Avontuur op de grens van Europa en Azië- Bike ... - Welkom in Turkije

Extra: turkijE SpEcial
Turkije
Avontuur op de grens
vAn europA en Azië

turkije special
Turkije
Avontuur op
de grens vAn
europA en Azië
turkije is het land waar europa en Azië
samenkomen. Het is een mengeling van culturen
en tradities. east meets west, ingeklemd tussen
de Kaukasus in het oosten en griekenland in het
westen, de Balkan in het noorden en het Middenoosten
in het zuiden. turkije laat zich het best
omschrijven als een mediterraan land en zo tikt
ook de klok. Alles gebeurt onder het genot van
een glas thee en pas als de koetjes en kalfjes van
tafel zijn, worden er zaken gedaan. Het grootste
deel van de bevolking is gematigd moslim. sinds
Ataturk de moderne republiek turkije stichtte,
zijn staat en kerk strikt gescheiden. Wie een allinclusive
vakantie in een strand resort boekt, zal
weinig merken van de turkse cultuur, maar ga
een paar kilometer landinwaarts en je treedt een
andere wereld binnen. Laat je verleiden door de
gastvrijheid van de bevolking en de diversiteit van
het land.
Het groene bergparadijs van het Kaçkar nationaal
park in het noordoosten, de betoverende
rotsformaties van Cappadocië in Centraal-Anatolië
en de azuurblauwe zee langs de Lycische kust in
het zuiden vormen slechts een klein percentage
van de turkse schoonheid. We zochten naar de
mooiste adventures in deze gebieden en gingen
wandelen, mountainbiken, ballonvaren, paragliden,
kajakken, raften en zelfs duiken.
Info
Het beginpunt voor een reis naar turkije is de
nederlandstalige site van het turks nationaal
verkeersbureau: www.welkominturkije.nl. Hier
kun je terecht voor algemene informatie over land,
klimaat en activiteiten. ook kun je er kosteloos
brochures downloaden.
turks verkeersbureau
Hofweg 1c
2511 AA den Haag
tel: 070-3469998 / 346776
2 turkije SPeCiAL
Inhoud
Pagina 4 DE lyciSchE kuSt
1. Wandelen
2. duiken
Pagina 6 DE lyciSchE kuSt
3. Kajakken
4. Canyoning
5. Biken
Pagina 8 cappaDocië
6. Wandelen
Pagina 10 cappaDocië
7. Biken
5
4
1
2 3
6 7 8
Pagina 12 cappaDocië
8. Ballonvaren
Pagina 14 hEt kaçkar-gEbErgtE
9. Wandelen
Pagina 16 hEt kaçkar-gEbErgtE
10. raften
Pagina 18 hEt kaçkar-gEbErgtE
11. Biken
Coverfoto: Frits Meyst / Adventure4ever.com
9 10 11

ealisatie
de turkije special is een productie van
Maruba b.v. sports & travel publishers
Winthontlaan 200
3526 Kv utrecht
+31 (0)30 2891073
www.outdoormagazine.nl
www.bikeandtrekking.nl
tekst: Barbara van der Keur, Jillian Macdonald
Fotografie: Frits Meyst / Adventure4ever.com
turkije SPeCiAL 3

turkije special
De Lycische kust
WAndeLen
Het Lycische Kustpad (the Lucian Way) was de eerste langeafstandswandelroute van turkije en
werd elf jaar geleden geopend. de LAW telt 509 kilometer wandelplezier in het zuiden van turkije. Het
wandelpad begint in Fethiye en eindigt in Antalya. onderweg meandert het Lycische Kustpad tussen de
kustlijn en het bergachtige achterland, waardoor je heel wat hoogtemeters voor je kiezen krijgt. ook de
beklimming van Mount olympos is in the Lycian Way opgenomen.
Je kunt het best beginnen in Fethiye, waar de route iets eenvoudiger is dan aan het einde. technisch
lastig wordt het echter nooit en de route is volledig bewegwijzerd. daarom kun je met volle teugen
genieten van de schitterende uitzichten op zee. de route volgt voornamelijk oude muilezel- en
wandelpaden, maar er zijn ook lange trajecten over het strand.
LyCië in de oudHeid
Lycië is de historische naam van het schiereiland tekke, dat uitsteekt in de Middellandse zee aan
de zuidkust van turkije. Achter de beboste oevers rijzen steile bergen op, die uitzicht bieden op
kleine verborgen baaien. Het zeer gevarieerde landschap vormde de bakermat voor de Lycische
beschaving. de Lyciërs waren een democratisch onafhankelijk volk, met een unieke kunststijl en een
hoge levensstandaard. ze namen veel van de griekse cultuur over en werden later door de romeinen
veroverd. Langs the Lycian Way vind je talloze overblijfselen in de vorm van graven en ruïnes, die
herinneren aan de tijd van de Lyciërs. Zoals in Kaş, halverwege het Lycische Kustpad, waar je behalve
tombes ook een amfitheater kunt bewonderen.
4 turkije SPeCiAL
Het 509 km lange Lycische Kustpad voert langs vele schatten uit
de oudheid, zoals de oude graftombes in Üçağiz (Kekova).
Info
overnachten
op het eerste deel van de route en in patara,
Kalkan, Kaş, Myra, Finike, Adrasan, Olympos,
Cirali en tekirova kun je verblijven in pensions
of kleine hotels. op andere avonden overnacht
je in een dorpshuis of tent. er zijn tal van
kampeerplekken met water en je hoeft geen
toestemming te vragen om wild te kamperen.
beste Seizoen
dankzij de gematigde temperaturen kun je het
Lycische Kustpad ook in de wintermaanden lopen.
Maar let op: van januari tot eind april ligt boven
de duizend meter sneeuw. vanaf half juli tot
september is het te heet.
boek en kaart
the Lycian Way, Kate Clow en terry richardson,
isBn 0-9593128-2-4
deze gedetailleerde wandelgids is gemaakt door
de stichters van het Lycische Kustpad en bevat
een redelijke kaart en veel praktische informatie.
georganiseerd
Middle earth travel is een bureau dat geleid wordt
door berggidsen.
www.middleearthtravel.com

op het Lycische Kustpad wandel je afwisselend langs de kust en door het bergachtige achterland.
Kaş
outdoorHooFdstAd
vAn de MiddeLLAndse zee
ondanks het opbloeiende toerisme
heeft het oude centrum van Kaş
zijn karakter niet verloren. vissers
boeten hun netten in de haven en de
smalle straatjes zitten vol met cafés,
restaurantjes en leuke winkeltjes. Kaş is
ook het centrum van de buitensport:
canyoning, kajakken, paragliden,
duiken of mountainbiken,
alles is mogelijk.
duiKen
duikinstructeur Atilla legt het nog maar eens uit: “Wie hier komt
om koralen, walvishaaien en manta’s te zien, komt teleurgesteld
terug. Wat we wel hebben zijn scheepswrakken, Lycische
amforen, rotsen en tunnels.” Na de briefing en het uitzoeken
van een duikbuddy plonzen we te water. We bevinden ons in
een landschap van rotsen en kloven. Kleine groepjes vissen
schieten in en uit de spleten. even verderop ligt een groot anker.
de Lyciërs bouwden nederzettingen langs de gehele kustlijn. de
handel verliep dan ook voornamelijk via zee. Boten vergingen in
stormen en ladingen vielen overboord.
de divemaster tikt op zijn tank en wijst naar een grote kruik waar
net een inktvis naar binnen zwemt. de bewoner is niet blij met
ons onaangekondigde bezoek en kiest het hazenpad, waarbij
hij een zwarte wolk inkt achterlaat. geweldig! ik voel me net
Cousteau. overal om ons heen liggen eeuwenoude kannen
en kruiken. van deze bijzondere onderwaterwereld heeft de
gemiddelde toerist geen weet. de divemaster wijst op zijn meter:
50 bar. de perslucht is bijna op, we moeten naar boven. de
veertig minuten zijn omgevlogen.
Info
om te duiken heb je een duikbrevet nodig. Wie dat niet heeft,
kan onder begeleiding van een instructeur een introductieduik
maken of bij Bt een pAdi open Water duikcursus volgen.
BT Adventure & Diving, Kaş, www.bougainville-turkey.com
turkije SPeCiAL 5

turkije special
De Lycische
kust
KAJAKKen
de hemel is blauw en de opkomende zon straalt
haar warmte uit, terwijl Frits en ik onze eerste
voren trekken in het spiegelgladde water van de
Kekova lagune. We hebben ons aangesloten
bij een klein groepje zeekajakkers, dat onder
begeleiding van een gids een dagtocht maakt.
de tocht voert ons over de lagune naar de open
Middellandse zee, naar verlaten baaitjes en mooie
stranden. van Lycische ruïnes, via Byzantijnse
overblijfselen naar kneuterige vissersdorpen.
Het dorpje Üçağiz, ons startpunt, was eeuwenlang
een slaperig vissersdorpje. nu maken veel
toerboten uit het nabijgelegen Kaş hier een
lunchstop. Bij de vele restaurants in de haven
heerst er een gezellige drukte, maar als je verder
het dorp in loopt, kom je in een oase van rust.
vrouwen halen water uit de bron, kippen lopen
over straat, een herder voert zijn geiten in de
heuvels achter Üçağiz en een visser boet zijn
netten.
Van Üçağiz peddelen we naar de gezonken
stad Kekova. dit is de bestemming van de vele
toerboten met glasbodems. de kajaks hebben
geen diepgang en dus varen wij boven de ruïnes.
terwijl de zon opkomt en de toeristen nog op een
oor liggen, hebben wij de lagune voor onszelf.
onder mijn kajak glijdt de stad langzaam voorbij.
Kademuren, huizen en antieke kruiken liggen hier
CAnyoning
In het karstgebergte rond Kaş liggen vijf canyons die BT Adventure zijn thuis mag
noemen. iedere canyon heeft zijn eigen karakter en moeilijkheidsgraad. saklikent
is de moeilijkste en Kibris Kanyon de mooiste met de meeste watervallen. Je
hoeft er niet voor getraind te zijn, maar moet wel in een goede conditie zijn en
geen hoogtevrees hebben. Als er te veel water in Kibris staat, kun je terecht in de
Kaputas kloof. dat laatste doen wij ook. gewapend met wetsuit, klimgordel, helm
en touwen dalen we af. Berggids Barbaros, een voormalig bergcommando, geeft
instructies en legt de veiligheidslijnen aan. een gids gaat vooruit en zorgt voor de
veiligheid van onderaf. dan is het mijn beurt. na een laatste safety check knijp ik
in de descender. ik sta met beide benen horizontaal in een waterval, die twintig
meter onder me in een poel neerkomt. Mijn lichaam wordt omlaag gedrukt door
het water. Het water spuit door de gaten in mijn helm en de adrenaline giert door
mijn lichaam. Bijna beneden zet ik een keer goed af en laat het touw vieren. Met
een grote plons land ik in de poel. dat was de eerste, nog tien te gaan. Kicken!
springend, abseilend en wadend belanden we een paar uur later op het strand
van Kaputas, waar de badgasten raar opkijken als ze een groep holbewoners met
wetsuits en helmen gillend en vol adrenaline de zee in zien rennen.
Info
Wij boekten onze kajak- en canyoning-tochten bij Bt
Adventure & Diving in Kaş: www.bougainville-turkey.com
voor iedereen zonder ervaring organiseert sky sports in
Őlü Deniz tandemvluchten:
www.skysports-turkey.com
6 turkije SPeCiAL
op vier meter diepte voor het oprapen. duiken en
snorkelen zijn hier dan ook verboden.
Kaleköy, het oude simena, is gebouwd op een
rots die uit het water steekt. de Lyciërs waren de
eerste bewoners. in de Byzantijnse tijd werd er
een kasteel gebouwd. de turken voegden enkele
restaurants, pensions en een tapijtwinkel toe
en een nieuw vakantieparadijsje was geboren.
Net als Üçağiz is Kaleköy ontkomen aan de
veel van de verborgen schatten van het oude Lycië liggen onder water.
tijdens een kajaktocht glijden kademuren, huizen en antieke kruiken aan je voorbij.
Canyoning is een avontuurlijke manier om
de vijf canyons van Kaş te ontdekken.
bouwgekte van de jaren zeventig en onder de
huidige bescherming van monumentenzorg mag
er ook niet bijgebouwd worden. van peddelen
krijg je honger, dus duiken we een van de kleine
restaurantjes in. onder het genot van verse
kalamar, sis kebab van sappig lamsvlees, een
turks efes biertje en lokale witte wijn genieten we
van de namiddagzon.

BiKen
de turkse rivièra ontdekken op een oer-Hollandse
manier? de bikeguides van de Belgische exrenner
Jose de Cauwer weten de weg rondom
het plaatsje Finike, gelegen aan de prachtige,
gelijknamige baai. Bike & beach gaan hier perfect
samen. en vergeet ook de cultuur niet, want
zéker als je off-road gaat, kom je onherroepelijk
restanten uit de oudheid tegen. We kunnen kiezen
uit tochten van 45 en 70 kilometer. om een beetje
in te komen kiezen we voor de kortste afstand.
Wie bij mountainbiken denkt aan spierverzurende
beklimmingen en angstaanjagende afdalingen zit
er in dit geval helemaal naast. de route die Jose
de Cauwer voor ons heeft uitgestippeld voert
voornamelijk over tamelijk brede gravelwegen,
soms over rustige asfaltwegen. echt steil wordt
het nooit, echt heftig ook niet. en dat geeft ons
voldoende gelegenheid om te genieten van de
omgeving. de route loopt langs citrusplantages,
over met naaldbomen begroeide berghellingen
en langs diverse monumenten uit de klassieke
oudheid, waaronder het prachtige romeinse
amfitheater van Limyra. Niemand heeft haast,
ook bij de mededeelnemers aan de tocht staat
genieten voorop. er is dus alle tijd om halverwege
de toer even een pauze in te lassen om aan
de baai in Karaöz te genieten van een glas
versgeperste sinaas- en granaatappelsap. na de
pauze loopt de route voor een groot deel langs
de kust. dat geeft ons de gelegenheid voordat we
weer aankomen in het hotel, eerst even een frisse
duik te nemen in het helderblauwe water van de
Middellandse zee.
Info
Wij boekten de fietstoer via Corendon
vliegvakanties bij Bikefun Holidays in Finike.
www.corendon.nl
voor clubs en groepen zijn er speciale kortingen.
zin in een frisse duik? de trails rondom Finike lopen regelmatig vlak langs de kust.
turkije SPeCiAL 7

turkije special
Cappadocië
WAndeLen
op slechts een uur vliegen van istanbul ligt
cappadocië. als reisredactrice Michelle en ik
langs een zwaar besnorde man uit het raampje
kijken, zien we een landschap dat nog het
meest doet denken aan Droomvlucht in de
Efteling. Enorme zandkleurige kegels wijzen
vriendelijk omhoog. De ochtendzon geeft de
grillige formaties een prachtige gouden gloed.
We kijken elkaar lachend aan: hier kunnen wij
ons wel een paar dagen vermaken.
Als je op de kaart van turkije kijkt, is het moeilijk
te ontdekken waar Cappadocië ligt. Het is dan ook
geen plaats of provincie, maar een landstreek.
een groot natuurwonder, opgenomen in de
Werelderfgoedlijst van unesCo. Het gebied
ontstond na een enorme uitbarsting van drie
vulkanen, zo’n veertig miljoen jaar geleden. de
8 turkije SPeCiAL
erupties en de vulkanische neerslag hielden
duizenden jaren aan. in de lange periode
daarna vormden de elementen het tufsteen tot
de markante kegels waar Cappadocië nu om
bekend staat. Al in de prehistorie werden de
zachte kegels uitgehakt tot woningen. tot de
jaren vijftig van de vorige eeuw waren deze
grotwoningen in gebruik. toen gelastte de regering
uit veiligheidsoverwegingen de turken deze
holwoningen te verlaten. veel woningen worden nu
gebruikt als opbergschuur bij de stukjes land in de
valleien.
görEME
Het is tijd om onze verblijfplaats göreme te
verkennen. We lopen vanaf ons hoger gelegen
hotel naar het oude centrum beneden. Bijna
alle gebouwen zijn of uit rotsen gehakt of tegen
het tufsteen aangebouwd. daartussen lopen
kronkelige straatjes en romantische steegjes waar
je gemakkelijk kunt verdwalen. dat zal ons niet
gebeuren, want ik ben zo slim op te merken dat
het hotel naast ons flink geïnvesteerd heeft in
bewegwijzering. ik wijs naar een zwart bordje en
zeg tegen Michelle: “Als we die naam onthouden
Miljoenen jaren blootstaan aan water en wind heeft
Cappadocië haar unieke grillige vormen gegeven.
lopen we vanmiddag in één keer terug naar het
hotel. zie je? Cave Hotel. goed onthouden!”
de zon staat hoog aan de hemel. Het is eind
augustus, de temperatuur stijgt. We proberen in
de schaduw te lopen, maar die is schaars. even
verderop zien we dat er weinig mensen wonen
in de bijzondere huizen. Het centrum bestaat
voornamelijk uit hotels, restaurants en winkels. de
etalages staan vol turkse theeglaasjes, nazar en
waterpijpen. en... de zachtstenen muren hangen
vol met bordjes. de woorden Cave Hotel staan
bijna op iedere gevel, zoals Michelle me fijntjes
blijft aanwijzen. ik begin te vermoeden dat mijn
geniale plan niet gaat werken.
roSE VallEy
tussen de dorpen göreme en Çavusin ligt rose
valley. deze vallei dankt haar romantische naam
aan de roze rots. Afhankelijk van de tijd van de
dag, het seizoen en de weersomstandigheden
varieert de kleur als die van een kameleon.
Michelle en ik lopen in de late namiddag door
rose valley. de kleuren zijn om deze tijd
adembenemend mooi. Je kunt hier verschillende
hikes maken, variërend van makkelijk tot moeilijk.

Info
interieur van een van de vele oude christelijke kerken die rose valley rijk is.
Middle earth travel verzorgt begeleide wandeltochten en excursies.
www.middleearthtravel.com
Het Boze
oog
Als je in turkije bent word
je overal aangestaard door
‘het boze oog’. dit is een
blauwglazen amulet met een
oog erop geschilderd, een nazar.
volgens de volkstraditie zou de
nazar boze geesten wegkijken.
Je ziet ze vooral boven deuren
hangen, maar ook als sieraad
kom je ze veel tegen.
de meest populaire wandeling is ongeveer 3,5 km
lang en neemt circa 2 uur in beslag.
de vriendelijk ogende stenen formaties blijken
steiler dan verwacht en - wat vervelender is -
gladder. de witte stenen ondergrond is, net
als sneeuw, moeilijk op diepte in te schatten.
in combinatie met het losse laagje zand op de
stenen is het uitkijken geblazen. We bewegen
voorzichtig. vanaf het uitzichtpunt stappen we de
eerste vijf minuten voetje voor voetje de vallei in.
Als ik Michelle als een pinguïn naar beneden zie
schuifelen, kan ik mijn lachen niet onderdrukken.
onze gids kijkt ons gestuntel kort aan en loopt
hoofdschuddend in een stevig tempo verder,
duidelijk niet gecharmeerd van ons gegiechel.
We hernemen onszelf en nemen de bijzondere
omgeving in ons op. de in rode verf gekliederde
pijlen die we tegenkomen, wijzen de weg naar
lokale horeca. Langs de populairste route liggen
leuke tentjes waar je turkse thee kunt drinken. dat
wil zeggen, als er iemand aanwezig is. neem dus
voldoende water mee. de rode verf vormt de enige
markering, er worden geen routes aangegeven.
onze gids legt uit dat dit niet is toegestaan in
turkije. gedetailleerde kaarten zijn zelfs verboden.
een kaart van rose valley is in göreme wel
verkrijgbaar, maar daar is niet al teveel op te zien.
een gids is dus geen overbodige luxe.
tussen het roze steen vind je in rose valley
talloze kleine valleien met verbazend veel groen.
Je kunt er dagen vullen met het ontdekken van alle
hoeken en gaten. Als een indiana Jones kun je
overal in en op klauteren. dat doen we dan ook vol
overgave. er is veel te zien hier. We volgen onze
gids door ogenschijnlijk doodlopende paadjes.
Achter elkaar lopen we door het struikgewas om
vervolgens via een smalle ingang een enorme
grot in te stappen. Het is een kerk, zoals er nog
vele zullen volgen tijdens deze hike. ze lijken ook
steeds mooier te worden. Als we vervolgens ook
fresco’s aantreffen, zijn we sprakeloos. veelal
zijn de ogen in de schilderingen weggehakt, maar
zelfs dan is het mooi. de avond valt en we moeten
ons steeds meer concentreren om in de grotten te
kunnen zien. de invallende duisternis brengt het
mystieke van deze plek naar voren.
Byzantijnse fresco in de
kapel van santa Barbara.
turkije SPeCiAL 9

turkije special
de vele singletrails lopen kriskras door de kleine valleitjes.
Cappadocië
BiKen
in de maanden juli en augustus is het eigenlijk
te warm om te fietsen in Cappadocië. Maar
nu we er toch zijn, willen we graag een rondje
trappen. om als blonde hollandse dames niet
oververhit te raken, stappen we ’s ochtends
vroeg op de fiets. Vanaf het hotel gaat het
direct steil omhoog. Niets warming-up, nee
gewoon hup, meteen de berg op. Dat is even
doorbijten. onze kleding plakt aan onze rug en
op ons bezwete voorhoofd kleeft een laag stof.
We fietsen naar Uçhisar. Dit grotkasteel, hoog
boven göreme, biedt uitzicht over Cappadocië.
We volgen onverharde wegen tussen wijngaarden
door. Als we een grote olijfboom zien met
daaronder voldoende schaduw voor ons en onze
10 turkije SPeCiAL
fietsen, hoeven we niet lang na te denken. Tijd
voor een pauze. We zitten nog geen halfuur
op de fiets, maar dat doet er niet toe. We gaan
de mediterrane lifestyle begrijpen. Het is hier
gewoonweg te heet om je druk te maken.
Bovendien is het in deze berm goed toeven. We
worden omringd door vers fruit, dat schreeuwt om
geoogst te worden. terwijl ik nog moed verzamel,
is Michelle al driftig aan het plukken. “dat vinden
de turken helemaal niet erg”, is Michelles simpele
verweer. Meer overtuiging heb ik niet nodig, dus
trakteer ik mezelf op een gratis trosje druiven. ze
smaken heerlijk. Met de gedachte dat deze druiven
anders toch maar zouden verrotten, sus ik mijn
geweten. dan zou niemand ervan genieten. dát
zou pas erg zijn.
Als we bij uçhisar de verharde weg bereiken, zien
we net een touringcar vol toeristen wegrijden. Je
kunt het grottencomplex met een georganiseerde
toer bezichtigen, maar op de fiets is het toch veel
leuker om rond te kijken.
DE VErraSSiNgEN VaN NatioNaal park
görEME
vanaf het kasteel laten we ons naar
beneden rollen. We passeren uitzichtpunten,
souvenirkraampjes en ten slotte het centrum
van göreme. dan begint het echte werk. We
verlaten de verharde weg en rijden een dikke laag
zand in. de grotere paden liggen in de valleien
en hebben een zandondergrond afgewisseld
met beter begaanbare harde stukken. deze
weggetjes worden gebruikt door de volgauto’s
van de heteluchtballonnen en door de lokale
bevolking. de smallere paden lopen de hoogte in
en bestaan voornamelijk uit tufsteen. dat laatste
is oppassen. Met het losse laagje zand erover
kan het verraderlijk glad zijn. een zonnebril is hier
onmisbaar.
Het witte gesteente weerkaatst het zonlicht, zodat
het pijn doet aan je ogen.
Het is moeilijk een route te vinden. Bewegwijzering
ontbreekt en de ontelbare paadjes die je
kunt inslaan, verraden van tevoren niet of ze

doodlopen. een gids bespaart je veel oponthoud. niet alles is voor ons te
doen op de fiets. Hoewel de hoogtemeters bijna te verwaarlozen zijn, ben je
voortdurend aan het klimmen of dalen. op de steile stukken stappen we af
om een uitglijder te voorkomen. de omgeving nodigt uit om voortdurend om
je heen te kijken. toch kun je je ogen beter op de ondergrond gericht houden.
Je wilt niet worden verrast door de gemene spleten in de weg en onverwacht
steile afdalingen. ik zie Michelle aan de horizon verdwijnen en roep haar na
dat ik even moet rusten. Ze hoort het niet, maar fietst later toch terug om te
kijken waar ik blijf. even gaat ze verkeerd. uit welk paadje was ze eigenlijk
gekomen? elkaar eenmaal weer gevonden, besluiten we te pauzeren. We
zoeken schaduw. Dan zien we een flinke opening in het tufsteen. Als we er
in klimmen, vallen onze monden open van verbazing. Het is een kerkje. de
grieks-orthodoxe fresco’s staan nog op het plafond. “geen slechte plek om
te pauzeren”, zucht ik. “geen slechte plek om een band te plakken”, zegt
Michelle. ze wijst naar mijn platte achterband. Mijn conditie is misschien toch
zo slecht nog niet.
Info
voor een mountainbiketocht in de valleien is een gids onmisbaar. Blijf je
daarbuiten, dan is het biken minder spectaculair, maar loop je geen kans
te verdwalen. Buiten het hoogseizoen, van april tot en met juni en van
september tot en met november, zijn de temperaturen erg aangenaam en
zijn er weinig toeristen.
Welkome verfrissing
tijdens het biken
gedurende de warme
zomermaanden.
turkije SPeCiAL 11
volle maan boven uçhisar.

turkije special
Love valley dankt zijn naam aan de
karakteristieke vorm van de stenen kegels.
Cappadocië
BALLonvAren
samen met tien andere toeristen, afkomstig uit
iedere ochtend zweven tientallen heteluchtballonvaart
boven het landschap van
cappadocië. het vanaf de grond aanschouwen
van die ballonnen in alle kleuren van de
regenboog is al een belevenis op zich. Maar
ons cappadocië-avontuur zou niet compleet
zijn zonder een ballonvaartvaart. Dus trekken
we in de vroege morgen, om kwart over vijf, de
deur van ons grothotel achter ons dicht om het
landschap vanuit de lucht te bewonderen.
12 turkije SPeCiAL
alle delen van de wereld, rijden we in een busje
richting rose valley. Boven ons zien we al de
eerste ballonnen zweven. eenmaal bij onze
ballon aangekomen duurt het een kwartier om
het enorme gevaarte vol te laten lopen. dan
mogen we de mand instappen. dat gaat Michelle
makkelijk af met haar lange benen. gelukkig reikt
ze mij een helpende hand. voordat we de lucht
in gaan legt piloot Mustafa de regels van het
opstijgen en landen uit. Het kan een bumpy ride
worden.
de brander die de lucht opwarmt maakt een
enorm geluid. Mustafa, die dag in dag uit bij
die brander staat, mag wel oppassen voor
gehoorbeschadiging. We stijgen langzaam
op. geruisloos, als de brander tenminste niet
aan staat. Je voelt ook niets. Het lijkt alsof we
bewegingsloos in de lucht hangen, terwijl het
landschap onder ons voorbij trekt. We varen
over de heuvelruggen, die door wind en water
slagroomachtige vormen hebben gekregen. Het is
een heldere dag. Mustafa wijst ons de vage omtrek
van de bijna 4000 meter hoge erciyes, een van

de vulkanen die Cappadocië heeft doen ontstaan.
zo hoog komen wij echter niet, want het is veel
mooier om laag bij de grond te blijven. Mustafa
maakt er een spelletje van recht op de tufsteen
pieken af te bewegen en er dan op het allerlaatste
moment rakelings overheen te varen. spanning
en gelach alom onder de medepassagiers bij
iedere bijna-botsing. Wij maken ondertussen
heel veel foto’s en raken niet uitgekeken. Het
lage vliegen heeft als voordeel dat je de rotsen
goed kunt bekijken. de vele gaten, die meestal
bovenin zitten, dienden vroeger als duiventillen. de
duiven werden gehouden voor hun mest, dat weer
gebruikt werd voor het verbouwen van druiven.
Waar kuNNEN WE laNDEN?
Mustafa vertelt ons dat de landing gaat beginnen.
“oh dear! darlin’, hold on to me!”, roept een
oude Amerikaan naar zijn vrouw die toch echt al
vlak naast hem in het mandje staat. ze hebben
goed opgelet bij de uitleg voorafgaande aan de
vlucht en staan klaar om door de hurken te gaan
en met de rug tegen de mand te gaan zitten als
Mustafa een teken geeft. Maar de piloot geeft geen
teken. Honderden meters zweven we anderhalve
meter boven de grond, terwijl het grondteam
met ons mee rent. Al hijgend overleggen zij met
Mustafa. Waar kunnen we landen? We scheren
langs de druivenranken en horen takken breken.
nog steeds geen teken om positie in te nemen.
eindelijk is er dan toch een plek waar we kunnen
landen en zet Mustafa onze ballon rustig aan de
grond. na onze luchtdoop worden we getrakteerd
op champagne en cake en krijgen we een
certificaat uitgereikt.
Info
in göreme zijn veel ballonvaartmaatschappijen.
Wij vlogen met Kapadokya Balloons. een
ballonvaart kost € 250.- p.p.
www.kapadokyaballoons.net
toeristisch? dat zeker, maar een
ballonvaart in Cappadocië stelt nooit teleur.
göreme is bezaaid met
sfeervolle grothotels.
grothotels zijn voorzien van
alle gemakken.
sLApen in een grot
Als je in Cappadocië bent, is een verblijf in
een grothotel een echte aanrader. er zijn
hotels in alle soorten en maten. in ons kleine
sfeervolle hotel hadden we de beschikking
over een luxe kamer en een grote badkamer,
die Michelle direct omdoopte tot haar privéhamam.
Foto’s van ons verblijf zouden niet
misstaan in een glossy woonmagazine. Het
is romantisch, authentiek en door de pure
materialen toch ook stoer. slapen in een grot
brengt wel wat kleine ongemakken met zich
mee. Het tufsteen laat elke dag een heel fijn
laagje zand achter. op de vloer, maar ook in
bed. We begrijpen nu waar die dikke sprei voor
is. voor de gast geen enkel probleem, want
de grot wordt elke dag keurig schoongemaakt.
Als nuchtere Hollanders beseffen Michelle
en ik dat je als bewoner je huis toch echt zelf
moet schoonmaken en dat is meteen een stuk
minder romantisch. Bovendien zie je je woning
geleidelijk afbrokkelen. voordelen zijn er ook.
Je huis wordt steeds ruimer en als buiten
de mussen van het dak vallen, is het binnen
heerlijk koel.
info: Het Koza Cave Hotel in göreme is een
charmant rotshotelletje dat wordt geleid door
een turkse familie die goed nederlands
spreekt en veel inside information kan geven
over de lokale cultuur.
www.kozacavehotel.com
turkije SPeCiAL 13

turkije special
Het Kaçkar-gebergte
WAndeLen
het kaçkar-gebergte ligt in het verre noordoosten
van turkije, vlakbij georgië en de
Zwarte Zee. het is het beste wandel- en
trekkinggebied van het land. De kaçkar heeft
een lange geschiedenis. al in de 8 e eeuw v. chr.
koloniseerden de oude grieken het gebergte.
Daarna kwam de kaçkar onder invloed te staan
van onder andere romeinen, armeniërs en
georgiërs.
vroeg in de ochtend worden we wakker van de
gebedsoproep die uit de moskee klinkt. dat is op
zich niet opmerkelijk in turkije, maar vandaag
klinkt het anders. Minder irritant.
ik deel mijn mening met Michelle, die er nog een
schepje bovenop doet. zij vindt het ronduit mooi.
Als we even later aanschuiven bij het ontbijt
14 turkije SPeCiAL
vraagt onze gids egemen: “Did you hear that man
this morning?” Michelle wil net vertellen over zijn
mooie stem, als egemen hoofdschuddend zegt te
vermoeden dat dit een leerling moet zijn geweest.
zo’n slechte oproep tot gebed heeft hij nog nooit
gehoord. over smaak valt niet te twisten en zeker
niet met een religieuze turk.
turkSE alpEN
We grijpen ons lunchpakket en stappen naar
buiten. gisteravond kwamen we - na urenlang
hobbelen over een karrenspoor - in het pikdonker
aan in yaylalar village. dit dorpje ligt op een
hoogte van 3200 meter en vormt het centrum
van het lokale ecotoerisme. er zijn winkeltjes, er
is accommodatie en je kunt er muildieren huren.
Kortom, alles wat je nodig hebt om met volle
bepakking een trektocht te maken. Het landschap
dat we bij zonsopkomst zien verschijnen, laat
zich nog het best vergelijken met de Alpen. Alleen
het meisje dat we aan het begin van onze hike
bij haar kudde schapen zien zitten, verraadt met
haar donkere ogen en hoofddoek dat we ons
niet in tirol bevinden. de tijd lijkt hier te hebben
stilgestaan. Maar dan draait Michelle zich naar mij
om en vraagt: “Heeft zij wel bereik?” nu pas zie ik
het knalroze mobieltje waarmee het herderinnetje
zit te spelen.
We wandelen door een licht glooiend landschap
en volgen een beekje. dáárom heeft egemen
dus zo weinig water meegenomen. Hier is water
in overvloed. ons lunchpakket had ook lichter
gekund; we worden omringd door frambozen en
bosbessen. ze zijn heerlijk zoet en als ik zo blijf

doorplukken, kom ik nooit op tijd de berg over.
Het is hier prachtig groen en egemen vertelt
enthousiast over de planten en de bloemetjes
die we tegenkomen. de vrouwenmantel heb ik
al gespot. Het is een miniatuurversie van wat ik
in mijn tuin heb groeien. Het Madurodam-effect
wordt veroorzaakt door de hoogte, aldus egemen.
Blij met onze interesse in de lokale vegetatie,
wijst hij een klein geel bloempje aan. “The name
of this flower is like the animal with the big nose.”
Aandachtig kijken we naar het kleine bloempje
en zien een lang geel ding tussen twee grote
bloemblaadjes parmantig naar voren steken.
“A rhino!”, roept Michelle trots. tot zover onze
kennismaking met the elephant flower.
allE WEErtypES iN ééN hikE
Het glooiende landschap wordt steiler en steiler.
Het frisse groen maakt plaats voor stenen.
egemen waarschuwt dat onze meereizende
watervoorraad hier stopt, dus vullen we onze
drinkzakken aan met koel bergwater en lopen
verder. Het beekje is verdwenen, maar de herrie
Het Kaçkar-gebergte rijst op vanaf de zwarte zee
in het oosten van turkije. Qua landschap heeft het
veel weg van de Alpen.
de lager gelegen valleien van de Kaçkar hebben een
uitbundige begroeiing.
Muildieren zijn de sherpa’s van de Kaçkar. ideaal
om je bagage te laten vervoeren, zodat je optimaal
kunt genieten van het wandelen.
de locals zijn altijd even vriendelijk en gastvrij.
niet. onder ons buldert het ondergrondse water.
Het ruige geluid past goed bij het landschap om
ons heen. Hier verdringen de stenen het groen
volledig. We lopen over een gigantische vlakte van
losse keien, waarbij onze stokken hinderlijk tussen
de spleten blijven steken. gelukkig komt er een
restje sneeuw in zicht.
na een comfortabel stukje sneeuwwandelen
volgt een korte en stevige klim naar de top.
daar aangekomen maakt een groepje duitse
wandelaars aanstalten om aan de afdaling te
beginnen. “Schnapps?” een lange blonde man
biedt me zijn veldfles aan. Daar zeg ik geen nee
tegen. Met het fijne gevoel van een flinke slok
alcohol geniet ik van de stilte op de berg. Heel
even. dan stappen we in de grijze muur van mist
en beginnen aan de afdaling.
Lager op de bergen worden de keien steeds
minder talrijk, maar wel groter van vorm. We
maken flinke stappen van rots naar rots. De jassen
kunnen uit. niet van de inspanning, maar omdat
de zon doorbreekt. We moeten nog een stukje
klimmen. de rotsen maken plaats voor bloemen
turkije SPeCiAL 15

turkije special
naarmate je hoger klimt, kleurt
het landschap van groen naar grijs.
en gras. Met de zon oogt alles weer heel anders. na een kwartier bereiken we een
groot meer. Met warmer weer was ik er zo ingesprongen. “Kijk, daar komen we
vandaan.” Michelle wijst achter ons naar boven. de mist is opgetrokken. een licht
gevoel van overwinning maakt zich van mij meester, als ik zie dat we daar net op de
top stonden.
Het eindpunt van onze wandeling is een dorp op een yayla. yayla is het turkse
woord voor alm. Koeien lopen hier gemoedelijk tussen de huizen door. We strijken
neer bij een hut naast een bergbeek. “Beer?” egemen komt met drie ijskoude blikjes
efes bier aan. een welkome afwisseling na al dat bergwater. turks bier smaakt
prima. Als we toosten op onze geslaagde hike wordt er een muhlama, kaasfondue,
gebracht. egemen weet precies wat we nodig hebben. een vers stukje maïsbrood en
een pannetje kaas, onze dag kan niet meer stuk.
Info
beste tijd
de beste tijd voor een trekking hoog in het Kaçkar-gebergte is van eind juni tot
midden september. in deze maanden is het warm en zijn de dagen lang. ga je
minder hoog, dan kun je terecht van april tot oktober. sneeuwschoenwandelen
kan tot het vroege voorjaar. neem een goede uitrusting mee. Met name in de
bergen aan de kant van de zwarte zee is het weer slecht voorspelbaar en kan
het plotseling omslaan.
georganiseerd
Middle earth travel biedt meerdaagse wandeltochten in de Kaçkar aan. van
yayla naar yayla met bagagetransport op muildieren onder begeleiding van
berggidsen. www.middleearthtravel.com
boek en kaart
the Kaçkar - trekking in turkey’s Black sea Mountains, Kate Clow en terry
richardson,
isBn 9780953921850
16 turkije SPeCiAL
Muhlama, kaasfondue, precies wat je nodig
hebt na een intensieve hike.
HoMe stAy
een overnachting in een home stay maakt je verblijf in turkije nog
specialer. omdat je bij de mensen thuis verblijft, leer je de gebruiken van
het land. in uzundere overnachtten we bij een ouder turks echtpaar.
We slapen in een ruime kamer voorzien van een eigen badkamer en
balkon. Het houten huis staat midden in een weelderige groentetuin.
in turkije draag je absoluut geen schoenen in huis. daarom staan er
badstof slippers voor ons klaar. Als we op het terras onze teenslippers
aantrekken, krijgen we zelfs speciale terrasslippers aangereikt.

de Çoruh rivier is een van de populairste rafting rivieren ter wereld.
Het Kaçkargebergte
rAFten
als je in de kaçkar verblijft, kun je niet om het
water heen. je vindt er kleine stroompjes, grote
meren en kolkende rivieren. De 466 km lange
çoruh die uitmondt in de Zwarte Zee in georgië
is één van de snelst stromende rivieren ter
wereld. En dit is de plek waar wij gaan raften.
“Anybody heart problems? ...no?” Michelle wordt
steeds stiller, ik steeds drukker. zenuwen. de
Çoruh is gevaarlijk wild, dus legt de stuurman
haarfijn uit wat we moeten doen als we erin vallen.
Als we de raft instappen, verdwijnen onze kriebels
als sneeuw voor de zon. dit kan niet moeilijk zijn.
We drijven als vanzelf met de stroom mee en met
de peddels sturen we de raft met gemak langs
de puntige rotsen. Het water heeft niet de kleur
die Michelle en ik ons hadden voorgesteld. een
estlandse uit onze groep noemt het café latte
en dat is een prima omschrijving. “yesterday,
water turquoise, really!”, roept de stuurman
verontwaardigd uit. er wordt ons uitgelegd dat
door de hevige regenval van de afgelopen tijd
veel modder in de rivier terecht is gekomen.
Bruin of niet, we genieten van het water en de
woeste omgeving. de Çoruh rivier stroomt door
een diepe kloof, waardoor je vanaf de rivier tegen
indrukwekkende hoge rotswanden aankijkt. naar
het schijnt leven hier beren en wolven, maar je
kunt ook de met uitsterven bedreigde rode gier
tegenkomen.
partyboot
onderweg stopt de stuurman de boot. Hij klimt
eruit en plukt voor mij onbekende vruchten uit
een boom. Ik krijg een flink exemplaar in mijn
handen gedrukt. Mijn blik glijdt van de donkere
vrucht naar Michelles gezicht. “Lekker, vijgen!”,
roept zij uit. de voltallige bemanning van de raft
kijkt me nu afwachtend aan. eerder deze reis
heb ik bij een ontbijt in palandöken op advies van
Michelle nietsvermoedend een gedroogde vijg in
mijn mond gestoken. een smerige ervaring, die ik
nog maar net te boven ben. de druk loopt op als
ook de stuurman me vragend aankijkt. op hoop
van zegen neem ik een hap. vers zijn ze heerlijk!
Het is doodzonde om een vijg te drogen. na een
paar vijgen zit de sfeer er lekker in. de stuurman
springt spontaan op om te zingen. de andere
turken in de boot doen gezellig mee en het lijkt al
snel meer op een partyboot dan op een raft. plots
moeten we zitten. Het echte werk begint! de rivier
is niet overál zo kalm.
Info
Alpine rafting Company
www.turkeyrafting.com
turkije SPeCiAL 17

turkije special
Het Kaçkar-gebergte
BiKen
Voor de avontuurlijke biker is de turkse kaçkar
een perfecte bestemming. hier vind je geen
bepijlde paden of uitgestippelde routes, maar
ben je puur op jezelf aangewezen. als je goed
voorbereid de stap waagt, ga je een onvergetelijk
avontuur tegemoet in een bijzonder mooi
gebied.
de weg naar tortum seven Lakes is een lange
onverharde weg naar boven. Het eerste stuk
leggen we af met de auto. We hobbelen over de
slechte weg tot we op asfalteerwerkzaamheden
stuiten. onze gids egemen legt uit dat door het
onstuimige weer in de bergen - strenge winters
en heftige regenval - het werk aan de weg nooit
klaar is. We stoppen bij een kraantje waar we
even wat drinken. Het water komt rechtstreeks uit
de bergen. er hangt zelfs een emaillen beker bij.
Gastvrijheid is een van de fijnste kenmerken van
turkije.
Iets hoger stappen we op de fiets om ons eens
lekker in het zweet te werken. We hebben lang
genoeg in de auto gezeten. de weg is niet veel
breder dan een Hollands fietspad en wordt
18 turkije SPeCiAL
doorgroefd met stroompjes water. de grond is
rotsachtig en het wemelt van de losse stenen. Hoe
hoger we komen, des te schaarser en soberder
de dorpjes worden die we passeren. Bij een
volgend dorpje staat een nieuwe moskee. volgens
egemen kun je er overnachten. de moskee staat
in schril contrast met de rest van het dorp. de
huizen zijn gebouwd van zwerfkeien en hebben
een dak van verroeste golfplaten. “Wat is dat?”,
vraag ik Michelle. “Het lijken wel koeienvlaaien!”,
roept zij uit. Haar vermoeden blijkt te kloppen. de
koeienvlaaien die op buitenmuren zitten geplakt,
worden in de winter opgestookt in de kachel. de
kinderen uit het dorp zijn nieuwsgierig. een klein
blond jongetje, gekleed in wat de onderste helft
van een tijgerpak lijkt, durft als eerste dichterbij
te komen. “Ach”, zegt Michelle terwijl ze naar
een ander kindje wijst, “die heeft in zijn broek
geplast.” Misschien was het van het lachen,
want onze fietsen en helmen vinden ze hier erg
grappig. Het hele dorp loopt uit en onder hun
toeziend oog bezoeken we het openbare toilet.
Het toiletgebouwtje heeft geen verlichting. in het
pikdonker hurken we boven een gat dat nooit is
schoongemaakt. ons lachen moet tot onder in het
dal te horen zijn.
De Kaçkar kent vele gezichten: lieflijke en groen in
de dalen, rauw en ruig hoog op de berg.
Hier geen bepijlde singletrails, maar onverharde bergwegen
met na iedere bocht een verrassing.

NoMaDEN
Het klimmen is voorbij, we zijn boven. We fietsen door een lichtglooiend
graslandschap zonder bomen of struiken. rotsen en keien zijn er des te meer.
door de grote hoogte kom ik adem te kort. overal sijpelen smalle stroompjes,
waardoor we stiekem aardig nat worden. Aan de horizon verschijnt een
tentenkamp. “dat moeten nomaden zijn”, hijgt Michelle. de nomaden komen
uit het verre zuiden, bij de syrische grens, en verblijven hier een paar
maanden met hun vee om handel te drijven. ze leven hier te midden van de
natuur. Hun kuddes schapen en muildieren lopen vrij rond, adelaars cirkelen
om hun tenten.
de nomaden hebben hun kamp opgeslagen aan één van de zeven meren.
Het lijkt een soort reuzenplas, want de begroeiing ontbreekt. We worden
uitgenodigd voor de lunch en daar zeggen we geen nee tegen “Afiyet olsun”,
de nomade wenst ons smakelijk eten.
We biken tussen de schapen en de Seven Lakes en keren dan terug naar het
dorp met de mooie moskee. Het schemert inmiddels en we rijden met een
flinke vaart het dorp in. We zijn niet de enigen. Van alle kanten duiken Turken
op, die na een dag werken in de bergen naar huis terugkeren. Het is spitsuur
in het dorp. Tussen de paarden fietsen we het dorpje verder in. Eén van de
vrouwen durft ons aan te spreken. “Merhaba”, zegt Michelle vriendelijk. We
weten dat dit hallo betekent en dat blijkt voor de vrouw het startschot voor een
spraakwaterval. Fotograaf Frits woont in turkije, spreekt de taal en zegt dat ze
ons uitnodigt op de thee. We bedanken beleefd. de vrouw lacht en zegt niets
meer. Later begrijpen we dat je in de traditie van nomaden iedereen gastvrij
moet ontvangen. ze hebben uit armoede echter niet altijd iets aan te bieden.
Weigeren is dus heel beleefd, je laat de ander in zijn waarde. sowieso zal een
turk niet snel iets aannemen. Het is een soort beleefdheidsvorm iets driemaal
aan te bieden voor de ander het mag accepteren. dat hadden we graag vóór
deze reis geweten.
turKs BAd
na een dag sporten in de buitenlucht is er weinig zo verkwikkend als een
bezoek aan een turks badhuis, een hammam, of een heetwaterbron, een
kaplica. Het verschil tussen de twee is dat je in een haman wordt gewassen,
gemasseerd en gescrubd en een kaplica meer een soort sauna is. Wij
bezochten de kaplica in Ayder, die duidelijk verschilt van sauna’s zoals
wij die kennen. Bij binnenkomst krijg je, in ruil voor je schoenen, een paar
slippers. en hoewel Ayder redelijk toeristisch is, wordt in de kaplica geen
engels gesproken. Met gebarentaal vragen ze ons of we badkleding hebben
meegenomen. gelukkig begrijpt men ook in turkije het woord bikini. in de
marmeren kleedruimte hangt een bordje met daarop een in creatief engels
opgesteld verzoek je in een kleedhokje om te kleden. Mannen en vrouwen
zijn van elkaar gescheiden, maar je bedekt je lichaam ook voor mensen van
hetzelfde geslacht. Het water in het bad is niet warm, eerder kokend heet.
45ºC om precies te zijn. in deze temperatuur zou ik niet eens afwassen, laat
staan zwemmen. Het is ons gelukt tot ons middel in het hete water te staan,
loom hangen op de marmeren badrand beviel ons stukken beter.
Info
de vele gezichten van de Kaçkar.
Fietsen huren in turkije is op weinig plaatsen mogelijk. daarbij is het materiaal
vaak schaars en verouderd. Beter kun je je eigen fiets meebrengen, met een
set reserveonderdelen en tools. Alleen dan ben je verzekerd van fietsplezier.
de Kaçkar is nog volop in ontwikkeling als bike- en outdoorbestemming. er
wordt hard gewerkt om met de lokale bevolking het ecotoerisme op gang te
brengen. Fietskaarten van de regio zullen eind 2011 beschikbaar zijn. Als je
niet kunt wachten deze prachtige regio te bezoeken, neem dan contact op
met tourism development in eastern Anatolia region, www.datur.com.
turkije SPeCiAL 19

Extra: turkijE SpEcial
WeLKoM in
www.welkominturkije.nl