ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

218
vies had uitgebracht, werd hem gevraagd ook het implementatieproject te begeleiden. Door problemen
van de diensthoofden met de door defensie aangewezen manager is in overleg met het CIO-M ds. Born
eerst gevraagd als adviseur van C-DICO en kort daarop gevraagd om de taak van manager geheel op
zich te nemen. Sinds medio 2002 vervult hij deze taak tot tevredenheid van alle denominaties. Het is zijn
opdracht leiding te geven aan een proces van reorganisatie, waarbij de diensten geestelijke verzorging
(rooms-katholiek, protestants, humanistisch, joods en hindoe) in één organisatie werden ondergebracht
voor wat betreft de bedrijfsvoering, maar met behoud van eigen identiteit. Daarnaast was het zijn opdracht
zodanige transparantie in de besluitvormingsprocessen aan te brengen, dat samenwerking waar
mogelijk werd bewerkstelligd of verbeterd. Vermoedelijk kan de verbintenis tussen Defensie en ds. Born
eind 2004 weer worden beëindigd.
7. Contact met andere kerken
Ook in de afgelopen periode onderhielden deputaten goede contacten met de broeders uit de Geref. Kerken
(vrijgem) en uit de Ned. Geref. Kerken die namens hun kerken op hetzelfde terrein werkzaam zijn.
Op 26 april 2002 hebben deputaten vergaderd samen met de deputaten van de Geref. Kerken (vrijgem).
Daar is onder andere het besluit genomen om gezamenlijk met de Ned. Geref. Kerken een conferentie te
beleggen voor de drie deputaatschappen en de krijgsmachtpredikanten van de drie kerken. Aanvankelijk
was de planning dat die conferentie gehouden zou worden op 29 en 30 november, maar door miscommunicatie
is ze verschoven naar uiteindelijk 28 februari en 1 maart. De deputaten van de Geref. Kerken
(vrijgem) wilden graag aan het begin van de conferentie ‘De avondmaalsviering te velde’ aan de orde stellen,
om ervaringen uit te wisselen en om elkaar op te scherpen in het omgaan met dit gegeven. Tijdens
het gesprek daarover wordt duidelijk dat in zekere zin twee ‘werelden’ elkaar ontmoeten en dat een puur
kerkrechtelijke insteek niet voldoet; het maakt verschil of je het avondmaal viert tijdens een dienst in de
kerk, belegd door een plaatselijke kerkenraad, of dat er een dienst van Schrift en Tafel binnen een militaire
setting gehouden wordt; vanuit de kerk wordt nogal eens de vraag gesteld ‘hoever je kunt gaan’ terwijl
de krijgsmachtpredikanten willen ingaan op de pastorale behoefte. De beide ‘werelden’ kunnen over dit
onderwerp – kritische – vragen stellen om elkaar bij ‘de Schrift’ te houden, maar kunnen voor elkaar niet
de regels vaststellen.
Op deze conferentie zou ook gesproken worden over ‘Recht en gerechtigheid’, maar door ziekte van de
inleider moest op het laatste moment een andere inleider gezocht worden. Dat lukte: de heer E. van Middelkoop,
lid van de Eerste Kamer voor de ChristenUnie, was bereid om te spreken over ‘Ethiek en geweld’,
een onderwerp dat in verband met de op dat moment dreigende oorlog in Irak des te meer dichtbij kwam
en de spanning soms voelbaar maakte. Het was een zinvolle conferentie.
Tijdens die conferentie is ook het plan opgevat om als gezamenlijke deputaatschappen te komen tot een
gezamenlijke uitgave, bedoeld als handreiking aan de leden van de kerken die voor kortere of langere tijd
gaan dienen bij de krijgsmacht. Voorheen bestond binnen de Chr. Geref. Kerken ‘Geef Acht’ en binnen
de Geref. Kerken (vrijgem) ‘Tot je dienst’. Beide brochures gaan uit van de situatie dat de dienstplicht
nog functioneerde, maar sinds de afschaffing van de opkomstplicht zijn ze alleen al om die reden achterhaald.
8. Bezuinigingen
De generale synode 2001 heeft deputaten opgedragen ‘het bestaand beleid kritisch te beoordelen en
waar nodig onderdelen van het beleid te beperken, af te bouwen of te beëindigen en een voorstel aan de
volgende synode te doen om de instructie, indien nodig, daaraan aan te passen.’
In het kader van wat deputaten boven schreven over het belang van de geestelijke verzorging binnen
de krijgsmacht zal het u duidelijk zijn dat deputaten het niet reëel vinden ‘onderdelen van het beleid te
beperken’. Wel hebben deputaten, in verband met de komende vacatures, zich afgevraagd of, nu de predikanten
ds. P.J. van Dam en ds. M. Oppenhuizen zich niet opnieuw beschikbaar stellen voor benoeming,
het nodig is de generale synode te vragen in hun plaats twee andere predikanten te benoemen, zodat
het totale aantal op drie zou blijven. Zou het niet mogelijk zijn dat één predikant in hun plaats benoemd
wordt? Besloten is om dit voor een periode van drie jaar ‘uit te proberen’; in een separaat schrijven zult
u dit besluit terugvinden.
Daarnaast gingen deputaten na of het kostenbesparend zou werken wanneer zij zouden worden samengevoegd
met een deputaatschap dat te vergelijken is met het deputaatschap geestelijke verzorging
van de militairen. Daarvoor kwam het deputaatschap voor de geestelijke verzorging van de varenden in
beeld, maar onderzoek wees uit dat samenvoeging wel zou betekenen dat er minder deputaten in het
samengevoegde deputaatschap zitting zouden hebben, maar dat de aard van de werkzaamheden zo
verschillend is, dat het de vraag is of samenvoeging wel zinvol is. Het cultuurverschil tussen varenden en
militairen is dermate groot, dat het ook niet mogelijk is de zorg voor beide groepen door één deputaatschap
te behartigen.
9. Benoemingen
Sinds 1995 was ds. P.J. van Dam lid van het deputaatschap, maar vanwege zijn gezondheid heeft hij zijn
werkzaamheden moeten herschikken en besloten zich niet opnieuw voor herbenoeming beschikbaar te
stellen. Deputaten hebben begrip voor zijn besluit, maar betreuren het, evenals hijzelf, ook. Ds. Van Dam
was een enthousiaste deputaat; vooral het contact met de krijgsmachtpredikanten had zijn hart en onder
andere daarin heeft hij veel voor de geestelijke verzorging van de militairen betekend.
Ds. Oppenhuizen heeft ook te kennen gegeven niet voor herbenoeming in aanmerking te willen komen; hij
vindt het zinvol om, na sinds 1989 lid te zijn geweest, zijn plaats te laten innemen door een ander.
Tenslotte heeft ook br. F. Slagmolen besloten zich niet te laten herbenoemen. Onder andere vanwege
ziekte heeft hij niet kunnen functioneren zoals hij wel wilde en de aard van zijn werkzaamheden wekt het
sterke vermoeden dat dat in een komende periode niet anders zal zijn.