Radio 4 presenteert... Radio Kamer Filharmonie - Tros

4
opera uiteindelijk in Berlijn hoorde
met de muziek van een ander. Diens
werk kon hem niet zo te boeien, maar
wel kreeg het verhaal hem in zijn
greep. Daags daarop componeerde hij
er geïnspireerd een eigen ouverture bij,
waarin hij smakelijke ingrediënten
als natuurgeweld, liefdesbeloften en
tragische accenten naar hartenlust kon
mengen. Na een liefelijk gehouden
aanzet begint het inderdaad al gauw
hevig te stormen op Mendelssohns
palet. Weldra voert echter een serene
melodie ons terug naar onze diepere
verlangens en gevoelens. Het is dit
voortdurend pendelen tussen het
hier en nu van het lichaam en de wazige
voorstellingen van het gemoed,
dat Mendelssohn zo goed weet te tekenen.
In Londen ging de ouverture
in première, op 7 april 1834, en onder
haar Engelse naam: The Fair Melusina.
Bevriende concurrenten
Hoewel Ignaz Pleyel feitelijk een
generatie- en landgenoot van Mozart
was, roept zijn naam in eerste instantie
romantische associaties op. Dat
komt vooral doordat de naam ‘Pleyel’
meestal valt in verband met vroegnegentiende-eeuwse
piano’s en
vleugels, die tot op de dag van vandaag
begeerd zijn. Bovendien raakte de
Salle Pleyel – eigenlijk niet meer dan
een concertruimte waar een fabrikant
zijn producten kon uitstallen – in de
dagen van Chopin en Liszt bijzonder
gerenommeerd.
Felix Mendelssohn
Voordat Ignaz Pleyel zich in 1795 in
Parijs vestigde en zich tot geslaagde
ondernemer ontwikkelde (hij zette
er een muziekuitgeverij op en – inderdaad
– de later door zijn zoon
voortgezette pianofabriek) genoot
Ignaz Pleyel groot aanzien als componist.
Eentje die met zijn symfonieën
niet voor zijn leermeester Joseph
Haydn heette onder te doen.
De naweeën van de Franse revolutie
zetten het laat-achttiende-eeuwse
Europa regelmatig op zijn kop, en zo
kwam het dat de Dom van Straatsburg,
waar Pleyel werkzaam was, in
1791 gesloten werd en hij naar iets
anders moest uitzien. In het daaropvolgende
jaar vinden we hem in Londen,
waar hij in een verbeten concurrentiestrijd
belandde. De ‘Professional
Concerts’, waarvoor Pleyel als
een soort abonnement zo’n twintig
‘periodical symphonies’ leverde,
moesten het opnemen tegen de ‘Salomon
Concerts’, die juist in dat jaar
voor het eerst Europa’s beroemdste
componist Joseph Haydn over de
vloer hadden.
In een brief van 2 maart 1792 sneerde
Haydn dat “Pleyel was aangekomen
met een hoop nieuwe composities,
die echter al lang geleden gecomponeerd
waren...” Al braken de