View/Open - Lirias - KU Leuven

Succesvolle 

EYE-conferentie 

in Hasselt 

Ing. Dirk Van Braeckel is 

directeur design bij Bentley 

Ing. Kathleen Moësse dynamiteerde 

brug over Albertkanaal 

Zuid-Afrika’s wetenschappelijke 

troeven en bodemschatten 

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER 

10-2009 

INGENIEURSMAGAZINE 

VIK, Herentalsebaan 643, 

2160 Wommelgem 

jaargang 47, nummer 10, 

oktober 2009 

maandelijks tijdschrift, 

verschijnt niet in juli en augustus 

afgiftekantoor 

ANTWERPEN X- P2A8632

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave 

van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw 

Lid van World Federation of Engineering 

Organisations (WFEO) van de UNESCO. 

Lid van de Unie van de Uitgevers van 

de Periodieke Pers (U.P.P.) 

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER 

Ing. Bart Demol MSc, 

Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem 

HOOFDREDACTEUR 

Ing. Noël Lagast MSc 

EINDREDACTIE 

Luc Vander Elst 

REDACTIERAAD 

Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc 

Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc 

Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc 

Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc 

REDACTIESECRETARIAAT 

Francine Demaret 

SECRETARIAAT VIK 

Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem 

Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 

Website: www.vik.be - e-mail: ing@vik.be 

Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur 

LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN 

rek.nr.: 406-0098501-56 

€ 61,00 

voor technisch en industrieel ingenieurs, 

die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; 

voor geassocieerde leden 

€ 34,00 

voor hen, die 3 jaar of minder dan 

drie jaar gediplomeerd zijn; 

voor een samenwonend lid; 

voor gepensioneerden 

€ 17,00 

voor studenten-industrieel ingenieur 

€ 78,00 

voor leden woonachtig in het buitenland 

€ 580,00 

voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. 

met meer dan 250 werknemers 

€ 280,00 

voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. 

met minder dan 250 werknemers 

DRUKKERIJ & LAY-OUT 

Drukkerij SLEURS nv, Overpelt 

Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95 

Voor de ondertekende artikels zijn alleen 

de auteurs aansprakelijk. 

COVER 

EYE Hasselt © Jean-Paul MAGDELIJNS 

Commentaar 

Ingenieursopleiding 

De tweede helft van september is de traditionele periode waarin de hogescholen 

opnieuw van start gaan. Rond deze tijd is het ook uitkijken naar het aantal 

studenten dat zich voor het eerst inschrijft voor industrieel ingenieur aan de 

departementen IW&T. Ze zullen immers mede aan de basis liggen van de welvaart 

en het welzijn. 

Natuurlijk wordt de welvaart niet alleen bepaald door het numerieke aantal 

ingenieurs. Kwaliteit is een even belangrijke factor. Uit een telefonische bevraging 

bij de hogescholen, eind september, konden we alvast als voorlopige conclusie 

een lichte vermeerdering van het aantal generatiestudenten industrieel 

ingenieur noteren. Generatiestudenten zijn degenen die zich voor het eerst 

inschrijven, dus de ‘bissers’ niet meegeteld. Voor de 13 Vlaamse departementen 

IW&T bedraagt de gemiddelde stijging vijf procent. Numeriek gaat het over 

een kleine toename van het aantal nieuw ingeschreven eerstejaars. 

Als wat de VIK telefonisch kon achterhalen, klopt, dan is de lichte toename op 

zich al een reden om tevreden te zijn, zij het ook lichtjes. 

Meer vreugde zou er geweest zijn als we het aantal inschrijvingen van eerstejaars 

uit de ‘gouden’ jaren hadden gehaald. De teller stond toen op ruim 5.000, 

maar dat is een kwarteeuw geleden. Nu halen we nog amper de helft van destijds. 

Over het waarom van de terugval is al heel wat nagedacht en er zijn heel wat 

studies over gemaakt. De ene reden voor de terugval is al realistischer dan de 

andere. 

Waarom de ene studierichting beter in de markt ligt dan de andere blijft een 

open vraag. Een van de recente studies komt van de TU Delft. Een team nam de 

‘bèta-mentality’ bij de jongeren onder de loep. ‘Bèta’ is de aanduiding in 

Nederland voor wetenschappen en techniek. De TU Delft bevroeg honderden 

jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar over het waarom van hun studiekeuze 

na het secundair onderwijs. Daarover berichten we in een van onze volgende Imag-uitgaven. 

In Nederland is het niet anders dan bij ons of elders in Europa. Toegepaste 

wetenschappen en wetenschappen in het algemeen liggen moeilijk in de markt. 

Dat is nog geen reden om in de feiten te berusten. De toegepaste wetenschappen 

als basis voor de opleiding van industrieel ingenieur staan immers hoog in 

vaandel van de VIK geschreven. 

VIK en K VIV brengen 

ingenieursloopbanen in kaart 

Persconferentie op 26/10/2009 

Ing. Joseph NEYENS MSc 

Algemeen voorzitter VIK 

Info: www.vik.be/mijnstartbaan 

3 I-mag oktober 2009

Inhoud 

I-mag oktober 2009 

Commentaar 

Ingenieursopleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03 

Inhoudstafel 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04 

Ing. Dirk Van Braeckel, directeur design bij Bentley 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05 

Modern Times 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08 

Bedrijvencentrum Concentra bijna klaar 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 

Ing. Kathleen Moësse dynamiteerde brug 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 

Zuid-Afrika’s troeven en bodemschatten 

Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 

Valdetectietechnieken kunnen levens redden 

Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 

Buitenlandse stages bij Eurocopter 

Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 

Experten en VIK: waardevolle samenwerking 

Centrum Experten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 

In de kijker: VIK Space 

Afdeling Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 

Nieuws van de afdelingen 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 

EYE Hasselt 2009 

Netwerk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 

Statutaire algemene ledenvergadering 

Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 

Identiteit stelen en toekennen 

Denktank studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 

Activiteiten van de studiegroepen 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 

VIK Vorming zoekt projectmanager van het jaar 

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 

Met charme netwerken 

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 

Praktische invulling van EC7 

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 

Plannen en lastenboeken 

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 

Veiligheidsmanagement voor leidinggevenden 

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 

Cursusagenda 

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 

4

technologie 

“75 procent kunst, 25 procent techniek” 

CHESTER. Als Dirk Van Braeckel (51) in 1976 afstudeert 

als elektro-ingenieur aan het Vrij Technisch Instituut in 

Deinze, zijn het sombere tijden. Economische crisis, 

twaalf stielen en dertien ongelukken. Niets laat vermoeden 

dat de Deinzenaar twee decennia later directeur 

Design zou worden van het prestigieuze Britse automerk 

Bentley Motors, de voorlopige bekroning van een carrière 

bij Ford, Audi en Skoda en sinds 1999 bij Bentley dus. 

“Ik ben ervan overtuigd dat je met goed werk hogerop 

geraakt. Mijn carrière bewijst dat”, zegt Van Braeckel. 

Een interview met één van de grootste Belgische autodesigners. 

In 1976 studeert u af, maar pas vier 

jaar later gaat u aan de slag bij Ford. 

Hoe hebt u die periode overbrugd? 

Dirk Van Braeckel: “Ik had het moeilijk om 

werk te vinden, maar ik liet het daar niet 

bij. Thuiszitten was geen optie. Ik heb 

aangenomen wat ik kon krijgen: ik ben 

schilder en loodgieter geweest, heb op 

werven gewerkt, ben zelfs elektricien voor 

de stad Deinze geweest. Maar als ik er nu 

op terugblik, gaf die periode me de kans 

om mijn toenmalige hobby – modelbouw – 

“We vinden 

oplossingen van technische, 

maar ook van esthetische aard. 

We leren mensen kennen die door het 

merk gefascineerd zijn. Elke dag is leuk.” 

volop te kunnen uitoefenen. Ik heb automodellen, 

eigen creaties ook, gebouwd 

die tot één jaar tijd in beslag namen: de 

ophanging moest echt werken, alle details 

moesten kloppen. En uitgerekend door die 

modellen heb ik de kans gekregen om bij 

Ford als modelbouwer aan de slag te 

gaan. Via Luc Landuyt, nu projectleider bij 

Renault, verscheen er een advertentie in 

de Belgische kranten. Ik solliciteerde en 

kon als modelbouwer bij Ford in Keulen 

aan de slag.” 

Ing. Dirk Van Braeckel 

is directeur design bij Bentley 

Le Mans 

TECHNOLOGIE 

Ing. Dirk Van Braeckel MSc 

Hoe was het met de jonge Dirk gesteld? 

Dirk en auto’s, was dat liefde op het 

eerste gezicht? 

“Ja en neen. Ik was eerst gefascineerd 

door vliegtuigen, tot ik eind jaren ’60 de ‘24 

uur van Le Mans’ op televisie volgde. Om 

het uur kreeg je toen nog een kort verslag 

van de stand van zaken. Jacky Ickx won de 

race die spannend was tot de allerlaatste 

honderd meter. Dat heeft me zo gegrepen 


dat ik de vliegtuigen heb gelaten voor wat 

ze waren en op auto’s ben overgeschakeld 

(lacht). Sindsdien is het nooit meer veranderd.” 

U begint als modelbouwer bij Ford. 

Uw latere overstap naar autodesign 

is niet evident? 

“Bij Ford zag ik de designers aan het werk 

en ik heb er het design ontdekt, ja. Toen 

heb ik voor mezelf besloten: ik wil designer 

worden. In Keulen stak ik veel op van 

de designers en toen Ford een interne 

wedstrijd uitschreef voor design, heb ik 

niet geaarzeld. Ik won die wedstrijd en de 

prijs was niet min. Ik mocht voltijds twee 

jaar autodesign gaan studeren aan het 

Royal College of Arts in Londen, op dat 

moment de enige opleiding in autodesign. 

Het werden twee uiterst interessante 

jaren. Het tweede jaar stond helemaal in 

het teken van je praktisch eindproject. Ik 

heb zelfs twee projecten gerealiseerd. Ik 

heb een aerodynamische vierdeurslimousine 

van de grootte van een Ford Mondeo 

ontworpen: het ontwerp, de stijl, het binnen- 

en buitenwerk, alles erop en eraan. 

Het model is ook getest in de windtunnels 

van het Imperial College in de buurt van 

het RCA en verder ontwikkeld. Als tweede 

project heb ik een driewielige sportwagen 

ontwikkeld, één wiel vooraan, twee achteraan, 

met een tandem tweezit, gebaseerd 

op een zweefvliegtuig met twee zitjes.” 

Bentley 

Ford betaalt uw studie, maar toch keert 

u er niet terug? 

“Dat klopt. Ford wilde me wel degelijk als 

designer terug, maar door de reorganisatie 

die het bedrijf op dat moment doorvoerde, 

kon dat niet meteen. Ford gaf me 

carte blanche en ik had het geluk dat een 

vijftal merken in mij geïnteresseerd 

waren: Volvo, Audi, Opel… Ik koos uiteindelijk 

voor Audi in Ingolstadt, waar ik bijna 

tien jaar ben gebleven. Begin 1993 werd 

me dan gevraagd om – nog altijd binnen 

de Volkswagen-groep – een ontwerp te 

maken voor het Octavia-project van 

Skoda. Dat was de eerste Skoda die 

Volkswagen wilde lanceren na de overname 

van de Skoda-groep, na de val van het 

IJzeren Gordijn. Ik ben dan naar Praag 

getrokken, heb er een nieuwe designstudio 

gebouwd en ik heb er een designteam 

samengebracht. In die zes jaar bij Skoda 

hebben we dan het geheel nieuwe gamma 

opgebouwd. Na de presentatie van alweer 

een nieuw model werd ik plotseling uitge- 


TECHNOLOGIE 

nodigd bij de chef design van VW. Hij 

vroeg of ik interesse had om voor Bentley 

te gaan werken. Ik was totaal onder de 

indruk, heb zonder nadenken spontaan ‘ja’ 

gezegd. Een paar dagen later was ik op 

weg naar Engeland voor een eerste 

bezoek en nog enkele dagen later werd op 

het Salon van Genève bekendgemaakt dat 

ik als chef design voor Bentley zou beginnen. 

Dat was in augustus 1999, wat betekent 

dat ik al van in 1984 voor de VW-groep 

aan het werk ben.” 

Speeltuin 

Ziet u de overstap naar Bentley als een 

tussenstation of eerder als een bekroning 

van uw carrière tot nu toe? U bent 

tenslotte nog maar 51. 

“Het aanbod van Bentley beschouw ik als 

een bekroning voor het goede werk dat ik 

bij Skoda heb afgeleverd. Met echt goede 

resultaten van je arbeid, kom je sowieso 

hoger op de ladder, daar ben ik van overtuigd. 

Mijn carrière is daar een mooi voorbeeld 

van. Of het ook een tussenstation 

is? Ik ben 51, dat is nog – relatief – jong, ik 

weet niet wat er mij nog te wachten staat. 

“Ik werk met een team van 

115 mensen. Ongeveer 25 

van hen zijn ingenieur, met 

hen werk ik elke dag in mijn 

eigen afdeling intensief aan de 

architectuur en het technisch 

concept van de wagens.” 

Ik zeg niet dat ik de rest van mijn carrière 

bij Bentley blijf. Ik heb geleerd dat soort 

uitspraken nooit te doen. Maar ik ben hier 

graag. Bentley is een fantastisch merk om 

als designer voor te werken. Het is in feite 

een echte speeltuin. Bentley wil het beste 

van het beste ontwikkelen. Je werkt hier 

met de beste materialen. Je werkt samen 

met de beste ‘engineers’, voor veeleisende 

klanten. We staan heel dicht bij onze 

klanten: ik heb veel mensen leren kennen 

die Bentley rijden en totaal onder de 

indruk zijn van dit heel speciaal merk. Of 

we ’t een grote familie kunnen noemen? In 

feite wel, ja. In augustus ben ik hier tien 

jaar bezig en ik sta nog altijd voor grote 

uitdagingen. We hadden veel succes met 

de door ons ontwikkelde Continentalreeks, 

net als met de Arnage. Welnu, met 

de volgende generatie van onze toplimousine 

die we in Californië in augustus heb- 

6 

ben voorgesteld, willen we nog beter 

doen.” 

Hoe zwaar treft de crisis een merk als 

Bentley en hoe zwaar is de concurrentie 

van merken als Rolls Royce? 

“We beleven zware tijden, laten we daar 

eerlijk in zijn. Op een bepaald moment, zo 

rond september vorig jaar, liep de verkoop 

met vijftig procent terug. We merken nu 

wel een verbetering, maar we zijn nog ver 

verwijderd van het niveau van de voorbije 

jaren. En wat de concurrentie betreft: wij 

zijn een sportief merk in de vierdeursmodellen. 

Rolls Royce is inderdaad onze eerste 

concurrent, maar verder ook sportwagens 

als Ferrari, Aston Martin en in mindere 

mate Jaguar.” 

Techniek en kunst 

Toeval of niet: drie van die vier concurrenten 

zijn van Britse signatuur? 

“Eigenaardig genoeg, ja. Het toont wel 

aan dat de klassieke Engelse stijl de 

cliënten nog altijd erg aanspreekt. Ze zijn 

nog altijd gefascineerd door de Engelse 

luxemerken.” 

U zit allang in de designwereld. U bent 

technisch geschoold. Hoeveel procent 

van uw job schat u in als kunst, hoeveel 

als techniek? 

“Een combinatie van beide. Vergeet niet 

dat Bentley een andere organisatie heeft 

dan andere merken, ook binnen de VWgroep. 

Ik ben verantwoordelijk voor de 

stijl, het design van het merk, maar ook 

voor de ‘package engineering’, de totale 

architectuur van het merk. Ik werk met een 

team van 115 mensen. Ongeveer 25 van 

hen zijn ingenieur. Met hun werk ik elke 

dag in mijn eigen afdeling intensief aan de 

architectuur en het technisch concept van 

de wagens. Altijd met het design en de 

stijl van het merk Bentley voor ogen. En 

mijn afdeling kadert dan nog in het grotere 

geheel van ongeveer 600 Bentley-ingenieurs 

die het merk tewerkstelt. Om op je 

vraag te antwoorden: ik zou zeggen 75 

procent van mijn werk is kunst, 25 procent 

techniek.” 

Uit uw verhaal blijkt dat u gepassioneerd 

bent door uw job. Maar wat zijn 

de minder leuke aspecten? 

“Minder leuk zijn de lange wachttijden. 

Als we een ontwerp volledig hebben vastgelegd, 

duurt het nog drie jaar voor het 

model op de markt komt. Daar hebben we 

het als ontwerper soms moeilijk mee. Een 

model wordt gelanceerd en in feite is dat

model in onze ogen al oud. Maar goed, dat weegt niet op tegen de 

leuke kanten van ons werk. We werken samen aan iets wat iedereen 

plezierig vindt: auto’s ontwikkelen. We vinden oplossingen van technische, 

maar ook van esthetische aard. We leren mensen kennen die 

door het merk gefascineerd zijn. Elke dag is leuk.” 

Trots op dochter 

U hebt binnen uw job alles bereikt wat er te bereiken valt. 

Waarvan droomt Dirk Van Braeckel nog? 

“Voor een ander merk gaan werken? Nee, dat niet direct. Maar ik probeer 

mijn passie voor de motorsport in competitie ook aan bod te laten 

komen. Professioneel heb ik bij Audi nog meegewerkt aan de ontwikkeling 

van Audi-sportmodellen, ik was ook betrokken bij het Le Mansproject 

van Bentley. Het toeval wil dat mijn dochter in competitieverband 

Formule Vee rijdt. Ze heeft zeven jaar in de kartingwereld gezeten 

en ze heeft een paar kampioenschappen gewonnen. Nu ze 16 is, mag 

ze naar de autosport overstappen. Ze heeft in Duitsland formulewagens 

mogen testen, in samenwerking met VW heeft ze de Formule 

ADAC motors kunnen uittesten. In Engeland leert ze, onder meer op 

het circuit van Silverstone, met verschillende types wagens rijden, 

onder meer met de Lotus Exige en Formule Vee-wagens. Motorsport is 

een deel van mijn leven, iets meer ervoor kunnen doen is een droom 

van mij. Via mijn dochter maak ik die droom ook waar: deel uitmaken 

van het team dat haar begeleidt.” 

“Via mijn dochter maak ik mijn dromen waar: 

deel uitmaken van een racingteam dat haar begeleidt.” 

Wat is de link van uw familie met België nog? 

“Mijn vrouw is Duitse, mijn dochter is in Duitsland geboren en in 

Tsjechië en Engeland opgegroeid. Ze spreekt perfect Duits en Engels 

en een beetje Nederlands. We zijn een internationaal gezelschap, ja. 

We wonen in Chester, op zo’n 25 kilometer van de Bentley-vestiging in 

Crewe. Maar we hebben ook een klein huisje aan de Belgische kust, 

waar we regelmatig naartoe gaan. Onze Belgische familie is belangrijk 

voor ons. Of ik ooit naar België terugkeer? Ik zou het niet weten. Ik 

sta open voor nieuwe uitdagingen en nogmaals: zeg nooit in je carrière: 

dit is het nu. Maar voorlopig voelen we ons hier gelukkig.” 

Tot slot: zit u als Belg in uw sector niet op eenzame hoogte? 

“Zeker niet. Ik heb Luc Landuyt al genoemd, nu aan de slag bij Renault. 

Luc Donckerwolke heeft nog voor mij bij Audi gewerkt en ik heb hem 

meegenomen naar Skoda. Bij Lamborghini en nu bij Seat maakt hij het 

mooie weer. Hij is een goede vriend van mij. Steven Crijns bij Lotus en 

Pierre Leclercq bij BMW, Frederic Dams in mijn eigen team: dat zijn 

allemaal topdesigners. In de autowereld is het net als in de andere 

sectoren: de Belgen zijn goed vertegenwoordigd in de designwereld.” 

www.bentleymotors.com 

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE 

Foto’s: BENTLEY MOTORS 

TECHNOLOGIE 


technologie 

MODERN TIMES 

MODERN TIMES 

Slimme kruk 

Aan de universiteit van Southampton hebben professor Neil 

White en dokter Geoff Merrett, bijgestaan door fysiotherapeute 

Georgina Hallet, een ‘slimme kruk’ ontwikkeld. Het trio 

was geïntrigeerd door het foutieve gebruik van krukken. Als 

patiënten hun hulpmiddelen op een verkeerde manier gebruiken, 

dan kunnen ze op die manier hun problemen verergeren 

in plaats van ze geleidelijk aan te verbeteren. 

Of de patiënt zijn krukken 

juist gebruikt, kan een dokter 

maar moeilijk controleren. 

Het prototype met een 

aantal sensoren die meten 

hoe een patiënt zijn kruk gebruikt, moet die 

controle door de medici nu wel mogelijk 

maken. Het prototype werd gebouwd met eenvoudige 

middelen, die in elke elektronicazaak 

te vinden zijn. Het gewicht dat de kruk ondergaat, wordt gemeten met een 

druksensor, terwijl een andere sensor de handgrip meet. De gegevens 

gaan via een printplaat draadloos naar een basisstation. Alles wordt 

gevoed door eenvoudige batterijtjes. De experimentele kruk is 

voorlopig nog niet op de markt verkrijgbaar en alleen bruikbaar 

in een ziekenhuisomgeving, maar het trio werkt wel aan 

een versie die ook thuis kan worden gebruikt. 

http://www.fysioforum.nl 

Levens redden 

We blijven in de (on)gezondheidssfeer. 

Een systeem, waarbij een 

auto zelf de hulpdiensten verwittigt, 

als de airbag wordt geactiveerd, 

bestaat technisch al wel wat 

langer. Alleen hielden vooral de 

Britten in de EU eCall af. Europees 

commissaris Reding wil daar nu verandering in brengen en het systeem vanaf 

2014 verplicht maken. In feite is eCall zowat de zwarte doos voor de auto. ECall 

werkt met een gsm en een gps. Als bij een ongeval de airbags geactiveerd worden, 

dan maakt het systeem contact met het Europees alarmnummer 112. 

Vandaaruit probeert men dan eerst contact op te nemen met de chauffeur. Lukt 

dat niet, dan rukken de hulpdiensten uit. Lukt dat wel, dan is hulp afhankelijk van 

de reactie van de chauffeur. 

Landen, zoals Groot-Brittannië, vinden het systeem te duur en zijn tegen. Het zou 

zowat 100 euro per nieuwe auto kosten. Amerika en privédiensten in Europa 

gebruiken het systeem al, maar laten er fors voor betalen. Studies wijzen uit dat 

eCall door de snellere reactietijd, vooral in stedelijke gebieden, zowat 2.500 

levens zou kunnen redden en dat het effect van blessures met 10 tot 15 procent 

dalen. 

www.eweekeurope.co.uk/news 


8 

MODERN TIMES 

Boomelektriciteit 

Tussen bomen en de ondergrond 

bestaat een klein potentiaalverschil, 

waardoor bomen een beetje elektriciteit 

kunnen opwekken. Door een elektrode 

in de boom te prikken en een 

andere in de grond, kan een kleine 

hoeveelheid elektriciteit worden 

afgetapt. Te weinig voor normale toepassingen, 

maar voldoende om speciale 

elektronica aan het werk te zetten. 

MIT-onderzoekster Andreas Mershin 

oppert een nieuwe theorie voor de 

boomelektriciteit: het verschil in 

zuurtegraad tussen de boom en de 

grond zou het potentiaalverschil veroorzaken. 

Een boom kan 20 tot enkele 

honderden millivolts leveren. 

Elektrotechnicus Babak Parviz van de 

Washington-universiteit heeft nu een 

‘voltage boost converter’ ontwikkeld 

om die spanningen toch te kunnen 

gebruiken. 

Het apparaat slaat voortdurend 

lading op en kan zo een tijdelijk bruikbare 

spanning leveren van 1,1 volt. De 

booster geeft zijn spanning op gezette 

tijden af dankzij een klok die haar 

spanning ook uit de boom haalt. De 

spanning die bomen kunnen leveren, 

zou kunnen worden gebruikt om via 

sensoren ecologische metingen uit te 

voeren aan bomen of hun directe 

omgeving. 

http://uwnews.org

Groenste led’s? 

MODERN TIMES 

Op 21 oktober lanceert 

Panasonic een ‘nieuwe generatie’ 

led-lampen: de E26 and 

de E17. De lampen krijgen 

terug een vertrouwd ‘gloeilampuitzicht’ 

en zouden licht 

produceren dat vergelijkbaar is 

met een gloeilamp van 40 of 60 

watt. Ze zouden worden ontwikkeld 

in een versie die dimbaar 

is en in een niet-dimbare versie. De led’s verbruiken uiteraard geen 40 of 60 

watt. Hun verbruik varieert van vier tot 7,6 watt, naargelang het model. Ze zouden 

op de markt gebracht worden 

voor een prijs tussen 30 en 35 

euro. 

http://techon.nikkeibp.co.jp/english/NEWS_EN/20090911/175144 

Ole(d) 

Om de efficiëntie van de lamp te 

verhogen verbeterde Panasonic 

de warmteafvoerstructuur. Door 

de lamp met Alumite te behandelen 

verbeterde de lichtstraling 

met vier tot vijf keer. De lampen 

wegen 50 tot 100 gram en 

Panasonic hoopt er in een eerste 

jaar ruim 400.000 van aan de man 

te brengen. 

Op de IFA technologiebeurs in Berlijn was het deze keer het 

Koreaanse LG dat de aandacht trok met een flinterdunne tv, haarscherpe 

beelden, schitterende kleuren en vlijmscherpe bewegingen. 

Het nieuwe scherm heeft een standaard die verticaal achter 

het scherm is geplaatst. De resolutie is 1366 bij 768 pixels en de 

contrastratio is 100.000:1. Het tv-toestel van de (nabije) toekomst? 

Wie zal het zeggen. Feit is dat eerder ook Sony al zijn best heeft 

gedaan voor een oled-tv. Oled staat voor ‘organic light emitting 

diode’ en zou lcd en plasma uit de markt moeten duwen. Voorlopig is het scherm nog 

klein (15 inch), maar het is wel maar een karton dik. LG zou nog dit jaar met de productie 

willen beginnen en dan zou men ergens volgend jaar aan de verovering van Europa en 

de VS willen beginnen. Vanaf dan zouden ook grotere schermen tot de mogelijkheden 

behoren (32 en 42 inch). Een prijs kunnen we nog niet plakken op de tv van de toekomst, 

maar de producent zal daar binnenkort wellicht wel toe in staat zijn. Naar verluidt zou de 

technologie aanvankelijk nog vrij duur uitvallen in vergelijking met wat we tegenwoordig 

aan lcd en plasma hebben. Ook bij de 

levensduur van de schermen rijzen 

momenteel nog vragen en het energieverbruik 

zou zowat het dubbele zijn van 

de huidige technologie. Iets waar zeker 

in deze tijden aan zal moeten worden 

gewerkt… 

http://www.bright.nl/lg-toont-een-15-inch-oled-tv 

Nieuwe 

zonneceltechnologie 

op komst? 

Door een koolstofnanobuisje te ge - 

bruiken in plaats van traditioneel silicium 

hebben drie onderzoekers misschien 

wel de basis gelegd voor een 

zonnecel die op een veel efficiëntere 

manier zonlicht kan omzetten in elektriciteit. 

Natuurkundige Paul McEuen, chemicus 

Jiwoong Park en student-auteur 

Nathan Gabor van de Amerikaanse 

Cornell-universiteit maakten een 

fotodiode met enkelwandige koolstofnanobuizen. 

Het trio verbond de 

nanobuizen aan twee elektrodes en 

plaatste een negatieve en positieve 

elektrische poort nabij de buisjes. 

Hun uitvinding zet licht in elektriciteit 

om via een erg efficiënt proces, waarbij 

de elektrische stroom verveelvoudigd 

wordt. 

Als de nanobuizen met laserlicht van 

verschillende golflengtes werden 

belicht, werd de elektrische stroom 

hoger naargelang de lichtenergie toenam. 

De elektronen werden door de 

nanobuizen geduwd. Ze maakten 

daarbij andere elektronen los en veroorzaakten 

zo een lawine-effect. Het 

verschil met silicium is dat de restenergie 

bij silicium in warmte wordt 

omgezet. De koolstofnanobuizen zetten 

die restenergie om in bijkomende 

elektronen en laten dus veel minder 

energie verloren gaan. Alleen de 

massaproductie van het product 

wordt nu nog een ernstige uitdaging 

voor de onderzoekers. Het zal immers 

geen sinecure zijn om het product 

betaalbaar en betrouwbaar te maken 

op grote schaal. 

http://www.news.cornell.edu 


technologie 


TECHNOLOGIE 

Bedrijvencentrum Concentra 

nadert voltooiing 

Ing. Jos Aerts begeleidde de bouw en realisatie 

van concept tot verhuis en inrichting 

ANTWERPEN. De Katwilgweg is in Antwerpen en ver daarbuiten al 

decennialang een begrip. Het is de thuisbasis van de Gazet van 

Antwerpen op Linkeroever. Naast die gedateerde gebouwen van de 

GVA verrijst nu een nieuw, modern en fris ogend bouwwerk: het nieuwe 

bedrijvencentrum van de groep Concentra. Verderop deze maand 

verhuizen de medewerkers van de Gazet van Antwerpen naar hun 

imposante nieuwe gebouw, dat 550 medewerkers kan herbergen. Vol 

goede moed? Wellicht wel, maar er zijn er ook met bedenkingen. In het 

nieuwe gebouw wordt er immers totaal anders gewerkt en niet iedereen 

is daar evengoed op ingesteld. Ing. Jos Aerts MSc, industrieel ingenieur 

elektronica, begeleidde het project van Concentra aan de 

Katwilgweg van A tot Z: van concept tot zelfs een heel stuk na de verhuis. 

Het wel en wee van een ‘totaalprojectleider’. 

“Het is een beetje 

opgevat als een 

blokkendoos. 

Elke werkplek in 

dit gebouw bevindt 

zich op een vrij 

beperkte afstand 

van glas en 

beschikt zodoende 

over natuurlijk 

licht.” 

10 

Het bedrijvencentrum van Concentra is 

een gebouw geworden met een zekere uitstraling. 

Het gebouw is strak en toch weer 

niet. Het ademt ruimte, licht en lucht. Het 

bedrijvencentrum is ook zo opgevat dat 

het qua bezetting heel flexibel is. De indeling 

zorgt ervoor dat de ruimte perfect kan 

worden afgestemd op de activiteiten. 

Bepaalde delen zijn alleen toegankelijk 

voor de werknemers, andere delen zijn 

perfect toegankelijk voor bezoekers. Die 

publieke ruimte is heel ruim opgevat en 

staat volledig open voor de bezoekers. De 

benedenverdieping heeft een heel hoog 

plafond en de inkomhal is erg ruim. Ze 

geeft toegang tot een soort van lange ‘binnenstraat’ 

met aan de zijkanten de werkruimten. 

Jos Aerts: “Dat hoge plafond vind je 

alleen op deze verdieping, omdat een 

gedeelte van de benedenverdieping ook 

de magazijnen huisvest en daar is het plafond 

sowieso heel hoog. We hebben 

ervoor gekozen om die hoogte hier overal 

aan te houden. Dat geeft inderdaad een

mooi ruimtelijk gevoel. Als je uit de 

publieke zone bijvoorbeeld naar de redactie 

wil gaan, dan heb je een badge nodig. 

Eigenlijk is het een beetje een open huis 

voor bepaalde zones. We verwachten ook 

wel wat bezoekers en die moeten hier 

kunnen circuleren zonder dat je je in een 

bankgebouw waant.” 

Centraal staat een twintigjarige ginkgo 

biloba in een ‘glazen’ binnentuin. Het 

gebouw heeft ook heel veel doorkijken 

binnenin. De talrijke glaspartijen aan de 

buitenschil halen het licht binnen en door 

de doelgerichte glaspartijen binnenin kan 

dat licht overal in het gebouw zijn werk 

doen. 

“Het gebouw is een beetje opgevat als 

een blokkendoos. Elke werkplek bevindt 

zich op een vrij beperkte afstand van buitenglas 

en beschikt zodoende over 

natuurlijk licht.” 

Buitenterrassen 

Op de eerste verdieping zijn er drie ruime 

buitenterrassen, die elk nog verschillende 

partijen groen krijgen. 

“Dat is een van de meer duurzame elementen 

van dit gebouw. Die terrassen 

worden gedeeltelijk ingezaaid met sedum 

als groendak. En er zit een substraat 

onder voor de bufferende werking van het 

regenwater. Tegelijk zijn de terrassen ook 

leuke plekken voor de medewerkers om op 

adem te komen.” 

Beneden in de redactieruimte valt nog de 

grote witte wand op. Drie beamers projecteren 

daar permanent actua: de previews 

van de krant, de webpagina’s en nieuws. 

Dat laatste kan een tv-zender zijn, bijvoorbeeld 

CNN. 

“De redactie is ook de werkplek waar het 

concept van de dynamische werkplek het 

meest zal worden gebruikt. Zij krijgen 

bijna geen kasten meer. Alleen nog een 

opbergkastje en een laptop. De bedoeling 

is om zoveel mogelijk te digitaliseren.” 

Onder het gebouw zit een ondergrondse 

parkeergarage voor 112 wagens. De totale 

kantooroppervlakte beslaat 6.684 m². In 

het gebouw zitten ook een auditorium en 

een studio, waar opnames kunnen 

gemaakt worden. 

“Die studio is in feite een polyvalente 

ruimte. Hij kan bijvoorbeeld net zo goed 

gebruikt worden om er een miniboekenbeurs 

te organiseren. 

Duurzaam 

Behalve de buitenterrassen is er uiteraard 

ook aandacht besteed aan het aspect 

‘duurzaam’ bij de bouw van het bedrijvencentrum. 

TECHNOLOGIE 

“We voldoen uiteraard minstens aan de 

normen die Vlaanderen oplegt inzake isolatie, 

hemelwaterrecuperatie, enz. Hier en 

daar zijn we verder gegaan. Zo hebben we 

twee centimeter isolatie extra geplaatst 

en gewerkt met supergeïsoleerd glas. Dat 

viel goed te beargumenteren met het 

terugverdieneffect. We hebben ook vier 

luchtgroepen geïnstalleerd met warmterecuperatie, 

waardoor we toch zowat 85% 

van onze energie recupereren. Maar veel 

verder zijn we niet kunnen gaan. We 

ondervonden dat de architecten daar zeer 

sceptisch tegenover staan. En ik begrijp 

dat deels ook wel, want zij dragen uiteindelijk 

de verantwoordelijkheid. Als er een 

onbekende factor in het verhaal zit, zijn 

onze architecten vaak zeer terughoudend. 

Ik ben er ook van overtuigd dat je het moet 

hebben van architecten die met die 

manier van bouwen zeer goed vertrouwd 

zijn, als je een meer duurzame richting wil 

uitgaan. We hebben aanvankelijk zelfs 

bekeken of we er geen passief kantoorgebouw 

konden van maken, maar de geesten 

waren daar niet rijp voor. We hebben ook 

zonnepanelen onderzocht, maar gezien de 

beperkte nuttige oppervlakte leende het 

dak zich daar niet toe.” 

Projectleiderschap 

Van vroeger een leidinggevende functie is 

Ing. Jos Aerts overgestapt naar een functie 

als projectleider. Tijd voor opleiding is 

er niet meer, want Jos draait lange dagen, 

maar ‘on the job’ heeft hij ondertussen 

erg veel geleerd. 

“We hebben onze projectteams een beetje 

gefaseerd naar de verschillende echelons. 

Mijn taak is vooral sturen en coördineren 

en voor de gespecialiseerde materie 

doe ik een beroep op materiespecialisten. 

Bij een project zoals dit zijn veel 

belangen gemoeid, intern en extern. Een 

kleine verandering heeft soms enorme 

invloeden op allerlei vlakken. Intern zijn er 

ook heel wat belangen. Over de onthaalbalie 

bijvoorbeeld heeft bijna elke dienst 

zijn zeg willen hebben. De architect vangt 

die dingen op, maar heeft ook zijn eigen 

versie en manier van werken. Dat is soms 

een moeilijke strijd voor een schakel, 

zoals ik, tussen opdrachtgevers en architect.” 

Ing. Jos Aerts heeft zich nu een goede 

drie jaar op het projectleiderschap toegelegd. 

“Heel boeiend, maar bij momenten ook 

zeer frustrerend. Je moet de belangen van 

de bouwheer verdedigen, maar er komt 

input van alle kanten. Daar maakte ik vaak 

een resumé van: wat zijn die verschillende 

vragen en wat communiceer ik aan de 

architect? En dan hoopte ik dat die architect 

rekening zou houden met wat je wil en 

wat je ook presenteert achteraf. Soms is 

dat een hevige strijd. Maar er waren ook 

heel veel momenten van voldoening: het 

uitstekende teamwerk, enerzijds de strijd 

met de aannemer, maar anderzijds toch 

ook wederzijds respect. Er zijn resultaten, 

we realiseren mooie dingen en je ziet dat 

het vooruitgaat.” 

Concentra maakt van de bouw 

van het nieuwe bedrijvencentrum 

gebruik om anders te gaan 

werken. Het spreekt voor zich dat 

daar heel wat reacties op komen, 

maar er is ook een uitgebreide 

begeleiding. 

Anders werken 

Concentra maakt van de bouw van het 

nieuwe bedrijvencentrum gebruik om 

anders te gaan werken. Het spreekt voor 

zich dat daar heel wat reacties op komen, 

maar er is ook een uitgebreide begeleiding. 

“We stappen volledig af van het eigen 

kantoor en gaan voor 99% naar een kantoor 

in open space. Niemand heeft een 

vaste werkplek, maar iedereen krijgt een 

ruimer aanbod aan middelen ter beschikking. 

Er wordt gewerkt met clean desk en 

zoveel mogelijk met een digitaal klassement. 

De werkplekken zijn berekend op 

zowat 80% van het personeel. Half oktober 

verhuizen we, maar we laten dat niet 

zomaar gebeuren. Een consultant begeleidt 

de mensen vanuit de huidige werksituatie 

naar de nieuwe manier van werken, 

zodat het beter geaccepteerd kan worden. 

Met die begeleiding zijn we nu al bijna een 

jaar bezig.” 

Apostelgroep 

“Als projectleider heb ik heel wat steun 

van verschillende werkgroepen. We werken 

nu ook onder andere met een apostelgroep. 

We zijn met 12 begonnen, maar nu 

zijn we met 14. Die groep moet adviseren, 

informeren, bewaken, rapporteren en 

bespreken. Onder andere dat nieuwe 

werkconcept kun je niet door een of twee 

personen laten overbrengen. Je moet 

ervoor zorgen dat je op elke afdeling 

iemand hebt, die dat mee wil begeleiden. 

Om alle nieuwigheden te introduceren bij 

het personeel hebben we onze apostelgroep.” 


Daarnaast zijn er nog andere werkgroepen: 

human resources en IT bijvoorbeeld. 

“Ik zit in alle werkgroepen en ik begin vaak 

als moderator, maar meer en meer laat ik 

dat door anderen overnemen. De werfopvolging, 

de werfvergaderingen, enz. dat 

vraagt allemaal heel veel tijd. Ik denk dat 

ik zowat 70-80% van mijn tijd doorbreng 

met vergaderen. De rest is telefoneren en 

coördineren.” 

Als de nieuwbouw klaar is, volgen nog 

afbraakwerken en de aanleg van de tuin 

en bovengrondse parkeermogelijkheden. 

Het zal nog tot maart 2010 duren, vooraleer 

alle bouwactiviteiten afgerond zijn 

en tot zolang blijft Jos Aerts de totaalprojectleider, 

maar wat komt er daarna? 

“Concentra heeft verschillende vestigingen 

en ik zou dan het facilitaire gebeuren 

over die vestigingen heen moeten analyseren. 

Het komt erop aan om vooral synergieën 

te zoeken tussen de verschillende 

vestigingen. Voorts blijf ik de productiemachines 

op druktechnisch vlak opvolgen. 

Moeten we ze vernieuwen? Wanneer 

moet er worden vernieuwd? Als we niet of 

later vernieuwen, vangt de concurrentie 

ons dan klanten af? Enzovoort. Zeker nog 

werk genoeg op de plank.” 

Tekst: Luc VANDER ELST 

Foto’s: CONCENTRA 


Een carrière bij Concentra 

TECHNOLOGIE 

Ing. Jos Aerts is ingenieur elektronica. In 1996 begon hij bij Concentra, de uitgever 

en drukker van het Belang van Limburg, dat in die periode Gazet van Antwerpen 

overnam. Vanaf 1996 leidde hij gedurende vier jaar de technische ploeg in de drukkerij 

in Hasselt. “Daarna ben ik op het project Concentra Media in Beringen gezet, 

in mijn achtertuin. Ik volgde alles op rond technieken: drukmachines, verzending, 

gebouwentechniek, klimatisatie, 

enz. In die periode evolueerde 

ik van hoofd technische 

dienst, waar ik zowat 25 mensen 

aanstuurde in Beringen, 

naar ingenieur-projectleider. Ik 

heb dan de stap gezet om het 

operationele los te laten en mij 

meer op de projectwereld te 

richten. En toen kwam er het 

project van de nieuwbouw op 

Linkeroever aan. Zo is dat 

totaalproject bij mij terechtgekomen: 

bouwtechnisch, architecturaal, 

inrichting, tot en met 

de voorbereiding van de verhuis 

en de afronding.” 

Ing. Jos Aerts coördineerde 

vrijwel alle werkzaamheden. 

Bouwteams 

Voor de bouw van het bedrijvencentrum van Concentra is er gewerkt met een bouwteam. 

“We hebben een relatief beperkte aanbesteding gedaan. Je maakt een beperkt, 

weinig gedetailleerd lastenboek. Daarmee ga je naar enkele aannemers en je maakt 

duidelijk wat voor een gebouw je wil en waaraan het moet voldoen. Op dat concept 

plakken die aannemers een maximum gegarandeerde prijs. Daarna ga je scheep 

met een van die aannemers. Het idee is dat je een aannemer bij het ontwerp 

betrekt, omdat een aannemer vaak meer praktijkervaring heeft dan een architect. 

Aannemer, architect en bouwheer stappen in het bouwteam en je gaat samen met 

die aannemer zoeken naar besparingen. Dat kan op bouwkundig vlak zijn, maar dat 

kan ook over details gaan, zoals het soort isolatie, de makkelijke verwerking van 

bepaalde producten, enz. Dankzij die besparingen kom je na verloop van tijd tot een 

gecorrigeerde maximumprijs, die altijd lager ligt dan de oorspronkelijke maximumprijs.” 

Met die nieuwe gegarandeerde prijs kan men in zee gaan met de aannemer uit het 

bouwteam en met hem een contract ondertekenen. Theoretisch kan men zo sneller 

werken en als bouwheer komt men tot een gedefinieerd budget: je weet wat je 

gebouw maximum mag kosten. 

“De praktijk toont wel aan dat het niet altijd zo evident is. Ik heb geleerd dat het 

toch belangrijk is om in enkele basisdocumenten de zaken toch ook in detail te 

beschrijven. Je mag heel weinig hiaten openlaten. De basisidee is goed: je betrekt 

de bouwheer erbij om het ontwerp te optimaliseren. In een bouwteam moet je als 

driehoek heel goed kunnen functioneren en heel open zijn tegenover elkaar. Je mag 

niet in de klassieke verhouding bouwheer-architect-aannemer verzeilen en niemand 

mag een verborgen agenda hebben. Het was voor mij de eerste keer dat ik met 

zo’n bouwteam werkte en ik heb er veel van geleerd: hoe ga je het best met die driehoek 

aannemer-architect-bouwheer om, het belang van een zeer goede voorbereiding, 

enz. 

12 

LVE

technologie 

Brug dynamiteren: een meisjesdroom? 

HASSELT. Begin 2009 werd de beschermde brug van Vroenhoven over het 

Albertkanaal - zo’n 30 meter hoog - met 700 kilogram dynamiet tot ontploffing 

gebracht. Een spectaculaire operatie, want het verkeer op het kanaal mocht 

van de overheid welgeteld 48 uur stilliggen. Vrouw achter de operatie was Ing. 

Kathleen Moësse MSc (31). Als industrieel ingenieur bouwkunde is ze sinds 

juni 2003 aan de slag bij nv De Scheepvaart in Hasselt, een overheidsinstelling 

die alle kanalen in Antwerpen en Limburg en de Maas op Vlaams grondgebied 

beheert. “Als er op kantoor een afbraakproject binnenkomt, zegt iedereen: 

iets voor Kathleen”, zegt ze lachend. Maar Kathleen Moësse is met meer dan 

alleen maar afbreken bezig. 

De beelden van het opblazen van de 

brug in Vroenhoven gingen de wereld 

rond. Veel collega’s zouden meteen 

tekenen voor zo’n prestigieus project? 

“Het was mijn belangrijkste project tot nu 

toe, dat klopt. Maar de afbraak van de brug 

is een onderdeel van het project voor de 

bouw van de nieuwe brug, van een hele 

nieuwe site eigenlijk. Het is niet omdat die 

brug werd afgebroken met dynamiet dat 

het project aan mij is gegeven. Ik volg het 

hele project mee op, de afbraak is slechts 

een klein onderdeel. Vergeet ook niet dat 

Stefan Sablon in feite de hoofdverantwoordelijke 

is. De bouw van de nieuwe 

brug was zo’n immens project - eigenlijk 

een fulltime bezigheid - en vermits we 

allemaal nog met andere projecten bezig 

zijn, ben ik aan het project toegevoegd. De 

brug in Vroenhoven was een van de laatste 

vernauwingen in het Albertkanaal. Het 

was een echte flessenhals. Van 100 meter 

werd het kanaal er plotseling 26 meter 

breed. Bovendien waren de brug en de 

bunker ernaast beschermde monumenten, 

want langs daar zijn de Duitsers België 

binnengevallen. Een beschermd monu- 


Ing. Kathleen Moësse liet brug over Albertkanaal ontploffen 

ment mag je niet zomaar afbreken. 

Daarom heeft de Vlaamse bouwmeester 

een wedstrijd uitgeschreven om een 

meerwaarde aan de nieuwe brug te geven: 

de bunker moest worden geïntegreerd om 

een herinnering aan de oorlog te behouden. 

Er is enerzijds de nieuwe brug, maar 

er komt ook een amfitheater, een horecaruimte 

en een museum. Dat is het plaatje 

van het totale project.” 

Was dynamiet de enige optie? Ik neem 

aan dat het opblazen van bruggen met 

explosieven niet meteen een schoolvak 

is? 

“Dat klopt, we leren al doende (lacht). In 

het bestek stond dat we op één weekend 

de brug moesten afbreken én het kanaal 

weer moesten vrijmaken. Het wegverkeer 

op de baan Tongeren-Maastricht moest 

mogelijk blijven en de scheepvaart mocht 

hooguit 48 uur stilliggen. Bovendien was 

de brug 30 meter hoog en ingebed in het 

krijttalud van Vroenhoven. Dynamiet was 

de enige optie. De gespecialiseerde firma 

Titanobel propte 700 kilogram dynamiet in 

de brug. Ze werd helemaal ingepakt in kip- 

Een nieuwe brug moet de beschermde brug gaan vervangen. 

14 

TECHNOLOGIE 

pengaas, want de nieuwe brug die 20 

meter verderop ligt, mocht geen schade 

oplopen. Na de ontploffing kwam het puin 

in het vijf meter diepe Albertkanaal 

terecht. Vermits de schepen 3,40 meter in 

het water liggen, moest de aannemer van 

op een ponton met een grijper alle puin 

ruimen. Duikers hebben dan het kanaal 

nauwlettend geïnspecteerd om te zien of 

het vrij was. Ikzelf ben dat bewuste weekend 

twee dagen een paar uur op de site 

geweest en alles is zonder noemenswaardige 

problemen verlopen. Nu moeten we 

de afwerking van de hele site opvolgen. 

Het amfitheater is in aanbouw, de bunker 

is een meter verschoven, de nieuwe brug 

ligt er al, maar moet nog 20 meter verlegd 

worden tot op de positie van de oude brug. 

We verwachten dat alles klaar is midden 

2011.” 

Je zei daarnet dat je nog met andere 

projecten bezig bent? 

“Ja, als ik het goed heb: een vijftal in uitvoering. 

Op het kanaal Bocholt-Herentals 

in Overpelt zijn we een kaaimuur van 100 

meter aan het bouwen in opdracht van het 

bedrijf VMS, dat zo toegang tot het kanaal 

krijgt. In Rijkevorsel op het kanaal Dessel- 

Turnhout-Schoten bouwen we een bedieningsgebouw 

dat op termijn de automatisering 

van tien bruggen en een sluis moet 

coördineren. Nu worden die bruggen nog 

handmatig bediend. Beide projecten moeten 

op het eind van dit jaar klaar zijn. 

Verder zijn we in Zandvliet langs de 

Schelde-Rijnverbinding over een afstand 

van tien kilometer de oeverbekleding aan 

het herstellen. Dat project loopt over vijf 

jaar en per jaar herstelt de aannemer zo’n 

twee kilometer. Dit jaar nog beginnen we 

met de afbraak van het Dossche-complex 

in Heusden-Zolder, met zijn 70 meter naar 

verluidt het hoogste gebouw van Limburg. 

Geen dynamiet deze keer, want het pand 

bevindt zich te midden van de voedingsindustrie 

en er lopen enkele belangrijke 

nutsleidingen langs het kanaal. Of afbreken 

mijn specialiteit is? Ach, twee jaar 

geleden heb ik de afbraak van de oude 

Belga-gebouwen in Merksem voor mijn 

rekening genomen. Als er nu iets af te breken 

valt, belandt dat blijkbaar op mijn 

bureau (lacht).”

Wat vind je leuk en minder leuk aan je job? 

“Mijn werk is heel gevarieerd. Ik zit niet 

van 9 tot 5 op een bureau voor mijn pc. Ik 

ga naar de werf, overleg met aannemers. 

Elke keer zijn er weer andere projecten 

met eigen problemen, met een eigen kostenplaatje. 

Het enige wat ik soms anders 

zou willen, is wat minder tijdsdruk. Met 

andere woorden: ik zou soms wat langer 

aan wat minder projecten tegelijk willen 

werken. Maar al bij al ben ik tevreden. 

Soms vraagt men mij: zou je niet ‘in de 

privé’ willen werken? Ik heb er geen ervaring 

mee, maar ik ben ervan overtuigd dat 

ik er misschien sneller meer geld kan verdienen. 

Maar dan moet je wel om zes uur 

’s morgens als eerste met de aannemer op 

de werf zijn. En ’s avonds ga je als laatste 

weer naar huis. Nu heb ik een redelijke 

dagindeling: pakweg van half negen tot 

kwart voor vijf ben ik aan de slag. Met af 

en toe wat langere dagen en wat weekendwerk 

erbovenop. Toegegeven: bij de overheid 

word je betaald volgens loonschalen. 

Maar je kunt binnen de hiërarchie telkens 

een trapje hoger gaan. Nu ben ik adjunctdirecteur, 

een volgende stap is directeur. 

Niet dat ik hier de baas van het bedrijf 

word (lacht), het is gewoon een hogere 

functie en een dito wedde. Ik hoop echt 

dat ik hier nog lang mag blijven.” 

Met de afbraak van de brug in 

Vroenhoven heb je al een prestigieus 

project gerealiseerd. Wat staat er nog 

op je verlanglijstje? 

“Dromen hoeft niet, want we zijn nu al met 

een uniek project bezig. We gaan pompin- 

TECHNOLOGIE 

De bunker werd op een hoogst originele manier gevrijwaard tijdens de werken. 

stallaties en waterkrachtcentrales bouwen 

op het Albertkanaal langs de sluizen, 

zodat we energie kunnen opwekken. De 

studie is bezig, we hopen volgend jaar met 

de werken te kunnen starten. Dat is een 

hele uitdaging, omdat dat nog nergens ter 

wereld op zo’n grote schaal is gebeurd. 

Hoe het werkt? We hebben een dubbele 

doelstelling. Kijk, een sluis verbindt twee 

verschillende panden met een hoogteverschil 

van tien meter. Volgens een bepaald 

verdrag mogen we voor al onze kanalen 

zoveel kubieke meter water per seconde 

van de Maas afnemen om onze kanalen op 

peil te houden. Bij droogte of hitte kan het 

zijn dat de Maas te weinig water heeft. We 

moeten er dus voor zorgen dat we toch 

voldoende water overhouden voor onze 

kanalen. Ook door het versassen van de 

schepen en door bedrijven die water van 

het kanaal mogen afnemen, hebben we 

telkens waterverlies. Welnu, door die 

pompinstallaties willen we water terug 

oppompen, zodanig dat we geen verlies 

hebben. Hebben we water van de Maas 

over, dan gebruiken we dat om groene 

energie op te wekken. Twee vliegen in een 

klap. Eind 2011 hopen we de eerste twee 

van zes sluizen van het Albertkanaal aan 

te pakken: Ham en Olen. Nadien volgen de 

sluizen van Hasselt, Genk, Diepenbeek en 

Wijnegem. Hoe dat project zichtbaar zal 

zijn voor de buitenstaander? Aan elke 

sluis zul je een constructie van drie vijzels 

met een doormeter van vijf meter elk zien, 

een gebouwtje en een klein omloopkanaal 

van het ene pand van de sluis naar het 

andere. En we hebben inderdaad alle zes 

de sluizen nodig om het project rendabel 

te maken. En zoals gezegd: een project 

“Zelf ervaar ik niet dat er 

een onderscheid is tussen 

mannelijke en vrouwelijke 

ingenieurs.” 

Ing. Kathleen 

Moësse MSc en 

nv De Scheepvaart 

Ing. Kathleen Moësse studeert drie jaar 

burgerlijk ingenieur architectuur aan de 

K.U.Leuven, ziet daarna architectuur 

niet meer zitten en stapt over naar de 

opleiding industrieel ingenieur bouwkunde. 

Ze studeert af in 2002 aan de 

XIOS Hogeschool, toen nog Hogeschool 

Limburg. 

Ze is een klein jaar werkloos, maar begin 

juni 2003 gaat ze aan de slag bij nv De 

Scheepvaart op de afdeling Waterbouwkunde, 

een afdeling met 41 werknemers, 

onder wie acht ingenieurs. Nv De 

Scheep vaart stelt in totaal ongeveer 700 

mensen tewerk en exploiteert alle kanalen 

in Limburg en Antwerpen. 

WVB 

van dergelijke omvang is nog nooit gerealiseerd.” 

Tot slot: kijken je collega’s op de werven 

niet raar op, als ze te maken krijgen 

met een vrouwelijke ingenieur? 

“We zijn bij ons op de afdeling met vier 

vrouwelijke projectingenieurs en de aannemers 

zijn dat onderhand gewend. Zelf 

ervaar ik niet dat er een onderscheid is 

tussen mannelijke en vrouwelijke ingenieurs. 

Uiteindelijk werkt iedereen voor zijn 

eigen portemonnee en er zal evenveel 

ruzie over geld gemaakt worden, of er nu 

een man of vrouw aan de andere kant van 

de tafel zit.” 

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE 

Foto’s: NV DE SCHEEPVAART en 

WVB 


samenleving 

Arsenaal aan wetenschappelijke 

troeven en bodemschatten 

Wetenschapper Ph. D. Van Zyl de Villiers 

over Zuid-Afrika’s onderwijssysteem 

en kernenergie 

BRUSSEL. Sinds de nieuwe Zuid- 

Afrikaanse grondwet in 1996 van 

kracht werd, is het land een republiek 

‘in transformatie’. Dat geldt zowel op 

politiek, op maatschappelijk, op economisch 

als op onderwijsvlak. De 

republiek Zuid-Afrika staat bekend 

om zijn vermaarde universiteiten en 

de hoge scholingsgraad van zijn inge- 

Ph. D. Van Zyl de Villiers 

nieurs. In 2004 voerde Zuid-Afrika een 

grondige hervorming door van het hoger onderwijs. Het land 

beschikt over belangrijke natuurlijke rijkdommen zoals uranium, 

steenkool, ijzererts, koper, goud, platina, diamanten, antimoon en 

aardgas. De mijnbouw is een van de voornaamste industriële activiteiten. 

Eind van de jaren vijftig van de vorige eeuw was Zuid-Afrika 

betrokken bij de ontwikkeling van innoverende toepassingen van 

kernenergie, zoals medische isotopen en de nieuwe generaties van 

kerncentrales. 


! Van onze hoofdredacteur 

16 

Zuid-Afrikaanse wetenschappers stellen 

hun kennis, kunde en ervaring in dienst 

van wereldorganisaties om het vreedzaam 

gebruik van de kernenergie te bevorderen. 

Een van hen is de wetenschapper Ph. D. 

Van Zyl de Villiers. In Pretoria is hij ‘general 

manager research and development’ 

bij Necsa, South-African nuclear energy 

corporation. Onlangs was hij in Brussel 

voor een bijeenkomst van kernenergiewetenschappers 

uit verschillende landen. 

Van Zyl (dit is zijn voornaam) is voor 

ondergetekende geen onbekende. In de 

jaren negentig had ik de eer om met hem 

samen te werken in een uitwisselingsprogramma 

met Zuid-Afrika. Ik sprak met 

hem over de bijdrage van Zuid-Afrika aan 

kernenergie, alternatieve energiebronnen, 

de opleiding van ingenieurs in zijn land en 

zo meer. Geen vraag ging hij uit de weg, 

ook niet over het huidige Zuid-Afrikaans 

maatschappelijk klimaat. U krijgt een 

samenvatting van het uitgebreide interview. 

In een notendop 

De multi-etnische en multiculturele republiek 

Zuid-Afrika (RSA) telt 49 miljoen 

inwoners: 79% zwarten, 9% blanken en 

12% kleurlingen en Indiërs. Er zijn 11 offi-

ciële talen, waaronder het Engels (8 %) en 

het Afrikaans (13 %), dat ontwikkeld is uit 

het Nederlands. Duits, Portugees en 

Frans zijn niet-officiële talen. 

De algemene verkiezingen van 1994 maakten 

een einde aan het apartheidsregime 

en leidden in 1996 tot een nieuwe grondwet 

die in fasen tot stand kwam. De 

bestuurlijke macht is in Pretoria gevestigd, 

de wetgevende macht bevindt zich in 

Kaapstad en de rechterlijke macht in 

Bloemfontein. Het land telt slecht een vijftal 

meren en weinig grote rivieren, wat 

een probleem is voor de watervoorziening. 

Negen procent van de beroepsbevolking 

werkt in de landbouwsector, 22 % in de 

handelssector, 14% in de productiesector, 

10 % in het bankwezen en 19 % in de dienstensector. 

De werkloosheid bedraagt 

ruim 20 %. De economische problemen uit 

de periode van voor de apartheid zijn nog 

steeds niet weggewerkt. Maar een versoepeling 

van de arbeidswetten en een versnelling 

van de privatisering zwengelen 

geleidelijk de economische groei en de 

buitenlandse investeringen aan. In 2008 

was de economische groei toegenomen 

met 5 %, in vergelijking met 2005. Naast 

mijnbouw zijn de belangrijkste sectoren 

de auto-, metaal-, textiel-, staal-, chemicaliën- 

en voedingsindustrie. Zuid-Afrika 

exporteert vooral naar het Verenigd 

Koninkrijk, de Verenigde Staten, Japan, 

Italië en Duitsland. Ondanks de ruim 3.000 

kilometer kustlijn bevindt de Zuid- 

Afrikaanse visserijsector zich in een 

neerwaartse spiraal. 

De regering besteedt ook bijzondere aan- 

SAMENLEVING 

dacht aan alle vormen van onderwijs. Heel 

wat opleidingen aan universiteiten werden 

hervormd en dat was niet in het minst 

het geval voor de opleiding van ingenieurs. 

Ingenieursopleiding 

De site van Necsa. 

Zuid-Afrika beschikt over een uitstekend 

uitgebouwd hoger onderwijs met negen 

bekende universiteiten en andere instellingen, 

waar alle soorten van opleidingen 

worden aangeboden: Universiteit van 

Pretoria, Stellenbosch, Noordwes, Weskaapland, 

Johannesburg, Kaapstad, 

Rhodes, Witwaterstand, enz. 

Van Zyl de Villiers: “Om tot het hoger 

onderwijs te worden toegelaten moet men 

een bepaalde graad hebben. In Zuid- 

Afrika is dat de zogenaamde ‘graad 12’. 

Dat houdt in dat men in een voorafbepaalde 

standaard is geslaagd in een aantal 

vakken die toegang geven tot specifieke 

studierichtingen van het hoger onderwijs.” 

“Vanaf 2001 heeft Zuid-Afrika zijn hoger 

onderwijs hervormd, gerationaliseerd en 

geharmoniseerd, niet zozeer naar 

Europees voorbeeld, maar naar structuur 

volgens een wereldwijd erkende gemene 

noemer. Dat geldt zeker voor de opleiding 

van ingenieurs. 

Zo werden de Technikons, vergelijkbaar 

met de hogescholen in België, gerationaliseerd 

en fuseerden de overgebleven 

onderwijsinstellingen tot grotere eenheden. 

De benaming ‘Technikon’ werd opge- 

“Vanaf 2001 heeft 

Zuid-Afrika zijn hoger 

onderwijs hervormd, 

gerationaliseerd en 

geharmoniseerd, niet zozeer 

naar Europees voorbeeld, 

maar naar structuur volgens 

een wereldwijd erkende 

gemene noemer.” 

heven en vervangen door ‘University of 

Technology’. Zo werd begin 2004 de 

‘Tshwane University of Technology’ 

(TUT) opgericht uit de samenvoeging van 

drie vroegere Technikons, waaronder die 

van Pretoria. De TUT telt nu op haar drie 

campussen ongeveer 60.000 studenten en 

circa 2.700 professoren.” 

Zuid-Afrika heeft zestien universiteiten 

en zeven ‘universities of technology’. 

Samen tellen ze 600.000 studenten. Sinds 

mei 2005 zijn ze verenigd in de Higher 

Education South Africa (HESA). Ter vergelijking: 

de 22 Vlaamse hogescholen en 5 

universiteiten tellen samen 164.000 studenten. 

Per instelling is dat ruim vier keer 

minder studenten dan in Zuid-Afrika. 

Ingenieurs krijgen een soort van ‘vooropleiding’ 

aan een ‘faculty of engineering’. 

Dat geldt zowel aan een universiteit als 

aan een ‘university of technology’. Beide 

soorten van hogeronderwijsinstellingen 

bieden een waaier van studierichtingen 

aan. Men kan er bijvoorbeeld studeren in 

de studierichting ‘clinical engineering’, 

‘chemical engineering’, ‘mechanical engineering’, 

electronic engineering’, ‘digital 

engineering’ enz. 

‘Engineering’ is niet hetzelfde als ‘engineer’. 

Studies in ‘engineering’ zijn een 

voorbereiding op de beroepstitel van ingenieur. 

‘Engineering’ is dus de basis van 

het ‘ingenieurswezen’. Met andere woorden: 

wat heeft iemand aan ‘vooropleiding’ 

nodig om het beroep van een ingenieur te 

kunnen uitoefenen? Met een ‘vooropleiding’ 

alleen is men dus nog geen ‘professional 

engineer’. 


Beroepstitel 

De professionele titel van ingenieur wordt 

uitgereikt door de ‘Engineering Council of 

South Africa’ (ECSA), een instelling die 

erkend is door de overheid. 

Van Zyl: “Het systeem van het toekennen 

van beroepstitels is vergelijkbaar met dat 

van het Verenigd Koninkrijk (chartered 

engineer) of van Amerika en van sommige 

Europese landen waar er een orde van 

ingenieurs bestaat. De beroepstitel vergemakkelijkt 

de erkenning van de betrokkenen 

in andere landen. Zuid-Afrika heeft 

een lange traditie met de uitreiking van 

beroepstitels voor ingenieurs. Die traditie 

gaat terug tot 1969, toen de ‘South African 

Council for professional engineers’ 

(SACPE) werd opgericht en in 2000 werd 

omgedoopt tot ECSA.” 

Zuid-Afrikaanse studenten die aan een 

universiteit afstuderen met de graad van 

BEng of BScEng (4 jaar) kunnen door 

ECSA geregistreerd worden als ‘professional 

engineers’. Ze mogen dan de officieel 

erkende afkorting ‘Pr.Eng.’ of ‘PrEng’ 

voor hun naam voeren. De erkende afkorting 

is dus ‘post-nominal’ en wereldwijd 

erkend. 

“Iemand die aan een ‘University of 

Technology’ is afgestudeerd met de graad 

‘B.Tech’ (bachelor technologist) kan zich 

eveneens bij ECSA laten registreren voor 

de beroepstitel van ingenieur. Hij is dan 

een ‘professional engineer technologist’ 

(Pr.Tech.Eng).” 

“Als ‘beroepsingenieur’ kun je je laten 

registreren op basis van een aantal jaren 

ervaring als ingenieur in het werkveld. Het 

verschil in kwalificatiegraad van de ‘vooropleiding’ 

is het enige verschil tussen 

beide soorten ingenieurs. De ‘University 

of Technology’ biedt een meer praktische 

vooropleiding dan de ‘university’. De 

ervaring en competenties die men na de 

studies verwerft, bepalen de geschiktheid 

om de taken van ingenieur uit te oefenen. 

Dat behoort tot de officiële bevoegdheid 

van ECSA in samenwerking met het werkveld 

en de onderwijsinstellingen.” 

Ingenieursstudies 

Van Zijl: “Er bestaat relatief veel belangstelling 

voor ingenieursstudies aan de 

universiteiten, maar het kan altijd beter. 

De perceptie leeft onder jongeren dat de 

studies ‘onoverkomelijk moeilijk’ zijn en 

saai. Op dat vlak staat de tijdsgeest niet 

aan onze zijde. Ondanks alle inspanningen 

die in Zuid-Afrika worden onderno- 


Buiten een aantal universiteitsinstellingen zijn er wereldwijd slechts 

vijf kernreactoren die op grote schaal isotopen voor medische 

gebruik maken. 

men om de jongeren ‘op andere gedachten 

te brengen’, zullen we met die situatie 

moeten leren leven, maar er niet in berusten. 

We stellen geen afname van de 

belangstelling voor de techniek en wetenschap 

of voor ingenieursstudies vast. Wel 

veeleer een statische toestand. Het is 

best mogelijk dat we over enkele jaren een 

heel ander beeld hebben. Studies voor 

rechten, economie, talen, literatuur, sociale 

wetenschappen en geneeskunde 

genieten meer belangstelling.” 

Wetenschap 

In Potchefstroom bevindt zich de enige 

universiteit van Zuid-Afrika die ingenieurs 

voor kernenergie opleidt. Van Zyl de 

Villiers, die in 1957 in Montagu aan de 

West-Kaap werd geboren, studeerde chemische 

wetenschappen aan de universiteit 

van Stellenbosch en daarna aan die 

van Johannesburg, waar hij zijn mastersen 

doctorsgraad behaalde. 

Van Zyl: “Wetenschap heeft me van kinds 

af geboeid. Mijn vader was een boer en de 

natuur boeide me. Ik ben met de natuur en 

in de natuur opgegroeid. Ik wilde het ontstaan 

van de dingen achterhalen en verklaren. 

Die passie is me bijgebleven. In 

mijn vrije tijd trek ik met mijn gezin de 

natuur in of gaan we naar het Kruger 

Nationaal Park. Na mijn studies ging ik bij 

Necsa werken, waar ik nu directeur ben 

van de afdeling onderzoek en ontwikkeling 

voor nucleaire toepassingen voor de 

medische sector en de industrie. Necsa 

werd in 1962 opgericht en stelt 1.650 mensen 

in dienst op één vestiging in Pretoria. 

Onze onderzoeksreactor dient vooral om 

medische isotopen te vervaardigen. Ons 

onderzoeksprogramma is in de loop der 

jaren fors uitgebreid. Zelf ontwikkelen we 

geen kerncentrales, maar we werken wel 

mee met organisaties die daar specifiek 

voor instaan.” 

Medische isotopen 

Isotopen zijn atomen van hetzelfde element 

maar met een verschillend aantal 

neutronen in de kern. De term is een 

samentrekking van twee Griekse woorden: 

’isos’ (gelijk) en ‘topos’ (plaats). Het 

aantal neutronen dat naast de protonen 

in de kern zit, bepaalt de isotoop van het 

element. Niet alle isotopen zijn stabiel. Na 

enige tijd veranderen ze door een proces 

van radioactief verval. Dergelijke isotopen 

noemt men radio-isotopen. Door het 

radioactief verval ontstaan er uiteindelijk 

stabiele isotopen, meestal van een ander 

element dan het uitgangsmateriaal. 

18 

Instabiele kernen worden niet alleen in 

reactoren aangemaakt, ze komen ook in de 

natuur voor, zoals uranium, thorium en 

radium. Het radioactief verval wordt getypeerd 

door zijn halfwaardetijd: het tijdsinterval 

waarin het aantal moederkernen tot 

de helft is afgenomen. De perioden van 

het radioactief verval kunnen zeer uiteenlopend 

zijn. Voor sommige isotopen 

bedraagt het verval duizenden jaren, voor 

andere fracties van een seconde. 

Buiten een aantal universiteitsinstellingen 

zijn er wereldwijd slechts vijf kernreactoren 

die op grote schaal isotopen voor 

medische gebruik maken. Drie daarvan 

staan in Europa: de BR2 in Mol, de hogefluxreactor 

in Petten (Nederland) en de 

Osiris in Saclay (Frankrijk). De twee buiten 

Europa staan in Ontario, Canada en in 

Zuid-Afrika: de Safari 1 in Pretoria. 

De isotopen worden de hele wereld overgevlogen 

naar diverse distributiecentra 

en ziekenhuizen, die ze gebruiken voor 

diagnose, therapie en als pijnbestrijder. In 

België worden er jaarlijks ongeveer 

550.000 diagnostische onderzoeken met 

isotopen uitgevoerd. Canada staat in voor 

de helft van de isotopenproductie. 

Het technetium-99m is de meest gebruikte 

isotoop in de nucleaire geneeskunde. 

De isotoop ontstaat bij het spontaan uiteenvallen 

van het radioactief molybdeen- 

99 dat in een kernreactor wordt gemaakt. 

Wereldwijd worden er jaarlijks ongeveer 

30 miljoen diagnoses met technetium uitgevoerd. 

Ook iridium-192 is een gangbaar 

isotoop. Het wordt in het lichaam ingebracht 

om tumoren te behandelen. Andere 

isotopen gebruikt men om het dichtslibben 

van aders te voorkomen. 

De isotopen hebben een korte halfwaardetijd. 

De straling die ervan uitgaat, is 

dus van korte duur. Na medisch gebruik 

leveren ze geen stralingsgevaar meer op. 

Van Zyl: “Door die ‘korte levensduur’ is 

het vaak een hele klus om alle ziekenhuizen 

op tijd van isotopen te voorzien. De 

halfwaardetijd gaat immers direct na productie 

in. Technetium-99m heeft een halfwaardetijd 

van zes uur. Om wat meer tijd 

te hebben maakt de reactor een ander 

radioactief materiaal aan: molybdeen-99, 

dat een halfwaardetijd heeft van 66 uur en 

door uitzending van radioactieve straling 

vervalt tot technetium-99m. Ziekenhuizen 

die normaal één keer per week een voorraad 

molybdeen-99 krijgen aangeleverd 

hebben continu technetium-99m ter 

beschikking. De hoeveelheid die men 

nodig heeft is eerder klein. Met een paar 

miljoenste gram kan men een tiendui

zendtal patiënten onderzoeken. Maar als 

sommige reactoren op hetzelfde ogenblik 

uitgeschakeld zijn, hetzij voor onderhoud 

of vanwege een technische storing, dan 

kan de bevoorrading van de ziekhuizen in 

het gedrang komen. Onlangs was dat het 

geval.” 

Diagnostiek 

Van Zyl: “Isotopen worden in hoofdzaak 

voor diagnostiek gebruikt. Via injectie, 

infuus of een drankje wordt een kleine 

hoeveelheid radioactief materiaal bij de 

patiënt ingebracht. Met een speciale 

camera wordt dan nagegaan waar het 

middel zich concentreert. Zo krijgt men 

een beeld van bijvoorbeeld een infectie 

van de darmen of van een afsluiting van 

een bloedvat in de longen.” 

Radioactieve stoffen dragen ook bij om 

tumorgroei af te remmen. Met een ‘transportmiddel’ 

wordt de radioactieve stof 

naar het aangetaste orgaan gebracht. 

Strontiumisotopen dienen dan weer voor 

de bestrijding van de pijn bij botkanker. 

Energieopwekking 

De bron van al onze energie is de zon. Al 

in de prehistorie werd veel energie opgespaard 

en opgeslagen in de vorm van 

brandstof, zoals kolen en olie. 

Het proces van energiebinding in de 

natuur gaat onverminderd door. De verbranding 

van hout is niets anders dan 

gebruikmaken van zonne-energie die de 

bomen hebben opgespaard. Maar de ontwikkeling 

van de wetenschap heeft ook 

andere methoden bedacht om energie te 

winnen. Kernenergie is er één van. De ontdekking 

in 1939 van de splijting van uranium 

door het te bestralen met neutronen is 

van Europese oorsprong. Eind 1942 was de 

eerste reactor in werking. Hij leverde een 

vermogen van 200 watt. Leider van het 

project was Enrico Fermi. Na het stadium 

van de laboratoriumopstellingen ging 

men in de Verenigde Staten, Canada en 

Engeland over tot de bouw van de eerste 

proefcentrales. Met behulp van de 

Verenigde Staten werden in de jaren vijftig 

van de vorige eeuw ook in Frankrijk, 

Nederland, Noorwegen en in ons land 

kernreactoren gebouwd. Als gevolg van 

de toenemende vraag naar energie nam 

het vermogen van de reactoren langzamerhand 

toe, steeg het aantal kernreactoren 

en verbeterde men de kernreactoren 

(nieuwe generaties). 

Wereldwijd zijn er 442 kerncentrales in 31 

verschillende landen. Daarvan bevinden 

er zich slechts twee op het Afrikaans continent, 

met name de Zuid-Afrikaanse 

SAMENLEVING 

kerncentrales Koeberg 1 en Koeberg 2 

nabij Kaapstad. Met de bouw was men in 

1976 begonnen. In 1985 werd de tweede 

eenheid aan het elektriciteitsnet gekoppeld. 

De twee watergekoelde reactoren 

zijn samen goed voor een vermogen van 

1.800 megawatt, wat overeenkomt met 6% 

van de elektriciteitsproductie van Zuid- 

Afika. 

Tien steenkoolcentrales leveren 90% van 

de elektriciteitproductie (met een vermogen 

tussen 2.100 en 4.100 MW) en vier 

waterkrachtcentrales met een vermogen 

tussen 240 en 1.000 MW leveren twee procent. 

Zonne-energie en windenergie worden 

in geringere mate toegepast. In 

België wordt een kleine 60 % van alle elektriciteit 

opgewekt door kernenergie: er 

staan vier reactoren in Doel en drie in 

Tihange. 

Meer investeren 

Het gaat de laatste jaren goed met de 

economie is Zuid-Afrika. Het gevolg is dat 

de vraag naar stroom stijgt en dat het 

elektriciteitsnet overbelast geraakt met 

stroomstoringen als gevolg. Begin 2008 

was er zelfs sprake ven een ‘elektriciteitscrisis’ 

waardoor veel bedrijven en huishoudens 

een paar uur per week zonder 

stroom zaten. 

Door de grote voorraden steenkolen 

waarover Zuid-Afrika beschikt werden er 

ook heel wat steenkoolcentrales 

gebouwd. Zuid-Afrika heeft dan ook de 

laagste elektriciteitsprijzen ter wereld, al 

is de lage prijs niet lang meer commercieel 

houdbaar. 

Van Zyl ontkent het probleem van de uitstoot 

van kooldioxide niet voor de milieuvervuiling 

en de opwarming van de aarde. 

De regering in Zuid-Afrika wil daarom 

meer in kernenergie investeren. En ook in 

zonne-energie en windenergie. 

Van Zyl: “Afrika heeft grote uraniumreserves 

die niet enkel geëxporteerd kunnen 

worden, maar ook moeten worden 

gebruikt om hier energie op te wekken. 

Kernenergie kan een middel zijn om de 

energietoevoer te waarborgen. We ontwikkelen 

nu een hogetemperatuurreactor, 

een type dat veiliger is dan de huidige 

reactoren. Maar we moeten ook rekening 

houden met het kostenplaatje. In een 

kerncentrale zorgt de brandstof slechts 

voor 10% van de totale kosten. In een 

steenkool- of oliecentrale is dat ruim 60%. 

Om het nationaal energieverbruik, dat nu 

wordt aangeleverd door steenkool en 

kernenergie, te verminderen, sensibiliseert 

de nationale stroomleverancier 

Eskom mensen om over te schakelen op 

zonne-energie. Zon hebben we in Zuid- 

Afrika in overvloed, maar het is maar de 

vraag welke gezinnen het zich kunnen veroorloven 

om op zonne-energie over te 

schakelen, want het is heel duur. Of de 

overheid ook in de investering zal tussenkomen, 

is lang niet zeker. Ik twijfel eraan 

of we snel zonnepanelen op de Zuid- 

Afrikaanse daken zullen te zien krijgen. 

Meer investeren in kernenergie lijkt me 

wel een veilige uitkomst. Dat moet men 

ook een letterlijk begrijpen, want kerncentrales 

zijn veilig en voor het kernafval is er 

ook een veilige oplossing gevonden.” 

‘Generation IV’ 

Kerncentrales worden ingedeeld in vier 

generaties. De eerste generatie waren 

prototypes uit de jaren vijftig en zestig. 

De tweede generatie waren commerciële 

centrales van het einde van vorige eeuw. 

Ze zijn gebaseerd op veranderingen in het 

ontwerp tijdens de levensduur van de 

generatie I-reactoren. Voorbeelden van 

generatie II-reactoren zijn de hogedrukreactor, 

de boiling water reactor en de 

advanced gas-cooled reactor. De derde 

generatie verschilt niet geheel van de 

tweede, maar heeft enkele verbeteringen 

op het vlak van veiligheid, bedrijfszekerheid 

en de kostprijs voor de opwekking 

van elektriciteit. De eerste reactor van de 

derde generatie werd in Japan, in 1996, 

opgestart. Voor de vierde generatie verrichten 

tien landen wereldwijd onderzoek, 

vooral inzake recycling van het kernafval 

en het effectiever gebruik van uranium. 

Canada, China, Frankrijk, Japan, Rusland, 

Zuid-Korea, Zuid-Afrika, Zwitserland, VS 

en Euratom werken samen in de zogenaamde 

‘Generation IV International 

Forum’ (GIF). Argentinië, Brazilië en het 

VK zijn eveneens lid van de GIF, maar 

nemen niet actief deel. De eerste vierdegeneratiereactor 

in Europa wordt de EPR 

(European pressurized waterreactor) 

nabij Olkiluotoin in Finland. De tweede 

vierdegeneratiegenerator komt in 

Flamanville, Frankrijk. De Franse president 

Sarkozy had onlangs aangekondigd 

dat de reactor in 2020 in gebruik zou worden 

gesteld. Bij succes zal de wereldvoorraad 

aan uranium volstaan voor circa tienduizend 

jaar in plaats van de nu geschatte 

100 jaar. Bijna 80% van alle nu in bedrijf 

zijnde reactoren (derde generatie) zijn 

lichtwaterreactoren. 

Tekst: Ing. Noël LAGAST MSc 

Foto’s: NECSA 


centra 

MECHELEN. Vijfendertig tot veertig procent van de thuiswonende ouderen 

valt minstens één keer per jaar. Bij rusthuisbewoners is dat minstens de helft. 

Niet alleen de letsels en de psychische gevolgen die door de val veroorzaakt 

worden, berokkenen heel wat menselijk leed. Vaak leidt de lange tijd die verstrijkt, 

vooraleer de oudere weer kan opstaan of gevonden wordt, tot heel wat 

complicaties, zoals uitdroging, onderkoeling of zelfs overlijden van het slachtoffer 

van de valpartij. 

Valincidenten en hun gevolgen worden 

enorm onderschat. Vaak verzwijgt de 

oudere het incident en groeit de angst om 

nog buiten te komen of om zelfstandig te 

blijven functioneren. Zo vergroot men 

alleen maar het risico op valpartijen en 

raakt de oudere langzaamaan geïsoleerd. 

Rond de valproblematiek bij ouderen is 

heel wat te doen. Door de toenemende 

vergrijzing zal het thema alleen maar aan 

belang winnen. De onderzoeksgroep 

Elektronica van Lessius, campus De 

Nayer zette samen met Mobilab (zie ook Imag 

november 2008) van de Katholieke 

Hogeschool Kempen en met het Centrum 

voor Ziekenhuis- en Verplegings weten - 

schap (CZV) en de dienst Geriatrie van de 

Katholieke Universiteit Leuven een IWT- 

Tetra-project op, dat het veiligheidsgevoel 

bij ouderen wil verhogen. 

Valpreventie 

Veel valpartijen kunnen voorkomen worden. 

Daarom worden er in Vlaanderen talrijke 

initiatieven genomen om ouderen te 

sensibiliseren. Zo werd onder andere eind 

2008 het Expertisecentrum Valpreventie 

Vlaanderen (EVV) opgericht als samenwerkingsverband 

tussen verschillende 

Vlaamse universiteiten, wetenschappelij- 


Lessius, campus De Nayer 

ontwikkelt verbeterd camerasysteem voor valdetectie bij ouderen 

ke verenigingen en gezondheids- en welzijnsorganisaties. 

Zij werken rond het 

thema valpreventie bij zowel thuiswonende 

ouderen als ouderen die in een residentiële 

omgeving verblijven. Zij geven 

daar informatie en advies, ontwikkelen 

methodieken en materialen en ondersteunen 

de toepassing van methodieken en 

materialen. Thuiswonende ouderen wil 

men zo lang mogelijk zelfstandig laten 

wonen. In en rond de woning kunnen heel 

wat maatregelen genomen worden om 

vallen te voorkomen. Ouderen wordt ook 

aangeleerd hoe ze symptomen voor een 

nakende val kunnen herkennen om zo de 

val eventueel te kunnen voorkomen. 

Valdetectie 

Maar vaak kan vallen niet worden vermeden 

en is het raadzaam om hulpverlening 

snel ter plaatse te hebben. Er zijn al meerdere 

systemen ontwikkeld die de oudere 

in staat stellen om hulp in te roepen, als 

hij niet meer zelfstandig kan opstaan. 

Daar wringt soms het schoentje: de oudere 

moet dan immers zelf het initiatief 

nemen om hulp te krijgen. Vaak gebeurt 

dat door een knop in te drukken op een 

toestelletje dat hij bij de hand heeft. Wat 

als de oudere dat toestelletje toch niet bij 

20 

zich heeft of als de batterijen niet tijdig 

werden vervangen? Wat als de oudere 

bewusteloos is en niet meer in staat is om 

hulp in te roepen? 

Camerasysteem 

De onderzoeksploeg aan Lessius, campus 

De Nayer boog zich over het fenomeen en 

werkte een IWT-Tetra-project uit rond de 

problematiek in samenwerking met de 

bovenvermelde partners. Zij bouwen 

momenteel een camerasysteem voor 

detectie van valincidenten bij de thuiswonende 

ouderen met een verhoogd valrisico. 

De bedoeling is dat de camera’s de 

volledige woning van de oudere in beeld 

kunnen brengen. De camera registreert 

beweging en schakelt bij een valincident 

meteen en automatisch hulpverlening in. 

Het grote voordeel van die aanpak is dat 

de oudere niet meer zelf de hulpverlening 

moet vragen en dat de hulpverlening daardoor 

sneller en te allen tijde ter plaatse 

kan zijn. Op die manier kan het camerasysteem 

ouderen meer vertrouwen geven 

en hun valangst doen afnemen. Door de 

analyse van de camerabeelden kunnen 

preventieve maatregelen voorgesteld 

worden, zodat de woning nog veiliger 

wordt. 

Simulaties 

Hoe herkent de camera nu een valincident? 

Dat gebeurt door de beelden te vergelijken 

met een wiskundig model van de 

typische bewegingen tijdens een val. Dat 

model werd opgesteld door beelden van 

heel wat valsituaties te analyseren. 

Voorlopig wordt gewerkt met simulaties

van valpartijen die werden gefilmd in een 

judolokaal, maar nu worden ook echte valbeelden 

verzameld bij ouderen. Belangrijk 

daarbij is dat ook beelden van niet-valsituaties 

verzameld worden, zodat de camera 

‘leert’ om niet nodeloos alarm te slaan. 

Als de oudere zich bukt om iets op te 

rapen of zich bijvoorbeeld in de zetel laat 

zakken, zijn dat situaties die kunnen lijken 

op een val, maar dat toch niet zijn. In Italië 

werd op dat vlak al heel wat bereikt, maar 

vaak zijn de situaties ‘ideale situaties’. In 

dit onderzoek tracht Lessius De Nayer 

daarom de omstandigheden zo dicht 

mogelijk bij de realiteit van de thuiswonende 

oudere te laten aansluiten. 

Kruisbestuiving 

De partners in het onderzoeksteam hebben 

ook elk hun specifieke bijdrage. De 

KH Kempen houdt zich hoofdzakelijk 

bezig met het uittesten van de algoritmes, 

terwijl Lessius De Nayer zorgt voor de 

toepassing van het systeem. Het CZV en 

de dienst geriatrie van de K.U.Leuven 

organiseerden de valsimulatiedagen, 

stellen hun wetenschappelijke en klinische 

kennis rond valproblematiek ter 

beschikking en gaan actief op zoek naar 

deelnemers waar het camerasysteem kan 

worden uitgetest. Bij de realisatie van het 

camerasysteem wordt er intensief samen- 

De camera registreert 

beweging en schakelt bij 

een valincident meteen en 

automatisch hulpverlening in. 

ONDERWIJS 

Informatie en onderzoek 

Meer informatie over het onderzoek vindt u op www.fallcam.be. U vindt daar ook het 

programma van het symposium dat wordt georganiseerd op 30 oktober 2009: Camera 

based fall detection symposium. 

Heeft u zelf een verhoogd valrisico of kent u een persoon met een verhoogd valrisico, 

die graag wenst deel te nemen aan deze studie, dan kunt u vrijblijvend contact 

opnemen met het onderzoeksteam op 016/33.69.06 (van 9 tot 17.30 uur). 

DL 

gewerkt in de onderzoeksgroepen van de 

elektronica-afdeling. Toegepaste beeldverwerking 

(Eavise) staat in voor de 

hoofdontwikkeling van het systeem. De 

onderzoekscel EmSys neemt de detailverwerking 

voor haar rekening en EMC-PCC 

kan elektromagnetische compatibiliteitstesten 

uitvoeren. De praktische elektronica 

doet de detailverwerking en in het 

gebouw van labo De Nayer kan EMC 

(Elektromagnetische compatibiliteit) testen 

uitvoeren. 

Strenge eisen 

Een camerasysteem installeren zorgt voor 

uitzonderlijk uitdagingen. Er zijn heel wat 

eisen omtrent de grootte en het vermogen 

van het systeem en ook aan de warmteafgifte 

worden normen opgelegd. Qua veiligheid 

en gebruiksvriendelijkheid voor de 

consument moeten heel wat regels in acht 

worden genomen. Een belangrijk discussiepunt 

is zeker ook de privacy van de 

oudere. Daarom wordt gewerkt aan een 

camerasysteem dat in zijn uiteindelijke 

vorm de beelden in real time verwerkt om 

aan valdetectie te doen, wat ook weer een 

technische uitdaging is. 

Senioren aan het werk 

Om het systeem zo waarheidsgetrouw 

mogelijk te testen installeerde de onder- 

zoeksgroep de camera’s bij een testgroep 

van ouderen die echt een hoog valrisico 

hebben en willen meewerken aan het 

onderzoek. Zij werden vooraf volledig 

gebrieft over wat het onderzoek precies 

inhield en wat ze wel of niet mochten verwachten. 

Momenteel volgt de K.U.Leuven 

de testgroep dagelijks telefonisch op. Zo 

weten ze hoe de oudere het systeem 

ervaart en of het systeem naar behoren 

functioneert. 

Toekomst 

Of het systeem op de markt kan komen 

kan nu nog niet voorspeld worden. Hoewel 

er duidelijk enkele sterke punten naar 

voren komen in het eerste ‘proof of concept’, 

moet er nog voortgewerkt worden 

aan de robuustheid en de gebruiksvriendelijkheid. 

Ook zullen er vragen rijzen 

omtrent de beschikbaarheid van het systeem. 

Kan de oudere het huren of moet het 

worden aangeschaft? In hoeverre zou een 

terugbetaling door het RIZIV mogelijk 

zijn? De vraag is ook hoe de ouderen 

staan tegenover het subjectief gevoel van 

verlies aan privacy, het ‘Big Brother’gevoel. 

We spreken van een subjectief 

gevoel, omdat de beelden in hun uiteindelijke 

vorm niet zullen worden opgeslagen, 

maar de camera’s blijven wel aanwezig. 

Tekst: Lic. Diane LUYTEN 


centra 

“Stage is absolute 

aanrader voor iedereen” 

MARSEILLE. Het Centrum Lucht- en Ruimtevaart van de VIK 

geeft pas afgestudeerde ingenieurs de kans om een jaar op 

stage te gaan in een hoogtechnologisch Europees bedrijf. Vier 

Vlaamse studenten gingen begin september 2008 stage lopen bij 

Eurocopter in Marseille. Matthias Vijverman, Kris Verbiest en 

Xavier Sartieaux sloten dat stagejaar eind vorige maand af. 

Pieter Van Acker verlengde zijn stage niet na de eerste zes 

maanden. 

Matthias Vijverman (23) is afgestudeerd als industrieel 

ingenieur elektromechanica aan de 

Katholieke Hogeschool Sint-Lieven in Gent. Zijn 

stage bij Eurocopter lag helemaal niet in de lijn van 

zijn studies, maar hij vindt ze wel complementair. 

“Ik ben begonnen bij het labo ‘Metalen en temperatuursbehandeling’, 

waar ik een fabricagehandleiding 

heb geschreven voor de productie van allerlei 

metalen leidingen en hun verschillende aansluittypes. 

Dat vond ik niet zo interessant, maar het was 

een goede start om het bedrijf te leren kennen en ik werd meteen ondergedompeld 

in het gebruik van het Frans.” 

“Nadien ging ik tests doen rond intergranulaire corrosie: daarbij veranderde 

ik parameters om de invloed ervan op het resultaat te meten en te 

vergelijken. Later deed ik nog mee aan een RoundRobin-test, waarbij 

verscheidene labo’s van Eurocopter tegelijkertijd dezelfde test deden 

met dezelfde parameters op dezelfde materialen, maar waarbij factoren 


Pas afgestudeerde ingenieurs keren enthousiast 

terug van buitenlandse stage bij Eurocopter 

22

die ze niet zelf in de hand hadden, vergeleken werden. Uit die 

tests moest onder meer bepaald worden wie de nieuwe leverancier 

zou worden van een bepaald soort aluminium. Alleen een 

beetje jammer dat ik de eindevaluatie van die tests niet meer heb 

kunnen meemaken.” 

Verrijkend 

“Na zes maanden ben ik overgestapt naar de composietenafdeling, 

waar zowel seriemateriaal als op maat gemaakte producten 

gerealiseerd worden. Daar heb ik samengewerkt met de verschillende 

ploeg bazen en dat werk ligt me veel beter. Het is een beetje 

leidinggeven, maar ook probleemoplossend denken, productie 

begeleiden, enzovoort.” 

“Bij mijn stagesollicitatie heb ik niet zelf mogen kiezen in welk 

labo ik zou terechtkomen, want uiteindelijk is het Eurocopter dat 

de specifieke opdracht toekent. Achteraf gezien is het zeker niet 

slecht dat ik verschillende opdrachten heb kunnen vervullen. Het 

is absoluut een verrijkende ervaring geweest.” 

“Ik wil graag bij het leger gaan werken. Daar heb ik al een eerste 

positieve test achter de rug om onderhoudschef van het vliegtuigmateriaal 

bij de luchtmacht te worden. Heel graag zou ik bij 

de F16’s terecht komen. Mijn interesses liggen bij onderhoud en 

mechanica, als daar nog leidinggeven bijkomt, dan zou dat perfect 

zijn. Wellicht vergt die functie nog een extra jaar opleiding in 

de Militaire School.” 

“Eurocopter heeft een heel goede faam, het is een hoogtechnologisch 

bedrijf van wereldniveau. België heeft er onder meer tien 

helikopters gekocht, waarvan de eerste in juni 2011 geleverd zal 

worden. Het was niet direct mijn ambitie om in de luchtvaart 

terecht te komen, maar na mijn stage bij Eurocopter mag ik zeggen 

dat ik de luchtmacht een onmiskenbare meerwaarde kan bieden.” 

Simulatiemodellen 

Kris Verbiest (23) studeerde af aan Groep T 

in Leuven als ingenieur elektronica-ICT. Hij 

heeft de volledige periode bij Eurocopter 

doorgebracht op de ‘system core testbank’. 

“Ik heb simulatiemodellen gemaakt in java 

om verschillende situaties te creëren in het 

gedrag van de computers in de helikopter. 

De input die de centrale boordcomputer van 

een helikopter krijgt, is heel divers. Randapparatuur en detectoren 

van een helikopter worden vervangen door een simulatiemo- 

LUCHT- EN RUIMTEVAART 

del op de computer, zodat we hun gedrag softwarematig kunnen 

nabootsen en de boordcomputer in verschillende toestanden 

kunnen brengen. Zo gaan we na of de boordcomputer doet wat hij 

moet doen. Een voorbeeld daarvan is een toepassing schrijven 

die noodbakens kan simuleren met een bepaald zendgedrag en 

gps-positie.” 

“Hoeveel studenten gaan niet op Erasmus? 

Zij moeten ervoor betalen, wij krijgen bovendien 

een superprofessionele context aangeboden en 

worden er nog voor vergoed ook.” 

“Software schrijven was natuurlijk recht in mijn specialisatie. 

Eurocopter heeft daar in mijn geval goed op ingespeeld en het 

was echt wat ik gehoopt had. Vandaar dat ik een heel jaar lang op 

dezelfde stoel ben blijven zitten.” 

“Voor mijn toekomst geeft de stage mij een absolute meerwaarde 

tegenover pas afgestudeerden. Ik heb nu toch aangetoond dat 

ik mijn plan kan trekken in een belangrijk buitenlands bedrijf. Nu 

solliciteer ik in de luchtvaartsector en ik heb er goede hoop op 

om spoedig aan de slag te kunnen bij een bedrijf dat software 

produceert voor de vliegtuigindustrie, voor de visualisatie van 

vliegroutes. Die ‘Air traffic management’-software simuleert verschillende 

vliegtuigroutes en gaat zo na wat de optimale belasting 

is van elk van die routes.” 

“Toch wil ik niet in een donker kamertje hele dagen voor mijn pc 

zitten. Ik wil ook reizen voor mijn job, dingen ontdekken. Daarom 

heb ik ook gesolliciteerd om consultant te worden voor dat 

bedrijf. Zo kan ik bij bedrijven de software gaan installeren en 

toepassen. Misschien kom ik zo ooit nog wel eens terug bij 

Eurocopter terecht?” 

“Zo’n buitenlandse stage is een absolute aanrader voor iedereen 

in onze branche. Je komt terecht in een superprofessionele context, 

in de Provence dan nog. Hoeveel studenten investeren niet 

zelf in een jaar Erasmus? Wij krijgen er een superprofessionele 

omgeving en een vergoeding bovenop!” 

Verantwoordelijkheid 

Pieter Van Acker (23) kreeg als afgestudeerde 

professioneel bachelor elektromechanica-ICT 

aan het De Nayer Instituut in 

Mechelen ook de kans om zes maanden 

stage te doen bij Eurocopter. Pieter heeft 

zijn stage niet verlengd na zes maanden. 

“Ik was er op de analyseafdeling terechtge- 


komen. Dat was niet meteen mijn ding: ik 

was er heel veel met research bezig en zat 

de hele dag voor mijn pc. Er lag geen druk 

op mij en ik had er niet het gevoel dat ik 

met belangrijk werk bezig was. Dat waren 

zeker breekpunten. Ik had gehoopt veel bij 

te leren over de techniek van de luchtvaart, 

maar in die zes maanden heb ik 

geen helikopter van dichtbij gezien. Dat 

vond ik heel jammer.” 

“Zo’n stage is een onmiskenbaar 

surplus na de opleiding 

en staat heel mooi op ons cv.” 

“Niettemin was het een interessante 

ervaring, die me zeker een meerwaarde 

geboden heeft bij mijn zoektocht naar een 

job. Het was een goede professionele 

ervaring, uiteraard leer je er goed Frans 

spreken en je moet je inwerken in een 

nieuw team.” 

“Ik was graag in de luchtvaart terechtgekomen, 

maar heb me nu geheroriënteerd 

en werk intussen al enkele maanden op de 

IT-dienst van Lidl als projectassistent. Ik 

moet er opdrachten aangeven, voorbereiden 

en opvolgen. Doel is dat ik later projectleider 

word en de kans krijg om te 

managen, te reizen, met techniek bezig te 

zijn. Ik voel me goed in die job. Bij 

Eurocopter heb ik zeker geleerd dat dat 

laatste superbelangrijk is om je job goed 

te kunnen doen.” 

Combinatie 

Xavier Sartieaux 

(23), afgestudeerd 

als ingenieur elektronica-ICT 

in het De 

Nayer Instituut in 

Mechelen, begon zijn 

Eurocopter-stage bij 

de afdeling Software 

voor de Tiger-helikopter, waar hij aan unittesting 

deed van embedded mission code. 

“Ik wou koste wat het kost in zo’n gerenommeerd 

bedrijf werken. Maar in een 

eerste fase zat ik te veel aan de computer 

en het was geen dynamische job. Ik ben 

ook niet gemaakt om te programmeren, 

mijn specialisatie is elektronicaontwerp. 

Het was best interessant, ik werd er goed 

onthaald en goed opgeleid, maar na zes 

maanden vroeg en kreeg ik een overstap 

naar de afdeling ‘Electronic equipments & 

computers’, waar ik mocht meewerken 

aan de ontwikkeling van verlichting voor 

heli’s. Dat was wat ik zocht, want ik wilde 

ginds veel bijleren over avionica. We 

onderhandelden er met leveranciers over 

de ontwikkeling en installatie van nieuwe 

verlichtingsproducten, integratie van het 


product op de helikopter, contact met de 

kwaliteitszorg, enzovoort. Dat was veel 

interessanter, een mooie combinatie van 

techniek en management.” 

“Ik heb twee doelen voor ogen: ik wil 

graag officier bij de marine worden om 

verantwoordelijkheid te nemen over de 

bewapeningssystemen van een fregat. 

Dat vereist zowel technisch inzicht als 

people management. Als dat niet zou lukken, 

dan wil ik graag worden wat mijn 

leveranciers bij Eurocopter nu voor onze 

afdeling doen: een product maken, dat 

testen, het design ontwerpen en verbeteren. 

Het gaat dan vooral over complexe 

producten. Op termijn wil ik sowieso evo- 

24 

LUCHT- EN RUIMTEVAART 

lueren naar een leidinggevende job: een 

combinatie van techniek en management.” 

“Het jaar bij Eurocopter is zonder twijfel 

een meerwaarde voor ons cv. We hebben 

speciale dingen geleerd, hadden contact 

met zeer interessante mensen en leerden 

werken in een hoogtechnologisch bedrijf 

van wereldniveau. En niet te vergeten: ook 

al sprak ik thuis van kleins af aan al Frans, 

toch heb ik bij Eurocopter nog veel bijgeleerd 

in de Franse taal. Ook dat is een 

onmiskenbaar pluspunt.” 

Burgerlijke en militaire helikopters 

Eurocopter produceert zowel burgerlijke als militaire helikopters. De groep ontstond 

in 1992 uit de fusie van de helikopterafdelingen van het Franse 

Aerospatiale-Matra en het Duitse DaimlerChrysler Aerospace. Het bedrijf is nu 

een dochter van EADS (European Aeronautic, Defense and Space Company), 

een van de drie grootste luchtvaartproductiebedrijven ter wereld. Na opeenvolgende 

integraties is Eurocopter de leidende aeronautische groep in Europa 

geworden, met de hoofdvestiging in Marseille, Frankrijk, en twee andere vestigingen 

in Duitsland en Spanje. Over de vijf werelddelen spreidt Eurocopter zich uit 

over 24 vestigingen. 

Info: www.eurocopter.com 

Interesse om na je opleiding met de 

VIK op buitenlandse stage te gaan? 

Neem contact op met Manuella Goyvaerts 

op telefoonnummer 03 259 11 06 

e-mail: manuella.goyvaerts@vik.be. 

Info: www.vik.be/lenr

afdelingen 

Na een succesvolle vlucht in 2008 organiseert de VIKafdeling 

Limburg opnieuw haar ingenieu(r)sconcept VIK 

SPACE, dit jaar in het trendy businesscenter Stayen. 

VIK SPACE, dóór en vóór ingenieurs, is ‘the space to be’ voor 

economisch, politiek en academisch Limburg en Vlaanderen. 

VIK SPACE creëert ‘ruimte’ voor 

een bredere kijk op de ingenieur: 

“wat is zijn/haar plaats in onze globaliserende wereld?” 

een creatieve kijk op de ingenieur: 

“enkel wie naar de ruimte wil vliegen, krijgt het idee om 

een raket te ontwerpen…” 

Wie kan u om 2 uur uit zijn/haar bed bellen? 

Wie betaalt u om met u te mogen lunchen? 

Wie wil vrijwillig met u brainstormen? 

Wie brengt u in contact met de juiste persoon? 

Door zakelijk te ‘flirten’ of door actief te ‘netwerken’ bouwt u 

een netwerk van contacten op dat u helpt om uw doelen te 

bereiken. Op professioneel en op privévlak. Ontdek de kracht 

van relaties. Geen aangeboren charme, maar pure wetenschap 

die je kan leren.” 

Samen met Kantara organiseert Satisfête voor VIK SPACE de 

workshop: “Flirten als vaardigheid” 

Flirten? Kan je dat leren? Absoluut! 

In de flirtworkshop leert u: 

waarom netwerken belangrijk is 

hoe een netwerk u helpt om professionele en privédoelen 

te bereiken 


VIK SPACE TAKES OFF AGAIN 

Netwerkevent op 22 oktober 2009 in Stayen 

“FLIRTEN ALS VAARDIGHEID” 

een toekomstgerichte kijk op de ingenieur: 

“the sky is not the limit!” 

een realistische kijk op de ingenieur: “welke verantwoordelijkheid 

heeft zij/hij in tijden van economische crisis?” 

PRAKTISCH 

18.30 uur: Check-in 

19.00 uur: Take-off 

Countdown 

Flight captain: Ing. Hans Claes MSc, 

voorzitter VIK-afdeling Limburg. 

Co-pilot: Nathalie Bekx, trenddocente, 

“De nieuwe ingenieur. Een wolf in het kippenhok”. 

19.50 uur: Paul Donnersprijs: bekendmaking & uitreiking 

20.00 uur: Walking dinner 

Netwerking met politiek, economisch en 

academisch Limburg. 

23.30 uur: Arrival – Check-out 

PRAKTISCH 

Locatie: Businesscenter Stayen, Tiensesteenweg 168, 

Sint-Truiden. 

Datum: donderdag 22 oktober 2009 om 18.30 uur. 

Kostprijs: 25 euro per persoon; ingenieurstudenten betalen 5 

euro. Eerst inschrijven op het secretariaat, daarna betalen op 

rekeningnummer 451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg, 

met de vermelding: ‘VIK Space 22/10/2009’. 

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. 

Referte: FELBG11009. 

VIK SPACE biedt ook ruimte … om te flirten 

30 

ACTIVITEIT IN DE KIJKER > LIMBURG 

de kneepjes van het vak ‘netwerken’ 

waarom u aandachtig moet zijn voor onopvallende dingen 

welk cruciaal belang lichaamstaal speelt 

Reserveer nu! De cursusplaatsen zijn beperkt! 

PRAKTISCH 

Locatie: Businesscenter Stayen in de exclusieve lounge 

van Finplan4you, Tiensesteenweg 168, Sint-Truiden. 

Datum: donderdag 22 oktober 2009 van 16 tot 18 uur. 

Van 18 uur tot 18.30 uur broodjes en drank, aansluitend 

gratis deelname aan het VIK-Space-netwerkevent. 

Doelgroep: deelnemers aan VIK Space, die effectief en 

efficiënt willen leren netwerken. 

Kostprijs: 75 euro per persoon, inclusief gratis toegang 

tot VIK Space. 

Inschrijven via de website: www.vik.be/vikspace-workshop 

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

afdelingen 

ANTWERPEN 

24-okt-09 Uniek Scala-concert voor muziekminnende 

ingenieurs, Antwerpen, 20 uur 

24-jan-10 AKO-nieuwjaarsconcert en -receptie, DeSingel, 

Antwerpen, 11 uur 

11-jun-10 Regionale ledenvergadering 

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten 

Uniek Scala-concert voor ingenieurs 

zaterdag 24 oktober 2009 

De Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging (K VIV) en de 

Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) organiseren als eerste 

gezamenlijke culturele activiteit een optreden van Scala. Het 

Vlaamse meisjeskoor onder de leiding van Steven en Stijn 

Kolacny voorstellen, hoeft niet meer. Scala is een succesnummer 

met tal van internationale prijzen op de palmares. 

Via de Vlaamse Ingenieurskamer kunnen u en uw familie, 

vrienden, collega’s, mee genieten van een uniek optreden in 

een uniek kader. We kozen 

voor een akoestisch optreden 

in kleine bezetting 

waarbij 15 zangeressen 

onder begeleiding van de 

broers Kolacny klassieke 

en hedendaagse nummers 

brengen gedurende een 75 

minuten durend concert. 

PRAKTISCH 

Plaats: Kapel van ’t Elzenveld, Lange Gasthuisstraat 45, 

Antwerpen. 

Datum: zaterdag 24 oktober 2009 om 20 uur. 

Kostprijs: 20 euro per persoon voor leden VIK en K VIV 

en hun gezinsleden; niet-leden betalen 30 euro. 

Inschrijving vereist: eerst inschrijven bij het VIKsecretariaat 

(via de website of mail), daarna uiterlijk op 15 

oktober 2009 betalen op rekening 406-0098501-56 van de VIK 

in Wommelgem met de vermelding ‘Scala’. De inschrijving 

is pas definitief na ontvangst van de betaling. Er zijn geen 

genummerde plaatsen. Deelnemers kunnen plaatsnemen 

in de kapel, nadat zij zich gemeld hebben aan de inkom. 

Maximum 250 deelnemers. 

Referte: CAAWN11009. 

AKO-nieuwjaarsconcert met receptie 

zondag 24 januari 2010 

Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK 

is aangesloten, organiseert op zondag 24 januari 2010 in de 

Singel in Antwerpen voor de 30ste keer zijn traditioneel 

nieuwjaarsconcert met bijbehorende receptie. 

Het concert vangt aan om 11 uur en vanaf 12.15 uur volgt de 

receptie. 

Het Vlaams Symfonisch Orkest o.l.v. Bart Van Casteren 

speelt voor ons volgend programma: 

De Vlaamse Leeuw, K. Mire 

Luitenant Kijé opus 60, Sergej Proko 

Kijés geboorte 

Romance 

Kijés huwelijk 

Troika 

Kijés begrafenis 

Jazz suite n° 1, Dimitri Shostakovich 

Uit het Zwanenmeer, Peter Ilich Tchaikovksy 

Csardas – Hongaarse dans 

Spaanse dans 

Napolitaanse dans 

Mazurka 

The Walzing Cat, Leroy Anderson 

Plink Plank Plunk, Leroy Anderson 

Egyptische Mars, Johann Strauss jr. 

ACTIVITEITEN 

PRAKTISCH 

Plaats: De Singel, Desguinlei, Antwerpen. 

Datum: zondag 24 januari 2010 om 11 uur. 

Kostprijs: 25 euro voor deelnemers boven 15 jaar; 15 euro 

voor deelnemers tot 15 jaar. Te betalen op rek. nr. 406- 

0098501-56 van de VIK met de vermelding ‘AKO-concert’. 

Eerst inschrijven bij het secretariaat, nadien betalen. 

De toegangskaarten worden begin januari 2010 verstuurd. 


Referte: CAAWN10110. 

KEMPEN 

22-okt-09 Regionale ledenvergadering en bedrijfsbezoek, 

Nike Belgium, Vorst-Laakdal, 14.30 uur 

21-nov-09 Muziekconcert, Gierle, 19.30 uur 

3-dec-09 Myrrha en generatie IV-reactoren: 

kernenergie van de toekomst, Geel, 19.30 uur 

6-feb-10 Gezellig samenzijn 


Nike 

donderdag 22 oktober 2009 

Het Europees logistiek centrum 

van Nike coördineert alle logistieke 

activiteiten tussen de productiefabrieken van Nike tot 

de levering aan de klanten. Het ELC bevoorraadt alle sportwinkels 

en atleten in Europa met sportkleding (apparel), 

sportuitrusting (equipment) en sportschoenen (footwear). 

Alle logistieke activiteiten tussen 200 fabrieken en 30.000 

klanten worden gecoördineerd vanuit Nike ELC, dat de magazijnen, 

de transportmiddelen, de informatie- en communicatiesystemen 

beheert en innovatieve logistieke oplossingen 

aanbiedt op maat van de klant. Zowat 1700 medewerkers kunnen 

gebruikmaken van ver geavanceerde technologie om 

goederen te ontvangen, te behandelen en te verzenden. 

In al die activiteiten maakt Nike concreet werk van duurzaam 

ondernemen, o.m. door afvalvermindering, rationeel energiegebruik 

(zonnepanelen, spaarlampen,...) en een windmolen- 


afdelingen 

park dat heel het bedrijf van groene stroom voorziet. 96% van 

de binnenkomende containers komt via het kanaal en multimodaal 

transport 

wordt actief onderzocht. 

Het bedrijfsbezoek 

zal toegespitst worden 

op enerzijds het 

nieuwe logistieke 

centrum en anderzijds 

op de toegepaste 

duurzame 

technieken. 

Na het bedrijfsbezoek volgt de regionale ledenvergadering 

waarvan de agenda in vorige I-mag werd gepubliceerd. 

Kandidaturen voor een van de functies kunnen worden ingediend 

bij Ing. Guido Hendrikx MSc, voorzitter VIK-afdeling 

Kempen via e-mail: GuidoHendrikx@telenet.be 

Volledige tekst in I-mag augustus-september 

en op www.vik.be. 

PRAKTISCH 

Plaats: Nike EMEA Logistics, Nikelaan 1, Laakdal. 

Datum: donderdag 22 oktober 2009. Bezoek om 14.30 uur, 

regionale ledenvergadering om 17 uur. 

Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden 

betalen 5 euro. 


Referte: BBKPN11009. 

Muziekconcert 

zaterdag 21 november 2009 

De 111-jarige Koninklijke Harmonie ‘De Vriendenkring’ uit 

Gierle geeft dit jaar haar 40ste muziekconcert. Elk jaar is dat 

steeds een absoluut hoogtepunt, maar dit jubileumjaar wordt 

het nog specialer. De gebrachte muziekuitvoeringen zijn stuk 

voor stuk absolute toppers in hun muziekgenre. Zo voeren zij 

zowel klassieke stukken uit als ‘Tritsch-Tratschpolka’ of ‘ballet 

Egyptien’ als filmmuziek, zoals ‘Batman’ en ‘Terminator’, 

concertmarsen, pop, modern en zelfs symfonische rock, 

zoals Queen en Genesis. Een echte aanrader voor elke 

muziekliefhebber en voor elk wat wils! 

Voor meer info zie website: www.khdevriendenkring.be 

PRAKTISCH 

Plaats: Parochiezaal, De Nefstraat, Gierle. 

Datum: zaterdag 21 november 2009 om 19.30 uur. 

Kostprijs: 5 euro per persoon. 

Inschrijving vereist: eerst inschrijven via het secretariaat, 

daarna de betaling doen. De inschrijving is pas definitief 

na betaling voor 17.11.2009 op rekening 789-5076950-85 van 

Ing. Geert Geens MSc, 2275 Lille, met de vermelding 

‘muziekconcert’. Uw kaarten liggen dan aan de inkom klaar 

en er wordt een plaats gereserveerd aan de voorbehouden 

VIK-tafel(s). 

Referte: CAKPN11109. 


32 

Myrrha en generatie IV-kernreactoren 

donderdag 3 december 2009 

Alternatieve energiebronnen, zoals zonne-energie, wind, 

waterkracht en biomassa zullen nooit volstaan om volledig te 

voldoen aan de groeiende vraag naar energie in het algemeen 

en naar elektriciteit in het bijzonder. Daarom blijft 

kernenergie een onderdeel van de toekomstige energiemix. 

De huidige vermogenreactoren van de tweede en de derde 

generatie hebben nog grote beperkingen, zoals het lage 

effectieve gebruik van uranium als brandstof (0,7%) en het 

hoogradioactief afval, waarvoor een technologisch en maatschappelijk 

aanvaarbare oplossing noodzakelijk is. De kernreactoren 

van de vierde generatie brengen oplossingen voor 

die gangbare problemen. 

Sinds 1998 werkt het studiecentrum voor kernenergie 

(SCK CEN) in Mol in het kader van het Myrrha-project aan de 

ontwikkeling en de realisatie van een onderzoeksfaciliteit die 

de weg moet effenen voor de technologie, die nodig is voor de 

bouw van snelspectrumreactoren. Tijdens de voordracht 

gaan we in op het ontwerp en het R&D-programma van 

Myrrha en bekijken we enerzijds het belang van het project 

op de ontwikkeling van kernreactoren van de vierde generatie 

in het algemeen en op transmutatiemachines in het bijzonder 

en anderzijds de impact van Myrrha op de Kempen als 

regio. 

PRAKTISCH 

Plaats: Katholieke Hogeschool Kempen, Kleinhoefstraat 4, 

Geel. 

Datum: donderdag 3 december 2009 om 19.30 uur 

Spreker: Paul Schuurmans, SCK CEN. 




Referte: VOKPN11209. 

LEUVEN-HAGELAND 

2-okt-09 Bezoek LMS, Leuven, 15 uur 

20-nov-09 Bezoek Coil, Landen 

4-dec-09 Bowling, 21 uur 

27-feb-10 Winterwandeling, Averbode 

9-mrt-10 Lezing: geldigheid en privacy e-mail 


LIMBURG 

8-okt-09 Lezing: Een vreemde eend in de bijt: 

Israël in het Midden-Oosten, Lummen, 20 uur 

22-okt-09 VIK-Space, Stayen, Sint-Truiden, 19 uur 

16-nov-09: Passiefhuizen en lage-energiewoningen, 

Heusden-Zolder, 19.45 uur 

2-apr-10 Reis naar Peru (tot 18 april 2010) 

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Israël: vreemde eend in de bijt? 


Soms is er oorlog, bijvoorbeeld in Gaza. Soms zijn er aanslagen, 

bijvoorbeeld in Tel-Aviv. Sinds de stichting van de staat 

Israël in 1948 is het land nooit door zijn buren geaccepteerd. 

Dat heeft alles te maken met het lot van de Arabische 

Palestijnen. Want zelf heeft Israël ook nooit enige verantwoordelijkheid 

geaccepteerd voor de honderdduizenden 

Arabieren die juist door de oprichting van de joodse staat 

have en goed zijn kwijtgeraakt en die tot ongewenste vreemdelingen 

werden verklaard in het land waar ze hadden 

gewoond. 

Mark Ooms heeft het dossier bijna twintig jaar gevolgd voor 

de VRT-radio en vertelt over een stukje geschiedenis en over 

de belangrijkste knelpunten in het conflict. Voorts is er aandacht 

voor het religieuze discours in de gewone politiek en 

de joodse en islamitische uitwassen van extremisme die 

daarmee samenhangen. Uiteindelijk lijkt zich één ultieme 

keuze op te dringen: ofwel een staat voor de Palestijnen, 

naast een staat voor de Joden, ofwel één enkele staat, waarin 

beide groepen met gelijke rechten samenwonen 

PRAKTISCH 

Plaats: Intermotel, Klaverbladstraat 7, Lummen. 

Datum: donderdag 8 oktober 2009 om 20 uur. 

Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. 

Inschrijving vereist:VIK-secretariaat en te bevestigen 

door overschrijving van het juiste bedrag op rekening 

451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg, 3500 Hasselt. 

Referte: VOLBG11009. 

MECHELEN 

5-okt-09 Bezoek Betca, Rumst 

23-okt-09 Bezoek Volkssterrenwacht Urania, Hove, 20 uur 

15-nov-09 Brunch KVIM 

19-nov-09 Bezoek hyperbare kamer, UZ Antwerpen, 19 uur 

24-jan-10 Nieuwjaarsreceptie / aperitiefconcert VIK/KVIM 


Volkssterrenwacht Urania 

vrijdag 23 oktober 2009 

Het is dit jaar een bijzonder jaar voor de sterrenkunde en 

voor de Volkssterrenwacht Urania vzw. Naar aanleiding van 

het 400-jarig bestaan van de telescoop is het jaar 2009 uitgeroepen 

tot het internationaal jaar van de astronomie. Het was 

Galileo Galilei die in 1609 voor het eerst met een kleine sterrenkijker 

naar de hemel keek en de hemellichamen bestudeerde. 

In juli 1969 werd Urania opgericht naar aanleiding van de eerste 

maanlanding in juli 1969. Een bezoek aan de 

Volkssterrenwacht Urania is altijd de moeite waard. Wij hebben 

geopteerd voor een presentatie over het zonnestelsel en 

een korte film van 10 minuten over ruimtevaart in het audito- 

ACTIVITEITEN 

rium. Nadien volgt een rondleiding in de tentoonstellingszaal 

en een bezoek aan de observatietoren. 

Tijdens een pauze van ongeveer een half uur bieden wij de 

deelnemers een drankje aan in de Astrobar. 

PRAKTISCH 

Plaats: Volkssterrenwacht Urania, Jozef 

Mattheessensstraat 60, Hove. 

Datum: vrijdag 23 oktober 2009 om 20 uur. 

Kostprijs: 8 euro voor VIK-leden, KVIM-leden en VAMleden. 

Niet-leden betalen 10 euro. 

Alle betalingen bij de inschrijving doen per overschrijving 

of storting op de rekeningnummer 405-0106331-50 van de 

VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van de referte. 

Inschrijving vereist:VIK-secretariaat voor 15 oktober 2009. 

Wie voor meerdere personen inschrijft, vermeldt ook de 

naam van die mensen. 

Referte: BBMLN11009. 

Hyperbare kamer Antwerpen 

donderdag 19 november 2009 

De Eenheid voor Hyperbare Geneeskunde van het 

Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) heeft met meer 

dan 4.000 behandelde patiënten een ruime expertise op het 

vlak van hyperbare zuurstoftherapie. De eenheid groeide de 

afgelopen tien jaar uit tot 

een referentiecentrum voor 

hyperbare zuurstoftherapie. 

In de hyperbare kamer ademen 

patiënten zuivere zuurstof 

in bij een druk van 2,5 

bar. Dat is vergelijkbaar met 

de druk die duikers ondervinden 

bij een duik naar vijftien 

meter onder de zeespiegel. 

De combinatie van zuivere 

zuurstof en verhoogde 

omgevingsdruk zorgt voor 

een rijkelijke aanvoer van zuurstof in het bloed en in 

zuurstof arme weefsels. Daardoor versnelt onder andere de 

wondheling, terwijl bij CO-vergiftiging hyperbare zuurstoftherapie 

zorgt voor een snellere ontgifting van de weefsels. 

Voor patiënten met een luchtbel in de bloedbaan (gasembolie) 

is de verkleining van die bel onder hyperbare druk 

levensreddend. 

Sinds de start van de hyperbare kamer kregen meer dan 4.000 

patiënten in het UZA een behandeling met hyperbare zuurstoftherapie. 

Het UZA geniet bij duikers grote faam voor een snelle en 

correcte opvang en behandeling van duikongevallen. Er werden 

al meer dan driehonderd duikers behandeld. 

Volledige tekst in I-mag augustus-september 

en op www.vik.be. 

PRAKTISCH 

Plaats: Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Wilrijkstraat 

10, Edegem. 

Datum: donderdag 19 november 2009 om 19.30 uur. 


Kostprijs: 5 euro 'inschrijvingswaarborg' voor VIK- en 

KVIM-leden. Voor de aanwezige VIK- en KVIM-leden 

wordt de 5 euro waarborg terugbetaald via overschrijving. 

Niet-leden betalen 5 euro, Vam-leden betalen 2,50 euro. 

Alle betalingen vinden plaats bij de inschrijving via 

overschrijving op rekening 405-0106331-50 van de VIKafdeling 

Mechelen met vermelding van de referte. 


Referte: BBMLN11109. 


OOST-VLAANDEREN 

2-okt-09 Bezoek Imec, Leuven, 19.15 uur 

23-okt-09 Bezoek: Mechatronica in de melkveestal, 

Hollebeekhoeve, Kruibeke, 14 uur 

9-nov-09 VikaFee over alternatieve energie, 

Huis van de Bouw, Gent, 20 uur 

17-jan-10 Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10 uur 


Mechatronica in de melkveestal 


Ook de landbouw ontsnapt niet aan de trend naar schaalvergroting. 

Meer bepaald in de melkveehouderij, waar zoiets 

essentieels als koeien melken zonder automatisering al snel 

een viertal uur van de landbouwer kost. Het spreekt dan ook 

voor zich dat meerdere bedrijven zich al geruime tijd toeleggen 

op de automatisering van dat werk. We stellen de oplossing 

voor van Lely, de marktleider voor die toepassing. Het 

bedrijf heeft rond 1992 een eerste versie op de markt 

gebracht. Men spreekt van een melkrobot, maar dat mag niet 

in de klassieke voorstelling worden opgevat. Want ook hier 

komt de modernste ontwerpmethode voor machines om de 

hoek kijken: de mechatronische methode. Als resultaat daarvan 

zijn er in de machine toepassingen van de relatief onbekende 

servopneumatica voor de arm, laserscanning met triangulatie 

voor het zoeken van de spenen en geleidingsmeting 

voor opsporen van ziektes via de melk. De machine is op 

haar beurt gekoppeld aan het beheersprogramma op de pc 

van de landbouwer, die zo een krachtig hulpmiddel wordt om 

de gezondheid van het melkvee te beheren. 

Eerst krijgen we een inleiding over het bedrijf Lely, daarna 

een korte bespreking van de machine. Ten slotte gaan we 

alles in de praktijk ontdekken. 

Na een bezoek aan de stal met Lely Astronaut melkrobot en 

de melkerij is er een mogelijkheid om de producten te proeven. 

PRAKTISCH 

Plaats: Hollebeekhoeve, Hondenstraat 24, Kruibeke. 

Datum: vrijdag 23 oktober 2009 om 14 uur. 




Maximum aantal deelnemers: 40 personen. 

Referte: BBOVL11009. 

34 

WAASLAND 

1-okt-09 Bestuursvergadering + presentatie 

"Incidentenonderzoek", Sint-Niklaas, 20 uur 

5-nov-09 Bestuursvergadering + presentatie 

"Consequenties bij de keuze voor een digitale 

mediaprovider", Sint-Niklaas, 20 uur 

19-nov-09 Bezoek aan het milieulabo van de gemeente 

Beveren-Waas, 19 uur 

26-nov-09 Bezoek Composittrailer, Lokeren, 19 uur 

3-dec-09 Bestuursvergadering + presentatie 

"Brandveiligheid", Sint-Niklaas, 20 uur 


Milieulabo Beveren-Waas 


De groeipool van de haven van Antwerpen ligt duidelijk op de 

Linkerscheldeoever en meer specifiek op het grondgebied 

van de gemeente Beveren-Waas. Door de vele Seveso-bedrijven 

die daar gevestigd zijn, is de gemeente niet alleen sterk 

betrokken bij de milieuvergunningsproblematiek, maar moet 

er ook veel aandacht besteed worden aan veiligheid en volksgezondheid. 

Om die taak te volbrengen heeft de gemeente 

een uitgebreid laboratorium opgericht en beschikt ze over de 

nodige mobiele apparatuur om metingen ter plaatse te kunnen 

uitvoeren. Tijdens de rondleiding in het laboratorium krijgen 

we informatie over de analyses die er uitgevoerd worden 

en over de evolutie door de jaren heen van de gemeten waarden 

naar luchtkwaliteit, waterkwaliteit en geluid. Ook wordt 

stilgestaan bij belangrijke aandachtspunten in zo’n uitgebreid 

haven- en industriegebied. 

PRAKTISCH 

Plaats: Dienst milieubescherming, Gravendreef 5a, 

Beveren-Waas. 

Datum: donderdag 19 november 2009 om 19 uur. 

Kostprijs: gratis voor leden en partner, niet-leden betalen 

5 euro. 

Inschrijving vereist:VIK-secretariaat. 

Referte: BBWLD11109. 

Composittrailer 


In 1993 al begon Composittrailer met de ontwikkeling van 

composiettrailers. Dat er voor trailers werd geopteerd is 

eenvoudig te verklaren: het bedrijf is immers gegroeid uit 

Carrosserie Stevens dat sinds 1870 zijn roots in trailerbouw 

heeft. De nieuwe ontwikkeling leidde in 2000 tot de eerste 

geproduceerde trailer die uitsluitend uit composietmateriaal 

bestond. Behalve de trailers moesten ook de composieten 

zelf worden ontwikkeld: ze moesten namelijk zware dynamische 

lasten kunnen dragen op alle soorten ondergrond. Een 

driedimensionele structuur werd ontwikkeld, gepatenteerd 

en gecommercialiseerd, o.a. ook voor windturbinebladen en 

luchtvaartonderdelen. 

Vandaag werken er een dertigtal werknemers bij 

Composittrailer. Onder hen ook een engineeringteam van 6

personen. In de fabriek in Lokeren worden naast trailers ook 

containers en andere grote composietstructuren gemaakt. 

Ook de bewerking van de composieten is cruciaal om tot 

goede eindproducten te komen. Ook daarvoor zijn de noodzakelijke 

ontwikkelingen in huis uitgevoerd. 

Composittrailer en de VIK-afdeling Waasland verwelkomen u. 

PRAKTISCH 

Plaats: Composittrailer, Wolfsakker 2, Lokeren. 

Datum: donderdag 26 november 2009 om 19 uur. 

Kostprijs: gratis voor leden en partner, niet-leden betalen 

5 euro. 

Inschrijving vereist:VIK-secretariaat 

Referte: BBWLD21109. 

ZUID-WEST-VLAANDEREN 

5-okt-09 TVH - GroupThermote & Vanhalst, Waregem, 

18 uur 

6-okt-09 Lezing: Energie besparen door verbrandingsprocessen 

te optimaliseren, Kortrijk, 20 uur 

16-okt-09 Wijndegustatie, Wijnhuis Vanden Bulcke, 

Roeselare, 20 uur 

31-okt-09 Heksenwandeling … een vat vol mysterie, 

Poperinge, 15 uur 

13-dec-09 Ingenieurshappening (PIV HUVLUV) 

22-feb-10 Bezoek Deba nv, Nevele, 18.30 uur 


TVH – Group Thermote & Vanhalst 

maandag 5 oktober 2009 

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone 

before…” brengen we een bezoek aan TVH - Group Thermote 

& Vanhalst. 

TVH – Group Thermote & Vanhalst is een wereldwijde leverancier 

met klanten in meer dan 162 verschillende landen. Als 

‘onestopshop’ biedt de onderneming een full service aan in 

heftrucks, onderdelen, accessoires, verhuur, herstellingen en 

handling equipment met garantie op een snelle levering aan 

een concurrentiële prijs. Van het eenvoudigste steekwagen - 

tje tot de zwaarste heftruck, van het kleinste moertje tot het 

complete chassis. Ongeacht merk, type of bouwjaar van de 

heftruck. De ongeëvenaarde knowhow van TVH vindt u in een 

bestand van 12 miljoen artikelnummers waarvan ruim 450.000 

referenties op voorraad zijn. 

De grootste onestopshop in heftrucks bestaat uit vijf divisies, 

nl. parts division, forklift division, handling equipment 

division, rental equipment division en service & repair division. 

Wat kunt u verwachten van dit drie uur durend bedrijfsbezoek? 

Na het onthaal en een korte introductie nemen we een 

kijkje in de kantoren, waar dagelijks 15.000 binnenkomende 

oproepen worden behandeld in 31 verschillende talen. We 

35 

ACTIVITEITEN 

zien ook het spectaculaire en unieke volautomatische onderdelenmagazijn 

van dichtbij. De rondleiding wordt afgesloten 

met een bezoek aan de stock heftrucks, het atelier, de draaierij 

en de ververij. 

Met andere woorden, een bedrijfsbezoek dat u zeker niet mag 

missen! 

PRAKTISCH 

Plaats: TVH - GroupThermote & Vanhalst, Brabantstraat 

15, Waregem. 

Datum: maandag 5 oktober 2009 om 18 uur. 



Inschrijving vereist:VIK-secretariaat uiterlijk tot zondag 

20 september 2009 met het engagement zeker aanwezig te 

zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 

0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Maximum 35 personen. 

Referte: BBZWV11009. 

Wijndegustatie 


Wijnhuis Vanden Bulcke is een familiebedrijf waar momenteel 

de derde generatie de scepter zwaait, terwijl de vierde 

generatie stilaan aantreedt. 

In oorsprong was het een productiebedrijf dat uitgroeide tot 

een distributiebedrijf voor groot- en kleinhandel door zich 

telkens opnieuw soepel aan te passen. Door die evolutie 

heeft het veel kennis en ervaring in huis. Vanden Bulcke 

geniet bekendheid om zijn uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. 

Je kunt er voor een fles sympathieke landwijn al terecht 

vanaf 3,50 euro, maar je bent net zo goed aan het juiste adres 

voor een kist prestigieuze kasteelwijn. In elke prijsklasse 

houden de wijnen de reputatie van het huis hoog, wat trouwens 

geregeld onderstreept wordt door de onderscheidingen 

die de wijnen in de wacht slepen. Het gamma omvat vaste 

waarden uit Frankrijk, maar wordt voortdurend aangevuld 

met nieuwe ontdekkingen uit het Mediterrane Zuiden en de 

‘nieuwe wereld’. Je wordt met informatie en deskundig 

advies bijgestaan voor de keuze van de juiste wijnen bij een 

(feest)maaltijd of voor een (relatie)geschenk, dat bovendien 

nog leuk oogt. Meestal is er gelegenheid tot proeven voor wie 

zijn wijnkelder aanvult, zelfs speciaal uitgebreid tijdens de 

openflesdagen in het najaar. 

De gerenoveerde site van een voormalige brouwerij tegenover 

de gebouwen van de post herbergt vandaag de gezellige 

kelderwinkel en de magazijnen, waar de wijnen in prima 

‘natuurlijke’ omstandigheden bewaard worden. 

PRAKTISCH 

Plaats: Wijnhuis Vanden Bulcke, Hugo Verrieststraat 92, 

Roeselare. 

Datum: vrijdag 16 oktober om 20 uur. 

Kostprijs: 9 euro per persoon voor het proeven van 8 tot 10 

wijnen, met kaasblokjes en stukjes brood tussendoor om de 

smaakpapillen alert te houden. 

Inschrijving vereist:VIK-secretariaat. 

Referte: FEZWV11009. 

I-mag oktober 2009

netwerk 

EYE Hasselt 2009 

De VIK organiseerde op 29-30-31 mei 2009 

een EYE-conferentie in Hasselt 

Officiële opening met vlnr: Leo Delcroix (LRM), 

Ing. Jan De Schepper (jongerenvoorzitter VIK Limburg), 

Ing. Tom Duchamps (penningmeester) en 

Rob Beenders (schepen Hasselt). 

HASSELT. European Young Engineers (EYE) is een 

snel groeiend, dynamisch netwerk van meer dan 

150.000 ingenieurs, gegroepeerd in negentien ingenieursverenigingen 

uit dertien Europese landen. Elke 

zes maanden organiseert een van de ingenieursverenigingen 

de driedaagse EYE-conferentie. Voor de 

conferentie van eind mei 2009 nam de VIK, met een 

team van 18 enthousiaste jongeren, de organisatie 

op zich. 


36 

Hoofdverantwoordelijke 

EYE Hasselt, Jan De 

Schepper, met partner. 

Ice breaking event. 

Samen poseren voor het galadiner.

Uitbundig poseren tijdens het galadiner. 

Ice breaking event 

Bezoek Jenevermuseum. 

Workshop djembé. 

Workshop bierproeven. 

Workshop djembé. 

Na anderhalf jaar voorbereidingen was de 

spanning te snijden bij het organiserend 

team. Zouden het thema - ‘Energy of the 

future’ -, het programma en de locatie aanslaan? 

En jawel, niet minder dan 105 jongingenieurs 

zakten af naar Hasselt om 

ondergedompeld te worden in een perfect 

cocktailrecept: inzicht in ‘the state of the 

art technology’ in alle velden van engineering 

en dat in een ontspannen(de) sfeer. 

De verwachtingen waren hooggespannen, 

want de ingrediënten waren zorgvuldig 

geselecteerd: weloverwogen bedrijfsbezoeken, 

een goede dosis workshops en 

hoogwaardige sprekers! 

F16 

Bij prachtig weer werd op vrijdagmorgen 

het startschot gegeven. Tijdens het ‘ice 

breaking event’ stonden teambuilding en 

communicatie centraal. De ideale manier 

om het ijs te breken en de ontspannen 

sfeer te zetten voor de rest van het weekend. 

Vrijdagnamiddag stonden de bedrijfsbezoeken 

op het programma: Sabic Europe 

in Geleen gaf een beter inzicht in de petrochemische 

wereld. Nike Emea Logistics 

Center in Laakdal maakte bij heel wat 

jong-ingenieurs indruk door de buitengewone 

logistieke organisatie. Electrabel- 

GDF Suez toonde hoe er via verbranding 

van steenkool elektriciteit gevormd wordt. 

Bij Arcelor Mittal kon de koudwalserij van 

dichtbij bekeken worden. Ook Kleine 

Brogel was meer dan de moeite waard. Al 

van bij de eerste minuut werden we verrast 

door een testvlucht van een F16 boven de 

basis. Daarna volgde een technische uitleg 

waarbij men ons de vernuftige technologie 

van de F16 duidelijker maakte. 

Belgisch bier 

Voldaan na menige kennisverruiming in 

verscheidene gebieden opende de heer 

Leo Delcroix de conferentie officieel in 

het stadhuis van Hasselt, gevolgd door 

een diner, waar alle Europese deelnemers 

konden kennismaken met de heerlijke 

Belgische keuken. Dat was de ideale basis 

voor de kroegentocht, waar de Belgische 

bieren geproefd konden worden. 

Na een absoluut noodzakelijk weksignaal 

bleek iedereen uiteindelijke met kleine 

oogjes paraat voor het seminarie. Een 

interessante discussie tussen de heren 

Gaston Meskens (SCK-CEN), Bram 

Claeys (Bond Beter Leefmilieu), Bruno 

Defrasnes (Electrabel) en moderator Jean 

Manca (Universiteit Hasselt) over de 

energie van de toekomst. 


Creatieve workshops 

De professionele workshops zoals 

‘Bringing bad news’, ‘How to think like 

Leonardo Da Vinci’, ‘Negotiating successfully’, 

‘Working together with collea - 

gues’ en ‘Motivating inspiringly’ konden 

de deelnemers wel bekoren. Maar de vernieuwing 

van deze EYE-conferentie zat in 

de creatieve workshops. Een volledig 

nieuw item binnen het traditioneel conferentieprogramma! 

Iedere deelnemer kon 

kiezen uit vier creatieve workshops: ofwel 

kon men zich uitleven tijdens een twee 

uur durende djembésessie; of men kon 

meer leren over de Belgische biercultuur 

tijdens het bierproeven; voor de cocktailliefhebbers 

werd er in een proefsessie 

voorzien; of men kon zich verdiepen in de 

wereld van de portretfotografie. 

Een mooie leerrijke dag met een nog 

mooiere afsluiter: een overheerlijk galadiner 

in de prachtige gebouwen van Huis de 

Corswarem met hoogwaardige sprekers 

als Joseph Neyens, voorzitter van de VIK, 

en Jaak Blokken, ondervoorzitter VIK en 

vertegenwoordiger van GDF-SUEZ. En 

als neusje van de zalm was er een goochelaar 

aanwezig die tussen de gangen 

door het publiek entertainde en iedereen 

klaarstoomde voor een fantastisch galabal, 

dat bleef duren tot in de vroege uurtjes… 

Zondag sloten we af met een bezoek aan 

het Jenevermuseum en de Japanse tuin in 

Hasselt. 


Council meeting. 

Kriebels? 

Zo eindigde alweer 

een formidabel EYEweekend. 

Het was 

meer dan goed 

geweest en als VIK zijn we meer dan trots 

om de beste EYE-conferentie ooit neergezet 

te hebben! 

Op deze pagina’s kun je al genieten van 

enkele sfeerbeelden. Maar er is meer! 

Steven Danschutter, lid van de VIK-afdeling 

Antwerpen, maakte een prachtig 

sfeerfilmpje dat te bezichtigen is op de 

VIK-website. 

Begint het ook te kriebelen om binnen 

Europa te netwerken? Om op locaties te 

komen waar je anders misschien niet zou 

komen? Wordt de Europese jonge ingenieur 

in je wakker? Kom gerust eens mee. 

EYE Glasgow van 11 tot 13 juni 2010 zal 

ongetwijfeld meer dan de moeite waard 

zijn! 

Voor meer info, neem eens een kijkje op 

www.e-y-e.eu 

Tekst: Ing. Wendy SAMYN MSc, 

Actief lid EYE en medeorganisator 

EYE@Hasselt 

Foto’s: Ing. Jean-Paul MAGDELIJNS 

MSc 

Mogelijk gemaakt dankzij de medewerking 

van GDF SUEZ, Tessenderlo 

Group, Arcelor Mittal, Stad Hasselt, 

Halton, Menerga. 

38 

Verrast door het vernuft op Kleine Brogel. 

Workshop how to think like Leonardo. 

Allemaal samen voor 

het stadhuis van Hasselt. 

Workshop make your own cocktails. 

Workshop make your own cocktails.

netwerk 

Statutaire Algemene Ledenvergadering 

zaterdag 17 oktober 2009 

De voorzitter en de leden van de Raad van Bestuur van de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK 

vzw) nodigen alle leden uit voor de jaarlijkse statutaire algemene ledenvergadering, die 

plaatsvindt in het VIK-huis, Herentalsebaan 643 in Wommelgem op zaterdag 17 oktober 

2009 om 14 uur. 

Op het programma staat o.a. 

• het jaarverslag over de werking van de vereniging 

• het financieel verslag over het boekjaar 2008-2009 

• de verkiezing van tien leden voor de Raad van Bestuur met een mandaat dat loopt tot 2012. 

Uittredend en herkiesbaar zijn: Ing.’s Dirk Baert, Ivan Born, Walter Dams, Hilaire Derycke, 

Karel De Wever, Ief Leroy, Joseph Neyens, Serge Schroef, Ludo Verhegghe, Leo Wezenbeek. 

Na de statutaire vergadering is er om 17 uur een misviering voor de overleden VIK-leden. 

Ing. Peter Claeys MSc Ing. Joseph Neyens MSc 

Secretaris Raad van Bestuur Voorzitter Raad van Bestuur

studiegroepen 

Identiteit stelen en toekennen 

Of hoe met vertrouwelijke data omgaan? 

WOMMELGEM. Het is om er een 

identiteitscrisis van te krijgen. Als 

je dacht dat jij altijd jij bent en nooit 

iemand anders, kan je je lelijk vergissen. 

En als je dacht dat jij altijd 

toegang krijgt tot gegevens die jij 

nodig hebt ook, want misschien 

vindt een computer van niet. Tijd 

voor e-specialisten om onze e-identiteit 

even uit te klaren. 

De tijd dat je identiteitskaart volstond 

om te bewijzen wie je bent, is allang 

voorbij. We vertoeven namelijk ettelijke 

uren en dagen in een virtuele wereld. We 

surfen regelmatig op het internet, interageren 

met allerlei digitale interfaces, 

zoals digitale televisieboxen en browsen 

op de harde schijf van het bedrijf waar 

we werken. Al die toepassingen willen 

weten wie je bent, als je er gebruik van 

maakt. Ze vragen naar je identiteit. Dat 

kan soms problemen met zich meebrengen. Vooral als er vertrouwelijke 

gegevens mee gemoeid zijn. Op het werk krijg je toegang 

tot informatie van klanten en op een site als Facebook kan je erg 

persoonlijke gedachten kwijt. Wanneer een malafide persoon zich 

voordoet als jezelf, behoren cruciale misverstanden en misbruiken 

tot de mogelijkheden. 

Deboosere 

In de echte wereld is de verificatie van je identiteit gebaseerd op 

vertrouwen. Er is een controlerende autoriteit die je identiteit 

nagaat en bevestigt, zegt de voorzitter van de VIK-studiegroep 

‘Information technology management’. 

“Mijn naam is Thomas Baeck. Ik ben een man van zevenentwintig 

jaar, één meter achtenzeventig groot en ik woon in Reet. Dat zijn 

allemaal kenmerken die mij persoonlijk beschrijven. De 

Belgische staat weet dat dat klopt en geeft me een identiteitskaart 

als bewijs. Als ik naar het buitenland ga, checken de douaniers 

eerst of die identiteitskaart niet vervalst werd. Als dat niet 

zo is, veronderstellen zij dat ik wel degelijk Thomas Baeck ben. Ze 

vertrouwen de Belgische Staat als autoriteit.” 

“Een vrouw van vijftig kan zich voordoen 

als een kind van tien om op de chatbox 

van Ketnet te geraken.” 


40 

Op het internet zijn misbruiken veel makkelijker. Niemand kan jou 

horen of zien, dus je kan wat dan ook vertellen, als verificatiegegevens 

worden opgevraagd. Een vrouw van vijftig kan zich voordoen 

als een kind van tien om op de chatbox van Ketnet te geraken. 

Facebook laat toe aan een zonneklopper om een account 

onder de naam van Frank Deboosere te openen. Wanneer hij 

beweert dat het morgen mooi weer wordt, is er niemand die hem 

tegenspreekt. Behalve Frank Deboosere zelf, die op zijn website 

met klem ontkent dat hij op eender welke sociale netwerksite 

actief is. 

“Extra gegevens opvragen is een eerste optie om te checken wie 

ik ben”, zegt Baeck. “Neem het voorbeeld van de VIK-website. De 

bedoeling is dat ik een bericht op de website plaats waarin ik vertel 

wat er de komende activiteit gaat gebeuren. De mensen die 

het bericht lezen, moeten zeker zijn dat het echt wel van mij komt 

en niet van iemand anders - of ze staan misschien voor een gesloten 

VIK-huis. Daarbij speelt de VIK de rol van autoriteit. De VIK 

geeft mij een lidnummer - op basis van persoonlijke en professionele 

gegevens - en een account. Wanneer ik inlog, vragen zij dat 

lidnummer met bijbehorend paswoord op.” 

Facebook 

Ing. Thomas Baeck MSc. 

Toch is waakzaamheid geboden. Het paswoord zelf is een schakel 

die zo sterk of zo zwak is als wat de eigenaar ervan maakt. 

Hackers raden een kort paswoord al snel. Gebruik dus best een 

lang woord, met een mix van hoofdletters, kleine letters en cij-

fers. Hackers gebruiken desondanks softwareprogrammaatjes 

die jouw toegangscode kraken. Ze installeren soms zelfs een 

soort virus dat de aanslagen van het toetsenbord registreert en 

zo de juiste lettercombinatie achterhaalt. De manier waarop je 

met de eigenlijke inhoud van socialenetwerksites omgaat, blijft 

met andere woorden even cruciaal. Op Facebook gebeurt het dat 

iemand een onbekende accepteert als vriend. Wanneer jij vrolijk 

in je status schrijft dat je op reis bent, hoop je maar dat die onbekende 

geen inbreker is. Zelfs zogenaamde vrienden kunnen wel 

eens tegenvallen, bewijst een actuele casus. Let op voor je ermee 

uitpakt dat je vals hebt gespeeld tijdens de examens. De kans 

bestaat dat je je moet verantwoorden bij de directie van de hogeschool. 

De Raad voor Examenbetwistingen in Brussel erkende het 

Facebook-gesprek tussen twee spiekers als bewijsmateriaal. 

Voor je ergens een account aanmaakt, is het trouwens goed om 

na te gaan wat die organisatie kan en mag doen met je gegevens. 

Vaak geef je de toestemming om je gegevens te verkopen aan 

commerciële derden, zonder dat je het weet, omdat je de 

gebruiksvoorwaarden niet hebt gelezen. 

Een recente oplossing voor de identiteitscrisis in de e-ruimte, is 

de elektronische identiteitskaart. De papieren identiteitskaart 

krijgt daarmee een digitaal verlengstuk. Dezelfde Belgische 

Staat treedt op als tussenpersoon om te staven wat iemand 

beweert. De vrouw van vijftig die haar pas in een speciaal daarvoor 

ontworpen kaartlezer steekt, kan onmogelijk nog beweren 

dat ze een meisje van tien is. Op die manier worden chatboxen 

hoe langer hoe meer gevrijwaard van ongewenste indringers. De 

elektronische pas maakt het zelfs mogelijk om je belastingen 

online aan te geven. Niet evident natuurlijk, met alle persoonlijke 

gegevens die een overheid daarvoor nodig heeft. Zelfs medische 

documenten opvragen gaat vanzelf, nochtans informatie die je 

evenmin graag op straat gegooid ziet. Financiële transacties 

waar onlinebankiers gebruik van maken, worden dan weer veiliggesteld 

met de digipasjes van de banken. Nadat je je pincode 

ingegeven hebt, geeft de site je een unieke en eenmalige code om 

in te voeren. Opnieuw een extra stap om je digitale identiteit te 

beveiligen. 

“Defensiemedewerkers durven met USB-sticks 

rondlopen waar gegevens op staan die nooit 

gekopieerd mochten worden.” 

DENKTANK - STUDIEGROEPEN 

Gegevensbeheer 

Nu we tenminste al weten wie we zijn, komt er een extra moeilijkheid 

bij. Wat mógen we nu en wat mogen we niet? Op het werk bijvoorbeeld, 

volstaat het niet om te weten wie gebruikmaakt van de 

harde schijf en of diens identiteit niet werd gestolen. 

“Het is van existentieel belang dat de toegang tot interne gegevens 

beheerd en gecontroleerd wordt. Welke medewerker heeft 

toegang tot welk deel van de server, nadat hij of zij is ingelogd? 

Dat vraagt met andere woorden om een doorgedreven Identity 

and access management”, benadrukt Nanne Homma, senior consultant 

bij Bull Nederland. Bull is leverancier van IT-oplossingen 

voor o.a. beveiligingsvraagstukken en richt zich op instanties, 

zoals overheid en gezondheidszorg, maar ook op het bedrijfsleven 

met cliënteel in de bankensector en de industrie. Het beruchte 

Enron-schandaal in de Verenigde Staten, waar managers voor 

miljoenen dollars handel dreven op de beurs zonder medeweten 

van aandeelhouders, is een mooi voorbeeld. Of het Ahold-schandaal 

in Nederland. Daar werden miljarden aan kapitaal verduisterd 

doordat mensen onjuiste toegang tot informatie hadden. De 

twee schandalen leidden tot een golf van wetgeving. De 

Sarbanes-Oxley-wet schrijft regels en rapportagevoorschriften 

voor aan bedrijven die met gevoelige gegevens werken. Op 

medisch gebied wordt dat de HIPAA-wetgeving en Basel-II voor 

de banken. Omdat bedrijven hier steeds vaker samenwerken met 

Amerikaanse bedrijven, neemt Europa de wetgeving langzamerhand 

over. De rigide eisen vormen meestal de trigger voor een 

bedrijf om iets aan haar Identity and access management (IAM) te 

doen. 

“Al worden organisaties met de neus op de feiten geduwd in hun 

eigen werking. Het komt zeker voor dat researchgegevens aan een 

concurrent worden doorgespeeld. Patiëntgegevens van beroemdheden 

worden duur verkocht aan tabloids. Defensiemedewerkers 

durven met USB-sticks rondlopen waar gegevens op staan die 

nooit gekopieerd mochten worden. Zo ontstaan enorme lekken. 

Het belangrijkste risico voor misbruik van gegevens ligt dus 

intern, niet extern”, weet Homma. 

RBAC 

Gemiddeld een derde van de werknemers in een bedrijf heeft toegangsrechten 

die hij niet nodig heeft. Meestal kan die dan aan 

alle menu's binnen een toepassing. 

Homma: “Er is geen verdere verfijning naar functie of hiërarchie 

toe bijvoorbeeld. Dat wordt vooral gevaarlijk, als er sprake is van 


ancune ten opzichte van een baas of wanneer mensen overstappen 

naar een nieuwe werkgever en snel wat info willen meepikken 

voor ze weg zijn. En dan zwijgen we nog over de zogenaamde 

zombieaccounts. Mensen die allang niet meer in het bedrijf werken, 

maar nog steeds een gebruiksnaam met wachtwoord hebben. 

Die accounts kunnen een achterdeur zijn voor ongewenste 

gasten. Meestal vergeet de IT-afdeling ze gewoon te verwijderen. 

Een IT'er wordt graag voor van alles en nog wat ingezet, waardoor 

het opkuisen van de database onderaan zijn lijstje durft terechtkomen. 

Wanneer alle accounts handmatig beheerd worden, vervuilt 

de database gemakkelijk.” 

Eén van de oplossingen voor het probleem hier, heet Role based 

acces control (RBAC). Aan elke persoon en dus account wordt 

een rol toebedeeld: Ann is verkoopster, Bea is manager. Elke rol 

krijgt bepaalde rechten. Ann heeft toegang tot het adressenbestand 

en kan haar verkoopscijfers ingeven. Bea kan de cijfers 

zien van heel haar verkoopsteam. In feite voegt het computersysteem 

de dames toe aan een groep van mensen die zo’n specifieke 

autorisatie gekregen hebben. Het voordeel is dat de rechten 

niet aan individuele personen moeten worden toegekend, maar 

aan een groep van personen die allemaal dezelfde rol hebben. Als 

er iets verandert waardoor de rol meer of minder rechten nodig 

heeft, dan hoeven die niet per persoon te worden aangepast. Het 

RBAC zorgt ervoor dat alle accounts tegelijk een update krijgen. 

Het is de humanresourcesafdeling die de database input geeft. Ze 

definieert onder meer de functie- en rolbeschrijvingen of houdt 

bij, wanneer iemand in en uit dienst gaat of van functie verandert. 

“Op die manier ontstaat er een centrale database met een veelheid 

aan regels waar de toepassingen mee worden gevoed”, zegt 

Homma. “Het synchronisatieproces tussen de twee heet provisioning. 

Provisioning vertaalt de regels in de centrale database 

naar de juiste accountsettings in de toepassingen waar ze 

gebruikt worden, zoals de persoonlijke computer. Provisioning en 

RBAC zorgen samen voor een terugkoppeling vanuit iedere applicatie 

naar de centrale database: kloppen zijn accountgegevens 

nog met de gegevens die in de centrale database staan? Is dat 

niet het geval, dan kan de RBAC-tool de applicatie automatisch 

sommeren om de verschillen weg te werken. Omgekeerd polst hij 

op regelmatige basis bij de human resources of de rechten die 


42 

DENKTANK - STUDIEGROEPEN 

“Zombieaccounts kunnen een achterdeur zijn 

voor ongewenste gasten.” 

iemand kreeg nog steeds overeenstemmen met diens huidige 

functie. Als iemand naar een nieuwe afdeling migreerde 

of als tijdelijke projecten afgelopen zijn, kunnen die makkelijk 

worden aangepast. Vroeger duurde het weken om de 

gegevens aan te passen. Tegenwoordig kan dat in één dag.” 

Menselijk kapitaal 

Maar er is een keerzijde aan de medaille. Dat complexe werkinstrument 

volledig op poten krijgen binnen een bedrijf vraagt niet 

alleen financieel kapitaal. Het vraagt ook veel menselijk kapitaal 

en tijd. Discussies over functiebeschrijvingen, verandering van 

een bedrijfscultuur, de technische kant van de zaak aanleren: het 

heeft heel wat voeten in de aarde. 

“In de realiteit zijn het ondernemingen vanaf duizend medewerkers 

die het model gaan gebruiken”, zegt Homma. “Vijfhonderd is 

een absoluut minimum, voor minder dan dat is het best om handmatig 

te blijven werken. Er bestaan trouwens minder complexe 

programma's voor zulke kleinschalige netwerken. RBAC is ideaal, 

als er verschillende grote kantoren over heel het land zijn, als de 

directie onmogelijk al haar personeel kent en als er een diversiteit 

aan operatingsystemen gebruikt wordt. In een kmo is het risico 

meestal overzichtelijker, omdat je je mensen kent en je toegangsbeleid 

op een gecentraliseerde plaats coördineert.” 

Het gebeurt zelfs dat grote bedrijven er na een risicoanalyse voor 

kiezen om bepaalde risico's te aanvaarden. Sommige banken 

accepteren bijvoorbeeld het gevaar van creditcardfraude. Voor 

hen zijn de kosten van een vergoeding bij fraude kleiner dan de 

uitgaven die er nodig zijn om de beveiliging op dat vlak sluitend 

te krijgen. 

“Het beveiligingsbeleid van een bedrijf stoelt niet alleen op 

RBAC”, vult Homma aan. “Er moeten ook beslissingen vallen 

over de inrichting van netwerkbeveiliging, het wachtwoordbeleid 

en over het gebruik van een business critical element als e-mail.” 

Daar zit zo'n breed scala aan gegevens in verweven dat het nuttig 

kan zijn om alle binnenkomende en uitgaande e-mail te controleren. 

Zo kan men nagaan of er nummers in een mail staan die lijken 

op creditcardnummers. Of e-mails blokkeren waar een 

bepaald soort woorden in staan. Webtoegang is nog zo'n beveiligingsissue. 

Kan je vanuit de werkplaats inloggen op een marktplaats 

als Facebook? Want dat die voor heel wat identiteitsproblemen 

kan zorgen, wisten wij inderdaad al lang. 

Tekst: Lisbeth JASPERS 

Foto’s: Nanne HOMMA, BULL en Luc VANDER ELST

studiegroepen 

BEDRIJFSBELEID 

Performancemanagement 

dinsdag 20 oktober 2009 

De lijm tussen strategie en uitvoering 

Wat is performancemanagement? Het is hét hulpmiddel om 

te bepalen of een strategie juist wordt uitgevoerd. Het verschaft 

ook inzicht in de wijze waarop de uitvoering plaatsheeft. 

Wat zijn de valkuilen en oplossingen bij performancemanagement? 

In het algemeen kan worden gesteld dat het vakgebied 

performancemanagement te veel op het strategische 

en tactische niveau blijft hangen. Performancemanagement 

is meer dan het louter verstrekken van financiële en nietfinanciële 

informatie. Performancemanagement raakt alle 

niveaus van de organisatie, van de top tot de man of vrouw op 

de werkvloer. Op strategisch niveau wordt vaak gewerkt met 

zogenaamde ‘strategy maps’ en ‘balanced scorecards’ (BSC) 

en op individueel niveau met persoonlijke scorekaarten. 

Performancemanagement heeft nood aan: 

Een heldere strategie, gedragen door de organisatie 

Een besturingsvisie die daarop aansluit 

Een organisatiestructuur, gestoeld op de vorige 

twee noden 

Informatie die nodig is om de voortgang en de 

prestaties te beoordelen 

Een goede infrastructuur en een regelcyclus om die 

info tijdig te krijgen 

Vaardigheden om de aangeboden informatie te analyseren 

en verbeteringen door te voeren 

Performancemanagement staat bij veel ondernemingen op 

de agenda, maar of het tot prestatieverbetering leidt is zeer 

de vraag. In veel gevallen blijft het op een te abstract niveau 

hangen. Pas wanneer al de vorige elementen op elkaar aansluiten 

is er daadwerkelijk sprake van een werkend performancemanagementsysteem. 

De spreker Karel Rosiers voor XPE Engineering heeft 

‘bedrijfsorganisatie & productietechnieken’ gestudeerd aan 

de universiteit in Dortmund en is al vele jaren werkzaam als 

projectmanager. Hij kan dus uit een rijke ervaring putten en 

werkt als projectmanager bij voorkeur met een hulpmiddel als 

performancemanagement op alle niveaus in de organisatie. 

Deze presentatie kan ‘live’ gevolgd worden vanaf uw pc thuis. 

Tevens kunt u er deelnemen aan de discussie. 

PRAKTISCH 

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. 

Datum: dinsdag 20 oktober 2009 om 20 uur. 

Spreker: Karel Rosiers. 

Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor 

medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. 

Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. 

Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor de 


44 

aanvang van de activiteit zonder kosten. Daarna is de 

volledige deelnameprijs verschuldigd. 

U wenst de presentatie online te volgen? Vermeld dit via het 

inschrijvingsformulier of bel naar Chris Bonte 03 259 11 19 

en stort onmiddellijk 10 euro op rekening van VIK Vorming 

op het rekeningnummer 406-0098502-57 met de melding "Live 

Performancemanagement 20.10.2009". U krijgt na het storten 

van het verschuldigde bedrag de correcte url voor het livegebeuren. 


Referte: VOBED11009. 

ELEKTRICITEIT 

Manipulatie van veiligheidssystemen 

voorkomen 


Manipulatie van veiligheidssystemen is te voorkomen: 

manipulatie kan alle - vanuit richtlijnen en normen - 

bedachte oplossingen onderuit halen 

ergernis en productiedruk zijn meestal de oorzaak 

van opzettelijk omzeilen van veiligheidsfuncties 

de werkgever blijft vanuit de arbo-wetgeving 

verantwoordelijk 

doordachte integratie van veiligheidssystemen kan 

manipulatie voorkomen. 

De jongste innovaties op het gebied van machineveiligheid, 

zoals de toepassing van logische systemen en transpondertechnologie, 

vormen samen met slimme oplossingen het 

wapen tegen manipulatie. Elke machinebouwer en elke werkgever 

die machines in gebruik heeft, is verantwoordelijk voor 

de gezondheid van zijn medewerkers. Te vaak wordt vergeten 

om veiligheidssystemen op een doordachte wijze te integreren 

in het productieproces en is dat meestal de laatste ‘schil’ 

rond het proces, die juist iedereen in de weg zit. Door specialisten 

op het gebied van machineveiligheid te betrekken bij 

het ontwerpproces worden die problemen voorkomen. Voor 

die kennis kunt u terecht bij de fabrikanten van veiligheidssystemen, 

omdat zij kunnen bouwen op jarenlange ervaring 

en vele praktijkvoorbeelden. 

PRAKTISCH 


Datum: donderdag 8 oktober om 19.30 uur. 

Sprekers: Ronny Slenders en Vladimir Dragosavic (Euchner 

Benelux nv). 




Annuleren van een inschrijving kan tot 48 uur voor aanvang 

van de activiteit zonder kosten. Daarna is de volledige 

deelnameprijs verschuldigd. 


Referte: VOELE11009.

PIJPLEIDINGEN EN LASTECHNIEKEN 

Workshop: inspectie van pijpleidingen 

dinsdag 27 oktober 2009 

Korte inleiding met een overzicht van de bestaande technieken 

en hun toepassingen. Daarna bespreking van de volgende 

technieken: 

ultrasone materiaalcontrole, waaronder de nieuwste 

‘Phased Array’-technologie 

wervelstroomtechniek (Eddy Current) 

endoscopie: toelichting bij de precisiemeting van defecten 

d.m.v. de stereomeettechniek met zijn toepassingsgebieden, 

zijn sterke punten en zijn beperkingen. 

De stalen die u meebrengt worden geïnspecteerd! 

Verwittigt u wel even vooraf wat u zult meebrengen? 

Dan kunnen we daar beter op inspelen. 

PRAKTISCH 


Datum: dinsdag 27 oktober 2009 om 20 uur. 

Sprekers: Christoffel Buyst en Gert Van de Mieroop. 








Referte: VOPPL11009. 

Keuringen van pijpleidingssystemen 

dinsdag 17 november 2009 

Welke keuringen zijn verplicht 

wanneer u een pijpleidinginstallatie 

ontwerpt, 

bouwt of uitbaat? 

Veiligheidsaspecten en 

criteria, toepasbare wetgeving 

en normen, geïllustreerd 

aan de hand van 

ervaringen op het terrein. 

PRAKTISCH 


Datum: dinsdag 17 november 2009 om 20 uur. 

Spreker: Ing. Guy Franssens MSc, SGS Statutory Services 

Belgium. 








Referte: VOPPL11109. 

ACTIVITEITEN 

MEET- EN REGELTECHNIEKEN 

Industriële stofmetingen in schouwen 

maandag 5 oktober 2009 

Durag Group ontwikkelt en fabriceert industriële systemen 

voor verbrandingsprocessen en stofmetingen. 

Lars Platzhoff, directeur verkoop en onderhoud in Europa, zal 

in het Engels een voordracht geven over de verschillende 

methoden die gehanteerd worden voor kwantitatieve en kwalitatieve 

stof(concentratie)metingen in schouwen en de 

omgeving. 

Aan de hand van een productoverzicht zullen de verscheidene 

meetprincipes aan bod komen en wordt het u duidelijk 

voor welke toepassingen u welk principe kiest. 

PRAKTISCH 


Datum: maandag 5 oktober 2009 om 20 uur. 

Spreker: Lars Platzhoff (Durag Group). 





aanvang van de activiteit gebeuren zonder kosten. Daarna 

is de volledige deelnameprijs verschuldigd. 


Referte: VOREG11009. 

AGENDA BIJEENKOMSTEN 

Studiegroep Bedrijfsbeleid 

20-okt-09 Lezing: Performancemanagement, de lijm 

tussen strategie en uitvoering, VIK-huis, 20 uur 

Studiegroep Elektriciteit 

8-okt-09 Lezing: manipulatie van veiligheidssystemen 

voorkomen, VIK-huis, 19.30 uur 

Studiegroep Piping, pijplijdingen en lastechnieken 

27-okt-09 Workshop, Inspectie van pijpleidingen, 

VIK-huis, 20 uur 

17-nov-09 Lezing: Verplichte keuringen van pijpleidingssystemen, 


Studiegroep Regeltechniek 

5-okt-09 Lezing: Industriële stofmetingen in schouwen, 


6-okt-09 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 

3-nov-09 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 

1-dec-09 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 


VIK orming 

V 

VIK orming 

V 

Ben jij de projectmanager die wij zoeken? 

VIK Vorming gaat op zoek naar 

‘Projectmanager van het jaar’ 

WOMMELGEM. Bedrijven werken alsmaar projectmatiger. 

Die manier van werken veronderstelt duidelijke doelstellingen, 

een haalbaar projectplan en een gedegen 

opvolging tot het project is afgerond. De taak van een 

projectmanager is dan ook complex. Hij is er verantwoordelijk 

voor dat zijn project binnen de gestelde randvoorwaarden 

succesvol verloopt. Van hem wordt naast 

bekwaamheid en inzicht in de materie ook een juiste aanpak 

en gedrevenheid verwacht. 

In de praktijk blijkt het allemaal niet zo eenvoudig. De faalkans bij 

projecten ligt nog steeds behoorlijk hoog. Daar zijn verschillende 

oorzaken voor. Veel heeft te maken met de flexibiliteit die van de 

huidige productieprocessen wordt verlangd. 

Teams moeten het bovendien stellen met kleinere budgetten, kortere 

tijdsbestekken en minder medewerkers. Tegelijkertijd worden 

ze geacht slimmer, harder en vlugger te werken dan ooit tevoren. 

De hele arbeidssituatie staat onder druk. In vele gevallen 

wordt er plots ook nog een gedreven medewerker zonder al te veel 

voorbereiding tot projectmanager gepromoveerd. Geen wonder 

dat men zo in de problemen komt en dat de resultaten teleurstellen. 

Ondanks al die beperkingen verwachten bedrijven toch 

dat hun projecten slagen. Het enige middel om dat doel te halen 

is de toepassing van efficiënte projectmanagementprocessen 

en -technieken. 

In vele gevallen wordt er plots ook nog een 

gedreven medewerker zonder al te veel 

voorbereiding tot projectmanager gepromoveerd. 

Geen wonder dat men zo in de problemen komt 

en dat de resultaten teleurstellen. 


? 

46 

Succes hangt af van de voorbereiding, organisatie, structurering 

en beheersing van het project. Ook de manier waarop er gecommuniceerd 

wordt in het projectteam is belangrijk. Het overzien en 

effectief managen van al die factoren is de kern van projectmanagement. 

Als 'manager' moet de projectmanager niet dé technische 

expert bij uitstek zijn. Net als andere managers heeft hij ook 

heel andere vaardigheden in huis, zoals het delegeren van 

bevoegdheden, samenstellen en motiveren van het team, omgaan 

met veranderingen en conflicten, beslissingen nemen en zorgen 

dat ze worden nageleefd, … Succesvol projectwerk is dus heel 

wat meer dan technisch professionalisme. 

Goede voorbereiding 

Hoewel iedereen het erover eens is dat een goede voorbereidingsfase 

altijd loont, geeft de realiteit vaak een ander beeld. Een 

projectplan opstellen is een eerste deliverable van dat proces en 

beschrijft alle aspecten van het project. Zodra de klant het heeft 

goedgekeurd, is dat plan de basis waarop wordt voortgewerkt. In 

zo’n projectplan vindt men op de eerste plaats de omschrijving 

en het einddoel van het project terug. Waarom wordt dit project 

gestart? Welke zijn er de drijfveren voor? Wat willen we bereiken? 

Welk is het eindresultaat, het eindproduct? Daar hoort onmiddellijk 

de ‘scope’ bij. Welke eigenschappen verwacht men? Wat 

behoort wel bij het opzet van het project, maar ook wat niet? Hoe 

zullen we dat verifiëren of meten? 

Succesvol projectwerk is heel wat meer dan 

technisch professionalisme. 

Elke realisatie, dus zeker ook elk project, houdt risico’s in. Het 

maakt deel uit van een goed projectplan om die al vooraf te onderkennen, 

te benoemen en er voorzieningen voor in te bouwen. Dan

VIK orming 

V 

VIK orming 

V 

komen de organisatorische aspecten aan bod. Wie maakt deel uit 

van het projectteam? Wie is de projectmanager, wie de opdrachtgever? 

Hoe verloopt de communicatie binnen het team? 

Vervolgens vindt men er een eerste ruwe tijds- en middelenplanning 

in terug. Dat moet dan weer resulteren in een kostenplaatje 

voor het project. Afhankelijk van de projectomvang is een projectplan 

een bundeltje van pakweg 20 pagina’s, maar kan het ook een 

boekwerk worden van een honderdtal bladzijden. 

Startvergadering 

Wordt het projectplan goedgekeurd dan kan men werk maken van 

een meer gedetailleerde tijdsplanning, gesteund op een ’work 

breakdown’-structuur van het project, een WBS in het vakjargon. 

Het team wordt samengesteld en de startvergadering is de kans 

bij uitstek om de neuzen gelijk te richten en procedures af te 

spreken. Hoe zal men omgaan met ‘issues’, wijzigingen in de 

scope, met risico’s, met kwaliteitsproblemen, met de onderlinge 

communicatie…? Als projectteam moet men immers op elkaar 

kunnen rekenen en niet iedereen kent alle andere teamleden. Heel 

vaak - te vaak - doen mensen er een project gewoon bij, naast hun 

eigenlijke taak. Een goede projectstart helpt! 

Tijdens de uitvoering van het project is het voor de projectmanager 

dan weer van belang dat hij het tijdsverloop en zijn budget 

opvolgt, zijn planning bijstelt, de kwaliteit bewaakt en oog heeft 

voor de rode waarschuwingslichtjes die her en der opduiken. Zo 

kan een kleine budgetafwijking in het begin al een alarm zijn voor 

het hele project, als men er niet in slaagt om dat recht te trekken. 

Hou ook de moraal van het team in de gaten. Gaan ze er nog 

steeds even enthousiast tegenaan? 

VIK zoekt projectmanager van het jaar 

Op het vlak van opleidingen rond projectmanagement heeft VIK 

Vorming al een jarenlange traditie. Al in de jaren tachtig verschenen 

de eerste introductiecursussen in het aanbod. De laatste vijf 

jaar is daar het langlopend Fellowprogramma Project mana - 

gement bijgekomen. Daar worden de deelnemers een jaar lang 

met een regelmaat van twee sessies per week in een beperkte 

groep vertrouwd gemaakt met de principes en technieken, eigen 

aan projectwerk. 

Dit academiejaar introduceert VIK Vorming een nieuw initiatief: 

de projectmanager van het jaar. Projecten zijn een vertrouwd 

beeld geworden in onze industrie. De nood om ze almaar beter op 

te volgen en tot een goed einde te brengen is reëel aanwezig bij 

de vele ingenieurs die ook dikwijls de functie van projectmanager 

toebedeeld krijgen. En dat willen we onder de aandacht brengen. 

Bovendien willen wij diegenen, die door toepassing van de juiste 

technieken en procedures, uitblinken in hun projectwerk ook even 

in de kijker zetten. De prijs gaat dus niet om het project en hoe 

groots en indrukwekkend dat wel is, maar wel om de wijze waarop 

u als projectmanager projecten tot een goed einde brengt. 

Inzendingen worden gedurende de volgende maanden bij VIK 

Vorming verwacht en de prijs zal begin 2010 tijdens de VIK- 

Nieuwjaarsreceptie worden uitgereikt in aanwezigheid van tal 

van genodigden en relaties uit de industrie. Alle informatie over 

de deelnemingsvoorwaarden kunt u krijgen bij VIK Vorming of op 

de VIK-website. 

Fellow 

Heeft u nog te weinig ervaring in het beheer van projecten, maar 

trekt het u wel aan, dan is een gepaste opleiding een eerste stap. 

Misschien wordt u dan wel binnen enkele jaren onze onze projectmanager 

van het jaar. Het programma 'Fellow in projectmanagement' 

wil vooral jonge ingenieurs een gedegen basis aanreiken. 

Toch mag de cursist niet verwachten dat hij een soort van ingeblikt 

concept geserveerd krijgt dat hij stap na stap maar te volgen 

heeft om zijn projecten met succes te kunnen afwerken. Elk 

bedrijf werkt immers zijn eigen methodiek uit die overeenstemt 

met de eigen bedrijfsbehoeften, cultuur en activiteiten. 

Het programma steunt inhoudelijk op aanbevelingen van Prince 

II, op de 'Project management body of knowledge' opgesteld door 

het Project Management Institute (PMI) en het IPMA-programma 

(International Project Management Association). Al die organen 

willen aan de discipline projectmanagement en aan de professionaliteit 

van projectmanagers meer erkenning geven. Dat gebeurt 

o.a. door een officiële certificatie. Deze opleiding is er een perfecte 

aanloop voor. 

De ‘Fellow in projectmanagement’ is niet vergelijkbaar met een 

tweedaagse stoomcursus in projectterminologie om te slagen in 

een multiplechoicetest om de certificatie te behalen. Gedurende 

een jaar wordt u met uw collega-deelnemers ondergedompeld in 

een klimaat van projectwerk en leert u anders denken en reageren 

op bepaalde situaties. Voor velen was bij de aanvang een projectplan 

onbekend, laat staan dat ze het ooit hadden opgesteld. 

Dit Fellow-programma is ook meer dan het komen bijwonen van 

een opeenvolging van sessies. Het programma is afwisselend 

opgebouwd. Van de cursist wordt een actieve bijdrage verlangd. 

Tijdens de 160 uren durende opleiding zal op gepaste tijden via 

pc-workshops ingegaan worden op software voor projectmanagement 

en voor risicoanalyse. Tijdens de cursus zullen regelmatig 

cases en vaardigheden via groepswerk worden geïllustreerd en 

ingeoefend. Het geheel wordt afgesloten met een residentiële 

dag waar verscheidene sprekers praktijkvoorbeelden, nieuwe 

tendensen en hun visie op projectmanagement toelichten. De 

zesde promotie start zeer binnenkort. Meer informatie vindt u via 

www.vik.be/fip. 

Tekst: Ing. Karel DE WEVER MSc, voorzitter VIK Vorming 

Hoe wordt u 

projectmanager van het jaar? 

Deelnemingsvoorwaarden 

bij Manuella Goyvaerts, tel. 03 259 11 06 

via een e-mailtje naar manuella.goyvaerts@vik.be 

of via de link op www.vik.be/pmvanhetjaar 

Uw deelnamedossier wordt verwacht vóór 15 december 2009. 


VIK Vorming 

VIK Vorming 


Met charme netwerken 


Deze erg ludieke workshop maakt komaf met de stereotiepe 

beeldvorming die velen hebben over ‘zakelijke’ communicatie 

en menselijke interactie in de werksfeer. 

In de workshop leer je hoe je meetings, netwerken, recepties en 

diners kunt verrijken voor jezelf én voor je contacten, met het 

gevoel… bijzonder te zijn. 

48 

Unieke leertechniek 

Anders dan de meeste seminars en workshops plaatst men de 

deelnemers onmiddellijk zelf in een leidende of coachende rol. 

Omdat mensen in die rol nieuwe kennis verrijken met elementen 

uit hun eigen beleving en ervaring, wordt de nieuwe kennis snel 

eigen gemaakt en gaat die nooit meer verloren. 

PRAKTISCH 

Donderdag 19 november 2009 van 19 tot 22 uur, 

VIK-huis in Wommelgem. 

Praktische invulling van EC7 bij het ontwerp 

van diepe en ondiepe funderingen 

vanaf 16 november 2009 

Met de komst van Eurocode 7 is de filosofie achter de uitwerking 

van een funderingsontwerp sterk veranderd. 

Vooreerst door een volledige gewijzigde waardering van de 

definitie van een veilig ontwerp (met betrekking tot de 

standzekerheid van een fundering). Voorts moet de ontwerper 

meer grenstoestanden beschouwen dan de klassieke 

berekening van het evenwichtsdraagvermogen. Ook met 

betrekking tot de beoordeling van de gebruiksgrenstoestand 

worden de grenswaarden anders gedefinieerd. 

PROGRAMMA 

Bedoeling is dat telkens na een korte theoretische uiteenzetting 

de cursisten daadwerkelijk oefeningen maken. 

les 1: afleiding van grondkarakteristieken 

les 2: ontwerp van ondiepe funderingen 

les 3: ontwerp van diepe funderingen 

PRAKTISCH 

Maandagen 16, 23 en 30 november 2009, telkens van 19 tot 22 uur, 

VIK-huis in Wommelgem.

VIK Vorming 

VIK Vorming 

Plannen en lastenboeken 

zaterdag 21 november 2009 

Plannen en lastenboeken correct lezen 

voor de beginnende bouwprofessional 

Deze workshop richt zich tot beginners, leken en iedereen die 

meer wil weten over de techniek van het begrijpend plan lezen en 

meer specifiek bouwplannen lezen. 

PROGRAMMA 

Over welke plannen beschikken wij en hoe moeten wij onze 

weg zoeken in het dossier? 

Wat staat er op het plan? Hoe herken ik de materialen? 

Wat is een schaal en hoe moet ze worden gebruikt? 

Slim interpreteren van plannen en 

lastenboeken voor de gevorderde 

bouwprofessional 

Deze workshop richt zich tot geroutineerde bouwprofessionals 

die net iets meer willen halen uit plannen en lastenboeken en op 

een slimme manier geld willen besparen. 

Een maquette maken: van 2 naar 3 dimensies aan de hand van 

de verschillende plattegronden, sneden en details van het 

bouwplan. 

Met de losse hand perspectieftekeningen (schetsen) maken 

over bepaalde details van een plan (geeft ruimtelijk inzicht). 

De workshop is sterk interactief opgebouwd. Cursisten gaan zelf 

aan de slag met plannen en pc. Alle leermateriaal wordt voorzien. 

PRAKTISCH 

Zaterdag 21 november 2009 van 9 tot 16 uur, 


PROGRAMMA 

verschillende plannen in het bouwproject 

doorsneden, aanzichten herkennen en linken 

methodiek voor integratie van plannen 

tips ‘n’ tricks 

De workshop is sterk interactief opgebouwd. Cursisten gaan zelf 

aan de slag met plannen en pc. Alle leermateriaal wordt voorzien. 

PRAKTISCH 

Zaterdag 28 november 2009 van 9 tot 16 uur, 


Veiligheidsmanagement voor leidinggevenden 

vanaf 16 november 2009 

De cursus omvat niet alleen de meeste aspecten met betrekking 

tot veiligheid, welzijn én gezondheid, maar verklaart die onderwerpen 

ook aan de hand van praktijkgerichte voorbeelden. Er 

wordt niet alleen een samenvatting gegeven van de voornaamste 

van toepassing zijnde wettelijke reglementeringen, maar de cursus 

legt héél sterk de nadruk op de toelichting van de meest courante 

risico’s in de industrie- en bouwwereld. Er wordt ook een 

risicoanalysemethodiek aangeleerd, waarbij ook een ongevals - 

analysetool wordt aangereikt. 

PROGRAMMA 

Wat is preventie en welzijn? 

Welke zijn de fundamentele motieven om aan veiligheid 

te doen? 

De economische grondslag om aan preventie te doen 

Toolboxmeetings 

De verantwoordelijkheden van de H.L. 

Wettelijke keuringen 

Risicomanagement 

Preventietechnieken 

- Branden en ontploffingen 

- Werken met gevaarlijke producten 

PRAKTISCH 

Maandagen 16 en 23 november 2009, telkens van 18.30 tot 22 uur, 



VIK Vorming 

VIK Vorming 

Cursusagenda oktober - november 2009 

CURSUS STARTDATUM EINDDATUM UREN AANTAL LEDEN- LEDENTARIEF 

SESSIES* TARIEF ONDERW. & OVERH. 

TECHNOLOGIE 

Duurzaam bouwen 15/10/2009 29/10/2009 D 6 790 670 

Inzicht in lastechniek 19/10/2009 29/03/2010 A 10 1010 870 

Hoe meer halen uit je smartphone? 21/10/2009 28/10/2009 A 2 300 260 

Bekistingen en zichtbeton 09/11/2009 23/11/2009 A 5 580 490 

Ventilatie van niet-residentiële gebouwen 10/11/2009 24/11/2009 A 3 390 330 

Industriele ventilatie: normen, geluid en onderhoud 10/11/2009 15/12/2009 A 6 680 580 

CE-markering: nieuwe machinerichtlijn 2006/42/EG vanaf 2010 14/11/2009 5/12/2009 V 4 490 420 

Praktische business intelligence voor de kmo 16/11/2009 30/11/2009 NA 6 840 710 

Integration (SSIS) en analysis (SSAS) 16/11/2009 16/11/2009 NA 2 380 320 

EC7 bij het ontwerp van ondiepe en diepe funderingen 16/11/2009 30/11/2009 A 3 390 330 

Persoonlijke organisatie met Outlook 17/11/2009 17/11/2009 D 2 230 200 

Verwarmingstechnische calculaties: basis 18/11/2009 16/12/2009 A 5 580 490 

Verwarmingstechnische calculaties 18/11/2009 10/02/2010 A 10 1050 890 

Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks 18/11/2009 25/11/2009 D 4 560 480 

Pompen, het kwetsbare hart van de installatie 19/11/2009 26/11/2009 D 4 650 550 

Correct lezen van plannen en lastenboeken 

voor de beginnende bouwprofessional 

21/11/2009 21/11/2009 D** 2 200 170 

Reporting services (SSRS) 23/11/2009 23/11/2009 NA 2 380 320 

Meet- en regeltechniek in de praktijk 25/11/2009 30/01/2010 N****D*** 14 1240 1050 

Regeltechniek in de praktijk 25/11/2009 16/12/2009 N****D*** 6 760 650 

Generieke methodologie voor plc-programmatie 27/11/2009 4/12/2009 D 4 650 550 

Slim interpreteren van plannen en lastenboeken 

voor de gevorderde bouwprofessional 

28/11/2009 28/11/2009 D** 2 200 170 

Performance Point Services 30/11/2009 30/11/2009 NA 2 380 320 

BEDRIJFSKUNDE 

Rapportering via Crystal Reports 15/10/2009 29/10/2009 A 3 420 360 

Legionella Pneumophila beheersplan 15/10/2009 15/10/2006 N*** 1 220 190 

Projectplanning en -management 15/10/2009 24/11/2009 D 10 1450 1230 

Projectplanning en -management: basiscursus 15/10/2009 29/10/2009 D 6 910 770 

CLP (Classification, labelling and packaging) - 

GHS (Global harmonised system) 

19/10/2009 19/10/2009 D 2 340 290 

Inventieve probleemoplossing 21/10/2009 28/10/2009 D 4 960 820 

Standaarden, PDCA en 5S 22/10/2009 22/10/2009 D 2 360 310 

Probleemoplossende technieken 10/11/2009 24/11/2009 N** 3 490 420 

Bedrijfsmanagement 13/11/2009 5/02/2010 NA 18 1320 1150 

Veiligheidsmanagement voor leidinggevenden 16/11/2009 23/11/2009 A* 2 240 200 

Reach voor downstream users 16/11/2009 16/11/2009 D 2 340 290 

Projectplanning en -management gevorderden 17/11/2009 24/11/2009 D 4 650 550 

Validatie, kwaliteitscontrole en meetonzekerheid in laboratoria 

(ISO/IEC 17025) 

18/11/2009 2/12/2009 D 6 880 750 

Basisopleiding EEx 19/11/2009 19/11/2009 N** 1 220 190 

Business-to-business marketing 20/11/2009 20/11/2009 NA 2 340 290 

Productinnovatie 25/11/2009 25/11/2009 D 2 480 410 

VAARDIGHEDEN 

Slechtnieuwsgesprekken 15/10/2009 29/10/2009 D 4 320 270 

Snellezen 23/10/2009 30/10/2009 N 2 310 260 

Clear English in technical reports 17/11/2009 1/12/2009 D 4 400 340 

Met charme netwerken 19/11/2009 19/11/2009 A 1 140 120 

A = 19 tot 22 uur 

A*= 18.30 tot 22 uur 

D = 9 tot 17 uur 


D* = 8.30 tot 16 uur 

D**= 9 tot 16 uur 

D***= 9 tot 16u.30 uur 

N = 14 tot 17 uur 

N** = 13 tot 17 uur 

N***= 13.30 tot 17.30 uur 

N****= 14 tot 18 uur 

NA= 14 tot 21 uur 

V= 9 tot 12 uur 

50 

* 1 deel = 3 uur

VIK Vorming 

VIK Vorming 

Fellow in 

industrial engineering 

Hoe interne bedrijfsprocessen 

optimaliseren? 

Programma: 

Inleiding 

Procesanalyse en methodestudie 

Tijdstudie en normstelling 

Omsteltijdreductie 

Productiviteitsverbetering in administratieve 

en dienstverlenende processen 

Mensvriendelijke processen 

Managementaspecten bij veranderings- en verbetertrajecten 

Simulatiecase, praktijkgetuigenissen en bedrijfsbezoeken 

Aan het einde van de opleiding werken de deelnemers een project uit 

in de eigen werkomgeving, zodat er meteen een terugverdieneffect is 

voor de onderneming. 

Praktisch 

Start: 29 januari 2010 

Aantal sessies: 63 

Wanneer: vrijdag van 14 tot 21 uur. Een tiental sessies 

vindt plaats op zaterdagvoormiddag van 9 tot 12 uur. 

Waar: VIK-huis in Wommelgem 

Meer informatie? 

Kijk op de website 

ww.vik.be/fie 

Of neem contact op met 

VIK Vorming: 

03 259 11 06 of 

manuella.goyvaerts@vik.be 

VIK Vorming - Herentalsebaan 643 - 2160 Wommelgem

View/Open - Lirias - KU Leuven

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?