ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

224
kerkrecht op te dragen zich te bezinnen op de praktijk van de kerkvisitatie om te zien of het reglement op
de kerkvisitatie aanpassing nodig heeft in bovengenoemde zin en daarover te rapporteren en eventueel
voorstellen te doen aan de generale synode van 2007.’ Als de GS aan het verzoek van de PS voldoet op
grond van de overwegingen en de oordelen van de PS die eraan ten grondslag liggen, spreekt de GS
daarmee zelf al uit dat ‘het reglement op de kerkvisitatie aanpassing nodig heeft in bovengenoemde zin’.
Het heeft dan geen zin om deputaten nog op te dragen zich daarop te bezinnen en daarover te rapporteren.
De opdracht aan hen kan dan alleen zijn om concrete voorstellen te doen tot wijziging. Maar dat dit
echt nodig is, wordt door uw commissie betwijfeld.
In overweging 2 van de PS wordt de kerkvisitatie gezien als een belangrijk instrument om een aantal
doelen van het bestaan van een classis te bereiken, die in overweging 1 worden omschreven. Nu wordt
het doel van kerkvisitatie duidelijk omschreven in art. 44 K.O. Het lijkt ons beter om uit te gaan van de
daar gegeven formuleringen. Kerkvisitatie is volgens dat artikel gericht op het functioneren van de ambtsdragers.
Het gaat om het broederlijk toezien op en indien nodig vermanen van de predikanten, de ouderlingen
en de diakenen. Die moeten ‘ieder voor zich en gezamenlijk hun ambt getrouw waarnemen, bij de
zuiverheid van de leer volharden, de aangenomen kerkorde in elk opzicht handhaven en de opbouw van
de gemeente naar behoren met woorden en werken bevorderen.’ Uiteindelijk gaat het bij dit broederlijk
erop toezien, stimuleren en vermanen van de ambtsdragers om het heil van de gemeente: Als nalatigheid
wordt geconstateerd moeten de visitatoren ‘bijtijds broederlijk vermanen en met raad en daad alles doen
strekken tot vrede, opbouw en welzijn van de kerken.’ Naar het oordeel van uw commissie komt in het
bestaande reglement deze bedoeling van de kerkvisitatie duidelijk uit. In alle hoofdstukken gaat het over
de uitoefening van de taak en van de verantwoordelijkheid van kerkenraad en ambtsdragers. Men lette
op de formulering van de vragen: Komt dit aan de orde…; vormt dit onderwerp van bespreking…; kunt u
spreken van…; hebt u vastgesteld…; houdt u zich aan…; maakt u gebruik van…; geeft u acht op…; wordt
er met hen gesproken…; stelt u zich daarvan op de hoogte…; enz.
Als het gaat over het gemeentelijk leven komt uit dat de kerkenraad de gemeente moet kennen en stimuleren.
Ook daar luidt het: Wat doet u…; belegt u…; hoe houdt u contact…; besteedt u aandacht aan…;
enz.
Dat het wenselijk zou zijn in de kerkvisitatie meer aandacht te schenken aan de bezieling van de kerkenraad
(van oordeel 3) lijkt ons dan ook niet op grond van het reglement gezegd te kunnen worden. Men
lette ook op de vragen I,7-10; II,4; III,2,3,6,8; IV,3,5,7; V,5,6,8,9; VI,2,5,6; VII,1,2.
Er is met gebruikmaking van het bestaande reglement gelegenheid om over de missionaire roeping van
de gemeente (van oordeel 4) door te spreken n.a.v. ondermeer de vragen VI,7,8.
Over plaatselijke samenwerking met andere kerken van gereformeerde belijdenis (van oordeel 5) kan
gesproken worden n.a.v. vraag VI,10.
Naar het oordeel van uw commissie is het niet nodig en niet wenselijk om voor de zaken die in van oordeel
4 en 5 worden genoemd meer aandacht te vragen in het reglement dan voor andere zaken. De zaken die
bijzondere aandacht vragen kunnen per plaats verschillen en de visitatoren moeten vrij zijn in hun keus
aan welke onderdelen van het reglement zij bijzondere aandacht schenken.
Wat betreft het grote aantal vragen van het bestaande reglement (van oordeel 1) zij opgemerkt dat uit
algemene bepaling 7 blijkt dat het gesprek niet met het stellen van al deze vragen behoeft te worden
gevoerd, maar dat het gaat om de lijn van het gesprek. Het reglement geeft daarvoor een handleiding.
Ook kan een deel van de vragen schriftelijk worden beantwoord. De vragen moeten dus het gesprek niet
verhinderen.
In het gesprek is er naar het oordeel van uw commissie alle gelegenheid om te spreken over de achterliggende
visie van de kerkenraad (van oordeel 2). Als bijvoorbeeld vraag I,1 beantwoord zou worden
met nee, dan wordt toch gevraagd naar het waarom? Zo kunnen – om maar wat te noemen – de vragen
I,13,22; II,1-3; III,3,5; IV,3; V,1,9; VI,1,2,7-10; VII,3-5 aanleiding geven om te spreken over de visie van de
kerkenraad.
Met het bovengestelde is duidelijk dat uw commissie aanvaarding van de instructie overbodig en niet
wenselijk acht. Aan de intentie van de instructie kan worden voldaan door algemene bepaling 7 van het
reglement uit te breiden zodat daarin heel helder wordt aangegeven hoe het reglement bedoeld is en hoe
het gebruikt kan worden.
Als de opdracht voor het schrijven van deze toevoeging zou worden gegeven aan deputaten kerkorde en
kerkrecht, kan pas een volgende synode deze vaststellen. Daarom doet uw commissie zelf een voorstel
voor een uitbreiding van algemene bepaling 7 van het reglement.
Uw commissie stelt u voor aldus te besluiten:
De generale synode
kennis genomen hebbende van
1. de instructie van de particuliere synode van het Westen d.d. 14 mei 2003;
2. het rapport van haar commissie;
overwegende
1. dat het de intentie van de instructie is te bevorderen dat de kerkvisitatie beter aan haar doel beantwoordt;
2. dat het doel van de kerkvisitatie duidelijk omschreven wordt in art. 44 K.O.;
3. dat het reglement op de kerkvisitatie het broederlijk gesprek zoals bedoeld in art. 44 K.O. niet wil
verhinderen maar dienen;
4. dat het reglement bedoeld is als een handleiding die de lijn aangeeft waarlangs de kerkvisitatie dient
te verlopen;
5. dat het daarom niet nodig is dat alle vragen van het reglement bij elke kerkvisitatie met zoveel woorden
worden gesteld;