ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

316
apostel en aan hem verantwoording verschuldigd, terwijl de evangelist in de kerk werkt met een opdracht
van een kerk of commissie. Het onderzoek van toen werd afgerond met de conclusie, dat het oorspronkelijke
evangelistenambt met dat van de apostelen verdwenen is en is opgegaan in het blijvend ambt van
vooral de herder en leraar (Acta generale synode 1977, blz. 204).
De generale synode van 1980 gaf een nieuwe opdracht tot bezinning op de positie van de evangelist in de
kerk. Aanleiding daartoe was de vraag die in het commissierapport gesteld werd ‘of een evangelist zijn
werk wel kan doen wanneer er alleen een zakelijke relatie met de kerkelijke gemeente bestaat en geen
ambtelijke’ (Acta generale synode 1980, blz. 187).
In het rapport van 1983 komen deputaten inhoudelijk tot een andere conclusie, maar volgen in de praktische
uitwerking wel dezelfde lijn als in 1977. De ontwikkeling van het pastorale, het diaconale en missionaire
motief van het ene ambt van ‘de zeven’ (Hand. 6 : 1vv.) loopt uit op drie ambten: die van oudste, diaken
en van evangelist. ‘Er kan in het licht van Ef. 4 : 11 en 2 Tim. 4 : 5 geen twijfel over bestaan, dat in die
zin waarin het Nieuwe Testament spreekt over ambten, de ‘evangelist’ een ambt vervulde. Zijn taak was
zowel binnenkerkelijk (toerustend: Timotheüs) als buitenkerkelijk (evangeliserend: Filippus)’. Deputaten
zien een groot verschil tussen de fi guur van de evangelist zoals de kerk die kent en het evangelistenambt
zoals het NT dat tekent. Mocht er behoefte zijn aan de erkenning van het charisma dat de evangelist bezit
door de gemeente, dan is er alle ruimte om hem in het ambt van ouderling aan te stellen. Ook verwijzen
deputaten naar de mogelijkheden die art. 3 K.O. biedt (Acta generale synode 1983, blz. 317 en 318).
Het commissierapport bespeurt enige inconsistentie en komt terug op de vraag die in 1980 ook al door
de synodale commissie werd gesteld naar de ambtelijke positie van de evangelist. Aanvankelijk doet de
synodale commissie het voorstel om opnieuw een studiecommissie in te stellen met daarin de hoogleraar
NT. Deze commissie moet vaststellen wat de positie van de evangelist zou moeten zijn. Tijdens de bespreking
op de generale synode wordt dit voorstel door de commissie ingetrokken.
Probleemstelling
Intussen mag uit de hernieuwde vraagstelling duidelijk zijn dat met deze eerdere rapporten en uitspraken
van de generale synode de zaak nog onvoldoende is afgerond. De directe aanleiding voor de opdracht tot
nader onderzoek is gelegen in de verheugende ontwikkelingen in Rotterdam-Charlois. Het werk dat vanuit
de ICF gedaan werd om mensen uit andere culturen en tradities te bereiken met het evangelie bracht
onder Gods zegen veel vrucht op. Dit leidde tot het ontstaan van een gemeente van Christus die bestond
uit gelovigen uit verschillende culturen. De ICF werd een anderstalige wijkgemeente van de kerk van Rotterdam-Charlois
en is intussen de wettige voortzetting van deze gemeente binnen ons kerkverband. De
Heere God heeft daarvoor in het bijzonder gebruikt gemaakt van de gave van evangelist br. Th. Visser
om deze mensen in hun hart aan te spreken en ze tot geloof te bewegen. Deputaten zien ook op andere
plaatsen dergelijke ontwikkelingen op gang komen. Wat is in deze concrete context de positie van de
evangelist? In de huidige situatie mag hij het evangelie wel uitleggen aan mensen en ze bij Jezus Christus
brengen, maar hij mag ze – althans volgens de onder ons geldende kerkelijke afspraken – niet dopen,
noch het avondmaal aan hen bedienen. Dit werkt bevreemdend voor hen die tot geloof mogen komen,
omdat dit naar hun overtuiging en in hun beleving strijdt met wat ze in de bijbel lezen.
Hernieuwde bezinning is nodig om als kerk het spoor te volgen dat de Heere God zelf bezig is te trekken.
Daarbij kan de onder ons gebruikelijke defi nitie van evangelist niet langer leidinggevend zijn voor de
gedachtevorming. Dit geldt temeer omdat deze defi nitie kennelijk afwijkt van wat het Nieuwe Testament
onder de evangelist verstaat. De onder ons gebruikelijke defi nitie van evangelist komt ook niet voort uit de
bijbelse situatie, maar uit het begrip ‘evangelisatie’ waarmee binnen de Nederlandse kerktraditie vanouds
‘de herkerstening van ons land’ werd verstaan. Deze arbeid van de kerken was gericht op de christenheid
die van het geloof vervreemd was (Chr. Encyclopedie). Hierbij moet bedacht worden dat Nederland in zijn
geheel een gekerstende natie is geweest. Volgens de eerste godsdiensttelling van 1809 was 0,0% van
de bevolking onkerkelijk.
In de huidige situatie kan van herkerstening amper meer sprake zijn. De Christelijke Gereformeerde Kerken
hebben samen uitgesproken, dat Nederland meer en meer een zendingsland wordt (Acta generale
synode 2001, blz. 100). De bepaling van de positie van de evangelist in onze context zal mede vanuit de
nieuwtestamentische gegevens in het licht van die uitspraak praktisch moeten worden uitgewerkt. Concrete
voorstellen hiertoe worden gedaan in hoofdstuk 7.
6.2. Onderzoek van de bijbelse gegevens
Er zijn drie passages in de bijbel waar ‘de evangelist’ expliciet ter sprake komt:
Hand. 21 : 8, Ef. 4 : 11 en 2 Tim. 4 : 5.
In de volgorde van bespreking zal als eerste de passage van Ef. 4 :11 onze aandacht vragen, waar Paulus
‘de evangelist’ één van de gaven noemt, die aan de plaatselijke gemeente gegeven zijn door de verhoogde
Heere. In de andere passages ontmoeten we Filippus en Timotheüs die als evangelisten werkzaam zijn
in de setting van een plaatselijke gemeente.
6.2.1. De evangelist – Ef. 4 :11
Aan de bediening van evangelist wordt in de bijbel niet apart aandacht geschonken, in tegenstelling tot
bijvoorbeeld die van de oudste en de diaken. Ook in Efeze 4 komt de evangelist slechts in een opsomming
van gegeven ‘ambten’ ter sprake. Toch wint juist deze passage bijzonder aan betekenis wanneer
we bedenken dat de Efezebrief naar alle waarschijnlijkheid een rondzendbrief is geweest die bestemd
was voor meerdere gemeenten, waaronder die van Efeze. Daarmee is de gave van de evangelist die de
verhoogde Christus aan zijn gemeente op aarde schenkt niet alleen voor de gemeente van Efeze, maar
voor alle kerken van belang.
Hoewel het specifi eke werk van de evangelist inhoudelijk niet aan de orde komt, kunnen aan de hand van
de context een aantal zaken worden vastgesteld:
1. de evangelist is één van de gaven die Christus aan zijn kerk op aarde gegeven heeft om
2. de heiligen toe te rusten tot het dienstbetoon waartoe Hij hen als zijn gemeente op aarde geroepen
heeft (vs. 12).