnelweg aan te leggen
die de stad met het vliegveld van Ndjili
zal verbinden. Maar de wegen door de
wijken zitten vol gaten of zijn helemaal
niet verhard. Met de behuizing in de
volkswijken is het al niet veel beter
gesteld. De stad heeft de allure van een
grote sloppenwijk. Maar de mensen
hebben hun gevoel voor humor nog
niet verloren en zo is Kinshasa nu
omgedoopt van ‘La Belle’, zoals het
vroeger met trots werd genoemd,
tot ‘La Poubelle’ (de vuilnisbak). En
toch, overal bruist het van leven en
van jeugd. ‘Jupiter’ Bokondji, een
populaire zanger, spreekt in een
interview vol overtuiging van de
onuitputbare mogelijkheden, het
potentieel, van deze rijkgeschakeerde
massa. “In 5 tot 10 jaar komen we er
uit, dat zul je zien!” zo beweert hij met
grote stelligheid.
Resten van de kathedraal
16
Taaie wendbaarheid: dat is wel de beste
manier om mijn indruk te beschrijven
van de manier waarop de bevolking
van Basankusu twee oorlogen en
onbeschrijfelijke ontberingen heeft
overleefd. Deze kleine stad van, naar
men zegt, zo’n 100.000 inwoners, is
mijn reisdoel. Ze ligt verloren in het
immense regenwoud dat driekwart
van het land bestrijkt. Vanuit het
kleine vliegtuig dat de verbinding
met Basankusu onderhoudt krijgen
we een pracht gezicht op het stadje
wanneer we laag aanvliegen op de
landingsbaan. Ik merk meteen dat
er een monumentaal oriëntatiepunt
ontbreekt. De kathedraal van Basankusu
is verdwenen! Er rest alleen
een hoop puin, zie ik later. Gebouwd
door Broeder Jan de Koning tijdens
de tweede wereldoorlog was dit
majestueuze bouwwerk na 75 jaar
helemaal opgeleefd: met enorme
scheuren in de muren en zakkende
fundamenten was er geen redden
meer aan.
In gesprekken met vrienden en
bekenden later klinkt het gevoel van
verlies vaak door. De hele bevolking
van Basankusu is in rouw vanwege de
afbraak van dit unieke stuk erfgoed.
Daar komt nog bij dat de eerste
Congolese bisschop van het diocees,
Mgr Ignace Matondo kwa Nzambi,
vorig jaar is overleden. Er heerst
een vaag gevoel dat nu een tijdperk
is afgesloten voor de Kerk in deze
regio. Overgang ook hier…. En de
hoop dat iets nieuws zal verrijzen uit
de as? Toen ik drie weken later weer
vertrok was ik diep ontzet door de
schrijnende armoede van het gros van
de bevolking in deze uithoek van het
regenwoud, maar ook onder de indruk
van het vermogen van de mensen
om terug te veren en vooral ook van
hun vermogen om uitbundig te vieren
ondanks alles.
Fons Eppink mhm

NIEUWS UIT DE REGIO.
Regionale Bijeenkomst, Helvoirt 17 – 19 september 2012.
Het is ondertussen een traditie geworden dat we de jaarlijkse bijeenkomst van
de Nederlandse Regio van Mill Hill in het Bezinningscentrum Emmaus te Helvoirt
organiseren. Dit jaar waren we met een groep van 32 en hebben samen van
gedachten gewisseld over het thema ‘geloof en twijfel’ en elkaar bijgepraat over tal
van interessante onderwerpen. Het was aangenaam en gezellig!
Jan Offringa aan het woord.
Om te beginnen gaf ik, als Regionaal,
een overzicht van de huidige stand
van zaken in de Regio. Het beleid
van de Regio rust op twee pijlers : de
overdracht en eigentijdse beleving van
onze missionaire inspiratie en de zorg
voor onze bejaarde missionarissen.
De toekomstige organisatie van
Missiehuis Vrijland is een bijzonder
aandachtspunt in verband met de
veranderende situatie in de zorg.
Daarna nam Frits Maas ons mee op
een verkenningstocht langs de haven
van Rotterdam waar hij al jaren lang
intens is betrokken bij het Apostolaat
ter Zee, “Stella Maris”. Hij gaf ons
een overzicht van de geschiedenis
van het Apostolaat ter Zee die als
doelgroep heeft de ‘People of the Sea’.
17

Zeevarenden zijn een internationaal
(overwegend Aziatisch) en multi-
religieus gezelschap. Door de snel ver-
anderende leef- en werkomstandigheden
(minder tijd in de havens)
zijn de zeevarenden meer en meer
‘onzichtbaar’ geworden. Frits beijvert
zich om de doelgroep te leren kennen
op de werkvloer. Ontmoeting en
dialoog, dienstbaarheid en ‘het leven
vieren’ (sacramenten) staan centraal
in dit pastoraat.
Na een boeiende inleiding van Jan
Offringa, protestants theoloog en
predikant te Kesteren en voormalig
voorzitter van ‘Op Goed Gerucht’,
een vereniging van protestantse
theologen op zoek naar ‘meer
creativiteit, lef, spiritualiteit en humor
in de kerk’ hebben we de hele (dins-)
dag gestoeid met het hoofdthema
van de bijeenkomst namelijk ‘Geloof
en Twijfel’. Aan de hand van een
lijst van de ‘Twijfel Top Twaalf’ van
de hedendaagse mens zette hij ons
op het spoor van een geloofsgesprek
om met elkaar te delen wat we
hierin herkenden en zelf zouden
onderstrepen.
Jac Hetsen in gesprek op AMA dag.
18
De volgende dag zijn we na het
ontbijt spoorslags met zijn allen
vertrokken naar Tilburg om deel te
nemen aan de open dag van AMA
(Mensen met een Missie). ‘Geloven
in de kracht van mensen’ was het
thema van deze open dag. Maar liefst
150 missionarissen, religieuzen en
leken, waren eropaf gekomen. Op het
eind van een uiterst inspirerende dag
was het commentaar van een van de
participanten: ‘De kracht ging eerst
vanuit de religieuzen en nu zijn het de
leken, de uitgezondenen, die ons werk
voortzetten. Jullie van ‘Mensen met
een Missie’ moeten blijven zoeken
naar de jongeren en ervoor zorgen dat
het werk doorgaat!’
We hebben de dag besloten met een
ietwat nostalgische rondleiding rond
‘De Rooi Pannen’, eertijds Mill Hill
seminarie en nu hotelschool met
maar liefst vijf restaurants. In één
daarvan, Le Petit Restaurant, hebben
we samen heerlijk gegeten. Leuke
bijkomstigheid was de jeugdige
leeftijd van het bedienend personeel:
het was hun eerste dag en ze waren
flink zenuwachtig!
Fons Eppink mhm

ONTMOETINGSDAG.
De Ontmoetingsdag van 29 september 2012 stond in het teken van Congo en
werd vanwege meer dan gebruikelijke belangstelling gehouden in de Vredebergkerk
in Oosterbeek.
Het was ditmaal wel een heel bijzondere
ontmoetingsdag in Oosterbeek.
Marcel Thijs vertelde over de belevenissen
van een missionaris in het
oosten van Congo in Goma en aan
de oevers van het Tanganjikameer.
Die missionaris was zijn broer en
zijn belevenissen zijn door David
van Reybrouck bewerkt tot een
theatermonoloog. Het was allemaal
heel indrukwekkend. Doordat hij over
zijn broer vertelde toonde Marcel
Thijs een echte, vaak emotionele
betrokkenheid.
Missionarissen bouwen op. Ze werken
aan de gezondheid van mensen, verbeteren
de voedselsituatie, bouwen scholen
en kerken en verbeteren wegen.
De tragiek is, dat de oorlog alles weer
verwoest en de mensen vreselijk lijden.
Er is wat af gemoord. Vrouwen
werden systematisch verkracht. Kinderen
werden kindsoldaat. En alles
draaide om de delfstoffen, die in het
gebied gevonden worden. De kopers
van het goud, koper, tin en coltan fi-
nancieren de oorlog. Corrupte politici
en militairen, oorlogsheren en bendeleiders
profiteren mee. En de gewone
mensen zijn slachtoffer. Het kwam ook
aan de orde in wat kortere getuigenissen
van Mill Hill missionarissen José
van Baarsen-Vreeburg en Ben Jorna.
Gelukkig waren er tussendoor wat leuke
momenten als er een groet of een
aanmoediging in het Lingala kwam of
een lied in die lokale taal werd gezongen.
Het waren echte opwarmertjes.
Fons Eppink vroeg aan het slot hoe de
aanwezigen het hadden gevonden. Ik
was er nog over aan het nadenken. Je
hoort over heel veel dingen, die vreselijk
fout zijn in onze kerk. Religies
worden beschuldigd oorzaak te zijn
van zo ongeveer alle narigheid in de
wereld. Deze dag liet zien dat er ook
heel veel goeds gebeurt in heel moeilijke
omstandigheden. Zo werd het
evenwicht weer hersteld. Dat gaf mij
een goed gevoel.
John Jorna
De volgende ontmoetingsdag wordt gehouden op zaterdag 2 maart 2013 in
het Sint Jozefhuis te Oosterbeek. De dag wordt verzorgd door Jan Offringa,
predikant te Kesteren met als onderwerp:
MODERN GELOVEN,
TWIJFEL: VERLIES EN WINST.
In een inspirerend betoog en in samenspraak met zijn toehoorders laat hij
zien dat wat men modern geloof noemt even diepgeworteld is als wat men
orthodox noemt.
Alle Millhillers, familieleden en vrienden van Mill Hill zijn welkom. Het
aantal plaatsen is echter beperkt. Bent u geïnteresseerd? Meldt u dan vóór
15 februari bij Frans Kwik, Johannahoeve 2, 6861 WJ Oosterbeek of
fhkwik@mhmobk.nl
19

20
EEN HART KLOPPEND OP DE MAAT
VAN DE GEWONE MENSEN
Geboren op 26 oktober 1930 te Gronsveld
Tot priester gewijd op 10 juli 1955
Tot bisschop gewijd op 3 december 1967
Gestorven op 30 september 2012
Toen Joseph Willigers in 1949
op negentienjarige leeftijd in ons
Roosendaalse Missiehuis ging studeren,
was hij wat destijds “een late roeping”
werd genoemd: hij was nooit op het
kleinseminarie geweest; misschien was
hij daardoor wel zo onklerikaal. Zijn
geestelijke inspiratie lag bij Charles
de Foucauld en priesterarbeiders.
Hij genoot van Limburgse zwier en
verfoeide Hollandse krenterigheid
zoals belichaamd in het kaasschaafje.
Bovenal klopte zijn hart op de maat van
de gewone mensen. Hij was allergisch
voor aanstellerij, hij prikte nuchter
glimlachend ballonnetjes van pretentie
door. Als hij ergens kregelig over was,
was dat terecht. Zo was hij, zo bleef hij.
Hij was duidelijk bestemd voor grote
dingen. Ik heb het voorrecht gehad Joe
in al zijn functies als vriend te hebben
meegemaakt, en ik kan me alleen maar
leuke dingen van hem herinneren. Als
studenten deden we samen voordrachten
op “smoking concerts”. Hij had lef: toen
het water van de vijver in Mill Hill bevroor
gooiden de studenten munten op het
dunne ijs om waaghalzen uit te dagen;
Joe, de lichtgewicht, ging ze oprapen. In
Rome moest hij Kerkelijk Recht studeren,
en dat lag hem niet erg. Hij heeft daar
ook nooit in uitgeblonken; het enigste
dat ik mij kan herinneren is hoe in 1959
in Oeganda, de patriarch Henry Lijding
een autoritaire uiteenzetting gaf van het
Kerkelijk Recht, en dat toen dreumes
Joe zei: “Maar dat staat helemaal niet
in de Codex.” “Nou,” donderde Lijding,
“dan hoort het er in te staan!” Toen hij
Bisschop Joseph Willigers mhm
in 1967 bisschop van
Jinja werd, heeft hij
zijn gemoedelijkheid
weten te behouden.
Vaak was hij zijn eigen
portier, en iedere
bezoeker had het
gevoel welkom te zijn.
De monumenten die
hij voor zich bouwde
stonden in de harten van de mensen. Hij
moedigde het positieve in alle lui aan, ook
als hij hen niet mocht; als zodanig was hij
een ideale pontifex. De bisschoppelijke
wereld van pompeuze glorie en privilege
stond helemaal haaks op zijn karakter.
En wat heeft hij erge dingen meegemaakt
met Amin. Joe moest met hem en de
Anglikaanse bisschop Luwum op de TV
verschijnen om daar een schrobbering
van de tiran te krijgen; even later werd
Luwum vermoord. Joe is alleen maar
een paar keer overvallen. Een keer in
zijn auto in het Mabira-woud; volgens
het verhaal werd hij in de kofferruimte
gestopt, en toen na een tijdje de motor
uitviel, haalden de rovers hem uit de
achterbak om mee te helpen duwen, en
toen is hij in het struikgewas ontsnapt.
Een andere keer braken rovers zijn huis
binnen, en om hem te vernederen lieten
ze hem neerknielen en de voeten kussen
van John Musana, zijn Oegandese
huisgenoot. Vernedering? Die twee
hebben er nog vaak om moeten lachen.
Wij blijven ons hem herinneren als
iemand die innerlijke warmte uitstraalde,
iemand die tegenslag in stilte kon
incasseren, iemand die kon huilen bij
een stervend antiloopje, iemand die zijn
hart ophaalde aan orchideeën. Hij leek
op Jezus. Waren er maar meer zoals hij.
Hans Burgman mhm

Geboren op 4 augustus 1929
in Kleef, Duitsland.
Priester gewijd op 12 juli 1959.
Missionaris in Oeganda, Kenia,
Duitsland, Engeland en Nederland.
Gestorven op 13 oktober 2012.
TOEGEWIJD AAN GOD
EN DE MEDEMENS
De vele benoemingen die Father Nol
Jurgens heeft ontvangen, vormden
samen een prachtig boeket bij het
afscheid in onze kapel. Als jong priester
vertrok hij naar het Bisdom Tororo in
Oeganda, totdat hij in 1972 onder het
schrikbewind van Idi Amin het land werd
uitgezet. Enkele jaren daarna keerde hij
terug naar Oost-Afrika, naar Kenia, waar
hij een taak op zich nam in de pastorale
afdeling van het Nationale Secretariaat
van de katholieke kerk daar.
Een grote taak werd Nol toevertrouwd
toen hij in 1978 werd benoemd tot
Algemeen Secretaris van de Katholieke
Wereld Federatie voor het Apostolaat van
de Bijbel in Stuttgard, Duitsland. Dit werk
in het teken van de H. Schrift verrijkte zijn
leven: het bepaalde zijn spiritualiteit. Nol
was een bijzonder vrome priester en een
man van gebed. Tot het einde van zijn
leven kon hij losbarsten in een uitbundig
alleluja gezang. In 1984 volgde zijn werk
in Engeland, waar hij deel uitmaakte
van de Sion Community en zich verder
verdiepte in de charismatische beweging
en Marriage Encounter, een pastorale
benadering voor gehuwden. Terug in
Nederland heeft Nol vele echtparen
bijgestaan om hun relatie te verdiepen.
Intussen werd hij in 1989 benoemd tot
leider van het Mill Hill huis in Obdam,
dat in 1996 gesloten moest worden..
Sindsdien heeft hij hier in Vrijland
gewoond, aanvankelijk als vice rector met
Arnold Jurgens mhm
vele verschillende
taken binnen de
communiteit. Met
hart en ziel heeft hij
zich ingezet voor
het welzijn van de
bewoners, totdat
bleek dat hij de greep
op de werkelijkheid
begon te verliezen. Hij
werd gevraagd zijn werk bij het Marriage
Encounter op te geven.en niet meer voor
te gaan aan het altaar. Overige functies
binnen de verschillende werkgroepen
kon hij niet meer vervullen. In zijn
dagboek van de laatste jaren beschrijft
hij zijn wanhopige pogingen om mee
te blijven tellen. Een van de laatste
aantekeningen: “Ik moet zeggen dat ik
mezelf als stuurloos heb ervaren, of als
een stuk drijfhout, meegedragen op de
stroom van een rivier, maar waar ga ik
naar toe ?”
Voor ons, bewoners, was het pijnlijk
om een medebroeder weg te zien
zinken in een vorm van dementie. De
aantekeningen van Nol vragen om begrip
en een grote dosis van geduld en liefde,
zodat ook deze patiënten zich hier thuis
blijven voelen. Tenslotte, we danken
God dat Nol nu eindelijk uit zijn angstige
situatie bevrijd is en rust gevonden heeft
binnen de hemelpoort…. We danken
deze missionaris voor al het prachtige
en vele werk dat hij verzet heeft hier in
Nederland en elders.
Joost Beemster mhm.
21

Geboren op 3 maart 1932
te Hengelo (Gld).
Eeuwige Eed op 19 maart 1957
Missionaris in Kenia,
Filippijnen, Oeganda,
Engeland, Nederland.
Gestorven op 2 november 2012
22
IJVERIG EN GETROUW
Henk Morsink mhm
Na een gevuld en vervuld leven als
missionaris nemen wij afscheid van Henk
Morsink. Hij was voor ons een zegen, en
een weldaad voor heel veel mensen, die
gedeeld hebben in en genoten hebben
van zijn aanwezigheid en werk. Wat
hij ondernam deed hij met overgave.
Nu weten wij dat God hem in alles zal
voorzien.
Kort na de oorlog begonnen wij samen
op de Rooi Pannen in de eerste klas. Later
vertrok hij naar Oosterbeek. Na vele jaren
kwamen wij weer samen in het oude
Jozefhuis hier in Oosterbeek. Van onze
klas van 1947 zijn wij de enige twee die al
die jaren bij de Congregatie zijn gebleven.
Hij hield ervan om foto’s uit die oude tijd
tevoorschijn te halen en om uit te vinden
of wij alle namen nog bij al die gezichten
konden zetten. Hij kende er meer dan ik.
Het toonde dat hij geïnteresseerd was
in mensen, in hun reilen en zeilen. Het
zijn niet de vele plaatsen die van zijn
kennis voordeel hebben gehad en door
zijn kunde vooruitgang hebben geboekt,
maar veeleer de mensen die er woonden
en die zich hem herinneren.
Hij genoot van zijn missionariszijn en het
missionarisleven dat hem rijkelijk in staat
stelde om zichzelf te zijn. Hij was ijverig,
veelzijdig en bekwaam in zijn werk. Hij
kreeg vooral op de Filipijnen en in Kenia
er ruimschoots de gelegenheid voor om
zijn gaven in praktijk te brengen. Hij was
plichtsgetrouw en je kon op zijn advies en
hulp aan. Hij was een
oprecht mens met
wie het goed was om
te leven. Zijn trouw
kwam naar voren in
de vele afwisselende
benoemingen welke
hij zonder aarzelen
accepteerde en waaraan
hij zich hield.
Dat geldt eveneens voor deze laatste
benoeming bij de Heer. Hij is vertrouwvol
naar Hem toe gegaan.
Henk was een toegewijd en graag
geziene collega. Hij kreeg een hele serie
werkterreinen toegewezen vanwege
zijn vele talenten en gaven. Hij was
een nauwgezet bouwer en ontwerper.
Het kleinseminarie in Rakwaro, de
apostolische school in Lemek, de
middelbare school in Loitokitok en de
indrukwekkende kerk aan de voet van
de Kilimanjaro zullen daarvan nog lange
jaren getuigenis afleggen. In al die delen
van Kenia staat het werk van zijn handen
te pronken en is een bewijs van de
degelijkheid welke hij met hart en ziel in
zijn werk legde. Hij bezat een open hart
en een ruime geest.
“In het huis van mijn Vader is ruimte
voor velen”, verzekert Jezus ons. Niet
alleen maar ruimte van plaats, maar
ruimte voor iedereen met zijn of haar
eigen talenten en gaven. Daar is geen
bekrompenheid. Bij de Heer mag je
helemaal jezelf zijn.
Frans Mol, mhm.

Alkmaar Dhr. Siem van Veen
Renkum Dhr. J. Berendsen, zwager van Br. Ben Snelder
Mierlo Dhr. Antoon De Rooij, broer van Fr. Giel de Rooij
Amsterdam Mw. Agatha Schrever-Hogenes, zus van Fr. G. Hogenes
Leeuwarden Mw. Ada Kwik, zus van Fr. F. Kwik
ONZE OVERLEDEN VRIENDEN
Singen (Dld) Pfarrer Cosmas Dietrich (weldoener van MH in Oostenrijk)
Volendam Mw. Grietje Plat, schoonzus van Fr. Jaap Mühren
Denekamp
Wateringen
Oosterkamp
Dhr. Henk Kremer, zwager van Fr. Fons Eppink
Mw. Maria Johanna Jacoba van Kester, zus van Bischop W. van Kester mhm†.
Fr. Willem Erinkveld mhm (in Memoriam volgt)
Nijverdal Dhr. Anton Bouwhuis,broer van Br.Gerard Bouwhuis mhm.
FOTO’S
Overveen Elma van den Nouland: Dhr. Herman coverfoto; Willem Archieven Maria van Mill Run, Hill: broer p. 3, van 8, 9, Fr.Piet 15, 17; van Fons Run Eppink: mhm†. pp. 4-7;
Jacinta van Luijk: pp. 8-12; Hennie Wehkamp: p. 13, 14; Theo Raaijmakers: p. 16;
Warmond Kerry Grant: p. 16; Mw. Martin Wilhelmina Brink: p. Martina 18; Missio Langeveld-Schoone, Wereldwijd: p. 23. zus van Fr. Toon Schoone mhm†.
Tilburg Dhr. Sjef Geboers, broer van Fr. Janus Geboers mhm†.
Wernhout Dhr. Jan van Zundert, zwager van Fr. Bert Buis mhm.
Lees Missio Wereldwijd
Wervershoof Mw. Regina Anna Grent, zus van Fr. Arie Grent mhm†.
Tijdschrift over religie en samenleving
Oosterbeek in de derde Dhr. wereld. Cornelis van het Hof, vader van Wilma van den Brink, medewerker Vrijland.
6 Nummers voor € 10,-
Kirchhellen www.missio.nl Dhr. George Nabben, broer van Fr. Peter Nabben mhm.
of telefoon (070) 304 74 44
Spanbroek Mw. Truus Appelman-Kuijpers, schoonzus van Fr. Jan Appelman mhm.
Eindhoven Mw. Jo Koster-van Agt, zus van Fr. Han van Agt mhm†.
WAARHEEN MET UW BIJDRAGEN?
Persoonlijke giften voor missionarissen
Giro: 1066957 t.n.v. Missieprocuur van Mill Hill Oosterbeek.
Bank: ABN/AMRO Rek. 40.02.36.311 t.n.v. Nederlandse Regio van Mill Hill, Oosterbeek
FOTOGRAFIE Giften voor opleiding van Missionarissen in Afrika en Azië
Giro: 939153 t.n.v. Mill Hill Oosterbeek
De foto’s zijn geleverd door het Archief, en door missionarissen en vrienden van Mill Hill.
Bij voorbaat onze hartelijke dank
UW TESTAMENT IS NOG BETER
WANNEER WANNEER DE DE MISSIE DAARIN BEDACHT IS
Maak Maak uw uw legaat legaat voor voor Mill Mill Hill Hill aldus: aldus:
“Ik legateer, vrij van rechten, aan
De Nederlandse Regio van de Mill Hill Missionarissen
Johannahoeve 4, 6861 WJ Oosterbeek”
De Nederlandse Regio van Mill Hill is een ANBI onder de RKKerk. Uw giften zijn dus fiscaal
aftrekbaar en over uw bijdragen hoeft geen schenkings- of successierecht betaald te worden.
waarheen met uw bijdragen?
Persoonlijke giften voor missionarissen
ING: 1066957 t.n.v. Missieprocuur van Mill Hill Oosterbeek.
Bank: ABN/AMRO Rek. 40.02.36.311 t.n.v. Nederlandse Regio van Mill Hill, Oosterbeek
Giften voor opleiding van Missionarissen in Afrika en Azië:
ING: 939153 t.n.v. Mill Hill Oosterbeek.
bij voorbaat onze hartelijke dank.
De Nederlandse Regio van Mill Hill is een ANBI instelling vallend onder de RK Kerkprovincie in Nederland.
Door de belastingdienst is op 30 november 2007 een groepsbeschikking afgegeven ten name
van de Bisschoppenconferentie van de Rooms Katholieke Kerkprovincie te Utrecht. Uw giften zijn dus
fiscaal aftrekbaar en over uw bedragen hoeft geen schenkings- of successierecht betaald te worden.
23
23

Retouradres:
Johannahoeve 4
6861 WJ Oosterbeek.
Contactblad van Mill Hill
Administratie & redactie.
Johannahoeve 4,
6861 WJ Oosterbeek.
Telefoon : (026) 339 80 82
E-mail : procuur@mhmobk.nl
Internet : www.mhmobk.nl
December 2012
Jaargang 46 - nummer 4
Verschijnt 4 keer per jaar
Drukkerij Voor de Poort - Oosterbeek.