De Rintjema's op Rintjema State

Dit is de oude benaming voor de huisstede en het erf van de boerderij. Stemrecht was vanouds
gebonden aan grondbezit. Bij verdeling van een stemdragende Sate bleef de stem aan het
hornleger verbonden. Door opkopen van hornlegers kon men dus stemmen krijgen, wat de
oligarchie in de 17 de en 18 de eeuw versterkte in strijd met de ‗oude vrijheid‘.
Kennelijk hadden Sijke Johannes en Harmen Idzes geen groot belang bij deze stem of
gebruikten ze deze om invloed te verwerven, want rond eind 1747 schonken ze het hornleger
en de bijbehorende stem aan de heer Ennius Idema. Ze hielden zelf het vrij gebruik.
We zien later dat ook Jan Harmens Rintjema alleen het hornleger in bezit heeft. Tot na 1850
is Peijma altijd deels in handen gebleven van de afstammelingen van de Rintjema‟s. In 1850
is Ids Pieters Idzinga eigenaar en gebruiker.
Op de Oenema Sate komen we terug bij Sijke Harmens, de dochter van Harmen Idzes.
Harmen Idzes heeft een aantal jaren daadwerkelijk op de Rintjema State gewoond en gewerkt.
We zullen zien dat de meesten van zijn kinderen er geboren zijn. Harmen Idzes en Adriaantje
Tjerks hebben in ieder geval zes kinderen gehad. Mogelijk is er ook nog een zoon Ids
geweest. Deze moet dan in 1720 geboren en vervolgens na 1723 overleden zijn; anders had
zoon Jan wel Ids geheten. Het kan ook zijn dat deze Jan genoemd is naar zijn oudste, jong
overleden broer. Of heeft Harmen Idzes zijn vader niet willen vernoemen na de affaire met
zijn oudste zuster? We weten het niet?
Op 28 september 1731 kocht hij een bakkerij / gortmolen aan de Korenmarkt te Dokkum. We
geven een samenvatting van de koopakte:
Harmen idses, huisman onder Hantumhuizen koopt een huijsinge en backerij op ‘t Coornmerkt
ninnen Doccum bij wijlen Pytter Willems mr bakker metterdood ontruimd. Gekocht van Sjoerd
Wybbes Osinga vroetsman te doccum en Cornelis Jurjens mr Kistemaker aldaar, curatoren over
Auckjen en Sara Pytters mitsgaders de not s J. suiderbaan als gelastigde van de crediteuren van de
gerepudieerde boedel van wijlen Pytter Willems
Op 31 mei 1732 wordt hij burger van Dokkum. Hij koopt daar op 28 december 1733 een huis.
We geven weer een samenvatting van de koopakte:
Harmen Idses, coopman en mr. gortmaker en Arjaantje Tjerx, echtelieden te Doccum kopen een
huizinge, schuire en hovinge omtrent de Aalsumerpoort door Johannes Jeltus cum soc., de old
burgem r P.J. Hornsma ten Oosten
Kennelijk beviel het stadsleven hem niet want in 1738 wordt hij weer eigenaar/gebruiker van
de Rintjema State genoemd. Woonde hij daar toen ook weer? Twee jaar later vinden we hem
als boer onder Aalzum, nu op nummer 7. Heeft hij Rintjema verlaten voor zijn oudste dochter
Geertje? Die is daar in ieder geval vanaf 1746 met haar man Kornelis Pieters woonachtig
geweest.
Waar Aalzum nummer 7 gelegen was, is niet helemaal duidelijk. Beschrijving: ??? Daar
overlijdt hij op 27 februari 1748. Zijn vrouw Adriaantje Tjerks overlijdt een week later op 5
maart 1748.
Zijn broer Jan Idzes en een Harmen Alberts, koopman uit Dokkum, worden benoemd tot
voogd over hun kinderen Sijke (1728?), Grietje (1735?) en Sjoukje (1740). Deze drie hebben
de volwassen leeftijd nog niet bereikt. Alleen van Sjoukje is trouwens het geboortejaar
bekend. De anderen hebben we moeten schatten.
De tekst luidt:
Notaris Crans proc. fiscaal wegens Sijke, Grijtje en Sjoukjen Harmens in gevolge dispositie van
Ariaantie Tjerks.
Curatoren: Harmen Alberts Coopman tot Doccum en Jan Idses huisman tot Nikerk
De Rintjema‟s pagina 17