ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

251
Overigens merken wij nog op, dat wij weinig klachten ontvangen over de hoogte van de uitkeringen. Wel
is het ons bekend, dat het voor met name de weduwen 65– met kinderen niet gemakkelijk is om rond te
komen van onze uitkering.
De financiële consequenties van een opwaartse aanpassing van de weduwenuitkering zijn fors. Door
deputaten financiële zaken is er in de richtlijnen voor het opstellen van de begroting voor de jaren 2005
t/m 2007 op gewezen, dat een totale stijging van de omslag niet verantwoord is en dat de kosten kritisch
moeten worden bezien. Dat geeft deputaten emeritikas thans niet de vrijmoedigheid aan de generale
synode een voorstel te doen tot opwaartse aanpassing van de weduwenuitkering.
Ad g. Bij scheiding krijgt de ex-vrouw niets
In geval van echtscheiding krijgt de ex-vrouw geen uitkering uit de emeritikas. Dergelijke aangelegenheden
worden in eerste instantie via de burgerlijke rechter geregeld overeenkomstig de Vereveningswet,
hetgeen vervolgens middels een notarieel contract wordt vastgelegd.
Het kan niet de bedoeling zijn, dat er in geval van echtscheiding per saldo meer uit de emeritikas betaald
wordt dan zonder echtscheiding. Dus als er al een regeling getroffen zou worden middels bijv. een
bijdrage ten behoeve van de ex-vrouw, dan zou die in mindering moeten komen op de uitkering van de
andere partij. Omdat de emeritikas geen pensioenfonds is en wij als gevolg daarvan geen voorziening per
uitkeringsgerechtigde reserveren, hoeft een dergelijke regeling niet via de emeritikas te lopen. En bovendien
is het strijdig met de verzorgingsgedachte. Niettemin is het wel een aangelegenheid die de aandacht
vraagt. Over de periode 2001-2004 zijn ons zes gevallen van echtscheiding onder de predikanten bekend.
Dat geeft aan, dat deze problematiek niet aan onze kerken voorbijgaat. Als daaraan wordt tegemoet gekomen,
moet in de regeling bepaald worden dat in geval van echtscheiding van een predikant de uitkering
wordt gesplitst naar rato van 40 dienstjaren, en verdeeld over de predikant en zijn ex-vrouw. Materieel
heeft dat geen andere uitwerking dan wanneer een regeling via de burgerlijke rechter wordt getroffen En
daarom stellen wij voor de regeling ter zake niet aan te passen.
Ad h. Onderscheid in uitkering bijzondere situaties (losmaking, afzetting, (ged.) arbeidsongeschiktheid)?
Variant I van de commissie emeritaatsregeling pleit er voor dat de opgebouwde rechten blijven. In feite
kent de emeritikas een dergelijke regeling ook (artikel 23 van bijlage 5), maar die is alleen nog tamelijk vrijblijvend
geformuleerd (… zijn bevoegd…). Aan de generale synode kan worden voorgesteld die bepaling
stringenter te maken. Het voordeel daarvan is dat in zo’n bijzondere situatie dan ook direct en vrij exact
kan worden aangegeven wat de hoogte van de aanspraak is. Waarbij opnieuw moet worden opgemerkt
dat wij geen voorzieningen per uitkeringsgerechtigde reserveren, en dat het dus een aanspraak is onder
het voorbehoud van beschikbaarheid van de benodigde geldmiddelen. Deputaten emeritikas stellen
daarom voor te komen tot het aanscherpen van de formulering in artikel 23 van bijlage 5 als het gaat om
het recht op aanspraak op een uitkering.
Ad i. Geen uitkering bij overgang naar ander kerkgenootschap?
Verwezen wordt naar de opmerkingen hiervoor onder h.
Ad j. Uitkering aan (half)wezen rechtstreeks?
Variant I pleit er voor de uitkering aan (half)wezen te individualiseren. Dat ontmoet voor de emeritikas
geen bezwaren, zodat ook dit aan de generale synode 2004 kan worden voorgesteld.
Ad k. Aanvaardbaarheid risico langdurig arbeidsongeschikte predikanten
Aan deputaten financieel is d.d. 17 juli 2003 het volgende antwoord gegeven:
‘Tot en met het jaar 2000 waren er 5 predikanten jonger dan 65 jaar arbeidsongeschikt. In 2001 zijn dat
er 6 geworden. Inmiddels zijn er 8 predikanten jonger dan 65 jaar arbeidsongeschikt, maar wegens het
bereiken van de leeftijd van 65 jaar kan dat aantal eind 2003 weer met 1 afnemen.
De aan deze categorie emerituspredikanten uit te keren bedragen worden gedeeltelijk afgedekt door de
WAZ-uitkering. Het restant komt ten laste van onze kas.
Het risico en de spreiding van het risico is beperkt in relatie tot de omvang van de emeritikas. Wel is
overwogen (1996) het risico onder te brengen bij een verzekeraar, maar prijstechnisch gezien leverde dat
toen geen voordeel op. Daarbij moet ook in ogenschouw worden genomen, dat de emeritikas enerzijds
op haar vermogen een hoger rendement realiseert dan waar een verzekeraar rekening mee houdt en
anderzijds geen kosten voor de uitvoering in rekening brengt. Ten aanzien van de uitvoering is het onderbrengen
bij een verzekeraar bovendien complex, omdat er een vast bedrag wordt verzekerd terwijl bij de
emeritikas wordt gekeken naar ieders persoonlijke situatie vanuit de verzorgingsgedachte.’
Bij brief van 28 januari 2004 komen deputaten financieel op deze zaak terug. Zij schrijven het maatschappelijk
onaanvaardbaar te vinden dat het deputaatschap emeritikas het risico van arbeidsongeschiktheid
van predikanten in eigen beheer blijft houden, mede tegen de achtergrond van de toename van het risico
van arbeidsongeschiktheid onder predikanten in andere kerken, maar ook binnen onze eigen kerken.
Verder wijzen deputaten financieel er op, dat het risico nog aanzienlijk is uitgebreid door het vervallen
van de WAZ.
Het al dan niet in eigen beheer houden van het risico van arbeidsongeschiktheid is een zaak voor de
generale synode. Sinds onze gedachtewisseling met deputaten financieel is de situatie in zoverre veranderd,
dat de WAZ per 1 juli 2004 vervalt (zie onderdeel 3.1). Wij hebben op basis van een actuele offerte
nog eens uitgezocht wat de consequenties zijn van het onderbrengen van dit risico bij een verzekeraar.
Uitgaande van 169 actieve predikanten vergt een collectieve verzekering ter dekking van een risico van
70% van het minimumloon per predikant per jaar (dat is gelijk aan de huidige WAZ-uitkering bij volledige
arbeidsongeschiktheid) een jaarlijkse premie van ongeveer € 160.000,–. Uitgaande van 79000 leden
(74000 leden + 5000 voor de deputaatschappen) betekent dat een verhoging van de omslag met afgerond
€ 2,– per (doop)lid. Zie overigens onze opmerkingen in onderdeel 3.1. ter dekking van die verhoging voor
de plaatselijke kerken, hetgeen wij ondersteunen met enkele rekenvoorbeelden: