ACTA 2004 blz. 173-347.pdf - Kerkrecht

295
Vanuit de spits van gastvrijheid formuleren we als missie en opdracht van het deputaatschap:
‘Door bezinning en begeleiding willen we gemeenten stimuleren tot meer openheid en gastvrijheid, opdat
meer niet-kerkelijken onze Heere Jezus Christus leren kennen en zich bij de kerk voegen.’
We lichten de diverse onderdelen van onze visie en missie hieronder toe:
1.2. Gastvrijheid
In de visie ‘Naar een gastvrije kerk’ staat het begrip gastvrijheid centraal. Naar onze overtuiging is dat
voor de komende periode een verstandige en noodzakelijke keuze. We lichten dat toe.
1.2.a. Gastvrijheid is juist nú nodig
In de Nederlandse maatschappij, aan het begin van de 21 e eeuw, is gastvrijheid erg belangrijk. Onze tijd
heeft een groot gebrek aan mensen die een luisterend oor lenen, een open hart geven en een open deur.
Gebrek aan gastvrije gemeenten. Dat komt door een aantal maatschappelijke trends:
– Criminaliteit: door toenemende onveiligheidsgevoelens en angst durven mensen niet meer initiatieven
te nemen, op te komen voor elkaar of de deur uit te gaan.
– Vertrouwensbreuk: het hoge aantal brekende relaties en gebroken gezinnen zorgt voor talloze mensen
die in nood leven en naar echte liefde en zorg hongeren.
– Individualisme: in het heersende individualisme wordt de mens teruggeworpen op eigen keuzes en
eigen belangen. Een zap-mentaliteit doet de mens constant zoeken naar dat wat nu weer het leukste
is.
– Mediacultuur: er is sprake van vereenzaming doordat men de ander alleen nog digitaal ‘ziet’ via de
media of internet.
– Armoede: het is te vrezen dat in de komende jaren meer mensen aan de onderkant van de samenleving
in nood gaan komen en daardoor een beroep op de kerk gaan doen. Deze verwachting werd bijv.
al in september 2003 door wethouder Martijn van Rotterdam Charlois uitgesproken in een overleg met
de kerken.
Het belang van gastvrijheid is door de brochure ‘Thuiskomen’ van deputaten evangelisatie onderstreept.
De gastvrijheid die mensen ervoeren bleek de grootste gemeenschappelijke factor te zijn in het proces
van toetreden tot de kerk, bij de tien geïnterviewde personen die lid van onze kerk waren geworden.
Verder heeft het onderzoek van J. Finney onder 600 kerktoetreders in Engeland duidelijk gemaakt, dat de
mens van nu eerder aangetrokken wordt door de gemeenschap van de gelovigen dan door het geloof van
de gemeenschap 1 . Verreweg de meesten raken eerst aangetrokken door de liefde, de warmte, de zorg
en de aandacht. Pas daarna gaat men verder denken over de inhoud van het geloof en de persoonlijke
toe-eigening daarvan. ‘Belonging before believing’. Ook dat is dus een pleidooi voor gastvrijheid. Het is
nodig en het werkt. Naar een gastvrije kerk!
1.2.b. Bijbelse opdracht
Zonder de pretentie van volledigheid 2 noemen we enkele bijbelse gegevens over dit centrale begrip:
We zien in Genesis 18 Abraham gastvrijheid betonen aan drie vreemdelingen. Hij geeft hun het beste wat
hij bezit. Gastvrijheid stelt het belang van de ander boven het eigenbelang. De profeet Jesaja noemt als
kenmerk van het dienen van God o.a. dat ‘gij de hongerigen uw brood meedeelt aan de arme verdrevenen
in huis brengt (–) en dat gij u voor uw vlees niet verbergt’ (Jesaja 58:7). Open ogen voor de nood om ons
heen. Open harten en open handen. En daarbij ook een open, een sprekende mond. Dat zijn kenmerken
van een staan in de wereld zoals God dat vraagt.
In het Nieuwe Testament zien we dat mensen gastvrijheid tegenover Jezus en zijn discipelen betonen,
dat de Heiland zelf ook menigten voedt, dat Hij bij het eindoordeel ook de gastvrijheid betrekt, door de
mededeling: ‘Ik was een vreemdeling en gij hebt Mij geherbergd’ (Mat 25:35). Handelingen en de brieven
tonen ons de natuurlijkheid van gastvrijheid in de eerste gemeenten. Gastvrijheid komt voor als opdracht
(1 Petrus 4:9), waaraan de gemeente soms herinnerd moet worden (Hebr 13:2). Een opdracht die met
ijver ‘nagejaagd’ dient te worden (Romeinen 12:13), geen vrijblijvende optie dus, maar een wezenlijk
kenmerk.
1.2.c. Gastvrijheid geeft aantrekkingskracht
De wijze waarop de oude kerk de gastvrijheid vorm gaf, viel op in de maatschappij. Daarover zijn vele
getuigenissen. Er is bijv. een brief uit de 4 e eeuw van keizer Julianus. Hij schrijft een verontruste brief aan
de hogepriester van Arsacius. Daarin beschrijft hij zijn ergernis over het feit dat de Joden en Christenen
veel gastvrijer zijn dan de overige onderdanen van het Romeinse Rijk. ‘Waarom hebben wij niet in de
gaten, dat het hun vriendelijkheid tegenover vreemdelingen is, hun zorg voor de doden en de beweerde
heiligheid van hun levenswandel, waardoor dit atheïsme zo toeneemt’. Het is in zijn ogen een schande
dat deze ‘goddeloze en atheïstische Galliërs’ (ze erkennen immers de Romeinse goden niet), zowel voor
eigen mensen als voor anderen zorgen. Julianus geeft daarom opdracht aan Arsacius om in iedere stad
een herberg in te richten voor met name de arme vreemdeling. 3 De eerste gemeente was bekend om haar
gastvrijheid en naastenliefde.
In de loop van de kerkgeschiedenis kunnen we meer voorbeelden vinden van deze uitstekende gastvrijheid.
De eerlijkheid gebiedt echter te zeggen dat de westerse kerk op dit punt haar kracht is kwijt geraakt.
Met name ook in onze eigen gereformeerde gezindte is de openheid naar vreemdelingen, de gastvrijheid
voor niet-kerkelijken, niet bijzonder groot te noemen. We houden projecten als het aanloophuis ‘De Steiger’
in Alkmaar in stand, maar is daarmee onze ‘gastvrijheid’ ingevuld? Het is onze overtuiging dat de kerk
weer aan aantrekkingskracht zal winnen, als ze dit oerbijbelse principe beter in praktijk gaat brengen.
1.2.d. Gastvrij zijn en identiteit bewaren
Met nadruk willen we nog stellen dat gastvrijheid geen vrijblijvend gebeuren is waarbij je alleen maar
aardig voor de ander bent en alles tolereert wat hij of zij bedenkt. Bij echte gastvrijheid geef je de warmte
van je huis, maar ook de helderheid van je mening. Je verstopt je eigen visie niet in een wolk van aardigheid,
maar laat je gasten duidelijk weten wat volgens jou de waarheid is. Er is een open communicatie en