ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

345
Thans een uitspraak nodig
Helaas is deze ideale situatie thans niet aanwezig. De reden daarvoor is dat de NBV binnenkort (27 oktober
2004) verschijnt. Daaraan wordt geweldig veel aandacht gegeven. Reeds hebben wij kennis kunnen
nemen van enkele bijbelboeken van de NBV die zijn uitgegeven onder de titel Werk in uitvoe ring. Het
eerste deel daarvan is in 1998 verschenen en het tweede deel in 2000. In 2003 is het derde deel van Werk
in uitvoering aangeboden aan alle predikanten. De publiciteit rondom dit gebeuren is onze kerken en de
leden van de kerk niet voorbijgegaan. De totstandkoming en invoering van deze vertaling is en wordt
breed gedragen binnen onze samenleving. Ook leden van onze kerken hebben uitgezien naar de komst
van de NBV. Daarbij kan onder meer worden gedacht aan leden die werkzaam zijn in werkgroepen van de
Nederlands Bijbelgenootschap. Velen hebben een exemplaar van de NBV willen aanbieden aan kerkenraden.
Niet ondenkbaar is dat in kerken die samenwerken met een gereformeerde kerk (vrijge maakt) ook
de vraag naar het gebruik van de NBV aan de orde is. De gereformeerde kerken (vrijge maakt) zijn verder
in de bezinning op de NBV dan onze kerken.
Daarbij komt ook een andere overweging. Steeds meer kerkleden en met name jongere kerkleden hebben
te kennen gegeven dat zij de vertalingen die algemeen worden gebruikt in onze kerken (de Statenvertaling
en de vertaling van het NBG uit 1951) qua taal en stijl moeilijk te begrijpen vinden. Dat is geen
constatering die enkelen hebben gedaan. Dat is een constatering die breed wordt gedragen. Daarom is
zij ook verwoord in de instructie van de particuliere synode van het Oosten. Eveneens wordt dit gevoelen
verwoord in de toelichting bij de instructie van de particuliere synode van het Noorden. In verband
daarmee kan worden geconstateerd dat een deel van de kerkleden gebruikmaakt van parafraserende
weergaven van de bijbeltekst zoals Het Boek. Dat is een ontwikke ling die wij niet kunnen toejuichen.
Daarom is het een goede zaak dat thans een goed alternatief wordt geboden, een Bijbel in de taal van
mensen van vandaag.
Tegen deze achtergrond is naar onze mening thans een uitspraak of althans een voorlopige uitspraak
van de synode ten aanzien van het gebruik van de NBV gewenst. Wij kunnen op dit moment niet volstaan
met uitsluitend het instellen van een studiedeputaatschap en een verzoek aan de kerken, hangende het
onderzoek door het deputaatschap, in de erediensten geen gebruik te maken van de NBV. Formeel kerkrechtelijk
gezien is dit verzoek de aangewezen weg. Naar onze overtuiging is in de huidige situatie een
dergelijk verzoek echter niet billijk. Deze gedachte kan als volgt worden verduidelijkt.
Brief van NBG voor kennisgeving aangenomen
In 1992 heeft de generale synode van Apeldoorn-Centrum een brief van het Nederlands Bijbelgenootschap
besproken. In deze brief wordt het standpunt van de synode gevraagd met betrekking tot de
intentie van het NBG om te komen tot een nieuwe vertaling van de Bijbel (Acta 1992, bijl. 99). Het NBG
zegt in deze brief toe dat aan kerken die positief reageren op de genoemde intentie ruim de gelegenheid
zou worden geboden aan de discussie over de uitgangspunten voor deze nieuwe vertaling bij te dragen.
Geïnteresseerde kerken zouden op de hoogte worden gehouden van de vorm van de organisatie van
het werk aan een nieuwe vertaling. Eveneens was het bestuur van het NBG volgens deze brief bereid tot
nader overleg over deze zaak.
Commissie III van de generale synode van 1992 heeft bij het NBG nadere informatie ingewonnen (Acta
1992, bijl. 100). Daarin komt onder meer naar voren dat het NBG het op prijs zou stellen dat de generale
synode namen zou willen noemen van mensen uit onze kring die geschikt zouden kunnen zijn om als
supervisor op te treden en zo mogelijk – evenals de Gereformeerde Kerken (Vrijgemaakt) – een deputaatschap
te benoemen dat zorgt voor de begeleiding van deze supervisoren. Daarbij zou gedacht kunnen
worden aan de docenten bijbelwetenschap van Apeldoorn.
De generale synode is daarop niet ingegaan en heeft geen positieve reactie op de intentie van het NBG
doen uitgaan. Wel heeft de synode overwogen dat het van groot belang is – ongeacht de reactie van de
kerken op de dan gereedgekomen vertaling – dat een zo goed en betrouwbaar mogelijke bijbelvertaling
totstandkomt (art. 255). Er is vervolgens volstaan met de overweging dat de hoogleraren van de vakgroep
bibliologie van de Theologische Universiteit te Apeldoorn reeds betrokken zijn bij het project (art. 255, vgl.
art. 245). De synode heeft verder geen formeel kerkrechtelijke relatie gelegd met het werk van de hoogleraren.
Zij heeft geen deputaatschap ingesteld ter begeleiding van supervisoren uit onze kring. Evenmin
heeft zij de wens uitgesproken op de hoogte te blijven met de werkzaamheden van de supervisoren uit
de eigen kring.
Daarmee is de synode voorbijgegaan aan een voorstel tot besluit van Commissie III van de synode. In
haar rapport stelt de commissie voor dat de generale synode aan de hoogleraren het verzoek doet dat
dezen de generale synoden (van de komende jaren) op de hoogte zouden houden van hun lopende werkzaamheden
met betrekking tot een nieuwe bijbelvertaling. De synode heeft dit commissievoorstel echter
niet overgenomen. Uit de Acta wordt niet duidelijk waarom dat commissievoorstel niet is aanvaard. Wel
is duidelijk dat de bespreking die plaatsvond tijdens de dertiende en laatste zitting niet veel tijd in beslag
heeft genomen. Leefde de indruk dat deze vertaling binnen onze kerken geen onderwerp van bespreking
zou worden? De vraag kan worden gesteld of tijdens die laatste zitting de omvang van dit vertaalproject
en de uitwerking daarvan op onze kerken in de toekomst wel voldoende zijn onderkend. De brief van de
NBG is voor kennisgeving aangenomen, hetgeen wil zeggen dat de synode deze brief naast zich neer
heeft neergelegd en daarmee verder niets gedaan.
In feite is zonder gesprek en onderzoek een ‘neen’ uitgesproken over de intentie van het NBG: geen deputaatschap,
geen begeleiding van supervisoren, geen verslag over de voortgang van hun werkzaam heden.
Ook in de jaren daarna hebben wij als kerken de omvang van het vertaalproject van het NBG onvoldoende
onderkend en geen gelegenheid genomen tot bezinning op de nieuwe bijbelvertaling. Er is vanuit de kerken
geen enkele instructie dienaangaande uitgegaan naar een meerdere vergadering.