2009 december - Opeinde

OCH MAN, WAT MOAT IK AS FAMKE NO MEI IN RYDBEWIIS ?!
43
door Jan Bijlsma, december 2009
Iedereen die het toen nog jonge meisje Sietske Antonides vroeg, wat ze later wilde worden,
kreeg steevast het volgende antwoord: “ Plysje ! “
De meeste vragenstellers vonden dat een zeer achtenswaardig beroep en steunden haar daarin,
maar Sietskes vader hoopte dat zijn dochter nog wel van mening zou veranderen…
Toen de ouder wordende puber echter aan deze wens bleef vasthouden, wist haar vader dat hij
voor duidelijkheid moest zorgen: “Ik wol net dasto plysje wurdst, want dan moast foar dyn
oplieding withoefier fuort; nei alle gedachten wol nei Amsterdam. Dat liket my op fleanen!”
Als Sietske dan vraagt wat haar vader in Amsterdam ziet vliegen, grommelt en bromt hij bijna
onverstaanbaar over een boze wereld, over boze mensen en over een boze stad, maar tot een
duidelijke uitleg komt hij niet.
Zo ging dat vroeger met de meeste vaders; ze hadden niet of nauwelijks tijd om uitleg te geven
aan hun kinderen. Trouwens, meestal voelden ze zich daartoe ook niet geroepen.
“Ja”, betekende toen nog ja en bij “neen “ ging het gewoon niet door en daarmee was de kous af.
Ook voor Sietske.
Ze haast zich wel om te zeggen: “Myn heit wie net âlderwetsk hear!” Om die bewering kracht bij te
zetten vertelt ze dat haar vader bijvoorbeeld beslist wilde dat zij danslessen zou nemen en dat hij
zelf haar had ingeschreven voor autorijlessen. “Dat is nu voor meisjes heel gewoon,” vervolgt zij,
“maar in mijn tijd was dat absoluut niet het geval.
Toen mijn vader zei dat hij mij voor lessen had ingeschreven, reageerde ik daarop dan ook met
verbazing: “Och man, wat moat ik as famke no mei in rydbewiis?!”
Heit Antonides sprak toen de volgende wijze, voorspellende woorden: “Doe het nu maar; over
een aantal jaren wil iedere vrouw een rijbewijs en autorijden.
En kinst nea witte, watst dêr noch oan hast.”
Sietske behaalde haar rijbewijs, maar behalve de bloemen die ze kreeg vanwege het geslaagde
examen, gaf dit papiertje haar nog niet veel voordeel. Ze werkte hier op de zuivelfabriek “de
Eendracht” en als je werk hebt in je eigen dorp, is het bezit van een auto wel leuk, maar zeker niet
van levensbelang.
Toch was het een auto, die een grote verandering in Sietskes leven bracht.
Haar ouders kochten een nieuwe en toen die bezorgd werd, was Sietske daarbij ook aanwezig.
Het onderwerp van gesprek tijdens de koffie met gebak was natuurlijk de nieuwe auto, maar het
ging ook over het steeds maar drukker worden op de weg vanwege het zich snel vermeerderende
aantal auto`s. De autodealer wist ook te vertellen dat rijschool Boonstra het
zo druk had met het geven van rijlessen, dat hij eigenlijk geen minuut meer voor
zichzelf had. Hij zou er heel goed een tweede instructeur bij kunnen gebruiken, maar ja ….,
waar vind je die?
Sietske: “Voordat ik het zelf in de gaten had, rolde uit mijn mond: “ Dat soe ik wol wolle.”
Of autoverkoper Blauw ook tipgeld heeft gekregen weet ik niet, maar een feit is wel dat
Rijschool Boonstra heel snel contact opnam met Sietske. Zij zou het proberen.
Sietske: “Het was voor mij wel een sprong in het diepe en daarom wilde ik mijn baantje bij de
zuivelfabriek eerst niet kwijt. Stel je voor dat ik er niks aan vond of het niet leuk vond.”
Er werd daarom besloten dat de jonge instructrice eerst alleen maar op de zaterdagen in dienst zou
komen. We spreken dan over het jaar 1963.
Natuurlijk moest de splinternieuwe instructrice eerst zelf ervaren hoe het lesgeven in elkaar stak.
Daartoe zat zij aanvankelijk achterin, terwijl Boonstra zelf instructie gaf aan de rijleerling.
Sietske vertelt lachend: “De allereerste keer dat ik zelf les mocht geven (met Boonstra achterin), was
aan een bewoner van een woonwagenkamp. Natuurlijk was ik onzeker en toen ik een keer moest
ingrijpen, remde ik zo hard dat de beste man naast mij met zijn hoofd tegen de voorruit klapte.”