Steden, grondprijzen en de locale overheid - Famo
Steden, grondprijzen en de locale overheid - Famo
Steden, grondprijzen en de locale overheid - Famo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Sted<strong>en</strong></strong>,<br />
<strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
Co<strong>en</strong> Teulings<br />
FAMO, 30 september 2011
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
2<br />
<strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong> 30 september 2011
M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> will<strong>en</strong> fors<br />
betal<strong>en</strong> voor locatie<br />
Bellingwed<strong>de</strong>:<br />
14 €/m 2<br />
Gracht<strong>en</strong>gor<strong>de</strong>l:<br />
3525 €/m 2<br />
Grondprijz<strong>en</strong><br />
Grondprijz<strong>en</strong><br />
2.000 tot 3.600<br />
1.000 tot 2.000<br />
500 tot 1.000<br />
250 tot 500<br />
100 tot 250<br />
50 tot 100<br />
25 tot 50<br />
0 tot 25<br />
2.000 tot 3.600<br />
1.000 tot 2.000<br />
500 tot 1.000<br />
250 tot 500<br />
100 tot 250<br />
50 tot 100<br />
25 tot 50<br />
0 tot 25<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
3 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong> 30 september 2011
Belang van locatie is<br />
toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
4<br />
Bellingwed<strong>de</strong>:<br />
2.8%<br />
Amsterdam:<br />
6.2%<br />
Rotterdam:<br />
4.1%<br />
groei in %<br />
huiz<strong>en</strong>prijz<strong>en</strong><br />
groei in %<br />
6 tot 7,2<br />
5 tot 6<br />
4 to 5<br />
3 tot 4<br />
0 tot 3<br />
ge<strong>en</strong> data<br />
6 tot 7,2<br />
5 tot 6<br />
4 to 5<br />
3 tot 4<br />
0 tot 3<br />
ge<strong>en</strong> data<br />
<strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong> 30 september 2011
M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> betal<strong>en</strong> voor <strong>de</strong> voor<strong>de</strong>l<strong>en</strong> van dichtheid<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
5 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Wat zijn <strong>de</strong> voor<strong>de</strong>l<strong>en</strong> van dichtheid?<br />
Agglomeratievoor<strong>de</strong>l<strong>en</strong> in<br />
productie<br />
Agglomeratievoor<strong>de</strong>l<strong>en</strong> in<br />
consumptie<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
6 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong> 30 september 2011
Verschill<strong>en</strong> in grondwaar<strong>de</strong> verklaard<br />
1. Arbeidsmarkt 32%<br />
- lon<strong>en</strong> <strong>en</strong> bereikbaarheid van ban<strong>en</strong><br />
2. Geme<strong>en</strong>telijke voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 12%<br />
- nabijheid van station, stadspark, cultureel aanbod<br />
3. Overige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> <strong>en</strong> ligging 28%<br />
- nabijheid natuur, ligging aan zee, historische binn<strong>en</strong>stad<br />
(/gracht<strong>en</strong>gor<strong>de</strong>l), culinair aanbod, fun shopping<br />
4. Verschraling <strong>en</strong> verloe<strong>de</strong>ring 5%<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
7 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> <strong>de</strong> stad ‘monoc<strong>en</strong>trisch’<br />
Bereikbaarheid van ban<strong>en</strong> vanuit<br />
wijk<strong>en</strong> in Amsterdam<br />
Bereikbaarheid van culturele<br />
voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> vanuit wijk<strong>en</strong> in<br />
Amsterdam<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
8 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong> 30 september 2011
De stad van Moe Gre<strong>en</strong><br />
landbouw<br />
-grond<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
grondprijs<br />
locatie
loon<br />
verschil<br />
landbouw<br />
-grond<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
grondprijs<br />
stadsrand<br />
locatie<br />
CBD stadsrand
loon<br />
verschil<br />
landbouw<br />
-grond<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
grondprijs<br />
stadsrand<br />
reiskost<strong>en</strong><br />
netto<br />
voor<strong>de</strong>el<br />
locatie<br />
CBD stadsrand
prijs in<br />
het<br />
CBD<br />
loon<br />
verschil<br />
landbouw<br />
-grond<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
grondprijs<br />
stadsrand<br />
reiskost<strong>en</strong><br />
prijs<br />
van e<strong>en</strong><br />
perceel<br />
locatie<br />
CBD stadsrand
Financier <strong>locale</strong> voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> uit <strong>de</strong> grond!<br />
1. Grondprijz<strong>en</strong> onthull<strong>en</strong> <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> die m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hecht<strong>en</strong> aan <strong>locale</strong><br />
voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
- ge<strong>en</strong> free riding, zoals bij waar<strong>de</strong>ring op basis van <strong>en</strong>quêtes<br />
2. Belasting op grond (onroer<strong>en</strong>d goed) geeft <strong>de</strong> juiste prikkels...<br />
- beleid dat netto belastingopbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong> optimaliseert bereikt ook<br />
het maatschappelijk optimum<br />
- ‘wie g<strong>en</strong>iet betaalt’<br />
3. ...<strong>en</strong> <strong>de</strong>kt <strong>de</strong> financiering van voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
- H<strong>en</strong>ry George theorema: ge<strong>en</strong> an<strong>de</strong>re belasting of uitkering van<br />
hogere <strong>overheid</strong> meer nodig<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
13 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Financiering van <strong>locale</strong> overhed<strong>en</strong> in Ne<strong>de</strong>rland<br />
Inkomst<strong>en</strong> van geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> 1000€ per<br />
inwoner<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
14 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
Aan<strong>de</strong>el (%)<br />
Uitkering geme<strong>en</strong>tefonds 1,1 37<br />
Doeluitkering<strong>en</strong> van het Rijk 0,8 27<br />
w.v. bijstand, wsw e.d. 0,6 20<br />
won<strong>en</strong> <strong>en</strong> infrastructuur 0,2 6<br />
Belasting<strong>en</strong> 0,3 9<br />
Verkop<strong>en</strong> <strong>en</strong> Inkom<strong>en</strong> uit vermog<strong>en</strong> 0,8 27<br />
Totaal 2,9<br />
30 september 2011
Ge<strong>en</strong> verband tuss<strong>en</strong> grondwaar<strong>de</strong> <strong>en</strong> uitkering<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
15 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Grond(bedrijf) <strong>en</strong> geme<strong>en</strong>telijke financiën<br />
• Grondbedrijf lijkt belangrijkste kanaal tuss<strong>en</strong> grondwaar<strong>de</strong>surplus <strong>en</strong><br />
geme<strong>en</strong>telijke inkomst<strong>en</strong><br />
OZB relatief onbelangrijk<br />
verev<strong>en</strong>ing van belastingbasis in Algem<strong>en</strong>e Uitkering<br />
• Geeft dit goe<strong>de</strong> prikkels?<br />
- wel als externe effect<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> het ontwikkel<strong>de</strong> gebied vall<strong>en</strong><br />
- niet als er ook e<strong>en</strong> invloed is op bestaand bebouwd gebied:<br />
› overlast van bedrijv<strong>en</strong>terrein<strong>en</strong> op omligg<strong>en</strong><strong>de</strong> woonwijk<strong>en</strong><br />
› overlast van leegstaan<strong>de</strong> woning<strong>en</strong> door nieuwbouw in<br />
krimpgeme<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
› b<strong>en</strong>utting schaalvoor<strong>de</strong>l<strong>en</strong> in <strong>de</strong> productie van voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
16 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Rijksuitkering <strong>en</strong> <strong>de</strong>c<strong>en</strong>tralisatie van tak<strong>en</strong><br />
1. Uitkering van het rijk om verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> red<strong>en</strong><strong>en</strong> w<strong>en</strong>selijk<br />
- aanbod van gr<strong>en</strong>soverschrijd<strong>en</strong><strong>de</strong> voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
- herver<strong>de</strong>ling van voor- <strong>en</strong> na<strong>de</strong>l<strong>en</strong> van ligging<br />
- verzekering voor <strong>locale</strong> risico’s<br />
2. Dec<strong>en</strong>tralisatie van tak<strong>en</strong> heeft voor- <strong>en</strong> na<strong>de</strong>l<strong>en</strong>:<br />
+ <strong>locale</strong> informatie, differ<strong>en</strong>tiatie, discipliner<strong>en</strong><strong>de</strong> werking van<br />
competitie tuss<strong>en</strong> <strong>locale</strong> overhed<strong>en</strong><br />
– zachte budgetrestrictie<br />
3. Financiering door het rijk <strong>en</strong> <strong>de</strong>c<strong>en</strong>tralisatie van tak<strong>en</strong> gaan<br />
moeizaam sam<strong>en</strong>...<br />
- ge<strong>en</strong> prikkel voor inwoners om geme<strong>en</strong>telijke financiën te check<strong>en</strong><br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
17 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Aan<strong>de</strong>el van <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong> in inkomst<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
uitgav<strong>en</strong> van nationale <strong>overheid</strong> (OECD)<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
18 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Dec<strong>en</strong>tralisatie van <strong>de</strong> Bijstand<br />
200<br />
180<br />
160<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
dzd uitkering<strong>en</strong><br />
Aantal Wajong<br />
uitkering<strong>en</strong><br />
Invoering van<br />
<strong>de</strong> Wet Werk<br />
<strong>en</strong> Bijstand<br />
0<br />
1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
19 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Ruimtelijke herver<strong>de</strong>ling<br />
1. Herver<strong>de</strong>ling is e<strong>en</strong> taak van het Rijk<br />
- herver<strong>de</strong>ling binn<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> versterkt segregatie<br />
2. Maar moet dit tuss<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> of tuss<strong>en</strong> plekk<strong>en</strong>?<br />
- <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong> voor verschill<strong>en</strong> in aantrekkelijkheid<br />
› waarom ruimtelijke herver<strong>de</strong>ling als m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> mobiel zijn?<br />
- toch k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> financiering van geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> (ruim 5% BBP) <strong>en</strong><br />
ruimtelijk beleid e<strong>en</strong> sterke mate van ver<strong>de</strong>l<strong>en</strong><strong>de</strong> rechtvaardigheid<br />
3. De prijs van ver<strong>de</strong>l<strong>en</strong><strong>de</strong> rechtvaardigheid<br />
- rem op <strong>de</strong> b<strong>en</strong>utting van agglomeratievoor<strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />
- rem op macro-economische aanpassingsprocess<strong>en</strong> (toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
belang van k<strong>en</strong>nisint<strong>en</strong>sieve productie)<br />
C<strong>en</strong>traal Planbureau<br />
20 <strong>Sted<strong>en</strong></strong>, <strong>grondprijz<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>locale</strong> <strong>overheid</strong><br />
30 september 2011
Change language