Liedjes bij veilig leren lezen - Terug

—
r;
^P /
van Jansie Bourn
zen

Liedjes bij Veilig leren lezen
Leesboekje 1
Leerstofkern Duimeliesie
1. De boom heeft zeven takken
2. In het midden van het bos
3. Er brandt een vuur
Leerstofkern De school
4. De weg naar school
5. Op school
6. De school gaat aan
Leerstofkern De dierentuin
I. Naar de dierentuin
8. Wat gek
Leerstofkern Spel en speelgoed
9. In de speeltuin
10. Ik vlieg als een vlinder
II. Overal zit iets
12. Hallo, meneer de oppasser
Leesboekje 2
Leerstofkern Sneeuwwitje
13. Sneeuwwitje
Leerstofkern Naar het bos
14. In het bos is een weg
15. Pfff
16. Door het niemandsdal
Leerstofkern In de keuken
17. In de keuken
18. In de keuken is het leuk, he
19. Afwassen
Leerstofkern Klein Duimpje
20. Klein Duimpje
Leesboekje 3
Een dag bij Kees en Miep
21. Nog in bed
22. Ontbijt
23. Nou moet je toch eens horen
24. Koek
25. Zuurkool met worst
26. Dag Kees, dag Miep, dag mama
Leesboekje 4
Wat gaan we doen?
27. In de bieb
28. In de leeshoek
29. Knutsellied
30. Naar de supermarkt
31. Het autootje
32. Een kijkdoos
33. Mijn papa heeft een strop
34. Ganzenbord
Leesboekje 5
Wat een pret
35. Ik wil een beest
36. Je bent jarig
37. Poesje
38. Wat eng
39. Op de ijsbaan
40. Jan, de sneeuwman
41. Het lelijke jonge eendje
Leesboekje 6
Een mooie boel
42. Bij de bakker
43. De dokter
44. Alles op z'n kop
45. In de tent

Leesboekje 7
Circus O-ki-do
46. Ik verhuis
47. Vroeg op de dag
48. In het circus
49. Otto, mijn vriend
50. Lariekoek
51. Leida, de grapheks
Leesboekje 3
Wat een poppenkast
52. Bah, wat een weer
53. Woensdagmiddag in de regen
54. Kijk daar, de poppen van de
poppenkast
55. Jan Klaassen en Katrijn
56. Rommellied
57. In de poppenkast
58. Kikkerlied
Leesboekje 9
Doornroosje
59. Wie kent het sprookje?
60. Het kasteel
61. Doornroosje
62. Altijd wat
Leesboekje 10
Het droevige huis
63. Arme vogel Job
64. Wil je wel eens weten
65. De dierenshop
66. Verkleedpartij
67. Bejaardenhuis
68. Jong en oud
69. Smartlap
Leesboekje 11
De gelaarsde kat
70. Hoei, wat een woei
71. De molen
72. De markies van Karabas
73. De sprookjes verkeerd
Leesboekje 12
Daan en Marieke
74. De lift
75. Mevrouw De Vries
76. Rommelruimrocker

Voorwoord
Het is niet verstandig het onderwijs aan jonge
kinderen sterk te verbrokkelen. Bijna iedereen
is er momenteel van overtuigd dat een strenge
vakkensplitsing bij jonge kinderen vervreemdend
werkt. De integratie van kleuteronderwijs
en lager onderwijs heeft het d66rbreken
van dit inzicht alleen maar bevorderd en versneld.
Ook organisatorisch zijn er ontwikkelingen
te zien die duidelijk maken dat er wel
degelijk een belangrijke invloed uitgaat van
het kleuteronderwijs op het lager onderwijs.
Steeds meer lagere scholen gaan in de onderbouw
het werken in hoeken invoeren. Deze
werkwijze is in de kleuterscholen al jaren
gangbaar. Verder is in het lager onderwijs ook
een herwaardering van het spel waar te ne-
men. Het spel gaat met name in de onderbouw
van de lagere school een belangrijkere plaats
innemen dan tot nu toe het geval was. De
breuk tussen kleuteronderwijs en lager onder
wijs wordt daardoor minder nadrukkelijk.
Caesar schrijft in de handleiding bij de
leesmethode Veilig leren lezen over dit onder-
werp ondermeer het volgende: ,,Het mag als
bekend worden verondersteld, dat uit didac-
tisch oogpunt beschouvvd het niet gewenst is in
het onderwijs aan jonge kinderen een strenge
vakkenscheiding door te voeren. Het werken
met leerstofkernen is dan ook vrij algemeen.
Rondom een centrale leerstof worden de ver-
schillende activiteiten geconcentreerd. We-
reldorientatie, lezen, taal, schrijven, tekenen,
zang en eventueel ook rekenen en lichamelijke
oefening kunnen worden opgenomen in een
groot geheel. Het werken met leerstofkernen
is niet zo eenvoudig als misschien op het eerste
gezicht lijkt, omdat de aard van elk vak be-
paalde eisen stelt aan de volgorde van de
leerstof. Als de betreffende leerkracht er niets
voor ,,voelt", zal het werken met leerstofker
nen op een mislukking uitlopen. Het vereist
nogal wat initiatief van de leerkracht, maar als
dat aanwezig is, wordt een klaslokaal een ,,le-
vend stukje wereld" waar het kind zich thuis
voelt en waar het zich naar hartelust kan ont-
vvikkelen. Of een leerstofkern werkelijk de aan-
dacht van de leerlingen gaande weet te houden,
hangt voor een groot gedeelte af van de leer
kracht. Bij de opzet van de methode Veilig le
ren lezen is de stof zo gekozen, dat zij er zich in
het algemeen toe leent te worden verwerkt in
leerstofkernen ..." (Handl. 1, p. 59).
De mogelijkheid om zang op te nemen in het
geheel van leerstofkernen is door de uitgave
van liedjes bij Veilig leren lezen duidelijk ver-
groot. Wim Schelling, werkzaam als muziek-
consulent, heeft liedjes geschreven die aanslui-
ten bij de onderwerpen die in de twaalf lees-
boekjes van de methode aan de orde zijn. Zo
is er bijvoorbeeld een liedje voor het prille be
gin van het leren lezen waarin het woord
,,boom" centraal staat. Voor iedere fase van
het leren lezen is er nu een aantal liedjes, spe-
ciaal geschreven voor gebruik bij de methode
Veilig leren lezen.
Het is niet de bedoeling geweest van de auteur
om hiermee een muziekmethode te maken
voor de onderbouw. De liedjes zijn geschreven
om het onderwijs te verlevendigen met liedjes
die aansluiten bij de onderwerpen die op een
bepaald moment centraal staan. De kinderen
moeten het zingen van de liedjes ervaren als
een prettige, vrolijke activiteit, als een plezie-
rige afwisseling van de vaak inspannende lees-
activiteiten. Deze bundel kan echter niet ver-
vangend zijn voor een muziekmethode. De au
teur benadrukt dat de muzikale vorming van
kinderen niet voldoende wordt gewaarborgd,
louter en alleen door het zingen van de liedjes
uit deze bundel. Wel kan deze uitgave ertoe
bijdragen het muziekonderwijs inhoudelijk
geslalte te geven. Daartoe geeft de auteur bij
ieder lied allerlei suggesties voor aansluitende
expressie-aktiviteiten.

Het pakket ,,Liedjes bij Veilig leren lezen"
bestaat uit drie onderdelen: een liedbundel en
twee muziekcassettes. De totale speelduur van
de muziekcassettes is een uur en vijftien minu-
ten. Op de eerste muziekcassette staan de lied
jes bij de leesboekjes 1 tot en met 5 (de liedjes
1-41), op de tweede cassette staan de liedjes bij
de leesboekjes 6-12 (de liedjes 42-76). De
plaats van de liedjes op de muziekcassette is
niet aangegeven door middel van de teller op
de cassetterecorder. Deze tellers zijn namelijk
niet gestandaardiseerd; ze verschillen tussen
de merken onderling. Een dergelijke aandui-
ding zou alleen maar verwarrend werken. Op
de muziekcassette wordt wel voor elk liedje de
titel en het nummer van het liedje gezegd. De
nummering van de liedjes op de cassetteband-
jes correspondeert met de nummering in deze
liedbundel. Hierdoor zijn de liedjes toch een-
voudig op de cassette op te zoeken.
Wat is nu de functie van de cassettebandjes?
De voornaamste functie is de kennismakings-
functie. Door het beluisteren van het lied op
het cassettebandje kan de leerkracht, ook de
minder muzikale leerkracht, snel de melodie
leren kennen. Ditzelfde geldt uiteraard voor
de kinderen. Het is uitdrukkelijk niet de be-
doeling van de auteur cassettes aan te bieden
om kinderen bij het afspelen mee te laten zin-
gen. Vanuit muziekdidactisch oogpunt bezien
is dit niet gewenst. Met opzet is de begeleiding
van de liedjes eenvoudig gehouden. Het is na
melijk mogelijk om met eenvoudige instru-
mentjes de liedjes te begeleiden, ook in de
klas.
Tenslotte is een woord van dank op z'n plaats.
Allereerst aan het Amersfoorts Jeugdkoor
o.l.v. Wim Sweers. De leden van dit koor heb-
ben veel vrije tijd gei'nvesteerd om de opnames
van de liedjes te doen slagen. Verder aan Wim
Sweers voor de coordinate van werkzaamhe-
den en de medewerking aan deze liedbundel,
en aan Karin van Tongeren en Marijke Sweers
die samen met Wim Schelling als solisten de
zang verzorgden. Zonder het aanstekelijke en-
thousiasme van Wim Schelling zou deze uitga-
ve er echter niet gekomen zijn. De uitgever
hoopt dat de kinderen en hun leerkrachten er
veel plezier aan zullen beleven.
Huub Lucas
didactisch medewerker
bij Uitgeverij Zwijsen.

1. De boom heeft zeven takken

fe4 S
tel
i
E
Liedje 1
de boom heeffc ze -ven tak-ken
ze eens

2. In het midden van het bos
Het liedje ,,In het midden van het bos" is
geschreven naar aanleiding van de tekening
op de bladzijden 4 en 5 van leesboekje 1
van Veilig leren lezen. De woorden van de
eerste leerstofkern - boom, roos, vis, vuur,
mus, pirn - komen alle zes in de tekst voor.
Bij de introductie kan de leerkracht een lied
zingen en kijken de kinderen in nun lees
boekje of ze op de tekening alles zien wat
er gezongen wordt.
Spel met woordstroken. Als de kinderen het
lied goed kennen, kan het volgende spel
worden gespeeld. Voor de klas komen zes
kinderen. Ieder kind krijgt een klassikale
woordstrook. De andere kinderen zingen het
lied. Als de kinderen het woord 'boom' zin
gen, steekt het kind met de woordstrook
'boom' deze in de hoogte.
Wat hoor je in het bos? In het bos, waar-
over ons liedje gaat, kun je allerlei geluiden
horen. Op een afgesproken teken imiteren
de kinderen of een van hen een bepaald ge-
luid. Op een ander teken is iedereen meteen
weer stil. Bij geluidsspelletjes is het belang-
rijk dat iedereen zich aan de afspraken
houdt. Dus: bij een afgesproken teken stop-
pen alle kinderen meteen met het maken
van het geluid. Dit geconcentreerd luisteren
en op een afgesproken teken stil zijn, is ook
van wezenlijk belang bij auditieve analyse-,
synthese- en discriminatie-oefeningen zoals
die bij het leesonderwijs gegeven worden.
Klankspel. Hiervoor gebruiken we de
woordstroken. De leerkracht of een van de
kinderen steekt een woordstrook omhoog,
bijvoorbeeld: vuur. De kinderen maken dan
het geluid van het knetteren van het vuur
(bijvoorbeeld door een stukje papier in el-
kaar te frommelen).
10
Wie kan een bepaald geluid het best imite
ren? Laat de kinderen goed naar elkaar
luisteren. Ook andere geluiden die je in het
bos hoort, kunnen geimiteerd worden. De
kinderen mogen raden waar dit geluid bij
hoort.
Ademoefening. Bij een zingen van een lied
is een goede ademhaling, op de juiste plaat-
sen binnen het lied, nodig. We oefenen de
ademhaling spelenderwijs. ,,In het bos ruik
je een lekkere dennegeur. Ruik allemaal
maar eens. Adem die geur langzaam door je
neus in (op een teken van de leerkracht) en
(op een ander teken) adem je door de mond
weer uit . . . heee" (zuchtend).
Dit wordt enige keren herhaald. Ruikend in-
ademen (alsof je de geur van een heerlijke
roos opsnuift) heeft een goede middenrif-
ademhaling tot gevolg.
Het lied zingen. De leerkracht geeft de goe
de begintoon van het lied aan. Op een teken
ademt ieder diep de bosgeur in en op het
punt waar de inademing stopt, begint men
te zingen. Probeer de kinderen op die ene
adem te laten doorzingen tot en met het
woordje 'vis' aan het eind van de eerste no-
tenbalk. Daar ademt iedereen opnieuw in en
zingt door tot en met het woordje 'is' aan
het eind van de tweede notenbalk.
Liedbegeleiding. De kinderen kunnen bij het
zingen van de woorden boom, roos, vis,
vuur, mus, pirn in de handen klappen. De
leerkracht kan op de blokfluit de melodie
meespelen bij het aanleren van het lied en
zodra de klas het lied goed kent, hierbij een
eenvoudige tweede stem meespelen. Zie onderaan
de pagina hiernaast.

11
hoor je nog eens wat.
in de boom zie ik een mus
in de pan een vis
tjiep, tjiep, tjiep
en spetter spet
weet jij wie dat is?
duimeliesje en de roos
pirn is op het pad
in het midden van het bos
I ■ ■ '
het mid-den van het bos zie je nog zcns wat
Bes
dui - me -lies - je
bii het vuur is vrouw-tje muis weet je wie dat is
y C7 r-
in de boom zie ik een mus in de plas een vis
Liedje 2

3. Er brandt een vuur
In het lied ,,Er brandt een vuur" komen
vijf van de zes woorden uit de leerstofkern
,,Duimeliesje" voor. Alleen het vvoord
'pirn' ontbreekt. Men kan de kinderen dit
zelf laten ontdekken. Voor de klas staan zes
kinderen. Ieder kind heeft een wandplaat.
De leerkracht zingt het lied. Als een kind
het vvoord hoort waarvan het de wandplaat
heeft, draait het zich om, zodat de klas die
wandplaat niet meer ziet. Tenslotte ziet de
klas alleen maar nog de wandplaat van pim.
Dat woord komt dus niet in de tekst voor.
Om alle woorden in het lied te laten voor-
komen, kan men de laatste regel veranderen
in: ,,Pim brengt een rode roos voor Duime-
liesje mee". Of: ,,Een rode roos brengt
Duimeliesje voor Pim mee".
Lied aanleren. De suggestie aan de kinderen
voor een goede inademing voorafgaand aan
de inzet van het lied is: ,,We ruiken alle-
maal de geur van het brandende houtvuur".
Probeer steeds op een adem door te zingen
tot aan bos, mos, zee, en mee. De ademha-
lingsplaatsen zijn in dit lied niet door kom-
ma's aangegeven, maar door een rustteken
in de notenbalk: 7
We zingen de woorden vuur, bos, enz. niet
extra lang, maar zoals je ze normaal uit-
spreekt. De muzikale notatie zou de indruk
kunnen wekken, dat de woorden lang aan-
gehouden moeten worden. De notatie met
open noten is echter gekozen om het noten-
beeld niet moeilijker te maken dan strikt
noodzakelijk.
Variaties op het lied. We laten de regels 'in
het bos', 'op het mos', 'in de zee' als een
echo herhalen. Hiertoe wordt de klas in
twee groepen verdeeld: de ene groep zingt
het lied, de andere is 'echo'.
12
^aM^«KadBW^
Maat en ritme. Als de kinderen het liedje
goed kennen, kan men aan het eind van
elke regel het tegenritme of contrastritme
laten klappen.
er brandt een vuur x x *
(als ritmesteun) brandt een vuur
in het bos
(als ritmesteun)
n
in het bos
De plaatsen waar dat ritme geklapt kan
worden, zijn boven de notenbalken
aangegeven.
Het lied lijkt wat op een cowboylied. ,,Stel
je voor, dat je als cowboy op een galoppe-
rend paard zit en je wipt in het zadel terwijl
je het lied zingt." Het lied wordt gezongen
en de kinderen maken er de beweging bij
van het rijden op een paard. Het paard kan
sneller of langzamer galopperen (we zingen
dan ook iets vlugger, langzamer) en de be
weging 'in het zadel' past zich hierbij aan.
Bewegings-ritmespel. Maak een namaak-
kampvuur en laat de kinderen er omheen
lopen op de maat van het liedje:
er brandt een vuur in het
12 3 4
* 23 A ,
bos er wipt een|mus
12 3 4
Een trom of schellenstokje kan de maat on-
dersteunen. Deze maat is dezelfde als die
van het wippen in het zadel. Als iemand op
een ander instrument, zoals bijv. een tarn- -
boerijn het contrastritme speelt, dan wordt
dit samen met het zingen van het lied een
leuke indianendans.

i -arr
Liedje 3
i i 1 n i
er brandteen vuur
n
\n het bos
er wipt een mvs op het mos
er zwzmkeen vis
F
in de zee
een ro-de roos bren^tdi/i-me-lies-je voor ons mee.
13

4. De weg naar school
De tweede leerstofkern in de methode Veilig
leren lezen heet: de school. In deze leerstof
kern worden de volgende woorden als totali-
teit aangeleerd: kees, miep, school, bel,
boek, raam.
Een van de liedjes, die voor deze leerstof
kern geschreven zijn, gaat over de weg naar
school. De weg naar school is voor de kin-
deren een speciale weg. Ze lopen die weg
bijna dagelijks enkele keren. Ze kennen de
huizen en de winkels langs die weg, de au
to's die er geparkeerd staan, de trottoirte-
gels die los liggen, de honden die 's mor-
gens worden uitgelaten.
Uitbeelden. In de klas kan de straat uit het
liedje worden uitgebeeld. Sommige kinderen
zijn de bomen die langs de weg staan, ande-
re kinderen de auto's en weer andere kinde
ren zijn de huizen. De overblijvende kinde
ren lopen langs de huizen en tussen de au
to's en de bomen door naar school. Terwijl
ze naar school toe lopen zingen ze het
liedje.
Geluiden. De leerkracht vertelt een verhaal-
tje over Kees en Miep die naar school gaan.
Ze lopen door een drukke straat . . . (hier
kan een bandje met opgenomen straatgelui-
den afgespeeld worden). De kinderen raden
welke geluiden ze horen. Of de kinderen
gaan naar buiten en luisteren naar de straat-
geluiden vlakbij school. Ze kunnen ook een
tekening maken van hun eigen weg naar
school. Daarop moeten dingen voorkomen
die geluid maken. Een paar kinderen mogen
vertellen welke 'geluiden' er op hun teke
ning voorkomen. (Mensen praten, een kind
huilt, auto's of brommers rijden voorbij, de
wind waait door de boomtakken . . .)
14
Ritme. Je kunt op verschillende manieren
lopen: slenteren, rennen, huppelen, hinke-
len, springen. Elke manier van lopen heeft
zijn eigen ritme. Een kind loopt op een be-
paalde manier door de klas, de leerkracht
begeleidt het loopritme met de trom.
De leerkracht speelt een ritme en vraagt de
kinderen hoe die daarop zouden lopen.
A. M I A. Jt> A |
slen-te-ren slen-te-ren enz.
m i rn |
hup-pe-len hup-pe-len enz.
ren-nen ren-nen
spri-ngen spri-ngen
Liedbegeleiding. Als de kinderen het lied
kennen, kan de leerkracht het lied op de
blokfluit begeleiden met een tweede stem
Zie onderaan de pagina hiernaast.

Liedje 4
de weg naar school staan ze-ven ou-de bo-men, ze
D E7 A
en ze kreunen wat, de een zegt dit de an-der dat
weg naar school,
D A? D
zo maar op het pad.
A D
e-ven mee; 1234567. zo dot was dan dat.
tel je even mee: 12 3 4 5 6 7
bij de weg naar school
staan zeven oude auto's
ze starten en ze steunen wat
de een zegt dit de ander dat
bij de weg naar school
zo maar op het pad
bij de weg naar school
staan zeven oude huizen
ze staan van steen en steunen wat
de een zegt dit de ander dat
bij de weg naar school
zo maar op het pad.
15
jjr

5. Op school
In de tekst van dit liedje komen enkele
woorden voor die in de leerstofkern 'De
school' geleerd zijn, namelijk: school, raam,
boek, bel, kees, miep. Schrijf de woorden
in deze volgorde op het bord. Als de kinderen
een woord horen, geven ze een klap in
de handen. De woorden kunnen ook op
kaartjes geschreven worden. Enkele kinderen
krijgen elk een kaartje en een slaginstru-
ment. Het lied wordt gezongen. Wie een
instrument heeft, speelt daarop zodra 'zijn'
woord gezongen wordt.
Ik zit op dichtbij het
instr. 1 instr. 2
Het wordt moeilijker als de klas die woordjes
in het lied moet overslaan en alleen de
instrumenten op dat moment mogen spelen,
Melodie. Dit liedje kan op twee melodieen
gezongen worden: op de melodie van 'Op
school' en op het eerste deel van het liedje
'De school gaat aan' (liedje 6).
16
Liedbegeleiding. Bij de liedjes zijn de ak-
koorden voor begeleiding aangegeven. Dit is
gemakkelijk voor wie gitaar speelt en zo de
liedjes kan meespelen. Ook voor begeleiding
door een klokkenspel of xylofoon kunnen
deze akkoorden hun nut hebben. We spelen
dan een basmelodie door de bastonen van
het akkoord te spelen. Dat zijn de tonen die
in letters boven de melodie zijn aangegeven.
Bij C7 spelen we een C.
Bij a min spelen we een A.
Zo kan de leerkracht bij het lied 'Op
school' een basmelodie spelen over drie to
nen (overbodige klankstaven er eventueel te-
voren afhalen). De basmelodie treft u aan
onderaan de pagina hiernaast.
c F G

j2
lees
c
Liedje 5
\k zit op school dicht by het raam \k
een boek
F
en myn
G7
F
naam
de bel dan loop ik vlug met
kees en rrnep nciar huis te - rug.
C F C F G7 C F C F
U
C
en
i
17

6. De school gaat aan
De tekst van het liedje 'Op school' past ook
op de melodie van het eerste deel (A) van
dit lied.
De woordjes kees, miep, school, bel, boek
en raam komen zowel in het eerste als in
het tweede deel voor. In het eerste deel
staan ze door elkaar, in het tweede deel in
de volgorde van het leesboekje (zie lees-
boekje 1, biz. 6). De woordjes worden op
het bord geschreven en bij het zingen van
het tweede deel: 'Hier lees ik . . .' wijst ie-
mand de woordjes aan. Dit tweede deel
18
moet daarom langzamer gezongen worden
dan het eerste. De opbouw van het lied is:
deel A (snel); daarna deel B (iets langza
mer), deel A (weer wat sneller gezongen).
Ritme. In deel A kan het contrastritme
meegeklapt of gespeeld worden:
n i
steunwoorden: kees en miep
Liedbegeleiding. Het contrastritme kan als
'bourdon' (d.w.z. ritme en melodiepatroon
gaan het hele lied op dezelfde manier
constant door) meegespeeld worden op
klokkenspel, xylofoon of klankstaven (met
de tonen D en A). Als voorspel kan met de
ritme-instrumenten het ritme van het lied
gespeeld worden en met de klankstaven het
contrastritme. Zie onderaan deze pagina.
In deel B geven de kinderen een klap in de
handen bij de woordjes kees, miep, school,
bel, boek, raam.
de school gaat aan en by heb raam
SIIBSxir-'^-i.'^a •■■II.

zien kces en
(lan^zamer) G
D n
Liedje 6
de school gaat aan en by het raam
miep
D
n
de juf-frouw sbaan. fine-
A n
0 0 0
hier lees ik kees,hier lees ikmfcp,hier lees ik school en denk ik diep, ja
G D Ej A
0 0 1
hier staat bel en hier staat boek en raam in de - ze hoek.
D.C.= hicrna@herhalen.
de school gaat aan
en bij het raam
zien kees en miep
de juffrouw staan.
hoor je de bel
stop dan het spel
en lees een boek
je kan het well
hier lees ik kees
hier lees ik miep
hier lees ik school
en denk ik diep
ja hier staat bel
en hier staat boek
en raam in deze hoek.
19
D.C

7. Naar de dierentuin
De derde leerstofkern van Veilig leren lezen
heeft de dierentuin als onderwerp. Op de
pagina's 12 en 13 van leesboekje 1 staat een
dierentuin getekend. Sommige kinderen hebben
nog nooit een bezoek aan een dieren
tuin gebtacht. Zij kennen misschien wel een
kinderboerderij. Daarom is aan dit lied een
koeplet over een bezoek aan een kinderboer
derij toegevoegd.
Lied aanleren. Bij het aanleren van het lied
kunnen de kinderen het contrastritme klappen.
Ze klappen dan op de steunwoorden
'ga mee\
ga je mee (ga mee) met de bus (ga mee)
Het liedje moet enthousiast gezongen wor
den: ,,net alsof we op schoolreisje gaan".
Liedbegeleiding. Als gezongen wordt: 'Ik zie
een aap, een olifant, een papegaai, een kro-
kodiF, dan kijken de kinderen bij het noe-
men van elk dier steeds een andere kant uit.
Dit kan begeleid worden met een slag op de
trom:
ik zie een aap, een o-li-fant,
a i.
een pa-pe-gaai, een kro-ko-dil.
20
re frein
ga je mee enz.
±
koeplet
G
Met geluiden kunnen we een dier typeren:
met het slaan op de trom beelden we het
zware langzame lopen van de olifant uit;
met het over de toetsen van de xylofoon of
het klokkenspel heenroetsjen de aap die de
boom inklimt en er weer uit.
Ook bij dit lied kunnen we de bastonen op
een klokkenspei spelen. Bij het refrein 'ga
je mee' kunnen we met bastonen het con
trastritme meespelen. Zie onderaan deze
pagina.
Luisteren naar muziek. Als we over de
grammofoonplaat 'Carnaval der dieren' van
Saint Saens beschikken, kunnen we daarvan
een stukje laten horen, bijvoorbeeld hoe een
bepaald dier door een instrument wordt uit-
gebeeld. Tijdens het luisteren kunnen de
kinderen dat dier dan tekenen. Als we het
fragment herhalen, kunnen enkele kinderen
het dier uitbeelden. Echt luisteren naar mu
ziek moet geleerd worden. Op school luiste-
ren naar muziek kan het best vergezeld gaan
van een opdracht: Wat hoor je? Kun je je
er iets bij voorstellen? Probeer eens te teke
nen wat je je erbij voorstelt. Laat aanvan-
kelijk de luisteropdrachten kort duren.
Op geluidsplaten voor smalfilmers staan
ook vaak dierengeluiden. De kinderen raden
welk dier een bepaald geluid maakt.
fine
"t.

Liedje 7
fyn om eens een keer - tje in de die -ren-tuin te
C 4 A Q? c
fine Ik zie een aap, een o - li-fant,ecn pa- pe
C Gj C
gaai, een kro-ko-dil, de dle-ren - tuin is toch hetcin-de je kan
D? G
1 1 i
zeg - gen wat je wil. 1. 2. 3.
ga je mee?
op de fiets
naar de boerderij
ga je mee?
want het is fijn
om eens een keertje
op de boerderij te zijn
ik zie een big, een wilde gans
een bonte koe, een kleine geit
de boerderij is toch het einde
daarom blijven we een tijd. 1 2 3
21

8. Wat gek
Op pagina 13 van leesboekje 1 staat een olifant
met een pet. Die gekke situatie was de
aanleiding om een liedje te maken over dolle,
dwaze, vreemde situaties. Wat gek: een
mus met een peer in zijn bek, een aap met
een das om zijn nek, een muis met een kat
in zijn bek. Ongetwijfeld zijn de kinderen
in staat nog meer komische situaties te
bedenken.
Maat en ritme. De kinderen kunnen het
contrastritme na 'wat gek' meeklappen, of
daarbij zeggen:
te gek
Bij dit liedje kan gemakkelijk de maat
worden geklapt of meegespeeld op een
slaginstrument:
A| A A A A
■ - r* ■■ i w^ r* r^ f>
een ten mus mett een peer iin
zijn bek een
enz.
koeplet:
in
±7
22
De leerkracht kan kaartjes maken met daar-
op getekend een peer, een bek, een mug,
enz. Afmetingen van een kaart ongeveer
20 cmx30 cm.
Enkele kinderen krijgen zo'n kaartje en
een slaginstrument. Zij spelen zodra 'hun
woordje' gezongen wordt.
Een leuk ritmespel is het noemen van diere-
namen en deze dan klappen. De leerkracht
kiest drie dieren, tekent die op het bord en
vraagt de kinderen te raden welk dier ge
klapt wordt. , __
j j j n j
aap e-zel kro-ko-dil
Liedbegeleiding. Op een klokkenspel kan
de leerkracht een basmelodie meespelen. Zie
onderaan deze pagina.

4
i B?
mier
em
een
en een mug in
0 0
mus met cen peer
V? G
., A
Liedje 8
m
G
zn bck. een
ge - sprek. een aap met cen das om 2V1
een koe met een hoed by het hek.
i
wat gek , wat gek > een slurf met een pefc, kyk hy
it, is hy (ek? wat gek wat een
muis met een kat in zn bek.
D
23

9. In de speeltuin
De vierde leerstofkern in leesboekje 1
van Veilig leren lezen heeft als onderwerp
,,Spel en speelgoed". In deze leerstofkern
komt onder andere het vvoord wip aan de
orde en wordt het verhaal verteld van een
bezoek aan een speeltuin. Het lied ,,In de
speeltuin" is daarom bij uitstek geschikt
om tijdens deze leerstofkern aan te leren.
Lied aanleren. In de melodie zit het idee
'omhoog - omlaag' verweven. Het liedje
wordt eerst aangeleerd zonder het glijeffect
na 'glijden' en zonder de octaafsprong om
hoog bij 'sip'. Daarna leren we achtereenvolgens:
het afglijden omlaag, na het afglijden,
'als je op de grond terechtkomt', een
stamp met de voeten k
een hoi-roep, een octaaf hoger dan 'sip'
(een D).
Grafische partituur. De leerkracht tekent op
het bord een schematische glijbaan.
Eerst lopen we de metalen traptreden op:
geluid tink-tonk (met de mond). Met de
aanwijsstok laten we zien waar we zijn.
Bovenaan de glijbaan glijden we omlaag.
We maken het geluid van het afglijden uit
het liedje. Als we beneden zijn, stampen we
allemaal tegelijk op de grond.
De leerkracht tekent nog twee glijbanen.
Welk geluid zou hierbij horen?
24
We kunnen dit ook met instrumenten uit-
beelden. De trap van de glijbaan op: een
steeds hogere toon met het klokkenspel. Het
afglijden: langs de toetsen omlaag roetsjen.
Het neerkomen: een slag op trom of tamboerijn.
Kees en Miep gaan vlak na elkaar
de glijbaan af! Laat dit met instrumenten
horen.
Een raadspelletje: Een kind wordt de klas
uitgestuurd. De leerkracht tekent een paar
glijbanen op het bord: een hoge, korte; een
lage, lange; een die recht omlaag gaat; een
met hobbels (zoiets hoor je aan het sireneachtige
geluid). De klas maakt het geluid
dat hoort bij een van de glijbanen. Het
kind dat mag raden, wijst een glijbaan aan.
Liedbegeleiding. De leerkracht kan, zodra
de kinderen het lied goed kennen, hierbij
een tweede stem op de blokfluit meespelen.
Zie onderaan de pagina hiernaast.
Laat die melodie ook eens apart horen en'
vraag de kinderen, aan welk ander liedje de
ze melodie hen doet denken (aan het liedje
'de dierentuin').

stdfc
Liedje 9
* *
ik zib op de schorti-mel en ik schotn-mel
A D
f zib op de wip-plank en ik wip ik
zifc op de gly-baan en ik gly dan
A D
in de speel - fcuin kykt er nie-mand sip, hoy!
ik zit op de schommel en ik schommel
ik zit op de wipplank en ik wip
ik zit op de glijbaan en ik glij dan
'k heb een buil
en m'n tanden door m'n lip
au
£
25

10. Ik vlieg als een vlinder
Dit liedje kan gebruikt worden als muzikale
omlijsting bij een uitbeeldingsspel. Het lied
je wordt eerst goed aangeleerd, zodat de
kinderen het probleemloos kunnen zingen.
Als de kinderen het lied kennen, worden de
gebaren erbij geleerd: de vlinder vliegt, de
vis zwemt, ik vaar in een bootje (roei-
beweging), ik zit op het hek.
Het uitbeeldingsspel kan als volgt verlopen:
De kinderen zitten in een kring en zingen
het lied. In het midden van de kring staat
een kind dat na afloop van het lied iets gaat
uitbeelden. Als de kinderen de regel ,,en nu
mag je even raden wat dit is" gezongen
hebben, begint het kind in de kring met uit
beelden. De andere kinderen proberen te ra
den wat er wordt uitgebeeld.
26
Klankspel. Er zwemt een vis in het water.
Het nu eens sneller, dan weer langzamer
heen en weer zwemmen, omhoog, omlaag,
hoor je op een xylofoon of klokkenspel
(met het stokje heen en weer over de
toetsen).
Er dartelt een vlinder rondom de bloemen
langs de waterkant: trrrr met een triangel en
de vlinder vliegt verder. Daar kom ik aan
met een roeibootje: de roeiriemen plonzen
steeds in het water: plons . . . plons . . .
plons. De vis en de vlinder vluchten snel
naar een rustiger plekje. De leerkracht
spreekt tevoren met de kinderen af, hoe het
klankspel zal eindigen.
Liedbegeleiding. Bij dit liedje kan op de
blokfluit een tweede stem worden mee-
gespeeld of met de basmelodie kan men het
lied op een klokkenspel begeleiden. Zie on-
deraan de pagina hiernaast.

iky ik
D
Liedje 10
vlieg als een vlin - der in de luchfc. ik
A D? Q
zwem in de vy-ver als een vis ik vaar in een boofc-je e« ik
D bm D A
zit: op hefc hek en nu mag je e-ven ra-den w^tdft
tweede stem
basmelodie
r J r
D G D A D
is en nu mag je e-ven ra-den wat difc
j j
r=r-r
J 1 J J
TJ" TT"
is.
27

11. Overal zit iets
In de leerstofkern ,,Spel en speelgoed"
komt ook het woord zit voor. De kinderen
komen dit woord in allerlei combinaties tegen
in het leesboekje, zoals: kees zit op een
boom, zit oom op de wip?, pirn zit op een
bloem, de aap zit in de boom, enzovoort.
Het lied ,,Overal zit iets" speelt hierop in.
Het is goed mogelijk om dit lied samen met
de kinderen verder uit te breiden.
28
Liedbegeleiding. De leerkracht verdeelt de
klas in twee groepen. Op het bord komen
twee rijtjes woorden:
boom
bus
net
oom
aap
mus
vis
bus
De ene groep klapt tijdens het zingen in de
handen bij de woorden van het linkerrijtje;
de andere groep doet dit bij de woorden
van het rechterrijtje. Bij het woord bezoek
gebruikt een kind een schellenstokje of tarnboerijn.
Bij boek slaat iemand op de trom.

us
D
D
Liedje 11
boom zib een aap, op de
zib een mus, in beb neb zib een vis, by myn
oom in de bus, by myn
D
D V?
moc zit m'n zus, by myn
pa zit be-zoek en ik zelF zib be le-zen in een boek.
D
29

12. Hallo, meneer de oppasser
Het liedje ,,Hallo, meneer de oppasser" is
gebaseerd op de vertelplaat op pagina 19
van vverkboekje 1. In Handleiding 1 bij
Veilig leren lezen worden suggesties gegeven
voor het gebruik van deze vertelplaat: de
kinderen krijgen de gelegenheid te vertellen
wat ze zien, ze leggen woordkaartjes op de
juiste plaatsen in de tekening, of ze leggen
naar aanleiding van de tekening zinnetjes op
de letterdoos. Na deze aktiviteiten vormt het
liedje ,,Hallo, meneer de oppasser" een
feestelijke afsluiting.
Lied aanleren. Een goede manier om dit
lied aan te leren, is het voor te zingen en
daarna de kinderen regel voor regel, achter-
aan te beginnen, te laten meezingen.
Let erop, dat de noot op 'zijn' van 'zijn
pet' de eerste keer kort duurt J>, en bij
de herhaling langer J.
Een voordeel van het instuderen van achteren
naar voren is, dat de kinderen dan bij
het zingen steeds een regel tegenkomen die
ze al kennen, hetgeen de zekerheid bij het
zingen ten goede komt. Wie bij het instude
ren begint vanaf de eerste regel, zal bemerken,
dat het aarzelender gezongen wordt,
naar mate het lied vordert.
De uitroep ooooo js een uitroep van schrik.
Het teken onder de uitroep is een aanwij-
zing dat we zacht beginnen en langzamerhand
sterker oooooo roepen. Klinkt een uit
roep ooo van bewondering of van verbazing
(bijvoorbeeld als je iemand in het circus
heel moeilijke toeren ziet doen) net zo? Of
een uitroep van teleurstelling, als iedereen in
het voetbalstadion ooo roept als de bal tegen
de paal gaat? De kinderen kunnen die
oooo-roepen nadoen en letten daarbij op de
verschillen.
30
Maat en ritme. De kinderen kunnen de
maat meeklappen alleen met de handen of
afwisselend een klap in de handen en een
klap op de knieen:
hal -To me-neer de
(hand) (knie)
I I;
op-pas-ser, weet
(hand) (knie)
De klas kan ook in twee groepen verdeeld
worden: de ene groep klapt in de handen,
de andere slaat op de knieen. Men kan het
ook als volgt doen: groep I klapt in de han
den en maakt daarna de beweging alsof ze
op de knieen slaan; groep 2 doet het omgekeerd:
slaat echt op de knieen, maar doet
alsof ze in hun handen klappen.
Verhaal bij een lied. Dit liedje vertelt een
verhaal. Dat verhaaltje is geschreven door
naar de tekening op bladzijde 19 van werkboekje
1 van Veilig leren lezen te kijken.
Omgekeerd kunnen we ook een tekening
maken bij een verhalend stuk muziek. De
leerkracht kan het verhaal vertellen van de
Tovenaarsleerling en vervolgens de muziek
van Paul Dukas laten horen. Al luisterend
kunnen de kinderen hierbij een tekening
maken van de betoverde bezems die in de
tovenaarswerkplaats een chaos aanrichten,
wat pas ophoudt, als de tovenaar terug-
komt.

Liedje 12
hoi - - lo me - neep dc op - pas -5er, vveet
U wafr ik hier
o
C
C
c
zie? de
± 1 5
- li - fanb staat op een poofc, zyn pet heeft num-mcr
G7 C
dric, zyn pet hceft num — wer drie.
de mus mept een banaan omhoog
de aap vangt die dan op
de bus, de kar, de vis, het boek
straks ligt het op z'n kop
straks ligt het op z'n kop
kaboe, de dvverg, wijst hen de weg
muis! naar de paddestoel
meneer de oppasser kom snel
het is een mooie boel
het is een mooie boel
hallo meneer de oppasser
straks rolt het over straat
het wiebelt voor- en achteruit
000000!
nu bent u dus te laat
nu bent u dus te laat!
31

13. Sneeuwwitje
Het tweede boekje van de methode Veilig
leren lezen begint met het sprookje van
Sneeuwwitje als leerstofkern. Het lied over
Sneeuwwitje kan het best aan het eind van
de leerstofkern worden aangeleerd. De drie
koepletten van het lied zijn in leesboekje 2
uitgebeeld. Op de pagina's 4 en 5 gaat
Sneeuwwitje naar het huisje van de dvvergen
(eerste koepiet), op de pagina's 6 en 7 zijn
de kabouters Dop en Nies bezig met vissen
(tweede koeplet), op de pagina's 8 en 9 is
de afloop van het verhaal te zien (derde
koeplet).
32
Melodie. Het melodieverloop is te vergelijken
met de bergen die Sneeuwwitje ziet. De
leerkracht tekent de melodielijn (de bergen)
op het bord en wijst tijdens het zingen aan
waar men is. Zie de tekening van de melo
dielijn elders op deze pagina.
Het liedje wordt gezongen in een drie-tels
maat, met kleine accenten op 'in het bos
over hoge bergen', enz. Goed voordoen is
de beste manier om het lied zo goed moge-
lijk aan te leren.
Klankspel. Met verschillende instrumenten
kan een klankspel over Sneeuwwitje gemaakt
worden. In het liedje komen bosgeluiden
voor. Wie weet welke? Op het bord
kan een weg getekend worden met alles wat
Sneeuwwitje tegenkomt. Dit wordt daarna
door instrumenten voorgesteld. Sommige
dingen komen meerdere keren voor: bomen,
kabouters, dieren in het bos. We lopen gezamenlijk
de weg af en als we iets langs de
weg tegenkomen, wordt het instrument
bespeeld (een slag op de trom; een toon van
het klokkenspel; een tikje op de triangel).
van
;w^jjv*,AgiM-giw;

.3
■■-T-=. >.•,:./. • ' c;*^ -
/L—ft p
V.1/ 1 1
U do *
in het bos
ziet sneeuw -
:!:r3—
D
Liedje 13
-j -J J J—
A
- wit
D
J—
em
o - ver ho - ge ber - gen
een huis staan.
'tis hefc huis — je van de
A
D
em
w
= J—
diver - gen
en zy is er heen - ge - - gaan
dop en nies zijn bij het water
en een vis gaat in het net
de kabouters zien dan later
iemand slapen in hun bed
in het bos over hoge bergen
heeft de tijd niet stil gestaan
bij sneeuvvwitje en de dwergen
vveet jij hoe dat is gegaan . . .?
D
33

14. In het bos is een weg
Dit lied behoort tot de leerstofkern ,,Naar
het bos". Het is een stapellied, vvaarin veel
woorden voorkomen die de kinderen al kunnen
lezen. Bij het aanleren van het lied kan
men van deze leesvaardigheid gebruik maken.
De kinderen kunnen de tekst veel gemakkelijker
onthouden als u het volgende
op het bord schrijft:
bos
weg
W oom
PUP
boom
kar
doos
boek
34
- weg
- oom
- PUP
- boom
- kar
- doos
- boek
- roos
Ritmespel. Bij elk woord uit de woordenrij-
tjes hoort een instrument. Zoiets kan natuurlijk
al heel simpel: een lucifersdoosje
met enkele erwten erin, of een closetrolletje
met vvat zand of grind zijn prachtige schudinstrumenten.
Zo zijn er meer mogelijkhe-
den te bedenken voor wie 'echte' instrumen-
ten tekort komt. De kinderen zingen het
lied en bij een bepaald woord speelt het
daarbij behorende instrument. Sommige instrumenten
kunnen het contrastritme spelen:
I I
in het bos is een weg (pom pom)
Of met klankstaven: achtereenvolgens D - E
(do - re); E - Fis (re - mi); Fis - G (mi - fa);
A - D (so - lage do).
Stapelliedje. Het stapelliedje kan oneindig
lang doorgezongen worden. De laatste regel
'in het boek is een roos' wordt dan weer gevolgd
door 'in het bos is een weg, op de
weg is een oom', enz.
Als we het lied willen afsluiten, dan zingen
we na de laatste regel 'in het boek is een
roos' de laatste twee maten van het lied:
'in het bos'. Of: 'rookt een pijp bij de
boom in het bos'.

de weg is een oom
rookt een pyp
Liedje 14
D D
oom rookt een pyp
A A D
~*—*
by de boom.
bij de boom is een kar
in de kar is een doos
in de doos is een boek
in het boek is een roos
in het bos.
in hefc bos.
35

15. Pfff
Als het hard waait, dan hoor je in het bos
allerlei geluiden. Je hoort het ritselen van de
blaadjes, je hoort takken kraken, je hoort
eikels en denne-appels uit de bomen vallen.
Dit liedje gaat over die geluiden die je in
het bos hoort.
Liedje aanleren. Regel 2 (heel zachtjes zegt
ie krak) vraagt speciale aandacht: de melo
die is anders dan die van de eerste regel. De
eerste regel begint met een dalende terts
(so -mi), de tweede regel met een dalende
secunde (so - fa).
De derde regel beeldt in de melodie de tekst
uit: op het eind gaat de melodie omhoog:
hij neemt de blaadjes mee (koeplet 1); de
ene stijgt meteen (koeplet 2); hij heeft een
lange snuit (koeplet 3). De kinderen mogen
hier best met een 'uithaal' zingen. De leerkracht
kan dit zelfs met een armbeweging
suggereren. Maar pas op voor overdrijving,
dan wordt het lelijk.
Herfstspel. De leerkracht maakt klankkaarten.
Zie de voorbeelden elders op deze
pagina. Elke kaart stelt een geluid voor.
Met instrumenten worden deze geluiden na-
gebootst, bijvoorbeeld:
36
regen
w . Q- p tfv ft q \J -fi 9
hagel
storm vallende eikels
de tikkende regen: zachtjes tikken op een
woodblock of gewoon met de vingers op
tafel roffelen;
hagel: sterker geluid dan van de regen of
rammelen met een busje met ervvten, rijst,
of iets dergelijks;
wind: blazen met de mond en er een zacht
gierend geluid bij maken of over de tonen
van een klokkenspel heen en weer gaan;
storm: het geluid 'hoei' imiteren of zachtjes
door de losse kop van een blokfluit blazen.
Er zijn nog veel meer mogelijkheden. Laat
de kinderen ze zelf maar verzinnen en de
beste er uitkiezen.

ft
bm
em
de
heel
Liedje 15
wind blaast aan een
A?
em
— jes
tak.
zegfc
krak. neemt de
blaad - jes mee en blaast ze o — ver zee.
een zeepbel in de lucht
die blaas ik met een zucht
de ene stijgt meteen
de ander spat uiteen
een dikke olifant
die blaast het beste want
hij heeft een lange snuit
en blaast het liedje uit
pffff . . .
D
ie
D
37

16. Door het niemandsdal
Op pagina 26 van vverkboekje 1 staat een
oefening met een zevental korte zinnetjes.
In die zinnetjes kunnen de kinderen steeds
het ontbrekende woord invullen met de let
ters uit de letterdoos. Deze oefening is op-
genomen in de leerstofkern ,,Naar het bos"
(zie Handleiding 2 van Veilig leren lezen,
pagina 59). Als de kinderen de oefening ge-
maakt hebben, kan pagina 26 van vverk
boekje 1 gebruikt worden bij het aanleren
van het liedje.
Een dansje. Als de kinderen het liedje ken-
nen, kan dit in een dansje worden uitge-
beeld. De kinderen lopen in een kring
achter elkaar.
Kees voor de kar, miep met een bal.
Ik loop naar oom, door het niemandsdal.
De aap zit op de muur. (op handen en voeten
stil blijven staan)
De kat zit in de doos. (klein maken)
Een jas aan de tak. (rechtop, armen slap)
De boom valt om. (zitten)
Een scheur in m'n zak. (naar de rechterzak
wijzen)
Een vouvv in m'n kraag. (kraag vasthouden)
m'n knopen zijn eraf. (knopen aanwijzen)
en m'n mouvven buigen krom. (armen
buigen).
38
Samen met de kinderen kunnen we de tekst
veranderen:
'Kees voor de kar' tot 'door het niemands
dal' blijft zo.
En dan bijvoorbeeld:
de hond zit in het hok
de mug vliegt in de lucht
ik geef jou een zoen
dan val ik om.
En daarna: 'een scheur in m'n zak . . . m'n
mouvven buigen krom' blijft zo.
Liedbegeleiding. Een tweede stem (blokfluit
of klokkenspel) bij het lied. De vier maten
rust beginnen bij 'een scheur in m'n zak'.
Zie onderaan de pagina hiernaast.

zfc
Liedje 16
dm Bes
keesvoorde kar miep met een bol
C7 F
J J J
ik loop noar oom
door het nie- mands - da\t de aap zifc op de muur, de
dm F? Bes F
r LJ
knt zit in de doos. een jas aan de
F J2 Bes F Bes
A?
tak, de
fine
boom valt om. een scheurinm'n zak, een vouw in mnkraag,mn
Bes F
kno-pen zyn er - af en m'n mou-wen boi-gen krom.
A7 dm F? Bes F Q? C?
J J ' J
dm Tj Bes F C F fine
voor ntme-instrumcnten-
'afier-beat' meespelen Hi
4 maten rust
■koeplet 'veriellencT-
F
±
D C
39

17. In de keuken
Het lied ,,In de keuken" nodigt de kinderen
uit om allerlei dingen te noemen die je in de
keuken kunt zien, die je kunt koken, of die
je kunt braden. Het is mogelijk om hetgeen
de kinderen noemen in het lied te verwer-
ken.
Maat. Het liedje begint met een drietelsmaat,
vooraan aangegeven door J
, j 2 3 o 2 3
in delkeu-ken in delkeu-ken kan je I
Het B-gedeelte is in een tvveetelsmaat
geschreven: J2
J 2 j 2
biefstuk, biefstuk|in de pan
40
Geluiden. In de keuken zijn niet alleen leuke
dingen te zien, maar ook te horen. Op
een bandje kunnen allerlei keukengeluiden
opgenomen worden: fluitketel met kokend
water; deksel op de pan; afwassen van
bestek; een lopende kraan; enz. De kinderen
kunnen deze geluiden raden en zeggen hoe
ze klinken: zwaar of licht, kort of lang,
scherp of dof, hard of zacht.
Wordt gekozen voor het onderscheid kort -
lang, dan kan het geluid voorgesteld worden
door een korte of lange streep. Op een sten
cil kunnen voorwerpen zoals een kraan die
drupt, een fluitketel of een telefoon getekend
worden. De kinderen kunnen dan onder
dat voorwerp met kortere of langere
streepjes de lengte van het geluid voorstel-
len.
lets dergelijks kan ook met het onderscheid
licht - zwaar (streepjes met lichte, resp.
donkere kleuren); hard - zacht (met dikke
of dunne streepjes).

B
/L
Liedje 17
in de keu- ken, in de keu- ken kan je
em
A? D D
leu- ke din - gen zien. er zyn din- gen om te
em A? D
ko - ken, ja, weefc jy er een mis-schien? t^jjj
J2 Q D A D opnoemen)
bief-stuk,bieF-stuk in de pan
G D
o, wat lek-ker smu\ je dan
A D
bieF-stuk bief-sfcuk in de pan lek ker smul je dan.
in de keuken, in de keuken
kan je braden in een pan
het zijn dingen om te eten
zeg eens op wat braad je dan?
in de keuken, in de keuken
kan je koken in een pan
het zijn dingen om te eten
zeg eens op wat kook je dan?
pudding pudding in de pan
o, ik krijg er kriebels van
pudding, pudding in de pan
krijg ik kriebels van.
41

18. In de keuken is het leuk, he
Roepgeluiden. Dit liedje gaat over wat Kees,
Miep en Joep in de keuken doen. Eerst spe-
len ze buiten. Dan roept moeder hen binnen
om te gaan eten:
Mie
Joe.
Kees Miep Joep
Vraag aan de kinderen hoe zij geroepen
oep
worden, laat ze een klasgenoot eens roepen.
ledereen luistert goed naar het 'roepmelo-
dietje'. De kinderen hebben het niet ge-
hoord, moeder roept nog eens. Moeder
wordt nu ongeduldig, ze roept weer. Willen
ze niet binnenkomen? Moeder roept boos.
Wat verandert er in de roepmelodie: wordt
deze hoger, lager, korter, langer?
42
Potten- en pannenconcert. De kinderen ne-
men allerlei keukenvoorwerpen mee: lepeis,
deksels, kommetjes, doosjes, een fluitketel
met fluit, rasp, enz. Eerst verdelen we de
voorwerpen in instrumenten die het 'slag-
werk' vormen en instrumenten die de 'melo-
die' kunnen spelen. Luister maar eens naar
het geluid van een kopje of schoteltje,
waartegen getikt wordt, een fles die leeg is
of gedeeltelijk gevuld met water. We gaan
het lied op instrumenten spelen. Met elk
kind wordt afgesproken wanneer het moet
spelen: bijvoorbeeld bij 'miep en kees' en
bij 'allermeest'. Eerst kan het lied behalve
gespeeld, ook nog door een aantal kinderen
meegezongen worden, maar na enkele keren
zingen de kinderen het alleen nog 'in ge-
dachten', als steun kan de leerkracht, de
dirigent, met lipbewegingen aangeven vvaar
men is en verder, met armbewegingen of
zacht tikken, de maat aangeven.
Liedbegeleiding. De leerkracht kan op de
blokfluit of een ander instrument het lied
met een tweede stem begeleiden. Zie onder-
aan de pagina hiernaast.

Liedje 18
keu - ken \s het leuk he, zeg-gen
miep en kees, want daar smik-ke-len en smul-len wy net
D G
ler - ineest. en de soep van joep wat ik je
bm V A D
zeg: met een hap-pie en een slok-kie is 'tie weg.
J ij r I r r r r
J J
r r r r *=£
43

19. Afwassen
,, Afwassen" is een stapellied, vvaarbij steeds
nieuwe spullen in het sop verdvvijnen. De
eerder genoemde dingen worden steeds
herhaald.
Het liedje uitbreiden. De kinderen kunnen
zelf nog meer dingen verzinnen die moeten
worden afgewassen. Die voorwerpen moeten
echter allemaal drie lettergrepen hebben met
het accent op de eerste lettergreep, zoals:
fluitketel, kdektrommel, eierdop, koekepan,
puddingschaal, koffiekop, enz.
Bij het zingen van het lied worden de voor
werpen steeds geklapt.
Een keuken 'musical'. Moeder roept Kees,
Miep en Joep naar binnen (hoe dat gaat: zie
liedje 'in de keuken'). Ze vragen: 'Wat eten
we vandaag?' Dan gaan ze de keuken in en
de kinderen zingen het lied 'In de keuken is
het leuk, he'.
De deksels van de pannen worden opgelicht,
het is zo heet dat je bijna je vingers brandt.
Het ruikt best lekker (pantomime). Het eten
wordt opgeschept. Het is nog heet. We bla-
zen om het eten vlugger te laten afkoelen.
44
Het lied 'In de keuken' wordt gezongen. Er
eet iemand te snel en hij verslikt zich (pan
tomime). De tafel wordt afgeruimd en er
wordt afgewassen (pantomime). Het liedje
'Afwassen' wordt gezongen.
Op een cassettebandje kunnen keukengelui-
den als begeleiding van het spel tevoren
worden opgenomen en tijdens het spel af-
gespeeld. De leerkracht vertelt het verhaal,
enkele kinderen beelden uit, de hele klas
zingt de liedjes.

gdfc QO 0
zeg, zul - len wi/ gaan
C G G
met z'n twee zc^,
am D? G
doe
em
I
Liedje 19
af - was - sen. doe je mee?
zul - len wy gaan
C G
mee ? cen le - pel. - tje, een
le - pel - bje met een sop - je he - \e-maa) schoon.
zeg, zullen wij gaan afwassen
doe je mee?
met z'n twee?
zeg, zullen wij gaan afwassen
doe je mee?
een lepeltje, een lepeltje
een theekopje, een theekopje
met een sopje helemaal schoon
zeg, zullen wij gaan afvvassen
doe je mee?
met z'n twee?
zeg, zullen wij gaan afwassen
doe je mee?
een lepeltje, een lepeltje
een theekopje, een theekopje
een theezeefje, een theezeefje
met een sopje helemaal schoon.
45

20. Klein Duimpje
Liedje aanleren. Het begin van het liedje
bestaat uit drie melodische fragmenten, die
elk tvveemaal terugkomen. Als de kinderen
het lied kennen, vragen we \vaar de vvijs
van het liedje hetzelfde is':
klein duimpje / met steentjes (tvveemaal
anders)
breng me weer naar huis / kom ik dan weer
thuis.
Let erop, dat de noot op 'de' in de zin 'de
kleine witte kiezelsteentjes' een F (so) is, en
de noot op 'die' in de zin 'die zeggen jou'
een D (mi).
Geluiden bij het verhaal. De leerkracht of
enkele kinderen lezen het sprookje, zoals
dat in het leesboekje staat. Op verschillende
plaatsen wordt gestopt met lezen en verzin-
nen de kinderen een geluid bij het gelezen
fragment. Bijvoorbeeld bij: eten, het knap-
pende houtvuur, naar bed gaan, het bos in-
lopen, de mus fluit, de mus pikt kruimels
op, vader hakt een boom om, de boom valt
krakend op de grond, klein duimpje klimt
de boom in, aanbellen bij de reus, soep
eten, de reus loopt door het bos. Tot slot
zingt de hele klas het liedje.
Ritme. Het lied kan als volgt begeleid wor
den: Bij alle drie koepletten klappen de kin
deren de maat bij de regels: klein duim
pje . . . kom ik dan weer thuis?
iJ J iJ J,
klein duimpje, klein duimpje,
J J | J J |
breng me vveer naar huis, met enz.
Bij de tweede helft van elk koeplet doen we
het volgende: in koeplet 1 om beurten de
voeten op de grond neerzetten:
46
J J J J, J J J J
klei-ne wit-te kie-zel-steen-tjes- enz.
In koeplet 2 als een vogeltje zachtjes op
tafel tikken:
krui-mels van een bo-ter-ham
In koeplet 3 met reuze stappen 'lopen',
d.w.z. om beurten de voeten op de grond
plaatsen:
J J iJ J
reuze grote toverlaarzen
Zinnetjes bij geluiden. Op het bord worden
onderstaande zinnetjes geschreven:
de reus is moe
de mus eet
de boom gaat om
klein duimpje eet
de reus loopt.
Bij elk zinnetje hoort een geluid: snurken,
pikken, krak-boem, of hak/zaaggeluid, eet-
geluid met de mond, geluid van grote stap
pen. De geluiden worden met 'instrumenten
gemaakt': zacht wrijven met de hand over
een stukje papier geeft een zuchtend geluid
als van de ademhaling van een slapend ie-
mand. De leerkracht maakt het geluid dat
bij een bepaald zinnetje hoort, de kinderen
lezen dat zinnetje.
Liedbegeleiding. Een voorspel op een klok-
kenspel of xylofoon staat onderaan de pagi-
na hiernaast. Laat alleen die tonen op het
instrument zitten, die voor het stukje nodig
zijn, of plak er tevoren een stickertje op.

1
Bes
Bes
klein duim - pje,
breng me
dm
steen - tjes,
Es
klei
cm
5trooi
dm
Liedje 20
dm
weer naar huis.
Bes
ne wit: — te
kom ik dan weer
Bes
J'J. J
klein duim - pje
Bes
Jl j J '
met steen - tjes,
dm
dm
met
thuis? de
kie - zel - steen - tjes
je by je voet, die zeg - ge>n jou dan
Es
Bes
in het don - ker hoe je lo - pen moet.
Klein duimpje, klein duimpje
breng me weer naar huis
met kruimels, met kruimels,
kom ik dan weer thuis?
met kruimels van een boterham
is het een reuze flop
de kruimels van een boterham
die pikken vogels op
Klein duimpje, klein duimpje
breng me weer naar huis
met zevenmijls laarzen
kom ik dan weer thuis?
met reuze grote toverlaarzen
gaat het reuze vlug
die brengen jou in zeven stappen
zo weer thuis terug.
duim-pje enz.
47

21. Nog in bed
,,Een dag bij Kees en Miep" (het derde
leesboekje van de methode Veilig leren
lezen) begint met Kees en Miep die nog in
bed liggen te slapen. De zon schijnt door
het raam naar binnen, maar Kees en Miep
worden er maar niet wakker van. Het lied
,,Nog in bed" sluit bij dit gedeelte van het
verhaal aan, en wel bij de pagina's 2, 3, 4
en 5 van leesboekje 3.
Liedje aanleren. Het liedje vvordt in twee
stappen aangeleerd. Eerst: ik zie de zon op
mijn balkon maar ik vvil slapen, enz. AIs de
klas het op deze manier kent, dan zingt de
leerkracht er zelf de tussenzinnetjes 'op m'n
bed lekker warm' en 'op m'n hoofd op m'n
arm' bij. AIs variatie kunnen we de klas de
tussenzinnen laten zingen en een paar kinde-
ren de rest van het liedje. Het liedje moet
niet te snel gezongen worden, omdat anders
de tussenzinnetjes in de verdrukking raken.
Ritme. Enkele slaginstrumenten kunnen de
eerste zinnetjes als volgt meespelen:
(HI
ik zie de zon
en aan het eind spelen ze:
licht nou uit
of met klokkenspel:
48
licht nou uit
i A i i
op mijn balkon
r»-^s~^?sr-- \r"
Bewegingen bij het lied. Bij het lied kunnen
ook bewegingen worden gemaakt:
Bij 'op mijn bed': twee handen 'als een
kussen' aan een zijde onder het hoofd.
Bij 'lekker warm': handen op het lichaam
en jezelf koesteren.
Bij 'op m'n hoofd': hand op het hoofd.
Bij 'op m'n arm': hand op de andere arm.
Luisteren naar muziek. We kunnen een ge
deelte draaien van de grammofoonplaat met
'Morgenstimmung' van Grieg en de kinde-
ren daarbij de opdracht geven de opgaande
zon te tekenen. Laat ze mooie kleuren kie-
zen die 'bij de muziek passen'.

Liedje 21
ik zie de zon , in m'n bed )ek-ker worm, op myn ba\-
D
kon top mVi hoofd op m'n arm, t maar ik wil
M
s\a — pen ik moefc zo 9a - pen
sla - pen doe dat ficht nou uit!
G
49

22. Ontbijt
Als Kees en Miep zijn opgestaan en zich
hebben gewassen, gaan ze naar beneden om
te ontbijten. In het leesboekje ,,Een dag bij
Kees en Miep" is dit fragment terug te vin-
den op de pagina's 6 en 7. Het liedje ,,Ont
bijt" sluit aan bij deze pagina's.
Woordritme. De kinderen mogen zeggen
wat ze bij het ontbijt eten. Deze woorden
worden geklapt.
ei
J
kaas
worst
melk
pap
be-schuit
J J
be-leg
ont-bijt
50
ap-pel
j J
bo-ter
bo-ter-ham
J J
ha-gel-slag
rog-ge-brood
pin-da-kaas
ap-pel-stroop
De leerkracht klapt een woordritme en de
kinderen zeggen, welk woord dit zou kun-
nen zijn.
Liedbegeleiding. Een eenvoudige tvveede
stem, ook geschikt om door kinderen te
laten spelen:
3
Er kan ook een begeleidend ritme mee-
gespeeld of meegeklapt worden:
i i.
het is de hoogste tijd
J
voor een gezond ontbijt
of/en
| S
het is de hoogste tijd
J) 7 Ir
voor een gezond nd ontbijt
ontbij

1
voor
een
het
is dc hoog - ste
een ge - zond ont
G
bo — ten - ham of
Liedje 22
byt.
D
pap
een glaas - je vruch - ten - - sap.
G
am
beschuitjes of een ei
een glaasje melk erbij
een sneetje roggebrood
zo word ik lekker groot.
51

23. Nou moet je toch eens horen
Op pagina 7 van het leesboekje ,,Een dag
bij Kees en Miep" hoort Kees opeens een
zacht getik. Als hij naar buiten kijkt, ziet
hij een mus zitten die met haar snaveltje
tegen het raam tikt. Het lied ,,Nou moet je
toch eens horen" sluit aan bij dit fragment.
De kinderen kunnen ook andere geluiden
bedenken. Het liedje wordt dan met die
geluiden gezongen. Bij voorbeeld: Ik hoor
heel zachtjes waf waf waf.
52
Geluiden raden. Het liedje wordt gezongen,
tervvijl de kinderen de ogen dicht hebben.
De leerkracht maakt zachtjes op het ritme
van tik-tik-tik £ $ V een geluidje, bijvoorbeeld
op het bord of op de radiator en
laat na het zingen raden welk geluid dit
was. De leerkracht of een kind kan die
geluiden ook maken met een instrument,
waarna de kinderen moeten raden welk in
strument ze hoorden. Het liedje moet zacht
gezongen worden: 'je bent een beetje bang
voor dat vreemde geluid'. De kinderen kunnen
ook vertetlen, wat voor geluiden ze
's avonds in bed horen. Er zijn misschien
wel enge geluiden (de gierende, fluitende
wind door de draden van de t.v.-antenne)
of juist blije (de dichtslaande deur als je ouders
weer thuiskomen en je niet meer alleen
bent).
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor
blokfluit treft u aan onderaan op de pagina
hiernaast.

Liedje 23
nou moet je tocli eens ho - ren, ik floor heel
tik, tik, tik, nou
C? .
F
rnoet je toch eens bo - rcn, in
al - le - bei myn o - ren: daar is het weer, daar
F C? F
is bet weer, ik hoor: tik, tik, tik, nog eeti keer, ik
Bes F C? F
>■
kan bet 20 niet zienr weet jy het soms tnis-sc/iien?
0 P-
C?
j
53

24. Koek
Joep is het jongere broertje van Kees en
Miep. Als Kees en Miep naar school zijn,
gaat Joep in de tuin met Fik spelen. Joep
heeft van moeder een koekje gekregen.
Samen met Fik eet hij dat koekje op. Dit
verhaalfragment is beschreven op pag. 11
van het leesboekje ,,Een dag bij Kees en
Miep". Het liedje ,,Koek" is op het be
schreven fragment gebaseerd.
Lied aanleren. De leerkracht bespreekt bij
dit liedje ook de tekst: wat zou 'Joepie
Floepie' betekenen? (een troetelnaam). Wie
zijn er in de tuin? Wat eten ze? Wat doet
de hond? Hoe heet die? Bij het tweede koe-
plet kunnen de kinderen raden, waar Joep,
Fik en de koek zijn gebleven.
Ritme. De klas klapt het ritme van het lied
gedeeltelijk mee.
In regel 1 alleen joepie kk en snoepie Jtx
regel 2 helemaal
in regel 3 alleen woeffie *A en draffie Jtk
regel 4 helemaal.
Of: met slaginstrumenten: de regels 1 en 3
bijvoorbeeld met een trom en de regels 2
en 4 met een tamboerijn.
54
Luisterspelletjes. Een kind roept: 'woeffie,
waffie, lekkere koek voor jou'. De anderen
houden de ogen dicht en moeten raden uit
welke richting het roepen kvvam of welk
kind het riep.
Nog een luisterspelletje: Fik is weggelopen.
Joep gaat hem zoeken en roept: 'Woeffie,
waffie, waar ben je?' Hoe verder hij van
huis gaat, hoe zachter zijn geroep wordt.
En als hij vveer terugkomt, wordt het geluid
weer sterker. Iemand roept eerst heel hard,
daarna steeds zachter, dan weer wat harder,
alsof hij in de buurt naar de hond zoekt.
Een ander kind zegt, of Joep steeds verder
weggaat, of dat hij weer dichterbij komt.
Het roepen gaat ondertussen steeds door.
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor
blokfltiit of klokkenspel staat onderaan de
pagina hiernaast. Ritme-instrumenten kun
nen deze regelmatige tegenstem meespelen,
of in twee groepen elkaar afwisselen:
UiUfif enz.

Ic\) do r
i
i
05-
Liedje 24
G am D?
joe - pic f/oe - p lust jy ook ecn snoe-pie
joep is
G
woef- f/e,
a
am _ D?
in de tuin en ecfc een koek
waf-f/e f/k rent op een draF- f/e
D? _ G CG
want die koek is net nog wat ik zoek.
-O-
joepie floepie lust jij ook een snoepie?
joep was in de tuin en at een koek
niemand weet nog waar ze zijn gebleven
want die koek en fik en joep zijn zoek.
JJL
-&-
1
55

25. Zuurkool met worst
s>
Als Kees en Miep 's middags uit school
thuiskomen en vader van z'n werk komt,
wordt er warm gegeten. Moeder heeft zuur
kool met worst gemaakt (zie leesboekje
,,Een dag bij Kees en Miep", pagina 24, 25
en 26). Aansluitend op dit fragment kan het
liedje ,,Zuurkool met worst" worden
aangeieerd.
Rolverdeling. Twee kinderen spelen voor de
klas de rollen van moeder en kind. De ene
helft van de klas zingt met 'moeder' mee:
'Aan tafel, aan tafel, het rommelt in mijn
buik'. Dan de andere helft samen met 'het
kind': ' 'k heb reuze veel honger en weet je
wat ik ruik*. Het refrein wordt door alien
gezongen.
Het lied kan wat syncopisch (svvingend) ge
zongen worden, waarbij de derde kwartnoot
( J ) steeds iets voor de derde tel van de
maat komt:
J J- JLJ iJ- i
aan ta-fel, aanlta-fel
56
Uitbeelden. Als moeder roept:
J J J J J J
aan ta-fel, aan ta-fel
klappen in
de handen
U
slaan op
de knieen
'k Heb reu-ze veel hon-ger
De ene helft van de klas klapt de maat, de
andere helft wrijft op de maat over de buik.
Bij het zingen van:
zuurkool met worst met een bruine
korst: staan en linksom draaien.
zuurkool met worst voor de dorst:
staan en rechtsom draaien.

I
1
tier
refrein:
rom
em
hon -
Liedje 25
t
aan ta - fel, aan
D
em
ta -
j J I .1 -I
D
fel, hefc
- melt in myn buik 'kheb reu - zc vcel
- ger en weet je Wat
r r r
zuur
D
brui
A
- kool met worst
D A?
G
ik
—a
ruik?
en spek - jcs met een
- ne korst , zuur - kool met worst en
wa — ten woor de dorst.
aan tafel, aan tafel
• •;>•. aan tafel kom je ook?
, .... 'k heb reuze veel honger
- ••/-•■ ; •' en weet je wat ik rook?
D
57

26. Dag kees, dag miep, dag mama
Het leesboekje ,,Een dag bij Kees en Miep'*
eindigt met het weer naar bed gaan van de
kinderen. Het liedje ,,Dag kees, dag miep,
dag mama*' is heel geschikt als afronding
van het lezen in leesboekje 3 van Veilig
leren lezen.
Lied aanleren. Het liedje kan meerdere
keren herhaald worden. Bij elke herhaling
wordt het iets zachter gezongen, 'want tangzamerhand
vallen we in slaap'. Elke keer
wordt door een kind na de laatste regel een
naam gefluisterd. De laatste keer echter
v/ordt nog even diep gezucht: iedereen
slaapt.
58
Ritme. De kinderen mogen hun naam
klappen: ^^
j j j n j n n
kees rob-bie i-ne-ke dui-me-lies-je
De leerkracht vraagt, wie er ook een naam
heeft die 'net zo' geklapt wordt. De hele
klas klapt die naam. De klas klapt een rit
me van een voornaam; wie een naam heeft
met hetzelfde ritme, mag dat ritme
herhalen.
De klas wordt in vier groepjes verdeeld:
groep
groep
groep
groep
J
1 klapt: kees
J J
2 klapt: rob-bie
3 klapt: i-ne-ke
4 klapt: dui-me-lies-je
J
kees
J J
rob-bie
hj
i-ne-ke
n n
dui-me-lies-je
De groepen klappen de naam vier keer ach-
ter elkaar. De groepen kunnen ook een
naam na elkaar beginnen. Groep 4 begint
met 'duimeliesje', daarna groep 3, enz.
Geluiden. Suggesties voor het luisteren en
nadoen van geluiden (enge geluiden als je in
bed ligt, bijvoorbeeld) zijn te vinden bij
liedje 23 ('Nou moet je toch eens horen\)

Liedje 26.. . . *\
em
T^:
kees, dag miep, dag ma - ma, dag
D D em
pirn, dag nies, dag dop« we gaan tnaar weer eens sla-pen, we
A? D
maan schynt door fiefc mam, ik droom van dui - me-lies- je, ka-
G DAD
bou - ters zifr - ten saam, ze flui-sfce-ren een naam...~
vanaf hck begin tot fme steeds zachter worden.
59
D.C.

27. In de bieb
De kinderen kunnen de maat lopen op het
liedje:
weet je waar ik gister Hep
Dit kan met een of meerdere instrumenten
ondersteund worden.
Bij het woord bi-bli k o-theek wordt
gestampt op de plaats van (*) of er wordt
een klap op een instrument gegeven.
Liedbegeleiding. Bij het lied kan een tvveede
stem of een basmelodie meegespeeld wor
den. Zie onderaan de pagina hiernaast.
De bibliotheek staat centraal bij de bladzijden
2 tot en met 11 van het boekje ,,Wat
gaan we doen?" (Veilig ieren lezen 4). In
Handleiding 2 worden op pagina 257 suggesties
gegeven voor een bezoek aan de
bibliotheek. Het liedje ,,In de bieb" sluit
heel fijn hierop aan.
Maat en ritme. Het liedje wordt 'swingend1
als we zingen op het ritme:
weet je waar ik'gister Hep
in de bieb ja'in de bieb
60

Liedje 27
weet je waar ik g\s - ter liep? }n die bleb ja
am Bes f
in de bleb. 'kleen-de er een heel mooi bock
J J J
'twas maar een heel kort be~zoek. er staan boe-ken
C dm am Bes
in een zaal, kies een 5tnp of een ver-haal/kom er by- na
F C? F
el - ke week in de bi - bli - o - -theek.
tweede stem
basmelodie
IT
F=£
TT
F
0 m
61

28. In de leeshoek
In veel basisscholen wordt in de onderbouw
gevverkt met een lees- of boekenhoek. Regel-
matig zitten er kinderen in deze leeshoek.
Ook vvordt er veelvuldig voorgeiezen of
snuffelen de kinderen wat rond op zoek
naar fijne boeken. Het liedje ,,In de lees
hoek" sluit bij deze aktiviteiten aan.
Maat en ritme. Bij het zingen van het lied
kan de maat of het ritme geklapt of
gespeeld vvorden.
I Jc A i
'k heb een lees-boek
en een kijk-boek.
Een triangel kan het contrastritme (steeds
de derde tel in de maat) meespelen.
62
Geluidenboek. De kinderen knippen uit de
krant, reclamefolders of tijdschriften plaat-
jes waar een of meerdere geluiden bij
horen. Elk groepje van zes kinderen maakt
samen een boekje. Elk kind zoekt twee ge
luiden. De plaatjes worden opgeplakt en het
geluid eronder 'getekend'.

Liedje 28
lees - boek en een kyk- boek en een
r r 7
en een plak-boek en een
trfn 5Py- ker - broek.
a
63

29. Knutsellied
Knutselen vormt de belangstellingskern bij
de bladzijden 12 tot en met 22 van Veilig
leren lezen 4. Men hoeft kinderen nauvve-
lijks tot knutselen te stimuleren. Ze zijn
vaak spontaan op hun creatieve manier bezig
met allerlei materialen. Het knutsellied
sluit wat melodie betreft heel goed aan bij
het spontane karakter van knutselbezighe-
den. Het is een fijn liedje om gezellig tij-
dens het knutselen te zingen.
Gebruik van instrumenten. Tussen de zin
*zet het in een wip' en de daarop volgende
zin fluiten we bij —^ van laag naar hoog
met de mond of op een schuiffluit. Bij 'zet
het in een wap' fluiten we bij^* van hoog
naar laag.
Tijdens de handenarbeidles kunnen de kin
deren eenvoudige instrumenten maken, zoals
schudbekers. Twee plastic bekertjes worden
gedeeltelijk gevuld met rijst, steentjes of
zand en tegen elkaar geplakt met plakband
of lijm. Ook een kazoo is gemakkelijk te
maken: een w.c.-rolletje met aan een uitein-
de een dun stukje papier en een klein gaatje
in de rol. Zie afbeeldingen elders op deze
pagina.
De kazoo wordt bespeeld door erin te neu-
rien of te zoemen. Het knutsellied wordt
met deze instrumenten als volgt begeleid:
de woordjes 'knippie, knappie, ritsel, ratsel,
wip, wap' worden meegespeeld. Het geluid
met de schuiffluit kan ook met de kazoo
gemaakt worden. Men laat de kinderen de
verschillende geluiden beluisteren en ontdek-
ken hoe nieuwe geluiden ontstaan (bijvoor-
beeld door de schudbeker met andere of
meer dingen te vullen).
64
Grafische partituur. De leerkracht maakt
kaarten met daarop tekens:
hoger \lager/ kort lang
Voor de kazoo bijvoorbeeld: —
afwisselend hoog/laag en kort.
Voor schudbekers bijvoorbeeld:
lang schudden A\A/\/ww\/W\
kort schudden MAA.
Samen met de kinderen wordt een muziekstukje
verzonnen en daarna gespeeld.
Wil het geen chaos worden, dan moeten er
tevoren goede afspraken zijn gemaakt: over
het teken om te beginnen, het teken dat
aangeeft wie mag spelen, hoe lang, het te
ken om te stoppen, het tempo.
Een kazoo maken
Kartonnen closet-rolletje (1).
Stukje vloeipapier aan een zijde plakken,
met lijm of cellotape (2).
Nu is het rolletje aan een zijde dicht (3).
Klein gaatje maken in het rolletje, vlakbij
het vloeipapiertje, zodat de lucht straks kan
ontsnappen (4).
Versier het instrument (5).
Bespeling: De opening voor de mond. Dan
neurien waardoor het vloeipapiertje gaat
trillen en er een zoemgeluid ontstaat.

1
-da-
Liedje 29
knip-pie, knap-pie, knip-pic met een schoiar.
d»s° em
rifc — 5cl, rat — sel, from - mel
A fh'iten / A.
zet heb in een wip
A?
knut - se -
zefc het in een wap
zet het in een wip — wap in el - kaar.
Jli.
\
(1)
(2)
(3)
(4) fc.V.
(5)
®_J;
D iA
65

30. Naar de supermarkt
Een gedeelte van Veilig leren lezen 4 gaat
over vvinkelen: de pagina's 22 tot en met
32. De kinderen gaan samen met moeder
naar de supermarkt boodschappen doen.
Van tevoren heeft moeder een boodschappenlijstje
gemaakt. De meeste dingen die op
net lijstje staan zijn in dit liedje verwerkt.
Het lied ,,Naar de supermarkt" kan goed
gebruikt worden als afsluiting van de behandeling
van de pagina's 24, 25 en 26 uit het
leesboekje.
Ritme. Op het bord worden twee lijstjes ge
maakt: een met de boodschappen die wel
gekocht worden en een met boodschappen
die we niet kopen. Die boodschappen kunnen
geklapt worden. Sommige boodschap
pen worden op hetzelfde ritme geklapt. Een
kind noemt een boodschap en de hele klas
kiapt deze:
J
ham
zout
zeep
< ||p; kip
soep
n
w.c. -
66
n
papier
J J
wit-lof
zeep-sop
bloem-kool
n j
fles-je-bier
Voorafgaand aan het liedje wordt een ritme-
voorspel gemaakt:
j j j n j n j
ham wit-lof fles-je-bier fles-je-bier
De klas wordt hiertoe in drie groepen
verdeeld: I
groep 1 zegt of klapt J (ham)
groep 2 zegt of klapt JJ (wit-lof).
groep 3 zegt of klapt JJ J JJ J (fles-je
bier fles-je bier).
Als voorspel of als tussenspel kan ook het
volgende gespeeld worden, maar niet te
snel, anders moet het lied in een veel te snel
tempo worden gezongen.
anderen spelen
Wit!.- ■
T'i'TJ
jn.
i
1 2 ga j« mc«? 3 4 flcs.jc bier.
Een goede manier om het tempo tevoren
vast te stellen is het lied zelf even te zingen;
dan de 4-telsmaat erbij te denken (of te tik-
ken) en daarna dat zelfde tempo ook aan te
houden voor het voorspel.
Geluiden. Kassa's maken verschillende gelui-
den. Ouderwetse kassa's hebben een bel,
moderne maken zoemgeluiden en geluiden
die je bij een computerspel hoort: tet-tet-tet-
tet . . . De kinderen kunnen diverse kassa-
geluiden verzinnen en imiteren.

.4 r
er mee naar de
G D
Liedje 30 \ jii>*-&—5»
su - per - markt?
•■ 0 0 0
jij het wa-gen- tje zens hier. koop zcep en zout en een
am D7
fles-je bier , liam, wit- /of en W. C. - pa- pier.
c a
koop je een kip, een ver - sz
zeg, Icoop je al-les wat er
C
D Q
-o-
is? nu nog pa-pier en een
G D? G
pen er - by en by de kas-sa in de
67

gepaste instrumenten: oude auto-toeter,
fluitje (scherp), trommel (stuk blik).
onderaan. Speel toet pr ie eens mee op aan-
Liedbegeleiding. Een basmelodie op klokkenspel
treft u aan op de pagina hiernaast
aan de autoraces op Zandvoort.)
grind.
Een kind doet het geluid van de motor na.
Hoe hoor je het geluid van de motor als er
in de verte een auto aankomt? De auto
komt vlak langs je en verdwijnt weer in de
verte. Hoe is dan het geluid? (Denk eens
Geluiden. De geluiden kunnen ook door
instrumenten worden uitgebeeld: een toeter
(feesttoeter), het motorgeluid door in een
bakje grind te roeren en het ie-ie-ie geluid
door op de losse kop van een blokfluit te
blazen. Rammelen kan ook met het bakje
even op.
au-to-band au-to-band plof
Bij het vvoord 'hobbel' veert iedereen
fn
De ritmefiguur JJ J (triool) is gemakkelijk
aan te leren op de spreektekst:
toe-oe-oet doet . . . (zingend)
Na het refrein, na1 toet br ie hobbelbeweging
rh rn
wordt geroepen: ho, wat een hob-bel was dat
door de bocht.
Lied uitbeelden. Bij toe-oe-oet wordt een
beweging ge'maakt van sturen; bij pr pr pr
van schakelen en bij ie ie ie van het hangen
Als moeder met de kinderen uit de supermarkt
komt, dit fragment staat beschreven
op pagina 27 van Veilig leren lezen 4, horen
ze opeens: toe-toet! Het is oom Rob die aan
komt rijden in zijn autootje. In dit liedje
zijn allerlei geluiden verwerkt. Het zijn geluiden
die je hoort als je in de auto zit: toeteren,
het geluid van de motor, het piepen
van banden als de auto door de bocht rijdt.
3
68
31. Het autootje

n* n
Liedje 31
»m j j J J J
Tfer
toe - oe - oet doet hefc ou - too -tje
D D
mo - tor — be te keer
pr, pr, pr, gnat het
wfe - leu door de bocht, met een gnn - ge - fcje van tach-tig gaat ie
D AD
wcer. met het stuur vast in m'n han-den lek-ker
J1 1 1
r
1—0' J
1 J J J J
y - den door hefc bos, ram-me\ ram-mel doet het spatbopd er zit
5Q7 • ^ JJ " ~ " "[ |
tf
vast een moer-tje los
A
._ __^—
—J—J—*—«—«—«—
toet br, ie.
( hobbel beweging)
D.C
69

32. Een kijkdoos
Op bladzijde 32 van Veilig leren lezen 4
staat beschreven hoe de kinderen een kijk
doos kunnen maken. Bij het maken van die
kijkdoos kan dit liedje worden gezongen.
Lied aanleren. Bij het aanleren kan het lied
ook geneuried worden. De leerkracht vraagt
de kinderen dan goed te luisteren om zodoende
te ontdekken, welke stukjes van de
melodie hetzelfde zijn.
70
Dansje. De kinderen staan in een kring:
T.'l* *"*• -
8 passen naar links ,,voor een stuiver . ."
8 passen naar rechts ,,aan de voorkant
4 passen naar het midden ,,In de doos zie je . ."
8 passen naar links ,,bovenop een rood . .'
Het dansje kan ook begeleid worden door
een blokfluit of door het liedje op de
cassette-recorder te spelen. ^
Liedbegeleiding. Een voorspel op het
klokkenspel:

1
Liedje 32
voor een stui — ver oF een
■I IJ J J
dup - pie, heb fk bier een mooi - e doos. aan de
F dm C?
3 i
3
voor-kant is een kyk-gat, wat je zicfc is ein-de
F Bes F
r r i r
loos. in de doos zie je tclein - duim-pje en die
Bes F
gpo — te is de reus. bo - ven - op een rood pa -
dm Cj F
pier - tje, hou die doos nou voor je neus.
71

33. Mijn papa heeft een strop
Op bladzijde 15 van vverkboekje 2 bij Veilig
leren lezen staat een oefening met gekke
woorden, zoals: visdoek, boommat en voet-
zak. De kinderen moeten proberen uit de
gegeven woorden zinvolle woorden samen te
stellen. Kinderen doen deze oefening met
veel enthousiasme. lets dergelijks kan ge-
daan worden met dit lied: er kan een non-
sensliedje, een gek liedje van gemaakt
worden.
72
Een gek liedje. De kinderen mogen zelf
nieuwe woorden verzinnen voor een aantal
plaatsen in het liedje. Op die manier ont-
staat er een heel vreemd, maar grappig lied.
Een voorbeeld:
kees zit in de bad-muts
mies ligt op haar bord
mama loopt de boom in
en mijn papa zoekt zijn pop
kees zit in het bad-sap
mies is bij haar pijp
mama met een sis-slang
en mijn papa heeft een stop.
Liedbegeleiding. De invulwoorden kunnen
door instrumenten worden vervangen. In
plaats van het invulgedeelte (de onderstreep-
te woorden) wordt een instrument bespeeld.
Het contrastritme kan eveneens door een in
strument worden meegespeeld.

in*
A
Liedje 33
1 J J 11 J 1 J 1 #
ma — loopt de tuin in en myn
pa - pa zoekt zn peb.
73

34. Ganzenbord
ftr
Op de pagina's 18 en 19 van werkboekje 2
bij Veilig leren lezen staat een spellingspel,
in de vorm van een ganzenbordspel. Voor-
dat het spel gespeeld kan worden, moeten
de plaatjes die erop staan benoemd worden.
De plaatjes zijn verwerkt in het lied ,,Gan
zenbord".
Lied aanleren. De plaatjes op biz. 18 en 19
van werkboekje 2 bij Veilig leren lezen kun-
nen bij het aanleren de tekst ondersteunen.
Maat en ritme. Het lied is geschreven in een
6/8 maat. Die is in dit lied twee-delig.
12 3 4 5 6 met het accent op de eerste en
de vierde tel. Op deze tellen wordt steeds
bed, poes, uil, schep, enz. gezongen. Als de
kinderen bij het zingen van een van die
woordjes in hun handen klappen, (bij 'duik,
duim, taart, kaart' 2 klappen), klappen ze
automatisch die tvveedelige maat. Bij de
laatste regel klappen ze vanzelf in dezelfde
maat door.
Hetzelfde gebeurt, als de kinderen het liedje
gaan lopen en bij elk woord (bed, poes,
. . . .) stampen.
74
Muzikaal ganzenbord. Op het bord wordt
een ganzenbord getekend, zoals op de teke-
ning elders op deze pagina.
Op elk plaatje staat een instrument getekend
en de grafische notatie van een geluid. De
instrumenten worden verdeeld. Iemand
gooit met een dobbelsteen. Het aantal ogen
bepaalt welk instrument mag spelen.
Voorafgaand aan het eerste spel worden alle
geluiden gemaakt en wordt de betekenis van
de grafische notatie verklaard.
Liedbegeleiding. Tweede stem voor de blok-
fluit treft u aan onderaan de pagina hier-
naast.

een
dm
y i k
i? r ~p
bed, een pocs, een
A
\(s\
W
J
«
\\
J'
* 0
kous,. een neus, een
C
»?
r—r
een touw, een
boer, een rnier, een duim,—
C F
C
Liedje 34
duik,
F
uil, een schep, een
ecu
reus, een schuur, een
een schil, wat tak-ken
en een ei, een doek, een deur, een toart
F g? C F G? C
i l
we spe- len woord-jcs pan- ze-bord by ploat-jes op een kaart
■+--- - r" f—-f?—
r r # #
J
4
—rf
75

35. Ik wil een beest
Het leesboekje ,,Wat een pret" (Veilig leren
lezen 5) begint met de verjaardag van Henk
(bladzijde 2 tot en met 7). Het liedje ,,Ik
wil een beest" sluit aan bij dit gegeven,
evenals het hierna volgende liedje ,,Je bent
jarig".
Geluiden. Verschillende kinderen kunnen bij
het zingen de geluiden uit het liedje nadoen,
eventueel op instrumenten. Woef, zwaar ge
luid; waf, licht; miauw, sierlijk; kriet, hoog
en snel. Ook andere dieregeluiden kunnen
gei'miteerd worden en door de kinderen geraden.
Op grammofoonplaten voor smalfilmers
komen ook vaak dieregeluiden voor.
Ritme. Behalve een dier zijn er nog andere
cadeautjes mogelijk: Iemand noemt iets wat
hij graag voor zijn verjaardag wil hebben;
de klas klapt dat woord.
j j n n
pop spoor-trein brand-weer-auto enz.
Een van de kinderen klapt een cadeautje; de
anderen mogen raden wat dat zou kunnen
zijn.
76
Dieregeluidenconcert. De klas wordt in
groepjes verdeeld. Elke groep stelt een dier
voor. Afgesproken wordt, hoe de groep het
geluid zal maken, hoe vaak achter elkaar, in
welk ritme. Bijvoorbeeld:
J J I
miauw miauw
J J J J I
woef woef woef woef
n n n n
tok-tok tok-tok tok-tok tok-tok
piep piep
De 'dierenoppasser' wijst aan welke groep
geluid mag maken. Op deze manier kan een
dieregeluidenconcert gegeven worden.

fc^
Liedje 35
woef*, doet de hond van de
C D
doeb de hond van oom
piet,
G
G
bv — ren.
y doet de poes a\ - le u — ren.
krieb, doet met - een een par - kiet.
am Dj
r r r
am
i i i
-€^
± i
r r r r
en maan-dog ben ik
G em
i
ja, maan-dag is hefc fee5t, mag ik dan een
hond — je ma - ma , mag ik dan een beesfc?
G
I I I
1
77

36. Je bent jarig
78
Liedje aanleren. Dit liedje is vooral geschikt
als luisterliedje. Voor kinderen van de eerste
klas is het nogal moeilijk te zingen. De klas
kan in spreekkoor, goed articulerend
oefenen:
Henkie de penkie de poepla.
Jappie de pappie de flappie.
Er kunnen nog wel andere zinnetjes verzon-
nen worden ook.
Ook bij dit liedje, op dezelfde manier als
bij het lied ,,Ik wil een beest", kunnen
cadeautjes geklapt worden.

ed je bent
D
Liedje 36
em
ja - ng. hkp,hiep, hoz
het is feest— . dit is voor jou, o wat aar-dig.
A D
kben al — tyd aar-dig gz - wecst
zoen en een doos van je ma —
nu maar uit; dank je wel —. loop je nog m je py-
A D
$^3
- -ma , ding-don^ daar hoor ik de bel
vvip uit je bed je bent jarig
hiep, hiep, hoera het is feest
dit is voor jou, o wat aardig
'k ben altijd aardig geweest
een zoen en een doos van je oma
pak nu maar uit; dank je wel
henkie de penkie, de poepla!
wie doet me na maar dan snel.
em
79

37. Poesje
Dit liedje is gebaseerd op de tekst van blad-
zijde 9 in Veilig leren lezen 5. De tekst van
het liedje is bijna letterlijk gelijk aan de
tekst in het leesboekje.
Lied aanleren. De leerkracht zingt het liedje
voor. De kinderen vergelijken de tekst uit
het leesboekje met die van het liedje. Waar
verschillen de beide teksten?
80
Spelletje. Een kind loopt als een poes door
de klas. Iedereen zingt het lied. De kinderen
aaien de poes. Bij: 'pootje alsjeblieft', geeft
de poes een krab bij het kind waar hij/zij
staat. De kinderen maken een afwerend ge-
baar. Dan wordt gewisseld, een ander is dan
de poes.
Dit spel kan ook in de kring gespeeld wor-
den: de poes blijft nu het hele lied in het
midden. Kring loopt links om, poes ligt in
het midden. Bij: 'Poesje, poesje hoor eens
goed, pootje alsjeblieft', voorzichtig naar
binnen lopen. Dan haalt de poes uit.
Bij: 'Toe nou poesje au, au, au, zeg poes
wat is dat?' lopen de kinderen terug naar
buiten. De kring maakt bij de laatste regel
een afwerend gebaar naar de poes. Dan
komt een andere poes aan de beurt.
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor de
blokfluit treft u aan onderaan de pagina
hiernaast.

m 1±
do 0
poes -
em.
11 j j
poes
A
poot — je
~U
poes - je
D
ben
Liedje 37
kom eens hier
A
—O—
lief
poes - je hoor eens goed
als — je — — blieft.
toe nou poesje, au, au, au
zeg poes wat is dat?
hup de deur uit, hoor je goed?
weg je bent een kat!

38. Wat eng
Op de bladzijden 10 en 11 van Veilig leren
lezen 5 staat een eng verhaal over Henk die
's nachts allerlei vreemde geluiden in huis
hoort. Dit enge liedje sluit heel goed aan bij
die tekst. De kinderen zullen het met veet
enthousiasme zingen.
Liedje aanleren. Bij het zingen van het lied
je worden de geluiden die erin voorkomen,
zo goed mogelijk gei'miteerd. De kinderen
kunnen nog meer enge geluiden verzinnen.
'Wie verzint het engste geluid?'
82
Luisteren naar muziek. Wie heeft er wel
eens een enge film gezien op televisie? Om
een film nog spannender te maken wordt er
vaak enge muziek bij gespeeld. Laat de kinderen
een kort fragment enge muziek horen
en vraag welke beelden er op de televisie te
zien zouden zijn. Dit is een prima oefening
om kinderen te helpen indrukken en gevoe-
lens te verwerken.

Liedje 38
tss, wat is het stil hier. brrf wat don-ker zeg!
D G
o, wat piept de deur eng . ie - der -een is weg .
C Q M D am
hoor ik ie mand lo - pen kr. kr. kr . ie. dedeurgaafco-pen.
pff, wat waaifc het zeg.
am G
loopt hier ook een dief rond?
zz
en ben ik de klos .
= geluid zo origineel mogelijk zingen.
83

39. Op de ijsbaan
Een gedeelte van leesboekje 5 van Veilig
ieren lezen, namelijk de pagina's 12 tot en
met 26, bevat verhaaltjes waarin sneeuwpret
centraal staat: een sneeuwpop maken, met
sneeuwballen gooien, op de slee, op de glijbaan,
enzovoort. Het liedje ,,Op de ijs
baan" en ook het hierna volgende ,,Jan, de
sneeuwman" sluiten aan bij het gegeven
,,sneeuwpret*'.
84
Geluiden. De kinderen imiteren schaatsge-
luiden:
tsch (met een bijna onhoorbare ie)
tsch (met een bijna onhoorbare oe).
Deze geluiden gaan aan het liedje vooraf.
Of: de helft van de klas maakt schaatsgeluiden
op de maat van 'links rechts', de ande-
re helft zingt het lied.
Schaatsen kun je op verschillende manieren:
langzaam (met grote halen), sneller, . . .
In de verte komt een schaatser aan. Het geluid
is zacht, hij komt voorbij ... het geluid
van de schaatser op het ijs is sterker
geworden ... en verdwijnt tenslotte weer
in de verte. Een groep schaatsers komt
langs . . . Beeld dit met geluiden uit.
Lied uitbeelden. Een 'hardrijder' kan voor
de klas schaatsbewegingen maken bij het
lied. Eventueel kan dit met de hele klas tij-
dens de gymles.
Liedbegeleiding. Een basmelodie bij het lied
staat op de pagina hiernaast.

k6 em
Liedje 39
8
links, rechts, op de- baan voor naask, kyk
em am F em B?
me gam
op kyk nou t/it. lig ik op snuifc—
r n r
omhoog, kijk m*n been
spring op, op m*n teen
ho stop, glij ik door
lig ik op m'n oor
em
85

40. Jan, de sneeuwman
Lied aanleren. Het eerste deel van het lied
moet langzamer gezongen worden dan het
tweede deel: 'Pak me dan
Bewegingen bij het lied. De bewegingen
worden pas aangeleerd, zodra de kinderen
het lied kennen. Bij het eerste, langzame,
deel staat ieder als sneeuwman naast de
stoel en zwaait op de maat met de armen.
Bij het tweede, snelie deel, sprint ieder op
de plaats.
86
c '
Spel. Gebruik hierbij een lap, een hoed, en
een zelfgemaakte papieren pijp. Jan de
sneeuwman loopt door de klas bij: 'Staan
die mij niet reuze goed?' Op het laatste mo
ment pakt de dichtstbijzijnde leerling de
hoed van Jan. Jan schreeuwt: 'He jo, geef
die hoed terug.' Waarop de achtervolging
wordt ingezet. De klas zingt: 'Pak me dan'.
Als de grapjas gepakt wordt, dan is Jan
nog een keer de sneeuwman. Zo niet, dan
wordt gewisseld.
Tot slot. Na het lied suggereert de leerkracht,
dat het gaat dooien. Iedereen is
sneeuwman, maar is bang om te smelten.
Omdat de sneeuwmannen zo lang mogelijk
willen leven, maken ze uit voorzichtigheid
geen enkel overtollig geluid of overbodige
beweging meer. Daarom gaat ieder geruisloos
zitten. Op deze manier worden de kin
deren weer rustig.

&^
Liedje 40
n
ik ben jorn de on -ver-schrok-ken vre - se - \y - ke
snccuw - man .
C
en die pyp, die
dm
dm
snel. gm
>, die hoed,
&£ t
staan die my niet
reu-ze goed? pak me don,
6m H c~~
m
pak me dan, de als je kan -
dm
hier heb ik je dan!
87

41. Het lelijke jonge eendje
Leesboekje 5 van Veilig leren lezen eindigt
met het verhaal van het lelijke jonge eendje.
Het liedje sluit nauwkeurig aan bij de tekst
van het verhaal. De kinderen kunnen de inhoud
van het lied volgen aan de hand van
de tekeningen die op de pagina's 27 tot en
met 32 staan.
Lied aanleren. Het liedje is te lang om uit
het hoofd geleerd te worden; wel is het geschikt
als lees- en luisterliedje. De leerkracht
kan eventueel het eerste deel van elk koeplet
voorzingen en daarna de kinderen de rest.
Bij het eerste koeplet vanaf: 'Wat zie je er
gek uit'.
Een tweede stem
Hi
(AV-1-' * 1 t) J 1 J
88
fine
Geluiden. Het eendje komt op plaatsen
waar van alles te horen is: bij het water dat
klotst en waar eenden kwaken; het eendje
huilt; er is een meertje in het bos waar vogels
fluiten; een jager die schiet; de kat
blaast tegen het eendje. Deze geluiden wor
den met de klas verklankt, met of zonder
instrumenten.
Aan bepaalde geluiden herken je de plaats
waar je je bevindt: de markt (roepende
kooplieden), het station, het bos (fluitende
vogels), het zwembad (schreeuwende mensen
en plonzen in het water). Op grammofoonplaten
voor geluidsfilmers staan dergelijke
'sfeer'-geluiden. De kinderen kunnen naar
deze geluiden luisteren en raden waar dat
geluid is opgenomen.
Liedbegeleiding. Een basmelodie en een
tweede stem staan hieronder:
-6^
Q
m—
O-i
^ ^
D. C.

een le - lyk
uit een groot
C
G
D
ei.
Liedje 41
jong eznd -je komt
15 le - lyk en
3
groot, toch is moe - - der bly.
3
wat
A
heb je
D
J
ze zijn bij het water
ik zie er wel zes
ze zijn uit hun nest
en hun moeder geeft les
de moeder zegt: weg jij
het eendje is bang
het huilt en 't gaat weg
£
zie je
raar
bm
fine.
cjek uifc, wat
dons. vvcg, weg! roept er
een - tje, je hoort niet by ons.
en het loopt dan heel lang
het komt bij een bosven
een man die dan schiet
het eendje zit stil
heel stil in het riet
het komt bij een hutje
eruit sist de kat
en dan komt de nacht
't is koud en erg nat
G
A
het komt bij een boer en
die maakt een fijn nest
hij geeft het wat voer en
het voelt zich weer best
de wei is weer groen
de winter voorbij
het park en de vijver
die staan er mooi bij
het water niet koud meer
en wie komt daar aan
wat is dat voor dier
hee ... een prachtige zwaan!
89

42. Bij de bakker
s5^{m—.
Bij leesboekje 6 van Veilig leren lezen is
onder andere het liedje ,,BU de bakker"
geschreven. De omslagtekening van Veilig
leren lezen 6 toont een situatie in een bakkerswinkel.
Het liedje ,,BiJ de bakker" kan
bij de introductie van dit leesboekje worden
aangeleerd. Dit lied sluit overigens ook aan
bij de pagina's 6, 7 en 8 van het leesboekje.
In dat fragment gaat Pietje naar de bakker
om drie ons koekjes te kopen.
90
Luisteroefening. Pietje betaalt bij de bakker
met een stuiver, een dubbeltje en een gul
den. Hij laat ze een voor een op de toonbank
vallen. Kun je horen in welke volgorde?
Laat vooraf elk muntje een keer horen.
Bakkersdans. Een groepje kinderen staat
voor de klas, de rest van de klas zingt het
lied. De kinderen voor de klas vormen een
kringetje. De rechterarm gestrekt naar her
midden. De kring gaat draaien en het liedje
wordt gezongen. Bij 'hap, hap, hap, dat
smaakt naar meer': denkbeeldig koekjes
eten (de doos staat in het midden van de
kring) de kinderen staan dan stil. Bij 'niet
mevrouw' (vragend kijken), 'jawel meneer'
(knikken). Iedereen gaapt bij 'Goeie morgen
bakker, bent u al lang wakker?'
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor de
blokfluit staat onderaan de pagina hier-
naast.

Liedje 42
te-
goe - je - mor - gen bak - ker Me -ons koek—jcr
—- -w ^ ^ ^p- ^^
hap, hap, hap, dat smaakt naar meer, niet me-vrouw?,ja-wel me-necr!
G (bm) C G D7 G
he jy koek-jes pak- ker loop zelF naar de bak - kerf
goeie morgen bakker
drie tompouzcn graag ^
die van de reklame
mooi weertje vandaag
hap, hap, hap dat smaakt naar meer
niet mevrouw? jawel meneer!
goeie morgen bakker,
bent u al lang wakker?
91

um 111, i /-*=■*■' *uj>.jw4r».»-y.
43. De dokter
Kees ligt in bed. Hij is ziek. De dokter
komt om Kees te onderzoeken. Die ziet het
al snel: Kees heeft griep. Bij dit fragment is
het liedje ,,De dokter" geschreven.
Lied uitbeelden. Als de kinderen het lied
kennen, kunnen de drie delen van het lied
A, B en C elk op een andere manier gezon-
gen worden:
deel A: patient Kees: 'pijnlijk' zingen
deel B: de dokter: 'ernstig' zingen
deel C: patient Kees: 'nieuwsgierig, wat
bang' zingen.
I ...dok..hier-.- doet..pl/n.
92
Klankspel. Voorafgaand aan het lied kan
een klankspelletje gemaakt worden, bijv.:
moeder belt de dokter op
je vriendje komt je afhalen om naar school
te gaan en belt aan. Op klokkenspel: C-A
(so-mi)
praten kan gewoon met zinnetjes die bij de
situatie passen, of met zogenaamde jabber-
talk: het produceren van spraakklanken
zonder betekenis
je vriendje rent weg naar school (marakas
gebruiken)
de dokter belt aan (klokkenspel)
de dokter loopt de trap op (trom)
de dokter vraagt, wat er aan scheeit.
Daarna wordt het lied gezongen.
Liedbegeleiding. Tweede stem voor blokfluit
onderaan deze pagina.
~o
7T

4-
" 9
A
Liedje 43
dok-ter a\s Ik hier op druk, dan
doet trin voet zo'n pyn, ecu
A D
zou clfltkun-ncn zyn.
D D A
fjsm
ik zie het al: ka
D
scheut een steek en a\s ik bvk,
B bm fis m
eh doe je mor\d eens o-pen en
bm fism
- be - lu - mor-fcu - to, o,
A D
dok - ter is het ern-stig kryg ik een me-di-cyn, kryg
G DAD
ik een fek - ker drank-je, za\ ik dan be-ter zyn.
93

44. Alles op z'n kop
Bewegen bij het lied. De klas zingt het lied
en een kind loopt rond met een stoffer,
stofdoek, bezem, of iets dergelijks. Als het
lied uit is, wordt het opnieuw gezongen en
komen er meer kinderen achter de eerste
schoonmaker aan lopen. Die kunnen allerlei
schoonmaakdingen bij zich hebben, waarmee
geluiden kunnen worden gemaakt. Ook
Vsj$/
lege flessen van afwasmiddel kunnen, met
steentjes gevuld, geluid maken. Het lied
wordt hiermee ritmisch begeleid.
Ritme. De ritmische begeleiding kan vrij
zijn, of alleen bij tevoren afgesproken delen
van het lied. Het contrastritme komt na:
'Alles op zijn kop' A
'alles ruim ik op1 k
Jc Pas op
Dit contrastritme wordt door de kinderen
heel natuurlijk aangevoeld. Voor wie dit
niet goed kan, helpt misschien de suggestie,
dat de tik komt bij de echo van 'kop', 'op'.
Dit lied is geschreven bij het fragment op
bladzijde 19 van Veilig leren lezen 6. Op
bladzijde 19 is te zien hoe moeder bezig is
met het opruimen van de keukenkast. Ze
haalt alles uit de kast en zet het op tafel:
een doos, kopjes, de koekjestrommel. Liesje
mag moeder helpen. ,,Pak maar een doek",
zegt moeder tegen Liesje, ,,en maak een
sopje in een emmer." De tekst van het lied
sluit bij dit fragment aan.
Lied aanleren. Bij het aanleren van het lied
wordt dit eerst enige malen voorgezongen.
De leerkracht vraagt de kinderen daarna
wat er allemaal op tafel staat.
94

4 G
t
Liedje 44
a\ - les op zVi kop , ik ben aan de schoon-maak.
boelsbaat op de ta - fel: een
pak ook maareen stof-doek c« vul
de krie - bels, de
fles, een ton, een kop, de
een em-mer sop, je
trom-mel van de koek-jes,— wie ruimb die rom-mel op
krijgk nu ook de krie- bels— pas op:
95

45. In de tent
Leesboekje 6 van Veilig leren lezen bevat
ook een verhaal over Henk en Lies die sa-
men een tent maken van een oude lap stof.
Dit verhaal staat op de pagina's 20 en 21.
Lies en Henk gaan in de tent spelen: dokter
en patient, een dief en oom agent, een
popster en een band.
Voorspel bij het lied. Als voorspel bij het
derde koeplet wordt het volgende gespeeld:
lanqzaom omhaoq gaan sneller
ritme groep 1 melodie;
neuri'en of xylofooti(s)
ritme groep 2
Hiertoe wordt de klas in groepjes verdeeld.
Ritmegroep 1 speelt: ILIA
12 3 4
Het tweede groepje neuriet of speelt:
do re mi fa so
1 2 3 4| 1
Ritmegroep 2 speelt: twee-je drie
96
En daarna begint het koeplet. Als geheu-
gensteuntje kan op het bord in drie kleuren
getekend worden:
X X X X XAX
Hebben we de beschikking over verschillen-
de ritme-instrumenten, dan kunnen we deze
op het bord of op kaarten tekenen. Telkens
als een instrument wordt aangewezen of een
kaart wordt opgestoken, mag dat betreffen-
de instrument spelen.
ritmestokjes handtrom
schellen
Spel bij het lied. Bij het lied hoort het uit-
beelden van de dokter en de patient, de dief
en de agent, en de popster met zijn band.
De kinderen mogen zelf verzinnen hoe ze
dit mimisch (uitbeelden zonder praten)
doen.
Liedbegeleiding. Tweede stem voor blokflu-it
of klokkenspel (zie onderaan de pagina
hiernaast).

Liedje 45
we spe-lcn in de tent een dok-ter een pa-tient, dan
kom ik 5traks naar bin -nen en dan weet ik wie je bent ik
zeg dan: goe-je -mor- gen en jy zegtidag mz-neer en
vind je het wel grap-\)\g, nou dan doen we \t\og een keep.
we spelen in de tent
een dief en oom agent
dan kom ik straks naar binnen
en dan weet ik wie je bent
ik zeg dan: ja ik neb je
en jij zegt: dank u zeer
en vind je het wel grappig,
nou dan doen we Jt nog een keer
J
D
we spelen in de tent
een popster en een band
dan kom ik straks naar binnen
en dan weet ik wie je bent
ik zing dan een mooi nummer
en jij bent het publiek
D
en vind je het wel grappig
nou dan maak ik meer muziek.
97

46. Ik verhuis
In leesboekje 7 van Veilig leren lezen staan
twee thema's centraal. Op de pagina's 2 tot
en met 7 wordt beschreven dat kinderen van
een oude wijk naar een nieuwe wijk verhuizen.
Het liedje ,,Ik verhuis" en ook het volgende
lied ,,Vroeg op de dag'* sluiten aan
bij het thema verhuizen.
Ritme. Als de kinderen het liedje kennen,
kunnen ze het ritme meeklappen of meelopen.
Een kind kan tijdens het zingen met
een trom vrij rondlopen op het ritme om dit
zodoende zelf te voelen. De vraag kan gesteld
worden, bij welke woorden het ritme
telkens even stopt.
Innerlijk zingen. Het innerlijk zingen kan
geoefend worden met een radiospel. De leerkracht
zet een denkbeeldige knop van de ra
dio aan en uit. Als de radio uitgezet wordt,
hoor je niets meer (maar de muziek gaat
natuurlijk wel door). Zodra de radio weer
wordt aangezet, zingen we verder. Zijn alle
kinderen dan op de goede plaats in het lied?
Het televisiespel is misschien iets eenvoudi-
ger om gelijk te blijven zingen als er geen
geluid gemaakt mag worden:
,,Onze klas zingt zo geweldig, dat we zijn
uitgenodigd voor de televisie te komen zin
gen. Er kijken een heleboel mensen, maar
dan zet iemand het geluid af." De leer-
kracht drukt op een denkbeeldige toets en
de klas zingt nu zonder geluid te maken
door. De monden blijven wel bewegen. Dat
zie je op de televisie ook. Als de televisie
weer wordt aangezet, zingt ieder weer met
geluid. Om het niet te moeilijk te maken,
kan het aan- en uitzetten het best gebeuren
op logische momenten in het lied, d.w.z.
aan het eind van zinnetjes.
98
Geluidenimprovisatie. Bij de verhuizing
worden verschillende dingen het huis ingedragen:
een vogelkooi, een grote doos, een
zware piano, een stoel. Iemand kan sommige
voorwerpen echt of denkbeeldig door de
klas sjouwen; enkele kinderen kunnen dit
instrumentaal begeleiden. Met lage of hoge
tonen. Snel als er lichte dingen worden verhuisd.
Langzaam en met tussenpozen als het
zware dingen betreft (,,met zware dingen
moet je af en toe even uitrusten").
Liedbegeleiding. Het lied kan met een
klankstaaf G als bourdon begeleid worden.
Steeds deze G op de eerste tel van de maat.
Ritme-instrumenten begeleiden als volgt:
n n
Helaas ben ik vandaag niet thuis
■n j
ik verhuis, ik verhuis
de kamer is vol vreemd gespuis
n n j
't is net een gekkenhuis

—J
c
F
s—
he - - \aas ben
\k ver - huis,
G7
C
Liedje 46
«J
c
^—^—
ik vnn — - daa^ met thuis,
ik ver - fiuis . de ko - is
vreemd ^€ - spuis, *t is net een $ek - ken - - huis.
Een tweede stem bij het lied:
J.1 J
vandaag staat alles overhoop
huis te koop, huis te koop
vandaag loopt alles in de soep
wat is het toch een troep
99
\$^£/

47. Vroeg op de dag
Sfeerliedje. Dit liedje is vooral een liedje
om naar te luisteren en om de tekst mee te
lezen. Andere muziek die goed bij de sfeer
van de vroege ochtend past, is Morgenstim-
mung uit de Peer Gyntsuite van Edvard
Grieg. Samen met de kinderen kan hier
naar worden geluisterd, vergezeld van een
opdracht, bijvoorbeeld:
Het tekenen van de opgaande zon met
mooie kleuren in de hemel;
Het tekenen van een straat met daarin men-
sen, dieren of dingen die je 's morgens
vroeg al kunt horen: iemand die zijn hond
uitlaat, de hond blaft; een torenklok die
slaat; een kraaiende haan; fluitende vogels
in de bomen; iemand die op zijn brommer
stapt om te gaan vissen.
Geluiden. Geluiden, zoals hierboven gesug-
gereerd, kunnen geimiteerd worden of gera-
den, als ze tevoren op een bandje zijn opge-
nomen. Ook kan met de kinderen gesproken
worden over het verband tussen melodie en
inhoud van het lied: het is wat verdrietig; is
dat te horen?
Liedbegeleiding. Een tegenstem voor de
blokfluit:
100
J r r £=£
t
o

Bes-
buurt nog
waar myn
Bes
heel vroeg op
n\z - mand is
en
»
ei
het is
C?
de dag a\s bet
te zien, zelfs

48. In het circus
Het tweede thema in leesboekje 6 van Veilig
leren lezen is: circus. Dit onderwerp is in
het leesboekje aan de orde vanaf pagina 8.
Het lied ,,In het circus" en het lied ,,Otto,
mijn vriend" zijn geschreven om in de klas
een echte circussfeer te kunnen oproepen.
Klankspel bij het lied. Tussen de koepletten
kan een klankspel gemaakt worden, zoals
dit elders op deze pagina staat weergegeven.
bla-bb-bla
bla-bla-bla applaus
Aankondiging door circusdirecteur
circuspaardjes
(tongklakken)
,,oh oei!!'
acrobaten
applaus
applaus
tromgeroffel trapeze
(vingers tikken) ,,O"
102
applaus
Ritme. Het contrastritme na 'circus*, 'trape
ze' en 'olifanten* kan meegespeeld of ge-
klapt worden.
Liedbegeleiding. Tweede stem voor de blok-
fluit. Deze staat onderaan de pagina hier-
naast.
Circusspel. Regelmatig worden er op de
televisie circusvoorstellingen vertoond. De
leerkracht kan dan met een cassetterecorder
de bijpassende muziek opnemen en deze la
ter in de klas laten horen. De kinderen mogen
dan raden welk circusnummer er bij dat
muziekje zou passen. De muziek 'volgt* als
het ware het nummer, maakt spanning en
gevaar hoorbaar met tromgeroffel en het
eind met een fanfare.
In de gymzaal kunnen enkele kinderen een
circustoer doen, zoals over de evenwichtsbalk
lopen, op de handen staan, een stok
laten balanceren, galopperende circuspaarden
nadoen. Een 'orkest' kan deze nummers
van een passende begeleiding voorzien en
letten op het tempo, de hoogtepunten als
het moeilijk wordt, en het vrolijke slot als
alles goed is gegaan en het publiek applaudiseert.

4 1
3^ •L2-
1 ^
4
4
Liedje 48
in het cir - cus kirn je leeu-wen zien, een tro-
i G
pe - 2e en een tram — po — lien.
p
fian
G
j
aw C
- ten en een - vi
D?
o - li-
— aan, heb jc
zin om naar hefc cir - cus toe te gacrn
in het circus zijn de clowns te zien
circuspaarden, beren bovendien
mooie kunstjes van een baviaan
ga maar kijken want het circus komt er aan.
i
103

49. Otto, mijn vriend
Lied aanleren. Soms kan het verduidelijken
van de melodie-opbouw het aanleren versnellen.
Bij dit lied kunnen we de kinderen
zeggen, dat de melodie van de eerste twee
regels gelijk is aan de melodie van de laatste
helft. ,,Als je het wijsje half kent, ken je
het dus al helemaal."
Spel. Iemand kan voor clown spelen. Dit
wordt door het grappige geluid van een
schuiffluit begeleid. De clown kan meelopen
in een circusoptocht, waarin artiesten en
dieren meelopen, en waarbij het circusorkest
speelt. De optocht marcheert op het ritme
van:
j u n j
ot-to de clown enz.
Dit ritme kan afwisselend sneller en langzamer
gespeeld worden. Het loopritme wordt
hierbij aangepast.
104
Dansje. De circus-directeur geeft een groepje
clowns de opdracht een dansje in te studeren
voor de voorstelling. Hij geeft aan de
clowns een plattegrond vvaarop staat hoe ze
achter elkaar moeten lopen. Steeds als de
lijn stopt moeten ze stil staan, punten kun
nen betekenen 'springen' (grote punten: gro-
te sprongen). Laat het daarna ook eens begeleiden
door twee instrumenten. De lijn
door melodie-instrumenten, de punten door
een trommel.
Liedbegeleiding. Tweede stem voor de blokfluit
onderaan de pagina hiernaast.

1
gm
Liedje 49
dm
ik heb een vriend in het cir — cus.
ot - to de clown speclt trom -
cn treed fc hy
gm
dm
r r i r
F
- peb
op in de pi — ste, dan
je het uit van de prct,
el A—l 1
—n _z 1
hij maakt een grap of een grapgrol
en als hij rent door de tent
maakt ie een val of een koprol
otto de clown heeft talent
otto, die draagt reuze schoenen
hij heeft een pruik, ruiten jas
wit is zijn wang, rood zijn neusje
*k wou dat ik zelf otto was.
112
f—
1 .
105

50. Lariekoek
vV
Op bladzijde 14 van werkboekje 3 bij Veilig
leren lezen staat een oefening met vreemde
samengestelde woorden: ijspaard, zeebeer,
tijhoorn, nijlhond en neusger. Naar aanleiding
van deze oefening is het liedje ,,Larie
koek" geschreven. Het is een lied over het
landje Lariedom waar de mensen andersom
praten. Daardoor wordt een poes soep en
tak wordt kat. De omkeerwoorden uit het
liedje kunnen op het bord geschreven worden.
De kinderen proberen nu te ontdekken
om welke woorden het eigenlijk gaat.
106
Lied aanleren. Het lied is een onzinliedje,
waarin sommige woorden omgekeerd of verwisseld
vvorden. Het moet in een swingtempo
gezongen worden. Als goed voorbeeld
van swing kunnen we muziek van Glen
Miller (bijvoorbeeld 'In the Mood') laten
horen. De kinderen kunnen de koepletten
'vertalen'. Wellicht zijn er meer onzin-
teksten te bedenken.
Ritme. Het liedje wordt begeleid met een
tamboerijn of andere slaginstrumenten.
Deze spelen altemaal hetzelfde swingende
ritme:
3 J 3 Jen,
Liedbegeleiding. Basmelodie onderaan de
pagina hiernaast.

4
Liedje 50
in't klei-ne Icmd-je fa - ri - dom, ver weg hier van-daan
pra - ten men - sen an - dere - om
B7 - em
A7 D? ^ G
fa - rie - koek, zo Heet de krant, lees jc in dat land.
A7 D
maar de zin-nen raar en krom klin-ken o -lie - dom.
kijk de soep zit voor het raam (poes)
ik ruik aan een soor (roos) *
en de mus zit op de kat (tak)
lor een lab naar koos (rol - bal)
sum je hebt een mooie pok (mus - kop)
tee je ook een peer (eet)
nee ik tee een rode riep (eet - pier)
die is eindeloos
in 't kleine landje lariedom
ver weg hier vandaan
praten mensen andersom
kun jij ze verstaan?
■0- # ■0 #
0—•
0 0
kijk een ijspaard in een luik (kuil)
nijlbeer in de zon (ijsbeer - nijlpaard)
pook een ijsco bij een rak (koop - kar)
kijk daar loopt een non
drink een loca uit een self (cola - fles)
in de dierennuit (tuin)
wil ik elke gad wel zijn (dag)
als het even kon
in 't kleine landje lariedom
ver weg hier vandaan
praten mensen andersom
kun jij ze verstaan?
G
i mmfine
D.C.
107

51. Leida, de grapheks
Op pagina 18 van werkboekje 3 bij Veilig
leren lezen staat een oefening waarbij Leida,
de heks, allerlei vreemde dingen tovert. Het
liedje sluit zowel wat tekst als melodie be-
treft bij deze oefening aan.
Dansje. De kinderen mogen bij het eerste
koeplet in groepjes een dansje (bewegingen
bij het liedje) verzinnen. Bijvoorbeeld: Lei
da tovert, lacht, kijkt in haar boek, zegt
een toverspreuk. Die toverspreuk wordt met
een (verdraaide) heksestem uitgesproken.
Leida kan dreigend haar vinger opsteken,
eerst blij, maar dan angstig naar de lucht
kijkend.
108
Improvisatie. De kinderen kunnen nog an-
dere toverspreuken verzinnen:
sim sala bim
hokus pokus pilatus pas
hatsie kiele kiele knotsie bom.
Bij het lied kan tovermuziek verzonnen wor
den: Aan het eind van het eerste koeplet
wordt het steeds spannender: of er iets uit
de lucht zal vallen? Dat spannender worden
kunnen we met een roffel op een trom uit-
beelden, van zacht naar sterk. Tenslotte in
de muziek laten horen dat het gelukt is. Dat
kan bijvoorbeeld door een harde klap op
een bekken, of een melodietje op de xylo-
foon of het klokkenspel. Daarna valt er van
alles uit de lucht en wordt het tweede koe
plet gezongen.
Liedbegeleiding. Tweede stem voor blokfluit
of klokkenspel:

&
Liedje 51
j em
lei — da Is ecn grap - heks
A em
i 1
to — vert weer iets
geks ze k'ykfc in haar to - ver - boek.
ja je stciat per - plex zegt: a - bra-ca-
da- bra. brouwt wat in een pan
val
DA D?
D
- len, maar wat valt er dan ?
A
3
val - len, maar wat valt er dan f
kruimels, druppels, appels
kikkers, guldens, room
wortels, muizen, ei-kels
rupsen in een boom
klompen, heksen, kussens
stuivers en nog meer
leida is een grapheks
tover nog een keer
leida is een grapheks
tover nog een keer
toverspreuk:
gripsie, grapsie, gree
A
gripsie, grapsie, groep
mijn naam is leida floep
ik tover hier, ik tover daar
re - gen moetnu
re - gen moetnu
D
ik maak van jou een klapsigaar
ping, pang, poep, ha, ha, ha
109

52. Bah, wat een weer
Leesboekje 8 van Veilig leren lezen heet:
Wat een poppenkast. Dit lied sluit aan bij
de tekst van de pagina's 2 en 3. Als Stef uit
school naar huis toe gaat, regent het heel
hard: ,,Bah, wat een weer!*'
Geluiden. Dit liedje kan bij slecht en bij
mooi weer gezongen worden. Aan welke ge
luiden denken we bij slecht weer? Regen,
hagel, storm. En bij mooi weer? Vogeltjes
fluiten, mensen lopen in de zon, ik hoor ie-
mand fietsen, ik hoor de ijscoman.
Klankspel. Van beide weertypes kunnen we
een klankspel maken. Op welk instrument
kunnen we regen nadoen? Op welk hagel?
Enzovoort. Wanneer er weinig instrumenten
aanwezig zijn op een school (wat meestal
het geval is), kunnen we voorwerpen uit de
klas gebruiken of kunnen geluiden met vin-
gers of mond gemaakt worden.
Kies bij een klankspel altijd een soort van
verklanking: of instrumenten, of geluiden
met de mond, of geluiden met voorwerpen.
Maak als leerkracht een partituur en laat de
kinderen in groepjes het klankspel verzin-
nen. Wanneer zij ai vaker klankspelletjes
gemaakt hebben, kunnen ze misschien ook
zelf een partituur maken. Een voorbeeld
van een partituur treft u elders op deze pa-
gina aan.
Binnen de groepjes moet iedereen weten wat
hij moet doen. De kinderen moeten goed op
elkaar letten en naar elkaar luisteren. Ze
moeten precies weten en laten horen wan
neer het afgelopen is. Na afloop van elk
klankspel bespreekt de leerkracht het kort.
Wie ging te lang door? Wie zat zomaar iets
te doen? Hoe was het om er naar te
luisteren?
110
motregen wind stortregen
hagel storm bliksem ,,kggg'
wind
donder
Ademoefening. De kinderen zingen op twee
tonen (so-mi) het woord 'zomerwind'. Bij-
voorbeeld op het roepmelodietje: kom maar
e-ten.
Eerst doen we dit tegelijk met de hele klas,
daarna kunnen de kinderen in groepjes on-
gelijk inzetten. Er zijn natuurlijk nog meer
mogelijkheden om zomerwind te zingen.
J J J
zo-mer-wind
J J J
zo-mer-wind
J J J
zo-mer-wind
J J
zo-
o
mer- wind
Liedbegeleiding. Een tvveede stem bij het
lied treft u aan onderaan de pagina hier-
naast.

&=n=3
i t
boh!
A
Liedje 52
wat een weer van — daag
D DA
bah! wafc een weer dab noe— men ze nou
zo — mer bah! wat een weer,
D
J '
fijn! lekker weer vandaag
fijn! lekker weer
dat noemen we pas zomer
fijn! lekker weer.
111
\t$«j/

53. Woensdagmiddag in de regen
112
r J j
Op pagina 4 en 5 van leesboekje 8 wordt
beschreven dat Stef zich verveelt op woens
dagmiddag. Hij kan niet buiten spelen, om-
dat het hard regent. ,,Ga Rik dan halen",
zegt moeder, ,,en ga met hem op zolder
spelen." Het lied ,,Woensdagmiddag in de
regen" sluit op dit tekstfragment aan.
Liedbegeleiding. De tweede stem voor de
blokfluit staat onderaan de pagina.
j Jl r

f r.
an
wocns — dag- mid-dag
gm
C7
Liedje 53
wie speelt cr met
als hefc kan kom woon je flier vlak
wat een wccr van - re -r gen valt om
kom je spe-len als ik het
F
dm
F
±
113

54. Kijk daar, de poppen
van de poppenkast
Dit liedje sluit het beste aan op de tekst van
pag. 6 en 7 uit leesboekje 8 van Veilig leren
lezen. Omdat het zo'n vies weer is, gaan
Rik en Stef op zolder spelen. Daar vinden
ze allerlei poppenkastpoppen. Over die pop
pen gaat dit liedje: slappe poppen, zwieber-
poppen, stijve poppen, boze poppen.
Uitbeelden. Bij het zingen van het lied kan
steeds een deel van de klas een pop (slappe
pop, zwieberpop, enz.) uitbeelden.
Een verhaal. De leerkracht vertelt het ver-
haal. De kinderen spelen de poppen uit het
verhaal. Als er iets verteld wordt, staan ze
stil. Als ze muziek horen, gaan ze spelen.
De leerkracht is verteller en muzikant tege-
lijk en vertelt het volgende verhaal:
Op de hoek van een stationnetje stond een
muzikant (de leerkracht laat muziek horen).
Elke dag kwamen er kinderen voorbij. Deze
dansten op de muziek. Als de muziek stop-
te, dansten ze niet meer. De kinderen wer-
den er zo vrolijk van dat ze heel licht en
mooi dansten. En als de muziek stopte, ga-
ven ze de muzikant wat geld.
Op een dag stopte er een trein. De kinderen
lopen in een lange rij en luisteren naar de
motor van de trein (trommel of schellen-
ring). Alie kinderen stappen uit, maar ook
een tovenaar die de kinderen omtoverde in
poppen. De poppen konden niet praten en
stonden heel stil. De muzikant kwam die
morgen en zag geen kinderen. Hoe hij ook
riep, er kwam geen antwoord. Wei zag hij
allemaal poppen. Bedroefd nam hij zijn in
strument en floot een droevig wijsje. Tot
zijn verbazing zag hij dat de poppen gingen
lopen en droevig keken. Maar natuurlijk
was dit geen gewoon instrument, het was
een toverfluit. Al kon hij dan de kinderen
niet terugtoveren, hij kon wel de poppen
114
van ailes laten doen. Vrolijk dansen, Iaten
huilen, boos laten worden, bang, slap, laten
zwieberen, het koud laten krijgen, enz.
(Speel al deze stemmingen en karakters mee
en verzin er nog meer.)
De muzikant ging met de poppen naar de
stad. Daar zagen ze nog meer poppen: mo-
depoppen, poppenkastpoppen, poppen om
mee te spelen. Op een dag waren alle pop
pen met de trein meegegaan. De trein stopte
weer op het station. De machinist bleek de
tovenaar die de kinderen had omgetoverd in
poppen. Hij was in een vrolijke bui en to-
verde de poppen vveer om in kinderen. Wat
waren die blij en ze dansten en zongen van
plezier. Ze maakten een kring en begonnen
te zingen.

Liedje 54
kyk daar kyk daar , wy zyn de pop-pen-
spe-lers. kyk my kyk haar
zyn
F
hou me
F
de slap - pe pop - pen van de pop - pen- kast.
dus te - gen, hou me dus maar vast, dan
F
C G? C
heb je van die slap - pe pop - pen geen lasb.
kijk daar, kijk daar
wij zijn de poppenspelers
kijk mij, kijk haar
wij zijn de zwieberpoppen
van de poppenkast
hou me dus maar tegen
hou me dus maar vast
dan heb je van die
zwieberpoppen geen last
kijk daar, kijk daar
wij zijn de poppenspelers
kijk mij, kijk haar
wij zijn de stijve poppen
van de poppenkast
hou me dus maar tegen
hou me dus maar vast
dan heb je van die
stijve poppen geen last
I
c
kijk daar, kijk daar
wij zijn de poppenspelers
kijk mij, kijk haar
wij zijn de boze poppen
van de poppenkast
hou me dus maar tegen
hou me dus maar vast
dan heb je van die
boze poppen geen last
115

55. Jan Klaassen en Katrijn
Op de pagina's 10, 11 en 12 van Veilig leren
lezen 8 wordt beschreven hoe Rik en Stef
poppenkast spelen voor hun ouders en voor
Olga. Ze spelen een stuk van Jan Klaassen
en Katrijn. Het liedje ,,Jan Klaassen en
Katrijn*' sluit goed aan bij dit verhaalfragment.
Ook kan dit liedje gezongen worden
als men de leerlingen zelf poppenkast-
voorstellingen in de klas laat verzorgen.
Lied aanleren. In de eerste maat: ,,Zie je
die" wordt elk woord lang gezongen. Dit
wordt aangeduid door het teken /T\
Lied uitbeelden. Bij het eerste koeplet bewegen
enkele kinderen die de poppen voorstellen,
als mensen. Bij het tweede koeplet
daarentegen spelen ze als poppen, ze bewegen
anders. Tussen het zingen van het eerste
en het tweede koeplet kan een situatie uitgespeeld
worden die de kinderen zelf hebben
verzonnen.
116
Grafische notatie. Een grafische notatie kan
geluiden en de volgorde daarvan vastleggen.
Zie het voorbeeld hieronder.
jan loopt katrijn praat
/VWN /WV\
t
de dokter belt
L de dokter spuit
i jan rent
1

Liedje 55
pop- pzn m de pop - pen - kast?
wat aar-dlg , kl/k eens wat een ra - re
D
-d^ , 'tlykfc wel oF heb men-sen
e)gen-aar-dig 'tzyn jan klaas-sen en ka - -
A?
kwast!
Zie je die kind'ren voor de klas daar staan
wat aardig, kijk nu ze bewegen gaan
merkwaardig, 't lijkt wel of het poppen zijn
eigenaardig, 't zijn jan klaassen en katrijn.
117

56- Rommellied
Op de pagina's 24 e.v. van leesboekje 8 spe-
len de kinderen een poppenkastspel voor
andere kinderen uit de buurt. Ze spelen een
spel waarin Katrijn Jan Klaassen probeert te
leren dat hij niet zo'n rommel moet maken.
Katrijn zou daarvoor dit ,,Rommellied"
kunnen zingen.
Ritme. De kinderen mogen opschrijven, wat
er allemaal voor rommel in de kamer ligt.
De woorden komen in rijtjes op het bord.
In elk rijtje staan woorden die op dezelfde
manier geklapt kunnen worden.
krant
doos
schil
J
ap-pel
as-bak
kop-jes
sui-ker-pot
o-lie-bol
Het lied wordt gezongen en alle woorden
met twee lettergrepen worden meegeklapt.
Twee kinderen spelen op een ritme-
instrument respectievelijk:
j nt
doos en o-lie-bol
Eerst na elkaar, daarna gelijktijdig: 'de olie-
bol gaat de doos in*.
J
doos
-TD J
o-lie-bol
J
doos
n j
enz.
Het kind dat J moet spelen, kan eventueel
in zichzelf do-hoos zeggen.
Met deze beide ritmen als begeleiding kan
het lied gezongen worden.
118
Klankspel. Twee kinderen maken op een
klokkenspel een gesprek tussen Jan Klaassen
(die normaal praat) en Katrijn (die sneller
en hoger spreekt). Of tussen Katrijn (snel en
hoog) en de dokter (langzaam en laag).
Grafische notatie. De klankvoorstelling
wordt gestimuleerd door de spreekhoogte en
het tempo grafisch vast te leggen:
hoog
Maag
jan klaassen
/WWWAWW
katrijn
dokter
Liedbegeleiding. Op een klokkenspel, met
alleen de noodzakelijke klankstaven, is de
melodie onderaan de pagina hiernaast ge-
makkelijk te spelen. Dit kan in combinatie
met de eerder beschreven ritmes.
D E G A
__ ■
D

m
as
G
Liedje 56
de ka — mer is vol
A
rom-mcl, de
bak is prop-vol. het klok — huis van een
A
op- pel, wafc kop-jes en de sui-ker-pofc, een
hal — ve o - lie — — bol.
D
de melk, de doos met koekjes
de schil van een banaan
de krant ligt op het vioerkleed
wie ruimt die rommel netjes op?
ik kan niet eens meer staan.
37~Z
-9 "XT"
i
119
N^jUS/

57. In de poppenkast
Jan Klaassen is alleen thuis. Hij heeft weer
eens flink rommel gemaakt. Opeens gaat de
bel en komt de dokter op bezoek. Als de
dokter de kamer binnenloopt, glijdt hij uit
op de schil van een banaan.
Het tweede koeplet van het liedje ,,In de
poppenkast" sluit op dit verhaalfragment
aan. Het fragment staat in Veilig leren
lezen 8 op de pagina's 26 en 27.
120
Spel bij het lied. Een groepje van zes kinderen
voert een poppenspel op, waarbij niet
wordt gesproken. In het groepje spelen drie
poppen en drie instrumenten. De instrumen-
ten volgen de bevvegingen van de poppen.
Tevoren verzint de leerkracht met de kinde-
ren een eenvoudig verhaal: een prinsesje
verdwaalt, ze komt een hond (beer) tegen,
de jager redt haar. Of: Jan Klaassen maakt
rommel in de kamer en Katrijn loopt te
mopperen en laat Jan alles weer opruimen.
Of: Jan Klaassen is ziek, maar hij is bang
voor de dokter. Als Katrijn de dokter heeft
geroepen, krijgt Jan een spuitje.
Verschillende groepjes kunnen elk een ver
haal spelen. Voorafgaand aan elke 'voor-
stelling' wordt het eerste koeplet van het
lied gezongen.
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor de
blokfluit treft u aan onderaan de pagina
hiernaast.

Liedje 57
pop - pen - kosb is het fyn.
- ne gor - dyn.
wie be - - ginfc en wab zal zyn,
is jan klaassen wel goed gezond?
glijdt de dokter uit op de grond
kom dat zien! ze maken het bont
loopt een grapheks giechelend rond
hi, hi, hi
m j j i
F
121

58. Kikkerlied
Op bladzijde 32 van werkboekje 3 bij
Veilig leren lezen staan twee versjes over
kikkers: Kikkerbruiloft en De verkouden
kikkertjes. Het ,,Kikkerlied"past hierbij.
Lied aanleren. Het koeplet kan door een
klein groepje of als solo gezongen worden,
het refrein door alien. De tekst van het ref
rein kan ook alleen op 'kwaaaak' gezongen
worden: 'dan zijn we allemaal kikkers'.
Nog een variatie: de melodie van het koep
let wordt geneuried en het refrein vvordt op
'Kwaaaak' gezongen.
122
Dansje. Op het refrein kan een kikkerdansje
verzonnen worden, bijvoorbeeld:
Kwakende kvvebbel kikkerkwab: op de
plaats 'licht' door de knieen buigen.
'k Weet niet eens . . .: naar rechts hippen.
Kwakende . . .: op de plaats door de
knieen buigen.
'k Weet niet eens . . .: naar links hippen.

4
Liedje 58
* o
• *■ *
■xfcr
1. in dc sloofc zit kik - ker-dril he-le klei-ne
D D em
# #
bol - k - fcjes—, gia - zig met zzn zwar - te pit
A P refrein; Q
kik - kers in nun hoi - le - tjzs
D a
kik - ker
a
kwa - ken
A
. kwa -ken - de kweb-bel,
— kwab— 'kweet niet eens of ik't zeif we\ snap-
- de kweb - bel kik - ker kwab —
'kwcet niefc eens of ik't zelf wel snap
D
in de sloot zit kikkervis
hele kleine slangetjes
kopjes met een zwarte staart
kleine groene wangetjes. Refrein.
in de sloot zit kikkervolk
links en rechts, in west en oost
hoor ze daar nou groen en groot
kwaken bij het eendekroos. Refrein.
I
123

59. Wie kent het sprookje?
Het lied ,,Wie kent het sprookje?'* is heel
geschikt om te zingen bij de introductie van
het leesboekje 9 van Veilig leren lezen. De
kinderen worden erin aangespoord het
boekje te lezen: ,,Wie kent het sprookje
Doornroosje? Lees in je boek, beleef het
mee . . . Hoe is het sprookje afgelopen en
wat vertelde de goede fee?"
Dansje. Tijdens het zingen van het eerste
koeplet danst een kind de boze fee. Bij het
tweede koeplet danst een ander kind de goe
de fee. Beiden kunnen zichzelf begeleiden
met een tamboerijn of een schellenstokje.
124
Een dansje voor de hele klas. De kinderen
lopen in een kring achter elkaar. Op de
helft van het lied bij 'wie was haar va-
der . . .' lopen ze de andere kant op. De
boze fee danst precies in de tegengestelde
richting. Aan het einde van het eerste koep
let, stopt de boze fee, zegt een toverspreuk
en geeft de tamboerijn aan een ander kind
(de goede fee). De kring loopt op het
walstempo:

Liedje 59
wie kent het sprook - je doom
em
roos - je?
in je boek, be - - leef het mee .
wie was haar
G
va - - der
D
A?
D
haar moe -
m
en wafc ver - tel - de de bo — ze fee?
wie kent het sprookje doornroosje?
lees in je boek, beleef het mee
hoe is het sprookje afgelopen?
en wat vertelde de goede fee?
der
D
125

60. Het kasteel
Op pagina 2 van Veilig leren lezen 9 wordt
een sfeerbeschrijving gegeven van het
kasteel en de omgeving ervan. De sfeer kan
verder verlevendigd vvorden met behulp van
het liedje ,,Het kasteel*'.
Geluidenimprovisatie. Bijen zoemen in de
tuin. De leerkracht tekent op het bord ver-
schillende manieren van zoemen en vraagt
hoe dat zou klinken.

\iefoj^
■y
i Liedje 60
# in een land hier ver van - daan
G C C
teel in de vlj - ver zwom
J r J J
G F
op de ak - k.ers ^roei - de graan , in
F C
stond een mooi kas-
F C
een
• • J' J
de tuin de
G7 C
bloe — men hoor de by — en zoe - men.
het kasteel was heel erg oud
sprookjes die bestaan
en de poort was van dik hout
muren breed, een straat van goud
zie de bloemen groeien
en de roosjes bloeien.
127

61. Doornroosje
Het lied ,,Doornroosje** bestaat uit twee
koepletten. In het eerste koeplet beklimt
Doornroosje de hoge toren. Daar komt ze
de boze fee tegen. Doornroosje prikt zich
aan het spinnewiel en valt in slaap. Dit
koeplet kan gezongen worden in aansluiting
op de tekst van de pagina*s 18, 19, 20 en 21
van het leesboekje.
Het tweede koeplet sluit aan bij de pagina's
30, 31 en 32. Na lezing van deze pagina's
kan het tweede koeplet worden toegevoegd
en tenslotte kan het hele liedje worden
gezongen.
128
Klankspel. De klas wordt in drie groepen
verdeeld:
Groep 1 fluistert: Doornroosje, slaap een
poosje (steeds herhalen).
Groep 2 zucht: rustig, als iemand die slaapt.
Groep 3 speelt zachte tonen op xylofoons,
klankstaven, metallofoons, klokkenspelen.
De roosjes groeien. Dan wordt het liedje
gezongen.
Honderd jaar is lang, als je alleen maar
zuchten hoort en een klok zacht hoort tik
ken. Twee kinderen kunnen dit uitbeelden
(woodblok - zuchten). Als we voldoende in-
strumenten hebben, kunnen we dit regelma-
tig tikken van de klok onderbreken door het
lied of het klankspel.
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor de
blokfluit staat onderaan de pagina hier-
naast.

#
■da
Liedje 61
doom - roos~je, slaap een poos-je
em a
2
in de ho-ge
i
to - ren -top. rvs - tig s\a -pen, a - pe -ga -pen
roos - jes groei - en ho - ger — op
A bm G D
D G D
t
doom - roos -je
merkfc niet veel diep in rust is het kas - teel.
doornroosje waarom bloos je?
ben je door een prins gekust?
waarom sliep je?
niemand riep je
je bent vast goed uitgerust
doornroosje, mijn prinses
leidt de prins naar het bordes.
D
129

62. Altijd wat
Als afsluiting van leesboekje 9 van Veilig
leren lezen (Doornroosje) kan dit liedje worden
gezongen: Altijd wat. In dit liedje komen
enkele elementen uit Doornroosje voor:
roosjes hebben dorens, sprookjes hebben
prinsen, de prinses bemint ze. Verder is dit
gewoon een lekker mee-zing-lied en daardoor
een fijne afsluiting van het leesboekje.
Tekstimprovisatie. In het eerste koeplet kan
de tekst na 'weet je wat ik nog niet heb gehad'
gevarieerd worden, bijvoorbeeld door:
mensen hebben oren en een neus van voren;
fietsen hebben bellen, kleine schoenen
knellen.
Geluiden. Naar aanleiding van het tweede
koeplet kunnen auto-geluiden gei'miteerd
worden: vrachtauto's (zwaar), personenauto's
(licht). Ook kan gei'miteerd worden hoe
de auto's rijden: snel of langzaam.
'Altijd wat' kun je ook zeggen van de gelui
den die overal en altijd te horen zijn. De
klas gaat even naar buiten om goed te
luisteren en met de opdracht om straks alles
te tekenen wat ze gehoord hebben. Wie dat
kan, mag het geluid zelf tekenen en misschien
kan ook het woord, zoals 'fiets' of
'auto' op de tekening geschreven worden.
Zie het voorbeeld hieronder.
130
Ritme. Het liedje swingt, als het meegeklapt
wordt op het ritme: J J
Liedbegeleiding. Op het klokkenspel kan het
volgende voorspel en tussenspel gespeeld
worden: D Cis B A, D Cis B A, D Cis B
A, D. Zie de noten onderaan de pagina
hiernaast.
A B Cis D

D
Liedje 62
l*» J— J_ J_ J_
hond-jes heb-ben skaar - ten , bak - kers bak - ken
G D
taar - ten , weefc je Vat ik
AD G
had? koe-ien heb-ben ho - rens ,
G D A
J j J
nog niet heb ge
D
j j
ker - ken dra -gen
to - rens , roos - jes heb - ben do - rens aan nun blfld.
sprookjes hebben prinsen
de prinses bemint ze
lees maar zelf je vindt ze overal
mensen in de regen
bomen kom je tegen
auto's op de wegen met geknal.
D
131

63. Arme vogel Job
Het tiende leesboekje van de methode Veilig
leren lezen heet: Het droevige huis. Het ver-
haal gaat over twee kinderen die regelmatig
bij een ouder echtpaar op bezoek gaan. In
het verhaal staan twee nare, droevige ge-
beurtenissen centraal, namelijk de dood van
vogel Job en de gedwongen verhuizing van
het echtpaar naar een bejaardenhuis.
Het liedje ,,Arme vogel Job" kan gezongen
worden in aansluiting op het gelijknamige
hoofdstuk uit het leesboekje. Dit hoofdstuk
staat op de pagina's 4, 5 en 6.
132
Luisteren naar muziek. We kunnen de kin
deren enkele muziekfragmenten laten horen
en hen vragen, welke muziek ze droevig vin-
den. Tijdens het beluisteren van een stukje
droevige muziek kunnen ze de dode pape-
gaai Job tekenen.

.jazz
ge- le.blau-we, paar-sz, groe-ne
Es _ Bes
Wat een ve - ren, woordjes le
As Bes
op een rot-dag, om te huf- len,
Es Bes
Liedje 63
Es
ar - me vo - ge!
Es
pa - pc-gaai- e
Es
Bes
job
Bes
kop
As
ben je dood ge-gaan.
E$ Bes 7 Es
wat ver- drie-tig, zfe op ta-fel 'tle-ge kooi-tjc staan.
gele, blauwe, paarse, stille,
arme vogel job
welterusten, slaap voor altijd
papegaaiekop
in een kuil ben je begraven
lig je in een graf
ben je blij, ben je verdrietig?
vraag ik me soms af.
133

63. Arme vogel Job
Het tiende leesboekje van de methode Veilig
leren lezen heet: Het droevige huis. Het verhaal
gaat over twee kinderen die regelmatig
bij een ouder echtpaar op bezoek gaan. In
het verhaal staan twee nare, droevige gebeurtenissen
centraal, namelijk de dood van
vogel Job en de gedwongen verhuizing van
het echtpaar naar een bejaardenhuis.
Het liedje ,,Arme vogel Job** kan gezongen
worden in aansluiting op het gelijknamige
hoofdstuk uit het leesboekje. Dit hoofdstuk
staat op de pagina's 4, 5 en 6.
132
Luisteren naar muziek. We kunnen de kin
deren enkele muziekfragmenten laten horen
en hen vragen, welke muziek ze droevig vinden.
Tijdens het beluisteren van een stukje
droevige muziek kunnen ze de dode pape-
gaai Job tekenen.

m
\etb\au-wet paar-se, groe-ne
Bes
Wat een ve - ren, woordjes le- ren,
As Bes
op een rot-dag, om te hui- len,
Is Bes
Liedje 63
ar- me vo-gel
Es
Bes
- pc-gadi- e - kop
Zs ^ As
ben je dood gc-gaan.
Es Bes 7 Es
ver-drie-tig, z\e op ta-fel ffle-ge koof-tje
gele, blauwe, paarse, stille,
arme vogel job
welterusten, slaap voor altijd
papegaaiekop
in een kuil ben je begraven
lig je in een graf
ben je blij, ben je verdrietig?
vraag ik me soms af.
133

64. Wil je wel eens weten
In dit liedje ,,Wil je wel eens weten ..."
worden allerlei dieren opgesomd. Het liedje
noemen we daarom een stapelliedje. Het
sluit heel goed aan bij pagina 12 van Veilig
leren lezen 10. Op die pagina staan ook al
lerlei dieren getekend: een slang, poesjes,
een marmot, parkieten, een goudvis, konij-
nen, een schildpad, en muizen.
Om het leren van het lied te vergemakkelij-
ken kan men de kinderen een vel papier ge-
ven waarop ze tekeningen van de dieren
plakken in de volgorde van het liedje: een
goudvis, een poesje, een hondje, een oli-
fant, marmotten, bijen, konijnen, een koe-
koek, een schildpad, kanaries, en een slak.
Uiteraard kan men deze dieren ook laten
tekenen.
134
Lied aanleren. Het lied is een stapelliedje.
Allereerst leren we de regel: 'Een goudvis in
een kom, een poesje in de zon'. Daarna
zingt de leerkracht: 'Wil je wel eens weten,
hoeveel dieren ik bezit?' Bij regels met nieu-
we dieren worden steeds de vorige herhaald,
bijvoorbeeld bij het derde koeplet:
Een goudvis in een kom, een poesje in de
zon.
Een hondje in een mand, een tamme
olifant.
Marmotten in een doos, tien bijen op een
roos.
Het zinnetje 'Een grote mierenhoop staat in
mijn tuin te koop' is door kinderen verzon-
nen. Misschien dat er nog meer leuke zin-
netjes verzonnen kunnen worden door de
kinderen in uw klas.
Expressie. De kinderen kunnen een tekening
maken van het liedje of ze kunnen een huis
tekenen, waarin alle dieren uit het liedje
wonen.

Sj^pr
-n - n
Liedje 64
wil je wel eens we-ten hoe-veel die-ren ik be-zit? je
gm Cj F
$
moetr ze gocd ver-zor-gen, van cla-vond tot demor-gen. het
F gm
Is zzn he- le klus maargoed,je wcet, het houdt je fit.
C7 gw C7 F
wil je we! eens we - ten hoe-veel die - ren
ols stapellfcdje komcn er steeds mccr dferen bu:
F " C?
ik be - zit ?
1 een goud-vfs in een kom, een poes-je in de zon.
2. een hondje in een mand, een tamme olifant
3. marmotten in een doos, tien bijen op een roos
4. konijnen in een hok, een koekoek in de klok
5. een schildpad in een bak, kanaries en een slak
6. een paard van honderd jaar, een schaap met hondehaar
7. een grote mierenhoop staat in mijn tuin te koop.
F
135

65- De dierenshop
Op de pagina's 13-17 van Veilig leren
lezen 10 wordt beschreven dat de kinderen
naar de dierenwinkel gaan om een vogel te
kopen. In aansluiting op dit verhaalfragment
kan het liedje ,,De dierenshop" gezon
gen worden.
Lied aanleren. Bij het aanleren van het lied
verdelen wij de stukjes 'een jonge hond, een
kleine kat' over verschillende kinderen. De
' laatste zin: 'smeerolifanten verkoop ik niet'
wordt daarna weer gezamenlijk gezongen.
Geluiden. De kinderen verzinnen de geluiden
die de dieren maken. Het liedje wordt
nu iets langzamer gezongen en na het zingen
van de zinnetjes met de dieren wordt steeds
kort het dierengeluid gemaakt: een jonge
hond (blaffen), een kleine kat (zacht
miauwen).
In het refrein kan het geluid van de deurbel
op een klokkenspel of een ander instrument
meegespeeld worden.
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor de
blokfluit staat hieronder:
I
136
_LL

.JRC
piet is de baas van de
am D7 G
Liedje 65
die - ren - win — kel
G
V 0 w—m
piefc is de baas van de die-ren-shop hoor je de deur-bzl van:
C Q am D7 G
0 •
r|n _ kel-de kin-kel. piet zoekt een huis-dier voor je op. een
D G D
jon - ge hond, een klei - ne kat, een pa- pa-gaa'i,een
G V G
groe- nc pad, een ra - tel -5lan^, een gras- par- kiet,
D P7 am G
E^ f
sm&er - o - li - fan - ten ver - - koop ik niet.
piet is de baas van de dierenwinkel
piet is de baas van de dierenshop
hoor je de deurbel van rinkel de kinkel
piet zoekt een huisdier voor je op:
een witte muis, een lapjeskat,
een grijs konijn, een waterrat,
een zeepaard, maar zoals je ziet
viiegende vissen verkoop ik niet.
137

66. Verkleedpartij
Floor en Tom hebben een parkiet gekocht
voor meneer en mevrouw Jans. Ze moeten
naar de zolder toe om daar de kooi te halen
voor de vogel. Op zolder ontdekken ze een
kist met allerlei grappige kleren. Spontaan
begint dan een verkleedpartij. Dit verhaal-
fragment staat op de paginal 18, 19 en 20
van het boekje ,,Het droevige huis".
138
Spel bij het lied. De leerkracht verzamelt
wat oude kleren en laat het liedje al zingend
door verschillende kinderen uitspelen.
Ritme. Het lied heeft.de rondo-vorm: ref-
rein - koeplet: A B A C A D.
Het refrein kan meegeklapt of meegespeeld
worden in het ritme: J J
De koepletten kunnen als solo gezongen
worden. De laatste regel van het refrein
'Voor dames en voor heren' wordt iets ver-
tragend gezongen.
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor
blokfluit of klokkenspel staat onderaan de
pagina.
r I r r r r r f 1 f
r
m

^■■* .
r
fiM- 1
/5 i
(a)—do
TX 9
G
S »
Liedje 66
op zol — der sbaak een
vreem-de ou - de kle - ren, voor
ii C G C am
elk wab wils, voor
koeplet cm
i
3^
kist met
C G
ie - der-een, voor
D? G
6a - mes en voor he - ren. fme.
1. ik ben een sjiek ma - - dam,
*
draag graag mooi - e kle - rcn . ik ben van stand, van
em
emj am
ho - ge stand, ik hou van ry - ke he - ren.
ik ben een rijke heer
ik reis door alle landen
ik heb een pak, een heel net pak
ik
een mond met gouden tanden. Refrein.
hier is een oude jas
met rafels en met draden
vvie ben ik dan, vvie ben ik dan?
je mag een keertje raden. Refrein.
D.C
refrein
139

67. Bejaardenhuis
Op zekere dag krijgen meneer en mevrouw
Jans een brief van de gemeente. In die brief
staat dat ze uit hun huis moeten. Er vvordt
een nieuwe weg aangelegd, precies op de
plaats waar het huis van de oude mensen
staat. Daarom moeten ze op zoek naar een
nieuw huis. Na lang aarzelen besluiten me
neer en mevrouw Jans om in het bejaarden
huis te gaan wonen. Het liedje ,,Bejaarden
huis" sluit aan op de tekst van pagina 25-28
van het leesboekje.
Ritme. Het contrastritme jc A kan in het
eerste koeplet na 'poes' meegeklapt worden
en in het tweede koeplet kan dit door na
'portier' twee tikjes tegen de (denkbeeldige)
pet te geven.
Toonhoogte. Na een gesprekje over ouder
worden, opa en oma, bejaardenhuis en
waarom de poes niet mee mag, kunnen we
een bejaardenflat van twee en drie verdie
pingen op stencil zetten.
Als het 's avonds donker wordt, gaan in alle
kamertjes de lampen aan. Elke keer als
iemand van de benedenverdieping het licht
aandoet, hoor je 'ping' (op de laagste toon
van het klokkenspel). Steeds als iemand van
de bovenverdieping de lamp aandoet, hoor
je 'ping' (op de hoogste toon van het
klokkenspel).
140
De leerkracht speelt nu af en toe een hoge
dan wel lage toon en de kinderen kleuren
een kamertje van de bejaardenflat, al naar
gelang de hoogte van het geluid een kamer
tje boven of beneden.
Moeilijker wordt het, als we in het flatgebouw
van drie verdiepingen de lichtjes gaan
aandoen. De middelste verdieping heeft dan
als 'ping' de middelste toon van het
klokkenspel.
Als we op het bord een bejaardenflat tekenen,
waarvan in een aantal kamers het licht
brandt, kunnen we de kinderen op het klok
kenspel ook zelf de lampen laten aandoen.
Ook zonder instrumenten gaat dit. Er kan
ook gezongen worden: lage C = do voor de
benedenverdieping, G = so voor de mid
delste en de hoge C = do voor de bovenste
verdieping.
T'TJT
XJ
i n it
] I IT I
XII
inn::::
m a \a
- s:u=~:i
"I"~'""IL
T

jaar - den - hu/s? met
gm
Liedje 67
o - pa of een o - ma int be-
- \een ou - de men-sen en een
- ze mu\s , wcint eeii poes hoort er nicb thuis.
Heb je een tante of een oom
in een bejaardenflat
zo'n heel moderne torenflat
met alleen maar oude tantes
en een klein loket
de portier
tikt aan zijn pet
141

68. Jong en oud
Dit lied sluit niet bij een specifiek verhaal-
fragment van het boekje ,,Het droevige
huis" aan. In het hele boekje staan twee
oude mensen, meneer en mevrouw Jans, en
twee jonge mensen, Floor en Tom, centraal.
Het liedje kan dan ook op ieder willekeurig
moment aangeleerd worden.
Lied aanleren. Bij het aanleren van het lied
kan de klas meekiappen:
A A 1 1 A A A A
mijn zus; is zes; en ik; de poes; is acht.
Om het contrastritme aan te leren laten we
nu klappen op de 'echo' van 'mijn zus',
enz. De kinderen hoeven alleen maar te zin-
gen 'mijn zus' en direct daarna te denken
'mijn zus' en dat dan mee te klappen.
142
Ritme. De leerkracht begeleidt het lied met
de trom in het ritme J «J en laat de kinde
ren hierop lopen. Daarna vragen we de kin
deren onder het lopen het contrastritme mee
te klappen. Dit kan natuurlijk gevarieerd
worden: enkele kinderen spelen de ritmes,
de rest van de klas loopt en/of zingt het
lied.
Liedbegeleiding. Een tweede stem voor
klokkenspel staat onderaan de pagina hier-
naast.

"^
£
m
Liedje 68
k k A I
zus IS zes
G A A
ik ben ze — ven, poes 15
acht myn broer-tjc is a\ ne - -gen.
en morgen wordt mijn opa tachtig
het wordt een feest
dat vindt mijn oma prachtig.
143

69- Smartlap
Voor deze smartlap geldt, net als voor het
liedje ,,Oud en jong", dat het niet bij een
specifiek fragment van het verhaal is ge-
schreven. Ook dit lied kan op ieder moment
tijdens het lezen van ,,Het droevige huis"
worden aangeleerd.
Smartlap. Op de radio worden ook vaak
smartlappen gezongen: liedjes die heel ver-
drietig zijn, overdreven verdrietig zelfs. De
leerkracht kan als voorbeeld een smartlap
laten horen.
Met de klas gaan we deze smartlap op ver-
schillende manieren zingen: heel netjes, erg
verdrietig of met een plat accent.
144
Eenvoudige ritmische begeleiding.
mond: boem tsjiek tsiek
trom : J.
J J
boem tsjiek tsiek
>
ander slaginstrument: J J J

waar - om
waar - om
D
Liedje 69
moest dit nou gz
moest dit nou ge
- beu — ren ?
- beu- rcn,
waar-om o - ver-komt dit my? zit ik nou in
>i - le-bal-kend zit ik hier. zit ik nou in
na — Pie
ble - men >
gis - ter was ik toch nog
de pe-
de pro-
gis - ter had ik nog pie - zier.
waarom moest dit nou gebeuren
zit ik in de narigheid
komen steeds weer de problemen
wanneer raak ik die eens kwijt?
waarom moest dit nou gebeuren
snottebelle nog aan toe
kan er iemand komen helpen?
want ik ben ontzettend moe!
D
145

70. Hoei, wat een woei
Het liedje ,,Hoei, wat een woei" is geschreven
bij leesboekje 11 van Veilig leren lezen:
De gelaarsde kat. Het verhaal ,,De gelaarsde
kat" is geschreven vanuit het perspectief
van Jan, de wind. Duidelijke illustraties
daarvan kan men vinden op de pagina's 2-5
en de pagina's 15 en 16 van leesboekje 11.
Het liedje ,,Hoei, wat een woei" kan dan
ook in aansluiting op beide verhaalfragmen-
ten gezongen worden, want ook in dit liedje
staat ,,Jan, de wind" centraal.
Klankspel. Dit is een klankspel met lange en
korte geluiden: wind - lang, regen - kort.
We kennen verschillende soorten wind, van
weinig wind tot een orkaan (met de mond
geluid maken). We kunnen een klankspel
opbouwen in blokken, elk blok duurt 5 se-
conden. De leerkracht gee ft met een slag de
opvolging van de klankblokken aan (zacht-
sterk).
windstil
5'
zachte wind sterke wind
storm orkaan
146
5'
Met regen zou de partituur er als volgt uit-
zien: (spelen op tikinstrumenten; *tik* met
de mond; tik met potlood op de bank; wei
nig - veel; zacht - sterk). Zie weer het gete-
kende voorbeeld.
5'
droog . .
weer
(stil) * '
• * • •
• » 0»
t » • •
Ook is een uitvoering met twee groepen mo-
gelijk (zie het voorbeeld).
regen
(groep
Liedbegeleiding. Een tegenstem voor de
blokfluit staat onderaan de pagina hier-
naast.

wind in de lucht en de
dm
hoel,— cen ge -
G?
Liedje 70
C maj J
wolk is een boot.
dm 7
n
- loei , jan de wind proest en zucht,maflkfczyn
am em
£
wan — gen heel ^roob. hoei,
F ^___ C
als-je -
F
- blieft— en de
woei jan de wind als - je -blieftneem me mee
rr
147

71. De molen
Dit liedje gaat over de molen van Bram,
Piet en Klaas. De tekst van het lied is gebaseerd
op het begin van het sprookje
,,De gelaarsde kat", met name op de tekst
van pagina 2 en pagina 3.
Lied uitbeelden. De klas wordt in twee
groepen verdeeld. De ene helft krijgt muziekinstrumenten,
de andere helft beeldt met
bewegingen een draaiende molen uit. Bij elk
kind dat uitbeeldt, hoort een ander kind dat
een instrument bespeelt. Het instrument on-
dersteunt de bewegingen.
De wieken draaien:
instrumenten: J J' J J
steuntekst: zwaai-en zwaai-en
148
De tandwielen draaien:
s
m rn
instrumenten:
steuntekst: krik-ker-de krak-ker-de'
De molensteen maalt:
instrumenten: J* J*
steuntekst: gris-gras.
Daarna wordt het lied gezongen. De kinderen
hebben fantasie genoeg om de molen op
verschillende manieren uit te beelden en op
de instrumenten te begeleiden.

Liedje 71
mid — den in een wei
hoog
Bcs
bo - ven
r p
cen ou — de
F
F
de
C dm
mo - I en by
C?
F
grond
— len drad\ - en wie- - ken rond.
^-^—w
krik, krak, lachen, malen
korrels worden meel
bakker komt het halen
die moet dan betalen
— land
het graan ver
weet jij wel hoeveel?
(kinderen raden een getal onder de tien)
F
149

naast.
blokfluit staat onderaan de pagina hier-
Liedbegeleiding. Een tegenstem voor de
regen • •
(groep 2)\-\-
gelijk (zie het voorbeeld).
Ook is een uitvoering met twee groepen mo-
(stil)
weer
droog
kende voorbeeld.
nig - veel; zacht - sterk). Zie weer het gete-
de mond; tik met potlood op de bank; wei
zien: (spelen op tikinstrumenten; 'tik' met
Met regen zou de partituur er als volgt uit-
sterke wind
nden. De leerkracht geeft met een slag de
146
storm orkaan
51 5'
windstil zachte wind
sterk).
opvolging van de klankblokken aan (zacht-
opbouwen in blokken, elk blok duurt 5 se-
geluid maken). We kunnen een klankspel
weinig wind tot een orkaan (met de mond
We kennen verschillende soorten wind, van
korte geluiden: wind - lang, regen - kort.
Klankspel. Dit is een klankspel met lange en
staat ,,Jan, de wind" centraal.
ten gezongen worden, want ook in dit liedje
ook in aansluiting op beide verhaalfragmen-
Het liedje ,,Hoei, wat een woei" kan dan
en de pagina's 15 en 16 van leesboekje 11.
daarvan kan men vinden op de pagina's 2-5
van Jan, de wind. Duidelijke illustraties
de kat" is geschreven vanuit het perspectief
De gelaarsde kat. Het verhaal ,,De gelaars-
ven bij leesboekje 11 van Veilig leren lezen:
Het liedje ,,Hoei, wat een woei" is geschre-
70. Hoei, wat een woei

72. De markies van Karabas
In het sprookje ,,De gelaarsde kat" gaat de
kat naar de koning toe om hem geschenken
van Klaas de molenaar aan te bieden. Als
de koning aan de kat vraagt van vvie de ge
schenken afkomstig zijn, antwoordt de kat
heel ernstig: ,,Van de markies van Kara
bas". Dit lied sluit bij het beschreven verhaalfragment
aan. In het leesboekje is het
te vinden op pagina 13.
voor-
1. i
en tussenspel
150
1
c D E F
$
Liedbegeleiding. Inleiding door melodie-
instrumenten:
J J J J J J J J
F E D C F E D C
Tegenritme:
! J * J * J I J enz.
Als het lied gezongen wordt, spelen de
melodie-instrumenten op het contrastritme
een bourdon F-C en als laatste maat:
Tijdens het zingen loopt de gelaarsde kat
door de klas. Hij heeft het ontzettend druk
om zich mooi te maken. Alleen bij i *
van de instrumenten maakt hij katte-
sprongen.
1—
c F C

n J
(fa* dn
i
B«25
s)im
Bcs
pluim
basmelodie
9-
w
T
Liedje 72
1 ^ P —t—r
! J J—
F
-—J •
de mar — kies van ka - ra - bas hecfb een
—#
#
- laars - de met een
hoed en
C?
kies is in zyn sas
ritme-instrumenten
een le - ren tas. de mar -
F a i
de markies van karabas
heeft een slim gelaarsde kat
die gelaarsde kat is bijdehand
trekken samen door het land
de markies van karabas
heeft een slim gelaarsde kat
wie een slimme kat als klaas bezat
was markies van ratjetat.
L> tussenspel
151

73. De sprookjes verkeerd
In de leesmethode Veilig leren lezen komen
diverse sprookjes voor: Duimeliesje,
Sneeuwwitje, Klein Duimpje, Doornroosje
en De gelaarsde kat.
De feeen hebben er moeite mee de sprook
jes goed te onthouden: klein duimpje eet
zelf de kruimels op, sneeuwwitje eet geen
appel, grootmoeder eet de wolf op, enzovoort.
Die verwarring wordt in dit lied
bezongen.
Lied aanleren. Aangezien er een moeilijke
melodie-overgang zit tussen het koeplet en
het refrein, zullen de kinderen aanvankelijk
de steun van een begeleidingsinstrument
hierbij nodig hebben. Dit meespelen kan
eventueel beperkt blijven tot het meespelen
van de bastonen van de akkoorden (bijv. bij
A7 een A bij dmin een D). Een eenvoudige
tegenstem voor melodie-instrumenten bij het
refrein staat hieronder:
152
Met een eenvoudig diagram is de melodie
> op te schrijven en kan als zodanig voor de
kinderen die de tegenstem spelen, als geheu
gensteun dienen.
X X
Met drie klokkenspellen, waarop de volgen-
de tonen:
klokkenspel 1: F, G, A
klokkenspel 2: C, D1
klokkenspel 3: F, C
kunnen de kinderen een voorspel bij het
liedje verzinnen. Ook het voorspel bij het
lied 'De markies van Karabas' kan met een
kleine ritmische vertraging bij dit liedje ge-
bruikt worden.

\jgjyr
refrem k6 r.
heel
9m
Liedje 73
r r
de fee - en in het to - ver- bos zLjn
erg in de war. ze ha - lenspnook-jes
door el - kaar , ze
rood
A7
eet
c
A?
— jcs ou - de
dm
ma - ken het fce
dm
dc wolf nu op
G?
dm
F
, fine
bar
o _ , ze
doorn-roos - je kan met
sla — de prins ver-telt een mop.
roodkapje brengt de koekjes sneeuwwitje eet geen appel
naar tante in de stad vind jij dat niet wat raar
de dwergen van sneeuwwitje klein duimpje eet de kruimels ze komt niet bij de dwergen
die eten fijn patat de reus is dood gegaan maar slaapt wel honderd jaar
de kat van onze buren
heeft kleine laarsjes aan
C
153

74. De lift
De titel van leesboekje 12 van Veilig leren
lezen is Daan en Marieke. In dit boekje
komt een gezin voor dat gaat verhuizen
naar een flatgebouw. In het flatgebouw is
uiteraard een lift. De kinderen vinden het
avontuurlijk om met de lift te spelen. Het
liedje ,,De lift" is gebaseerd op de tekst van
de pagina's 16 en 17 van het leesboekje.
L, Toonhoogte. Op het bord wordt een lift ge-
tekend die langs vier verdiepingen gaat.
fl
Met een instrument (bijvoorbeeld een klok-
kenspel) spelen we een van de tonen G, A,
B, C. De kinderen mogen aanwijzen op wel-
ke verdieping de lift zich bevindt. Als dit
goed gaat, kunnen we het gebouw hoger
maken en spelen in het octaaf van D tot D1:
D, E, Fis, G, A, B, Cis, D. Maak aanvan-
kelijk de sprongen niet groot. Als de deuren
van de lift opengaan, maakt een kind het
geluid 'ssssss' met de mond. Mocht het te
154
moeilijk zijn en kunnen de kinderen kleine
verschillen in toonhoogte niet onderschei-
den, dan kunnen de toonsafstanden ver-
groot worden: Op het klokkenspel worden
alleen de staven D, G, B, D1 en G1 gebruikt
bij een gebouw met vijf verdiepingen. Ook
de liftgeluiden, als de lift stijgt of daalt,
kunnen met de mond gemaakt worden:
Geluid 'mmmmmm'.
Op het bord kan staan (met de notenna-
men!):
5
4
3
2.
1 CD)
ssss mmrn
(8)
(G) ssss
ssss mnun
CD) sss mitim
Liedbegeleiding. De notatie voor de begelei-
ding kunt u vinden op pagina 160.

i
Liedje 74
J
het ge - - bouw is een lift.
ga naar de hoog - sfce ver — die
J J J 1 J
druk op
am
dan
G
zoef,
c
de bo — ven - ste knop,
de sdiuiF - deu - ren
D
G
dicht
ping.
,klik'
t )
doet de zoef, doet de, zoef doet de
lift e - ven - tjes knip - pert het licht.
In het gebouw is een lift
ga naar de laagste verdieping
druk op de onderste knop
dan gaan de schuifdeuren dicht
zoef doet de, zoet doet de,
zoef doet de lift
eventjes knippert het licht.
In het gebouw is een lift
daar kun je heerlijk in spelen
telkens omhoog en omlaag
wat is dat voor een geluid?
he kom er,uit, kom er uit,
kom er uit ' -
't is toch geen speelgoed
schavuit!
155

75. Mevrouw De Vries
In het leesboekje ,,Daan en Marieke" komt
ook mevrouw De Vries voor. Mevrouw
De Vries woont tegenover Daan en Marieke.
Ze is al bijna tachtig jaar oud. De kinderen
gaan mevrouw De Vries wel eens helpen.
Soms krijgen ze daar dan wat geld voor,
maar vaak genoeg doen de kinderen werkjes
voor niets. Het liedje ,,Mevrouw De Vries"
sluit aan bij de tekst op de pagina's 24 en
25 van het leesboekje.
Liedbegeleiding. Voorspel op instrumenten:
j j
F E D C
melodie Mevrouw De Vries
(instrumenten ritme)
Spel bij het lied. We gaan op weg om aller-
lei klusjes te doen. We bellen overal aan.
Welke klusjes zouden mensen te doen
hebben?
Steeds klinkt de bel anders. Er komen
vriendelijke, humeurige, verstrooide, zenuw-
achtige, grappige, belangstellende mensen
aan de deur. Er komen mensen, die snel
praten, langzaam, hoog, laag. Mensen, die
mompelen, mopperen, enzovoort.
Raadspelletje. Een kind beeldt een karweitje
uit. Een ander kind begeleidt deze bewegin-
gen met een instrument. De kinderen in de-
klas raden het karweitje.
156
Besmettelijke karweitjes. Een kind begint
met een karweitje uit te beelden en maakt
het bijpassende geluid (of een zelf verzon-
nen geluid) met de mond. Na een knikje
mag een ander kind uit de klas meedoen.
Als de meester of juf zijn/haar hand
opsteekt, gaat degene die er het laatst bij
kwam een beweging met een bijpassend
mondgeluid maken. Deze geeft ook weer
een knikje naar een volgende klasgenoot,
die ook weer mee gaat doen. Zo wordt de
groep steeds groter.
Het doorgeefspel kan ook op verzonnen rit-
mes gedaan worden (ritmische geluiden) en
eventueel met muziekinstrumenten. In dit
geval wordt bij melodie-instrumenten ook
het ritme overgenomen.
Tegenstemmen. Deze kunnen op het gehoor
aangeleerd worden. Zie onderaan de pagina
hiernaast.
Eventueel kunnen de melodietjes als dia
gram worden opgeschreven zoals in het lied
je: ,,De sprookjes verkeerd".
A. k.
- TT

Bes
Liedje 75
me - vrouw de vries, uw ach - ter-fcuin sbaat
zo
F
me vroavv de
slor - -
C?
die ver - zor — gen
vries, dat komt
F
goed uifc , want
mevrouw de vries, het onkruid komt
tussen de stenen door
mevrouw de vries, de boodschappen
daar zorgen wij ook voor
mevrouw de vries, wij werken graag
wij krijgen soms ook geld
vandaag kost het u niets, mevrouw
als u er prijs op stelt.
2 X I
3
157

76. Rommelruimrocker
Het lied ,,Rommelruimrocker" vormt de af-
sluiting van het werken met liedjes bij de
leesmethode Veilig leren lezen. Het liedje is
gebaseerd op de tekst van de pagina's 30-32
van leesboekje 12 van de methode.
Lied aanleren. Het lied moet als een soort
rock-and-roll lied gezongen worden. Voor
de sfeer kunnen we de kinderen een origi-
neel rock-nummer laten horen. De kreten
'doebidoea' en 'o, jeh' worden bij het aan
leren weggelaten.
Liedbegeleiding. Een basmelodie staat
onderaan de pagina.
158
j j j j ' j j
Muziekinstrumenten maken. Verzamel
kosteloos materiaal, zoals: dozen, emmers,
flessen. Vul dozen met steentjes, erwten,
rijst, experimenteer met de geluiden. Hang
flessen en metalen staven aan touwtjes in
een eenvoudige stellage. Maak schudbekers,
span visdraad op plankjes, kroonkurken op
latjes, verzamel oude fietsbellen. En maak
muziek; begeleid hiermee de Rommelruim
rocker.
Kies wel voor materialen, die een 'mooi' ge-
luid geven, dus kwalitatief goed klinken.
Neem een vast ritme voor elke ritmegroep.
Ritme. Een leuk ritme als voorspel:
j n j j n j j j j
(op .het gehoor aanleren)
J J J J
grondritme ,
\ J \ J
tegenritme
0 0 0 0 0 0 0—0

Liedje 76
pak snel een be - zem, een stof - fer en bKk, een
punt aan een sfcok en een prik-stok neb ik.
* i i i i i i ^—. rrg=^
■f
prik op d\z prul - /en, dat prop-je pa - pier .wat
refrein;
is het een ben-de, een rom-mel - tje hicr. dit is de
doc-bie-doc- a
rom-mel ruim rock
G
s.
— er dit is de
rom-mel ruim rock — er dit is de
* * -g
m
bo-ven-ste bes- te de op - ruim rock and roll.
is het een bende een rommel of troep
door kranten en dozen, papiertjes van snoep
maak je niet sappel of maak je niet dik
en pak snel een bezem,
een stoffer en blik
en doe de rommelruimrocker . . .
D?
staan oude spullen zo vlak langs de straat
ga eventjes kijken wat er tussen staat
is er een doos vol met kranten-papier
breng die dan naar school
om een uurtje of vier
en doe de rommelruimrocker . . .
i
159

Begeleiding bij liedje 74
eerste stem voorspel
G D7 em D7 am D? Gj.
de lift gaat omhoog
I
tweede stem
de lift gaat omlaag
4
4
160
omspeling voor blokfluit
basmelodie voorspel
-a-^
lied (iets vrijere basmelodie)
-o-^
&--0-1
±±