finalVersion

etreft omgangsvormen. We zouden onderliggend aan de vormen 'technieken van zelf-
disciplinering' en 'omgangsvormen' de vorm 'discipline als ideaal' kunnen zien. Discipline in de
samenleving kan worden bevorderd middels technieken, wetten en het hebben van een ideaal van
discipline.
Terwijl Foucault vooral veel aandacht besteedt aan de vraag hoe disciplinering werkt, besteedt
Taylor vooral veel aandacht aan de vraag waarom ze opkwam. Foucault beantwoordt belangrijke
vragen als: 'Hoe wordt ervoor gezorgd dat individuen gehoorzaam zijn?' en 'Welke disciplinerende
technieken zijn er?', terwijl Taylor belangrijke vragen beantwoordt als: 'Wat was de mentaliteit
achter de disciplinering van de samenleving?' en 'Wat waren de verschillende motieven om de
samenleving te disciplineren?' Beide aspecten van de disciplinaire samenleving zijn van grote
waarde voor ons begrip ervan. Zo leert Foucault dat disciplinering op discrete en efficiënte manier
functioneert en dat disciplinerende instellingen een belangrijke rol spelen in de disciplinering van
de samenleving. Taylor leert ons o.a. over de christelijke motivatie achter disciplinering en over de
fundamentele visies die de opkomst van de disciplinaire samenleving mogelijk hadden gemaakt.
Het verschil in aandachtspunten kan natuurlijk verklaard worden door het verschil in context.
In Discipline, Toezicht en Straf richt Foucault zich op de moderne gevangenis – een disciplinerende
instelling die gebruik maakt van allerlei disciplinerende technieken. Algemener gezien kun je
stellen dat Foucault zijn onderzoek in zijn boek vooral benadert vanuit 'macht' – zo kondigt hij
reeds in zijn inleiding aan – en dat Taylor in zijn boek meer geïnteresseerd is in de
ideeëngeschiedenis. Taylor heeft reden extra aandacht aan de bewegingen achter de disciplinering
van de samenleving te besteden aangezien die voor een belangrijk deel christelijke wortels hadden
en hij de disciplinering van de samenleving als belangrijk onderdeel van een proces dat leidde tot
het secularisme ziet.
Dat Foucault en Taylor zich richten op twee verschillende aspecten van de disciplinaire
samenleving is een belangrijk punt van complementariteit.
Foucault en Taylor overlappen elkaar in thematiek doordat ze allebei een geschiedenis van de
disciplinaire samenleving geven. Op het eerste gezicht lijken ze het echter niet helemaal met elkaar
eens te zijn. Terwijl Foucault het heeft over de 17e en vooral 18e eeuw, heeft Taylor het over de 16e
en 17e eeuw. Dit verschil kan verklaard op twee manieren verklaard worden.
Ten eerste kunnen we stellen dat terwijl Taylor zich richt op het beginstadium van de
ontwikkeling van de disciplinaire samenleving, Foucault zich richt op het stadium van voltooiing.
26