ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

302
in zendingsgebied veranderd. Het lijkt erop dat Koreanen en Afrikanen dat eerder ontdekt hebben dan
wijzelf, gezien hun komst naar Nederland om zending te bedrijven.
1.2. Nederland en de kerk
In ons land is de kerkelijkheid sterk afgenomen. Volgens de kaartenbakken van de kerken is nog 38% van
de Nederlanders lid, maar het aantal actief meelevenden ligt daar sterk onder en blijft steken bij 15%.
In een stad als Almere is slechts 3% kerkelijk betrokken. De Tarwewijk in Rotterdam-Zuid telt nog maar
1,5% kerkelijk betrokkenen. Ook het begrip en de verdraagzaamheid richting kerk nemen af. Christenen
stuiten steeds vaker op weerstanden. Daar is de kerk voor een deel ook zelf debet aan. Schandalen rond
kerkleiders in Amerika schaden ook in ons land het vertrouwen in de kerk. De sterke introvertheid van veel
kerken oefent geen aantrekkingskracht uit. Het gedicht van H.M van Randwijck is hier illustratief:
Te vroeg vertraagde onze voet
We hebben ons te warm genesteld
En een weerbarstig fort gemetseld
Rondom een volk dat trekken moet.
Dit neemt niet weg dat voor ‘religiositeit’ in ons land heel wat ruimte is. Van occultisme tot islam. Terwijl
in Rotterdam de ene kerk na de andere sluit, wordt een moskee opgetrokken met 50 meter hoge minaretten.
Bij de volkstelling van 1898 noemde nog slechts 2% zich onkerkelijk. Bij de volkstelling van 1975 noemde
25% zich niet-kerkelijk. In 2000 was dat aandeel spectaculair gestegen naar 62%. De kerk van Nederland
is in een eeuw tijd van overheersende meerderheid weggegleden naar een slinkende minderheid.
1.3. Cultuurverschillen
Nederland is niet alleen een zendingsland, het is ook nog een zeer gecompliceerd zendingsland aan het
worden, vanwege de enorme diversiteit aan culturen die ons land en met name de grote steden kenmerkt.
Het behoeft geen betoog dat de cultuur en denkwijze van Marokkanen, Antillianen of Chinezen sterk
verschilt van de doorsnee cultuur van traditionele kerkgangers. De kloof tussen deze doelgroepen en
onze gemeenten en erediensten is groot. Maar ook tussen autochtone Nederlanders en traditionele kerkgangers
is er een kloof. Het merendeel van de Nederlanders denkt niet meer traditioneel, in vaste kaders
en volgens algemeen aanvaarde normen, maar seculier. De wereld en cultuur van kerkelijk Nederland
die eeuwenlang als een vaste grootheid werden beleefd, zijn bij talloze landgenoten volslagen onbekend
geworden. Er groeit een geslacht op van mensen, die zelfs bij hun opa en oma geen bijbel meer kunnen
vinden.
1.4. De Christelijke Gereformeerde Kerken in het begin van de 21 e eeuw
Dat Nederland zendingsland geworden is, gaat aan de Christelijke Gereformeerde Kerken niet voorbij. De
situatie waarin we ons als kerken bevinden is in één generatie ingrijpend veranderd. We hoeven daarover
niet uit te weiden. We beperken ons tot die ontwikkelingen, die verband houden met onze missionaire
opdracht.
1. Mensen die tegenwoordig bereikt worden via evangelisatiewerk zijn meer en meer mensen die cultureel
volkomen vervreemd zijn van het kerkelijk leven. Met andere woorden: de kloof is dieper geworden.
Men kent niet meer de denkpatronen, de waarden en normen van christenen, laat staan dat men
begrip zou hebben voor allerlei op zich waardevolle gewoonten die in de loop der jaren gegroeid zijn
in de kerkelijk praktijk.
2. Onze samenleving kampt met een ongeloofl ijke weerzin tegen instituten. Ook de kerk lijdt daaronder.
Niet alleen buitenkerkelijken, maar ook veel van haar eigen leden lopen aan tegen het bovenpersoonlijke
karakter van het instituut kerk. Tegelijk is er wel een groot verlangen naar werkelijke gemeenschap
en relaties. De kerk als instituut staat in een slechte reuk, maar telkens weer blijkt dat het
gemeenschapskarakter van de kerk hoogst actueel is.
3. In de afgelopen jaren hebben verschillende mensen de weg naar onze kerken gevonden. De brochure
Thuiskomen, die in 2003 onder verantwoordelijkheid van deputaten evangelisatie werd uitgegeven,
geeft daar een mooi verslag van. Maar tegelijk moeten we erkennen dat hun aantal wel erg gering is,
afgezet tegen dat van de kerkverlaters.
4. De bizarre situatie doet zich momenteel voor dat wij in het evangelisatiewerk waarschijnlijk heel wat
meer mensen bereiken dan enkele tientallen jaren geleden, maar dat dit niet leidt tot een toename van
kerkbezoek of kerklidmaatschap. Vanuit de groep ‘buitenkerkelijken’ komen op ons totale kerkverband
jaarlijks maar enkele tientallen mensen over naar onze gemeenten. Dit is niet alleen in Nederland
zo, maar ook bijvoorbeeld in Engeland. Er komen meer mensen tot geloof dan er kerkelijk worden. Het
moet ons wat zeggen dat mensen die Christus vinden onze kerken niet kunnen vinden.
5. Momenteel worden heel wat buitenkerkelijke mensen bereikt via missionaire cursussen. Daar ontstaan
vaak groepen mensen die wel grote belangstelling hebben voor het christelijk geloof, maar toch
de stap naar het reguliere kerkelijke leven niet kunnen maken. De vraag is dan: wat moet er met deze
mensen gebeuren? Op dit moment belanden zij nog te vaak tussen de wal en het schip.
6. Het thema ‘gemeentestichting’ komt steeds meer op de kerkelijke agenda. Het is aardig om te vermelden
dat zeker zes Christelijke Gereformeerde Kerken serieus nadenken over of bezig zijn met gemeentestichting.
In Amsterdam en Zaandam werken predikanten, die in hun beroepsbrief een uitdrukkelijke
opdracht tot gemeentestichting hebben meegekregen. Dit betekent, dat – als God het werk zegent
– er meer gemeenten zullen komen van mensen, die het gebruikelijke cg-leven niet kennen en die niet
zijn opgevoed met de tradities en vormen die wij kennen. Wij kunnen dat als een probleem zien, maar
ook als een vingerwijzing van God die blijkbaar nieuwe wegen gaat in onze tijd. Overigens zijn deze