(bijlage De morgen) (pdf, nieuw venster) - Instituut Samenleving en ...
(bijlage De morgen) (pdf, nieuw venster) - Instituut Samenleving en ...
(bijlage De morgen) (pdf, nieuw venster) - Instituut Samenleving en ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
18<br />
N a n o i n d e m a ats c h a p p i j<br />
Van nanowet<strong>en</strong>schap <strong>en</strong> nanotechnologie wordt verwacht dat ze onze wereld beter zull<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. Als we sommige<br />
nanoprofet<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> gelov<strong>en</strong>, zal nanotechnologie ervoor zorg<strong>en</strong> dat elke aardse bewoner <strong>morg<strong>en</strong></strong> over voldo<strong>en</strong>de<br />
voedsel beschikt, kanker niet meer van deze wereld is, pollutievrije <strong>en</strong>ergie rechtstreeks van de zon wordt afgetapt<br />
<strong>en</strong> onze PC aan e<strong>en</strong> sleutelhanger past. <strong>De</strong> ervaring leert echter dat achter de beloft<strong>en</strong> van elke <strong>nieuw</strong>e technologie<br />
ook onvermoede negatieve aspect<strong>en</strong> schuilgaan: milieuschade, gezondheidsproblem<strong>en</strong>, inbreuk<strong>en</strong> op de privacy, ver-<br />
sterking van sociale ongelijkheid (de ‘haves’ <strong>en</strong> de ‘have-nots’), verschuiv<strong>en</strong>de machtsverhouding<strong>en</strong> met conflict<strong>en</strong>,<br />
burgeroorlog<strong>en</strong> <strong>en</strong> vluchteling<strong>en</strong>strom<strong>en</strong> tot gevolg, …. Ook met nanotechnologie zal het niet anders zijn. Nano heeft<br />
met andere woord<strong>en</strong>, naast e<strong>en</strong> zonnige zijde, wel degelijk e<strong>en</strong> schaduwrijke keerzijde. Sommige discussies rond<br />
nanotechnologie zijn actueel <strong>en</strong> praktisch, andere hebb<strong>en</strong> betrekking op de lange termijn <strong>en</strong> zijn veeleer filosofisch<br />
<strong>en</strong> ethisch van aard.<br />
Het <strong>nieuw</strong>e asbest?<br />
In 2006 werd de Duitse nanowereld opgeschrikt door het bericht dat ‘Magic Nano’,<br />
e<strong>en</strong> reinigingsspray voor toilet <strong>en</strong> badkamer, bij ti<strong>en</strong>tall<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> ernstige ademha-<br />
lingsproblem<strong>en</strong> had veroorzaakt. <strong>De</strong> nanodeeltjes van siliciumoxide in Magic Nano<br />
vull<strong>en</strong> de poriën in het oppervlak van toiletpot, wastafel of bad, zodat die ge<strong>en</strong> vuil<br />
meer kunn<strong>en</strong> opnem<strong>en</strong>. Er werd gevreesd dat dezelfde nanodeeltjes amok maakt<strong>en</strong><br />
in de long<strong>en</strong> van de patiënt<strong>en</strong>. Nanosceptici zag<strong>en</strong> het Magic Nano-incid<strong>en</strong>t<br />
als het eerste van e<strong>en</strong> lange reeks onvermijdbare ongelukk<strong>en</strong> die nano-<br />
product<strong>en</strong> in de toekomst zull<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>. Onderzoek toonde<br />
echter al snel aan dat de nanosilicat<strong>en</strong> niet de schuldig<strong>en</strong> war<strong>en</strong>,<br />
maar wel de anticorrosievloeistof waarmee de spuitbuss<strong>en</strong> war<strong>en</strong><br />
behandeld.<br />
Het Duitse incid<strong>en</strong>t toont echter aan dat we best voorzichtig<br />
zijn met nanodeeltjes, alvor<strong>en</strong>s ze massaal los te lat<strong>en</strong> op<br />
m<strong>en</strong>s <strong>en</strong> milieu. Niet dat alle nanodeeltjes per definitie ge-<br />
vaarlijk zijn. Er kom<strong>en</strong> er immers heel wat in de natuur voor<br />
<strong>en</strong> die vorm<strong>en</strong> helemaal ge<strong>en</strong> probleem voor de gezondheid<br />
van m<strong>en</strong>s <strong>en</strong> milieu. Dat betek<strong>en</strong>t echter nog niet dat we voet-<br />
stoots kunn<strong>en</strong> aannem<strong>en</strong> dat <strong>nieuw</strong>e, door de m<strong>en</strong>s gefabriceerde<br />
nanodeeltjes, ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s onschadelijk zijn. <strong>De</strong> bezorgdheid over<br />
de impact van nanoproduct<strong>en</strong> op gezondheid <strong>en</strong> milieu komt<br />
overig<strong>en</strong>s niet alle<strong>en</strong> uit de hoek van milieuorganisaties. Ook on-<br />
derzoeksinstitut<strong>en</strong> <strong>en</strong> expertcommissies waarschuw<strong>en</strong> dat we de<br />
mogelijke gevolg<strong>en</strong> van nanodeeltjes best goed in kaart br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> om<br />
vervolg<strong>en</strong>s de mogelijke risico’s te beperk<strong>en</strong>. Nano mag immers niet<br />
uitgroei<strong>en</strong> tot het asbest van de 21ste eeuw.