ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

320
er ruimte in de kerk komt voor mensen die God zelf geeft en die in dergelijke gemeenten werkzaamheden
kunnen verrichten zoals de nieuwtestamentische evangelist dat deed, met de volle bevoegdheden van de
bediening van Woord en sacramenten.
Hoofdstuk 7: Positie en bevoegdheden van de evangelist in zendingsgemeenten
Dit hoofdstuk biedt een praktische uitwerking van de studie in hoofdstuk 6. We trekken de lijnen van het
exegetisch onderzoek door naar praktijksituaties, zoals we die beschreven in hoofdstuk 4. Daarbij vragen
we ons af welke taken en bevoegdheden de voorganger in zendingsgemeenten zou moeten hebben en
onderzoeken we de mogelijkheden om aan hem een kerkordelijke plaats te geven. Tenslotte zoeken we
naar een passende naam, defi nitie en rechtspositie.
7.1. Taken
Uit de praktijk blijkt dat in het ontstaan en de groei van nieuwe zendingsgemeenten leiders nodig zijn, die
in veel opzichten doen denken aan de nieuwtestamentische fi guur van de evangelist. Voor de evangelieverkondiging
in missionaire situaties zijn vooral pioniers en opbouwwerkers nodig.
7.1.1. Pionier
In paragraaf 4.1. en 4.2. hebben we een overzicht gegeven van diverse initiatieven die momenteel in onze
kerken gaande zijn op het gebied van gemeentestichting. De meeste initiatieven hebben een pionierskarakter.
Het evangelie moet klinken waar het nog niet geklonken heeft. De mensen die zich daarvoor
inzetten bewegen zich voortdurend in het grensgebied tussen kerk en wereld. Ze moeten in een vijandige
wereld wegen zoeken waarlangs ze met het evangelie kunnen gaan naar mensen, die op dat evangelie
niet zitten te wachten. Pioniers hebben visie en moed, doorzettingsvermogen en opofferingsgezindheid
nodig, maar ook een gemeente die achter hen staat, die hen vertrouwen geeft en ruimte biedt.
7.1.2. Opbouwwerker
Een zendingsgemeente is een gemeente onderweg. Op de pioniersfase volgt de opbouwfase. Daarom
is het van groot belang dat de pionier ook opbouwwerker is. Hij moet kunnen motiveren en enthousiasmeren.
Hij moet kunnen initiëren en coördineren. In de evangelieverkondiging is hij zowel naar buiten
als naar binnen gericht. Op profetische wijze spreekt hij het Woord in de actualiteit van het bestaan. Op
pastorale wijze neemt hij deel aan de nood van moderne mensen, die belangstelling voor het geloof gaan
krijgen of die onlangs tot geloof gekomen zijn. De opbouwwerker is iemand die bekwaam is om aan de
zendingsgemeente en het zendingswerk leiding op zo’n wijze, dat de gemeente in geestelijk opzicht en
in omvang kan groeien.
7.2. Bevoegdheden
Hoe verhouden zich de nieuwtestamentische gegevens over de evangelist en de vraag die uit de praktijk
voortkomt naar de evangelist in zendingsgemeenten met onze ambtsleer en kerkorde? Welke bevoegdheden
kan de evangelist krijgen? Daarover gaat het in de volgende paragrafen.
7.2.1. Onze ambtsleer
Met het pleidooi voor terugkeer van de functie-inhoud van de nieuwtestamentische evangelist raken we
een gevoelig punt aan. De ambtsvisie is in eeuwen gegroeid en heeft zijn diensten bewezen. Het is niet
onze bedoeling om de gereformeerde ambtsleer, met de drieslag van predikant, ouderling en diaken,
opzij te schuiven.
Tegelijk geloven we niet dat met deze structuur het laatste woord gezegd is, omdat de bijbel zelf veelvormiger
over werkers in de kerk spreekt en omdat de specifi eke omstandigheden van nieuwe gemeenten
vandaag nogal wat gelijkenis vertonen met de in het Nieuwe Testament beschreven omstandigheden.
Ons streven is dus om binnen het kader van de gereformeerde ambtsvisie een bijbelse en evenwichtige
oplossing te vinden voor het vraagstuk van pioniers en opbouwwerkers in zendingsgemeenten. Naar
onze inschatting is het niet nodig om een vierde ambt te gaan instellen. De kerkorde biedt, na enige aanpassingen,
voldoende ruimte om tot een oplossing te komen.
7.2.2. Woordverkondiging in zendingsgemeenten
Voor de Woordverkondiging in zendingsgemeenten door niet-predikanten biedt de kerkorde in art. 3 een
mogelijkheid. De classis Rotterdam heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt in het geval van drs.
Th. Visser, die het recht ontving een stichtelijk woord te spreken in de gemeente van Rotterdam-Charlois
(ICF).
7.2.3. Sacramentsbediening in zendingsgemeenten
De vraag mag gesteld worden of het bijbels en gereformeerd is om een voorganger in een zendingsgemeente
wel toestemming te geven tot het spreken van een stichtelijk woord en niet tot het bedienen van
de sacramenten. We denken dat er goede gronden zijn om met die scheiding minder strikt om te gaan.
• Nieuwtestamentisch gezien is er geen reden om de bediening van doop en avondmaal uitsluitend te
binden aan predikanten. Filippus sprak het Woord en doopte de Ethiopiër (Hand. 8 : 38). In Hand. 10
lezen we, dat Cornelius en de zijnen niet gedoopt werden door Petrus, maar door de zes broeders uit
Joppe, die met Petrus meegekomen waren. Paulus heeft geruime tijd in Korinthe gewerkt en er zijn in
die tijd velen tot geloof gekomen (Hand. 18 : 8.10). Toch weet hij in 1 Kor. 1 niet meer dan drie namen te
noemen van mensen die door hemzelf gedoopt zijn. Alle anderen zijn natuurlijk wel gedoopt, maar niet
door Paulus. En was ook Paulus zelf niet gedoopt door Ananias (Hand. 9 : 18)?
• Het is niet gereformeerd om de woordbediening ondergeschikt te maken aan de sacramentsbediening.
Het gereformeerde denken gaat juist sterk uit van de eenheid van Woord en sacrament (HC vraag 67).
• Het uitnodigen van ‘vreemde’ predikanten voor de bediening van de sacramenten wordt in de praktijk
niet begrepen door nieuwe gelovigen in zendingsgemeenten. Zij zien niet in waarom degene die met
hen de eerste bijbelstudies deed, die hen naar God en de gemeente leidde en die hen elke zondag Gods
Woord verkondigt, niet ook hen of hun kinderen mag dopen of hen het avondmaal bedienen.