ecologie van zeevogels - Provincie West-Vlaanderen
ecologie van zeevogels - Provincie West-Vlaanderen
ecologie van zeevogels - Provincie West-Vlaanderen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Zeevogels op het<br />
Belgisch deel <strong>van</strong> de<br />
Noordzee:<br />
Verspreiding &<br />
<strong>ecologie</strong><br />
Nicolas Vanermen, Eric W.M. Stienen, Wouter<br />
Courtens, Marc Van de walle & Hilbran Verstraete
Algemene schets voorkomen &<br />
verspreiding <strong>van</strong> <strong>zeevogels</strong><br />
op het Belgisch deel <strong>van</strong> de<br />
Noordzee<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Zuidelijke Noordzee:<br />
• Noordoostelijke stroming <strong>van</strong><br />
Atlantisch water <strong>van</strong>uit het<br />
Kanaal<br />
• Troebel!! – Zeer ondiep en<br />
hoge stroomsnelheid<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
• Ondiep (
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Overwinteringsgebied voor noordelijke<br />
broedvogels<br />
3,5<br />
3<br />
2,5<br />
2<br />
1,5<br />
1<br />
0,5<br />
0<br />
jan<br />
feb<br />
mar<br />
apr<br />
may<br />
jun<br />
Common Gull<br />
jul<br />
aug<br />
sep<br />
oct<br />
nov<br />
dec<br />
3,5<br />
3<br />
2,5<br />
2<br />
1,5<br />
1<br />
0,5<br />
0<br />
jan<br />
feb<br />
mar<br />
apr<br />
may<br />
jun<br />
Common Scoter<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
jul<br />
aug<br />
sep<br />
oct<br />
nov<br />
dec<br />
0,8<br />
0,7<br />
0,6<br />
0,5<br />
0,4<br />
0,3<br />
0,2<br />
0,1<br />
0<br />
jan<br />
feb<br />
mar<br />
apr<br />
may<br />
jun<br />
Red-throated Diver<br />
jul<br />
aug<br />
sep<br />
oct<br />
nov<br />
dec
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Absolute aantallen lopen hoog op!<br />
Gemiddeld overwinteren bij ons bvb:<br />
- 6000 Drieteenmeeuwen<br />
- 12000 Zeekoeten<br />
- 3000 Alken<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Foerageergebied voor Zeebrugse meeuwen<br />
en sterns in de zomer<br />
1,4<br />
1,2<br />
1<br />
0,8<br />
0,6<br />
0,4<br />
0,2<br />
0<br />
jan<br />
feb<br />
mar<br />
apr<br />
may<br />
jun<br />
Sandwich Tern<br />
jul<br />
aug<br />
sep<br />
oct<br />
nov<br />
dec<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
jan<br />
feb<br />
mar<br />
apr<br />
may<br />
jun<br />
jul<br />
Common Tern<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
aug<br />
sep<br />
oct<br />
nov<br />
dec<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
jan<br />
feb<br />
Lesser Black-backed Gull<br />
mar<br />
apr<br />
may<br />
jun<br />
jul<br />
aug<br />
sep<br />
oct<br />
nov<br />
dec
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Kolonie <strong>van</strong> internationaal belang!<br />
- max. 3050 paar Visdief<br />
5% <strong>van</strong> biogeogr. populatie<br />
7% <strong>van</strong> biogeogr. populatie<br />
- max. 4070 paar Grote sterns<br />
- max. 4500 paar Kleine mantelmeeuw<br />
- max. 2400 paar Zilvermeeuw<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Migratiecorridor!<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
1,2<br />
1<br />
0,8<br />
0,6<br />
0,4<br />
0,2<br />
0<br />
jan<br />
feb<br />
mar<br />
apr<br />
may<br />
jun<br />
Little Gull<br />
jul<br />
aug<br />
sep<br />
oct<br />
nov<br />
dec<br />
Northern Gannet<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
1<br />
0,8<br />
0,6<br />
0,4<br />
0,2<br />
0<br />
jan<br />
feb<br />
mar<br />
apr<br />
may<br />
jun<br />
jul<br />
aug<br />
sep<br />
oct<br />
nov<br />
dec
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Naar schatting 1 à 1,3 miljoen<br />
<strong>zeevogels</strong> trekken jaarlijks door<br />
de Zuidelijke Noordzee!<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Jaarrond <strong>van</strong> belang met seizoenaal sterk<br />
wisselende aantallen en soorten<br />
n/km²<br />
14<br />
12<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
42.000<br />
17.000<br />
Winter Spring Summer Autumn<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
Hoge turn-over!!!
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Winterverspreiding Fuut<br />
grens BNZ<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
land<br />
20m dieptelijn<br />
December-Februari<br />
Gem dichtheid Fuut (n/km²)<br />
0,000000<br />
0,000001 - 0,140000<br />
0,140001 - 0,850000<br />
0,850001 - 1,670000<br />
1,670001 - 7,000000<br />
grid_6x6_BCP
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Herfstverspreiding Noordse stormvogel<br />
grens BNZ<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
land<br />
20m dieptelijn<br />
September-November<br />
Gem dichtheid NSV (n/km²)<br />
0,000000<br />
0,000001 - 0,060000<br />
0,060001 - 0,250000<br />
0,250001 - 0,600000<br />
0,600001 - 30,000000<br />
geen tellingen
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Winterverspreiding Zeekoet<br />
grens BNZ<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
land<br />
20m dieptelijn<br />
December-Februari<br />
Gem dichtheid Zeekoet (n/km²)<br />
0,000000 - 1,194609<br />
1,194610 - 2,478495<br />
2,478496 - 3,178537<br />
3,178538 - 4,709271<br />
4,709272 - 12,520855<br />
geen tellingen
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
grens BNZ<br />
land<br />
20m dieptelijn<br />
silt-clay content<br />
Value<br />
High : 71,426<br />
Low : 0
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Voorjaarsverspreiding Visdief<br />
border BPNS<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
Spring<br />
land<br />
20m depth<br />
n Common terns / km<br />
0,000000000<br />
0,0001000 - 0,03246<br />
0,03247 - 0,09304<br />
0,09305 - 0,2788<br />
0,2789 - 7,786<br />
No observations
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Zomerverspreiding Visdief<br />
border BPNS<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
land<br />
20m depth<br />
Breeding season<br />
Avg Density Common tern (n/km²)<br />
0,000000<br />
0,000001 - 0,131144<br />
0,131145 - 0,525333<br />
0,525334 - 3,671761<br />
3,671762 - 41,911844<br />
No observations
Voorstelling <strong>van</strong> enkele<br />
algemene soorten<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Noordse stormvogel<br />
• Generalist en surface<br />
feeder<br />
• Erratisch voorkomen<br />
op BPNS, vnl. in<br />
winter en najaar<br />
• Typische pelagische<br />
verspreiding<br />
• „Tubenose‟: voor<br />
verhoogde reukzin<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Jan-<strong>van</strong>-Gent<br />
• Duikt naar vis <strong>van</strong>af grote<br />
hoogte (impact hoorbaar tot<br />
op meerdere km!)<br />
• Vooral algemeen op<br />
doortrek in najaar (septnov)<br />
• Onmiskenbaar door grote<br />
formaat, en zwart-witte<br />
verenkleed<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Zwarte zeeëend<br />
• Duikt naar bodem op zoek naar schelpen<br />
• Aantallen pieken in vroege voorjaar (febmaa)<br />
• Verspreiding hoofdzakelijk beperkt tot<br />
kustbanken tussen Oostende en De Panne<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Grote jager<br />
• Rooft voedsel <strong>van</strong> andere <strong>zeevogels</strong><br />
(kleptoparasiteren)<br />
• Vooral algemeen op doortrek in najaar (septnov)<br />
• Grote zware meeuwachtige vogel met donker<br />
verenkleed en grote witte vleugelvlekken<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Drieteenmeeuw<br />
• Surface feeder en ondiep<br />
duikend naar vis<br />
• Zandspiering specialist in<br />
broedgebieden<br />
• Vooral algemeen als<br />
overwinteraar en doortrekker<br />
• Kleine meeuwachtige met<br />
inktzwarte vleugeltoppen en<br />
gele snavel<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
“Zeemeeuwen”: generalisten & opportunisten<br />
Stormmeeuw<br />
Kleine mantelmeeuw<br />
Zilvermeeuw<br />
Grote mantelmeeuw<br />
Zilvermeeuw<br />
Stormmeeuw<br />
Kleine mantelmeeuw<br />
Grote mantelmeeuw<br />
<strong>van</strong> klein naar groot<br />
<strong>van</strong> grijs naar zwart<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Grote stern & Visdief<br />
• Gracieuze meeuwachtige vogels<br />
• Duiken <strong>van</strong>af beperkte hoogte naar vis<br />
• Typische zomergasten, overwinteren voor <strong>West</strong>-<br />
Afrikaanse kusten<br />
• Onderscheiden zich <strong>van</strong> elkaar o.m. door<br />
formaat en snavelkleur<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het Belgisch deel <strong>van</strong><br />
de Noordzee<br />
Zeekoet & Alk<br />
• Pinguin-achtig voorkomen, door zwart-wit<br />
verenkleed, en recht opstaande houding<br />
aan land<br />
• Duiken <strong>van</strong>af wateroppervlak naar vis<br />
• Onderscheiden zich <strong>van</strong> elkaar door<br />
onder meer vorm <strong>van</strong> de snavel en tint<br />
<strong>van</strong> verenkleed<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Algemene schets <strong>van</strong> de<br />
voedsel<strong>ecologie</strong> <strong>van</strong> <strong>zeevogels</strong><br />
op het Belgisch deel <strong>van</strong> de<br />
Noordzee<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zwemmend<br />
Vliegend<br />
Zeevogels op het BPNS:<br />
Voedsel<strong>ecologie</strong><br />
Surface seizing Noordse stormvogel, grote<br />
meeuwen<br />
Dipping Dwergmeeuw<br />
Generalisten<br />
Diving (pursuit) alkachtigen, duikers, futen,<br />
zeeëenden<br />
Specialisten<br />
Plunging<br />
– shallow sterns, Drieteenmeeuw<br />
– deep (pursuit) Jan <strong>van</strong> Gent<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het BPNS:<br />
Voedsel<strong>ecologie</strong><br />
Naast natuurlijke foerageertechnieken profiteren heel wat<br />
<strong>zeevogels</strong> in meer of mindere mate <strong>van</strong> zeevisserijafval!<br />
In volgorde <strong>van</strong> belangrijkheid (gebaseerd op tellingen op<br />
BPNS):<br />
Zilvermeeuw<br />
Grote mantelmeeuw<br />
Kleine mantelmeeuw<br />
Stormmeeuw<br />
Drieteenmeeuw<br />
Jan <strong>van</strong> Gent<br />
Noordse stormvogel<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het BPNS:<br />
Voedsel<strong>ecologie</strong><br />
• Zeevogels komen vaak sterk geaggregeerd<br />
voor, en vormen typisch „multi-soorten<br />
associaties‟<br />
• Initiatie door duikende alkachtigen (stuwen vis<br />
naar oppervlakte)<br />
• Katalysatie door soorten als<br />
Drieteenmeeuwen/Sterns die kunnen profiteren<br />
<strong>van</strong> het verhoogde voedselaanbod nabij het<br />
zeeoppervlakte<br />
• Onderdrukking door opportunisten zoals<br />
meeuwen & jagers<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels op het BPNS:<br />
Voedsel<strong>ecologie</strong><br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
• Plevieren, sterns & meeuwen prefereren<br />
onbegroeide zandige terreinen als<br />
broedplek: kustbroedvogels bij uitstek<br />
• In de jaren ‟50 broedden nog tientallen<br />
koppels Dwergstern en Strandplevier op<br />
de Vlaamse stranden!!<br />
Volledige verdwenen onder invloed <strong>van</strong><br />
antropogene druk (in de eerste plaats<br />
verstoring door recreatie)<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
Door de ontwikkeling <strong>van</strong> de haven <strong>van</strong><br />
Zeebrugge kwamen grote,<br />
onverstoorde zandvlaktes ter<br />
beschikking <strong>van</strong> kustbroedvogels in<br />
verdrukking<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
Sterns & Kleine mantelmeeuwen<br />
komen momenteel<br />
vrijwel enkel tot broeden op de<br />
haventerreinen <strong>van</strong> Zeebrugge<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
Indrukwekkende totalen:<br />
Max 1985-2008 2008<br />
Dwergstern 425 177<br />
Grote stern 4067 249<br />
Visdief 3052 2003<br />
Kokmeeuw 2390 627<br />
Zilvermeeuw 1986 1755<br />
Kleine<br />
mantelmeeuw 4573 4243<br />
Zwartkopmeeuw 90 5<br />
Strandplevier 114 14<br />
Bontbekplevier 10 10<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
Ter compensatie <strong>van</strong> de ontwikkeling <strong>van</strong> de westelijke<br />
voorhaven werd het sterneneiland opgespoten:<br />
SUCCESVERHAAL<br />
Directe kolonisatie <strong>van</strong> grote aantallen sterns<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
Niet al rozegeur & maneschijn!!<br />
Grote meeuwen staan gekend om hun<br />
grote plaatstrouw – Waar gaan de<br />
duizenden koppels meeuwen heen bij<br />
de onafwendbare ontwikkeling <strong>van</strong> de<br />
voorhaven??<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Huidige<br />
meeuwenkolonie<br />
?<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
Of verhuizen ze en masse naar omliggende<br />
gemeentes en worden het „urban<br />
gulls‟???<br />
In Oostende zijn sinds 1993 dakbroedende<br />
meeuwen aanwezig<br />
Momenteel reeds 100den broedparen<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Kustbroedvogels<br />
In Groot-Brittannië broeden<br />
momenteel 120.000 paar meeuwen<br />
op daken<br />
OVERLAST<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Belgisch deel<br />
<strong>van</strong> de Noordzee<br />
&<br />
de mens<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Belgisch deel <strong>van</strong> de Noordzee &<br />
de mens<br />
Grootschalige exploitatie tbv.<br />
• Visserij<br />
• Industriële scheepvaart<br />
• Windenergie<br />
• Zand- en grindwinning<br />
• Militaire activiteiten<br />
• …<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Belgisch deel <strong>van</strong> de Noordzee &<br />
de mens<br />
Belgisch deel <strong>van</strong> de Noordzee<br />
=<br />
LAPPEN-DEKEN VAN MENSELIJKE<br />
ACTIVITEITEN<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
ECOSYSTEEM<br />
vs.<br />
MENS<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Waarom?<br />
• Staan aan de top <strong>van</strong> de voedselketen<br />
• Komen wijdverspreid en algemeen voor<br />
• Vormen een dankbaar onderzoeksobject<br />
– hoge mate <strong>van</strong> visibiliteit boven het<br />
wateroppervlak<br />
– Koloniebroeder<br />
– regelmatig aanspoelend<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Hoe?<br />
• European Seabirds At Sea (ESAS): tellingen<br />
<strong>van</strong> <strong>zeevogels</strong> op zee<br />
• Monitoring Voorhaven <strong>van</strong> Zeebrugge:<br />
broedbiologisch onderzoek<br />
• <strong>West</strong>banks: ecosysteembenadering<br />
• Beached Birds Surveys (BBS): tellingen <strong>van</strong><br />
gestrande vogels<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
OLIE-<br />
VERONTREINIGING<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Olieverontreiniging<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Olieverontreiniging<br />
Tool: Beached Bird Surveys<br />
• Modelsoort Zeekoet<br />
(zwemmende soort)<br />
• Ecological Quality Objectives volgens OSPAR:<br />
hoogstens 10% <strong>van</strong> alle aangespoelde Zeekoeten<br />
mag bevuild zijn met olie<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Oliebevuilingsgraad<br />
100,0<br />
90,0<br />
80,0<br />
70,0<br />
60,0<br />
50,0<br />
40,0<br />
30,0<br />
20,0<br />
10,0<br />
0,0<br />
1962<br />
1965<br />
1968<br />
1971<br />
1974<br />
1977<br />
1980<br />
Eco-QO<br />
1983<br />
1986<br />
1989<br />
1992<br />
1995<br />
1998<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
2001<br />
2004<br />
2007
PLASTIC-<br />
VERONTREINIGING<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Plastic-verontreiniging<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Plastic-verontreiniging<br />
Tool: Beached Bird Surveys & Maaganalyses<br />
• Modelsoort Noordse stormvogel (surface feeder)<br />
• “Ecological Quality Objective” volgens OSPAR:<br />
hoogstens 10% <strong>van</strong> de Noordse stormvogels mag<br />
meer dan 0,1g plastiek in de maag hebben<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Plastic-verontreiniging<br />
Noordzee-onderzoek 2002-2006<br />
• 94% <strong>van</strong> de aangespoelde Noordse<br />
stormvogels heeft plastiek in de maag<br />
• Gemiddeld 0,3g verdeeld over 34 partikels<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Plastic-verontreiniging<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
VISSERIJ<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels & Visserij<br />
Mogelijke effecten:<br />
+ Teruggooi <strong>van</strong> ondermaatse vis & visafval<br />
(voorziet in 30% <strong>van</strong> alle voedsel voor <strong>zeevogels</strong><br />
in Noordzeegebied)<br />
- Bij<strong>van</strong>gst <strong>van</strong> <strong>zeevogels</strong><br />
- Overbevissing<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
% achter vissersboten<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
ongedet. grote meeuw<br />
ongedet. meeuw<br />
Zilvermeeuw<br />
Kleine Mantelmeeuw<br />
Grote Mantelmeeuw<br />
Drieteenmeeuw<br />
Stormmeeuw<br />
Noordse Stormvogel<br />
Sterke bevoordeling<br />
GENERALISTEN!!<br />
Jan-<strong>van</strong>-Gent<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)<br />
Grauwe Pijlstormvogel<br />
Geelpootmeeuw<br />
Dwergmeeuw<br />
Kokmeeuw<br />
Stern sp.<br />
Grote Jager<br />
Kleine Jager<br />
Visdief<br />
Grote Stern
Tool:<br />
Zeevogels als graadmeter:<br />
- BBS (Maaganalyse)<br />
Visbestand<br />
- Monitoring zeevogelkolonies<br />
(broedsucces, uitvliegsucces, faecesanalyse,<br />
voedselprotocols)<br />
Modelsoorten: specialisten met een hoogenergetische<br />
foerageerwijze & krap<br />
tijdsbudget; bvb. Drieteenmeeuwen &<br />
sterns<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Cumulatief aandeel<br />
Zeevogels als graadmeter:<br />
100<br />
Visbestand<br />
80<br />
80 Jaren met slecht broedsucces in<br />
Zeebrugge 60<br />
vallen samen met het<br />
ontbreken <strong>van</strong> bepaalde<br />
40<br />
40<br />
2001<br />
lengteklassen Haring 2002<br />
Year Clutch size Fledging success (%)<br />
Cumulatief aandeel<br />
100<br />
2001 1.1 70<br />
2002 1.1 43<br />
2003 1.3 66<br />
2004 1.5 52<br />
2005 1.2 28<br />
20<br />
20<br />
0<br />
0<br />
0,5 1,5 2,5<br />
Lengte Haring (cm)<br />
0,5 1,5 2,5<br />
Lengte Haring (cm)<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006 2002<br />
2007<br />
2005<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Zeevogels als graadmeter:<br />
Visbestand<br />
Broedsucces <strong>van</strong> Drieteenmeeuw in<br />
Engelse broedkolonies gerelateerd<br />
aan zandspiering-stock<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Visserij<br />
Zeevogels & Visserij:<br />
Generalisten vs. Specialisten<br />
Teruggooi Generalisten leven boven hun stand<br />
Predatie<br />
Overbevissing Specialisten krijgen het moeilijker<br />
FAO Responsible Fishery / ICES Objective: Reductie teruggooi<br />
nog<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Dank aan<br />
• fotografen Yves Adams &<br />
Misjel Decleer & Jan <strong>van</strong><br />
de Kam<br />
• het wereldwijde web<br />
• u voor uw aandacht<br />
Nicolas Vanermen - INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek)
Change language