De Rintjema's op Rintjema State

Jan Idzes en Antje Harmens Onga vinden we genoemd als echtelieden in een
schuldbekentenis van Jans broer Ruurd Idzes uit 1649. Vader Ids Fokkes staat borg voor de
schuld. Deze Ids Fokkes is in 1640 meier van de Monsma State te Blija.
Ids Jans zal wel een broer Harmen hebben gehad, vernoemd naar zijn grootvader van moeders
kant. Naar hem heeft hij dan later zijn eigen zoon Harmen vernoemd.
De boerderijen die Ids Jans bezat, kwamen niet van zijn vaders kant. De state Sjoorda kreeg
hij via zijn eerste vrouw in bezit. De Sate Op de Grouw was sinds 1639 in bezit van de
grootvader van zijn tweede vrouw, Schelte Teakes. Zelf kochten Ids en zijn tweede vrouw
later nog enige boerderijen.
2.3 Ids Jans eerste vrouw: Grietje Teakes
Hij is twee keer getrouwd geweest. Zijn eerste huwelijk, gesloten omstreeks 1674, was met
Grietje Teakes. Grietje Teakes moet een dochter geweest zijn van Teake Sjoerds. Teake
Sjoerds was getrouwd met Aafke Upts, een zuster van eerdergenoemde Sjoukje Upts, de
moeder van Ids Jans tweede vrouw Sijke Johannes. Teake Sjoerds was weer een zoon van
Sjoerd Teakes en Griet Doitses. Zijn dochter Grietje is dus naar haar grootmoeder genoemd.
Sjoerd Teakes en zijn vrouw komen een aantal keren in koopakten voor waarbij uit
aanduidingen blijkt dat ze al rond 1620 op Sjoorda wonen; steeds wordt toegevoegd Toe
Sioorda of Tot Siorda. Nu stonden er op de terp Sjoorda (ongeveer een kilometer buiten
Oosternijkerk gelegen) meer boerderijen, maar als in 1640 voor het eerst Stemkohieren
opgemaakt worden blijkt inderdaad Sjoerd Teakes als gebruiker op de boerderij met de naam
Sjoorda te wonen. Eigenaar is dan Gerrit van Wijtsma uit Ee.
De Van Wijtsma’s
We zullen de Van Wijtsma‘s in dit verhaal meermalen tegenkomen. Deze adellijke Friese familie
woonde op de boerderij Obbema te Ee. Opvallend is ook dat ze Rooms Katholiek bleef; we vinden
in de boeken herhaaldelijk de aanduiding Papist. Stamvader is voor zover bekend Lieuwe van
Wijtsma die in 1619 op 72-jarige leeftijd in het Belgische Leuven overleed. Hem komen we tegen
in 1617 als eigenaar van de Rintjema State.
Zijn zoon Gerrit (1576-1652) was eigenaar van Sjoorda en Op de Grouw. Via zijn dochter Anna
komt Sjoorda in handen van de Kamminga‘s die deze boerderij op hun beurt verkopen aan Teake
Sjoerds. Diezelfde Anna van Wijtsma had al in 1639 Op de Grouw verkocht aan Schelte Teakes.
Haar zuster Marie Claire van Wijtsma (1617-?) verkoopt in 1676 de Rintjema State aan Arjen
Sipkes Knossens.
De boerderij met de naam Sjoorda was en is gelegen aan een doodlopende zijweg van de
Langgrousterwei die van Oosternijkerk naar Paesens loopt. De huidige boerderij staat er sinds
1928. Het is een sterk verkleinde uitgave van de vorige. Aan de grote huisterp is nog te zien
dat hier een flinke boerderij moet hebben gestaan.
Oorspronkelijk, zo blijkt uit de koopakte van 1671 hoorde er ook nog een Stins bij de
boerderij.
Stins
In de 12 de en 13 de eeuw schieten versterkingen in Friesland als paddestoelen uit de grond. Wat
moeten we ons er bij voorstellen? Veelal ging het om heuveltjes met daarop een stenen versterking
omring door een gracht. Het ging de maker vooral om status. Met zo‘n stins op je erf stelde je iets
voor. Zoiets hadden alleen de aanzienlijken op het platteland.
De naam Sjoorda is trouwens niet afgeleid van de naam van Sjoerd Teakes, maar van veel
ouder datum. We komen die naam voor het eerst tegen in 1350.
De Rintjema‟s pagina 5