De Rintjema's op Rintjema State

1. Gryt rint, sju ma!
Het bovenstaande is Fries voor: Griet loopt, kijk maar! Zo werd ooit mijn moeder
aangesproken door een schoolmeester van haar lagere school. Deze schoolmeester gaf zo zijn
eigen, Friese, uitleg aan de achternaam Rintjema. De naam wordt in het Fries namelijk
uitgesproken als Rintsjema.
Voor anderen lag het verband natuurlijk voor het grijpen: Rintjema komt van Rinsumageest!
Veel van de tegenwoordige Rintjema‟s hebben hun wortels immers in het dorp Rinsumageest.
Nog weer anderen dachten dat er wel een stamvader Rintje zou zijn geweest. Is dat immers
niet bij veel familienamen het geval? We hoeven maar te denken aan de Albertsma‟s, de
Douma‟s en noem maar op.
De laatste verklaring is ook niet helemaal bezijden de waarheid. Er zijn in 1811 inderdaad een
Klaas en Harke Rintjeszoon geweest die de naam Rintjema hebben aangenomen. Hun
geslacht is evenwel al in de eerste helft van deze eeuw uitgestorven. Bovendien staat het
helemaal los van dat van de huidige Rintjema‟s.
Waar komt de achternaam Rintjema dan wel vandaan? Om dat te achterhalen moeten we bijna
vijf eeuwen terug in de tijd. In 1511 komen we in de boeken een Piebe Rintjema tegen die op
een gelijknamige boerderij te Hantumhuizen woont.
Om het verband met de huidige Rintjema‟s te leggen moeten we terug naar 1720. In dat jaar
koopt een zekere Harmen Idzes, afkomstig uit het Friese Oosternijkerk, een boerderij met de
naam Rintjema State. De boerderij met deze naam was en is gelegen een halve kilometer ten
noorden van het dorp Hantumhuizen. Hij gaat er ook wonen.
De naam Harmen Idzes zal aan de huidige Rintjema‟s niet direct een blik van herkenning
ontlokken. De naam van zijn vrouw maakt al meer duidelijk. Harmen Idzes trouwde in 1719
met Adriaantje Tjerks uit Blija. En de namen van hun zoons Tjerk en Jan zullen veel
Rintjema‟s zeer vertrouwd in de oren klinken. We treffen in de uiteindelijke stamboom 20
Jannen en 14 Tjerken aan.
Al voor 1811 wordt de naam Rintjema door in ieder geval twee leden van de familie gebruikt,
Jan en Geertje Harmens Rintjema, door Jan Harmens in officiële stukken en door Geertje
Harmens op haar grafsteen. Uiteindelijk zijn het evenwel een drietal kleinkinderen van
Harmen Idzes die in 1811 definitief de naam Rintjema als achternaam laten vastleggen. In dat
jaar namelijk moest iedereen op last van de Franse overheid een achternaam kiezen en deze
laten registreren.
Uit het overzicht van de aangenomen familienamen halen we de volgende drie fragmenten.
Van Binne Tjerks:
Voor ons Baljuw benevens het gemeentebestuur van Westdongeradeel, Kanton Holwerd,
arrondissement Leeuwarden, departement Friesland, gecompareerd zijnde, Binne Tjerks, wonende
te Raard; heeft deselve verklaard dat hij aanneemt de naam van Rintjema, voor familienaam, dat
hij heeft het volgende getal zonen, dogters en kleindogters, te weten Marten, oud zes en twintig
jaren , Tjeerd oud vijf en twintig jaren, Pier, oud een en twintig jaren, Jeltje oud dertien jaren,
Auke oud elf jaren, Martje oud derdehalf jaar, en Ytske oud drie maanden, zijnde beide dogters
van Marten, alle woonagtig te Raard, en heeft deze met ons vertekend den 12 e October 1811
Binne Tjerks Rintjema
De Rintjema‟s pagina 1