nano nu - Instituut Samenleving en Technologie

Macro, micro, nano
m -- dm -- cm -- mm -- 100 µm -- 10 µm -- 1 µm -- 100 nm -- 10 nm -- 1 nm -- 0,1 nm
met foto’s
1 meter kind
1 millimeter doormeter bloedvat
100 micrometer dikte haar
10 micrometer diameter rode bloedcel
1 micrometer dikte van een bacterie
100 nanometer omvang van een griepvirus
10 nanometer eiwit
1 nanometer suikermolecule
0,1 nanometer waterstofatoom
Het is op deze schaal dat nanowetenschappers en nanotechnologen materialen en processen
bestuderen en manipuleren die een grote impact zullen hebben op de toekomst. Al is het voor de
buitenstaander misschien moeilijk te begrijpen hoe ontdekkingen als celminnende goud-glazen
nanobolletjes, een legering van platina en nikkel, de elektromagnetische eigenschappen van een
grafietlaagje of een moleculaire schaar het dagelijkse leven van morgen zullen kunnen beïnvloeden.
Producten van de toekomst
Toch is elk van de nano-ontdekkingen die vandaag in wetenschappelijke tijdschriften worden
gepubliceerd het resultaat van de wil van de onderzoekers om ooit - misschien zelfs in de nabije
toekomst - een product op de markt te brengen met een impact op ieders leven. Zo zijn de
wetenschappers uit Manchester, met hun ‘één atoom dikke grafietlaagje’, op zoek naar nieuwe
transistors die over vijftien tot twintig jaar de siliciumchips van uw PC kunnen vervangen. Voor de
Japanse schaar van amper drie nanometer groot bestaat veel belangstelling vanuit de
biotechnologische industrie. Die produceert op grote schaal eiwitten die heel precies moeten verknipt
worden. Misschien is voor de schaar zelfs een toekomst weggelegd als geneesmiddel om bijvoorbeeld
defecte genen weg te snijden. De onderzoekers uit Californië willen met hun nanobolletjes uit glas en
goud een nieuwe kankerbehandeling op punt stellen. Behalve goud, zijn de glasbolletjes namelijk ook
uitgerust met een stukje eiwit dat specifiek aan tumorcellen blijft kleven. Van zodra de tumor vol
nanobolletjes plakt, worden de bolletjes opgewarmd met een infraroodlaser en wordt de tumor
gebarbecued. Tot slot volgen energiebedrijven én de auto-industrie met interesse het onderzoek naar
de nanolegering van platina en nikkel, omdat die een doorbraak kan betekenen voor de ontwikkeling
van hyperefficiënte brandstofcellen, voor nieuwe katalysatoren of voor een auto die op waterstof rijdt.
Ook Vlaamse onderzoeksgroepen zijn actief in het domein van de nanowetenschap en de
nanotechnologie. Ingenieurs, fysici, chemici en biowetenschappers van het onderzoekscentrum IMEC
en de universiteit van Leuven zoeken net als de onderzoekers van de Universiteit van Manchester
Nano nu … en morgen Basisbrochure – 31 augustus 2007 Pagina 4 van 40