ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

230
Samenvatting
De uitslag van de enquête kan in de volgende punten worden samengevat.
N.B. De nummering komt overeen met die van de vragen op het enquêteformulier (zie bijlage 3)
1a. Meer dan de helft van de kerken (91 kerken = 61%) houdt zich aan de afspraken, neergelegd in art. 69
K.O.
Van deze groep kerken zingt eenderde (31 kerken) naast de Psalmen en Enige Gezangen ook de
Schriftberijmingen en/of de door de synode goedgekeurde liederen uit het Liedboek voor de kerken.
Meer dan de helft van de laatstgenoemde kerken (17) maakt expliciet melding van het feit dat in
bijzondere diensten ook liederen uit andere bundels gezongen worden. De diensten die men als bijzonder
kwalificeert, zijn verschillend. Genoemd worden diensten op christelijke feestdagen, doop- en
belijdenisdiensten, trouw- en rouwdiensten, gezinsdiensten, diensten voor verstandelijk gehandicapten,
diensten op startzondag, bid- en dankdagdiensten.
Bijna 40% (58 kerken = 39%) van de kerken zingt ook in de gewone erediensten regelmatig andere
dan de toegestane liederen.
1b. Vrijwel alle kerken die in de eredienst regelmatig het vrije lied zingen, kiezen gebruik gemaakt van
liederen uit de bundels Opwekking, Joh. de Heer en Zingende gezegend.
1c. Met betrekking tot de gehanteerde criteria bij de keuze van de liederen geven de meeste kerken aan
dat men alleen schriftuurlijk verantwoorde liederen zingt.
Verder spelen bij de keuze van de liederen vooral zaken als zingbare melodie, passend bij het thema
van de dienst en bekendheid bij de gemeente een rol.
1d. Bij het gebruik van liederen uit andere bundels lijkt in het algemeen weinig aandacht besteed te worden
aan het aspect auteursrechten.
Een groot aantal kerkenraden (34) beantwoordt de vraag niet en van de kerkenraden die de vraag wel
beantwoorden, blijkt ongeveer de helft geen rekening te houden met auteursrechten.
Mogelijk is door veel kerkenraden deze vraag niet als relevant ervaren, omdat men in de erediensten
integraal gebruik maakt van bijvoorbeeld het Liedboek voor de kerken en alleen in bijzondere diensten
liederen uit andere bundels gebruikt.
2. De meest genoemde bundels die men geschikt acht om liederen uit te selecteren, zijn het Liedboek
voor de kerken, Opwekking, Joh. de Heer en Zingende gezegend.
De antwoorden op deze vraag vertonen uiteraard veel overeenstemming met die bij punt 1b.
3. Op de vraag of de kerkenraden bereid zijn zich te houden aan een selectie van liederen, wanneer de
synode zou besluiten die op te nemen in art. 69 K.O, antwoordt maar een beperkt deel van de kerkenraden
(19) bevestigend.
Een aanmerkelijke groep kerkenraden (29) wil de vraag vooralsnog niet met ja beantwoorden. Uit de
toelichting blijkt dat men bevreesd is dat een eventuele synodale selectie van liederen niet overeenstemt
met de eigen keuze en/of te beperkend zal zijn.
Een grote groep kerkenraden (41) is niet bereid zich te houden, c.q. kan zich moeilijk houden aan een
eventuele synodale selectie.
De drie meest genoemde motieven die daarvoor aangedragen worden, zijn:
a. de ontwikkelingen zijn niet meer terug te draaien en/of laat de keuze van de liederen over aan de
vrijheid van de kerkenraden;
b. de selectie van de liederen voor de eredienst is nadrukkelijk een taak van de kerkenraad;
c. er worden problemen voorzien in de plaatselijke samenwerking met de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt)
en de Nederlands Gereformeerde Kerk.
Conclusies
De hierboven samengevatte uitslag van de enquête overziende, komen de deputaten, bezien vanuit de
opdracht van de generale synode van 2001, tot de volgende conclusies:
a. in een substantieel deel van onze kerken wordt naast de toegestane liederen het vrije lied in de erediensten
gezongen. Verder lijkt er bij deze kerken maar een beperkte bereidheid aanwezig zich te
houden aan een door de synode vast te stellen selectie van liederen;
b. uit de gehouden enquête is gebleken dat een eigen bundel liederen door een deel van de gemeenten
niet wordt gewaardeerd. Deputaten zijn van mening dat het nu aan het geheel van de kerken is, in
synode bijeen, de kerken een weg te wijzen;
c. het baart het deputaatschap nogal wat zorg dat de gewenste en noodzakelijke eenheid in dit opzicht
niet wordt aangetroffen. Als deputaatschap achten wij het een opdracht van de synode ook wat betreft
het kerklied leiding te geven, opdat al wat in de gemeenten, in welke diensten dan ook, gezongen
wordt in overeenstemming is met Schrift en belijdenis.
In het licht van bovenstaande conclusies hebben de deputaten besloten geen poging te doen om nu zelf
liederen te selecteren (een opdracht van de synode), maar eerst een uitspraak van de synode te vragen
over verder te nemen stappen met betrekking tot het kerklied.
3.6.4. Geen eenstemmigheid
Wegen we de gegevens die vanuit de enquête ons ter beschikking staan, dan betwijfelen wij of een door
de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland samengestelde bundel de andere in gebruik zijnde
liederen zal vervangen en men bereid is ter wille van de eenheid in de kerken zich te houden aan deze
bundel liederen voor het zingen in de eredienst.
Een deel van de kerken ziet de noodzaak er niet van in een eigen bundel samen te stellen. Een ander deel
zal deze niet gebruiken, omdat men zich wil houden aan wat nu in artikel 69 K.O. is bepaald. Weer een
ander deel van de kerken wil zich houden aan een selectie van liederen die de synode vastgesteld heeft.
Van eenstemmigheid kan dus niet gesproken worden.
3.6.5. Zorgvuldigheid
Een mogelijke uitweg uit de ontstane situatie zou kunnen zijn het aan de vrijheid van de plaatselijke gemeente
over te laten wat in de erediensten gezongen wordt. Sommigen pleiten daarvoor en zien niet in