festival programma oktober november 2011

Groeiende middenklasse sterkt het zelfvertrouwen van Brazilië
Nog altijd is Brazilië een land met een ongelijke welvaartsverdeling,
waarbij de overgrote meerderheid van het bezit in handen is van een
kleine elite. Toch is dat duidelijk aan het veranderen, dankzij een snel
groeiende middenklasse. Zelfs armen durven tegenwoordig verder te
kijken dan de bergen waar hun sloppenwijken tegen zijn gebouwd.
Ana Beatriz Luna is vijftien jaar. Voor haar
vriendinnen is zij Bia. Het is een stralende
ochtend in de strandwijk São Conrado in Rio
de Janeiro. Bia staat op de bus te wachten
die haar naar school zal brengen. Ze heeft
donker krullend haar, lichtbruine ogen,
draagt een spijkerbroek, Nikes en een T-shirt
met daarop de naam van haar school.
Bia is de jongste van een generatie Luna’s
die ooit uit het noordoosten van Brazilië
naar Rio trokken in de hoop op een beter
leven. Anno 2011 is deze hoop nog nooit zo
realistisch geweest. Bia: “De toekomst voor
Brazilië ziet er goed uit. Je moet er wel voor
werken, maar de kansen zijn er zeker.”
Vlakbij de drukke bushalte zijn peperdure
appartementenblokken van de Braziliaanse
middenklasse en elite zichtbaar. Maar Bia
woont aan de andere kant van de weg.
Daar ligt, tegen een berg opgebouwd,
de wijk Rocinha, wellicht de grootste
sloppenwijk van Latijns-Amerika. “Als ik
later zelf geld verdien, zou ik graag daar een
appartement willen kopen.” Haar arm gaat
omhoog en wijst naar een van de omheinde
condominiums, waar camera’s en portiers
ongewenste bezoekers in de gaten houden.
Vraag Bia Luna wat zij later wil worden, en
het antwoord zal verrassen. De carrière
van een meisje uit een arme wijk was
vroeger altijd voorspelbaar, als zij niet al
op de middelbare school zwanger raakte.
10 www.brasilfestival.nl
Correspondent Philip de Wit peilt de huidige situatie aan de hand
van gesprekken met een ‘familie modaal’ uit Rio de Janeiro.
Ze werd schoonmaakster of babysitter bij
een rijke familie. Ze ging aan het werk als
caissière of inpakker in een supermarkt.
Ze kon terecht in de bediening in een
restaurant of ging reclamefolders uitdelen op
straat. Het salaris: misschien 250 dollar per
maand, soms iets meer. En dat voor lange
werkdagen, meestal ver van huis.
De toekomst voor
Brazilië ziet er goed uit.
“Je moet er wel voor
werken, maar de kansen
zijn er zeker.”
Maar de 15-jarige Bia Luna heeft andere
plannen. Wat ze wil worden? “Psycholoog”,
zegt ze zonder blikken of blozen. Mensen
helpen, een mooier vak bestaat er niet.
En bovendien ziet zij om haar heen zoveel
mensen die hulp kunnen gebruiken. Nuchter
zegt zij: “Iedereen heeft problemen.”
Psycholoog word je niet zo maar. Daar
moet je voor studeren. Huiswerk maken na
school, elke dag weer. Bia doet het allemaal.
Met de invoering van een quotasysteem
op basis van positieve discriminatie is het
sinds 2003 makkelijker geworden voor
arme scholieren om toegang te krijgen tot
Olie
De afgelopen jaren zijn nieuwe
olievelden gevonden voor de
Braziliaanse kust. Daarmee staat
het land voor een nieuw tijdperk.
De omvangrijke voorraden kunnen
Brazilië zo maar in de top tien van
olieproducerende landen lanceren.
Nu is het nog het vijftiende
olieproducerende land met 2,6 miljoen
vaten ruwe olie per dag. Vijf jaar
geleden is Brazilië overigens voor het
eerst zelfvoorzienend in olie geworden.
In totaal heeft het zo’n 12,6 miljard
vaten aan bewezen reserves (1 procent
van de mondiale reserves). De nieuwe
velden kunnen leiden tot een ruime
verdubbeling, tot 25 à 30 miljard vaten.
De ontwikkeling van deze
zogenoemde pre-zout olievelden
wordt binnen de industrie gezien
als een technisch hoogstandje. De
obstakels zijn omvangrijk. Ten eerste
liggen de velden op een paar honderd
kilometer van de kust. Vervolgens
moet de olie worden gevonden op
een diepte van soms 5.000 tot 6.000
meter, onder zoutlagen. Honderden
miljarden zijn met de complexe
oliewinning gemoeid. Het Braziliaanse
staatsbedrijf Petrobras heeft dit jaar de
eerste olie van de pre-zout velden naar
boven gehaald.