Uniformering van de tijd - Protestantse Gemeente Zevenaar ...

More documents

Recommendations

Info

20 Abstracte tijd Terwijl ons biologisch leven afgestemd blijft op de ritmes van de ecosystemen van de aarde, van het opkomen en ondergaan van de zon en van de wisselende seizoenen, raakt ons maatschappelijk leven steeds meer geacclimatiseerd aan het tijdskader van de nanoseconde (een miljardste, 10 -9 van een seconde) van de computer. In het dagelijks taalgebruik is het ongewoon om in nanoseconden te spreken, omdat het vele malen kleiner is dan wat we zonder hulpmiddelen kunnen waarnemen. Met behulp van een hogesnelheidscamera zijn echter verschijnselen waar te nemen die enkele nanoseconden duren: licht verplaatst zich in een nanoseconde circa dertig centimeter. De nanoseconde wordt veel gebruikt in technische specificaties in de telecommunicatie en computertechniek, de cyclustijd van één gigahertz is één nanoseconde. De natuurwetenschappen gaan nog een eind verder. Ze spreken al over femtoseconden. Een femtoseconde is een duizendbiljoenste seconde (het miljardste deel van een miljoenste seconde; (10 -15 van een seconde). Deze eenheid wordt vooral ge- Tegenwoordig wordt veel onderzoek, vooral in de vloeistoffysica, met hoge snelheidscamera’s gedaan. bruikt bij bepaalde (kwantum)optische en kwantumfysische verschijnselen (zoals femtosecondelaserpulsen en chemische reacties): de periode van zichtbaar licht is ongeveer 2 femtoseconde; 200 femtoseconde is de tijd voor een chemische reactie zoals de pigmentreactie in het oog bij verandering van lichtinval. Ook wordt gesproken over attoseconden. Een attoseconde is een triljoenste van een seconde (10 -18 van een seconde). Deze eenheid wordt regelmatig aangewend in de scheikunde en de fysica, voornamelijk bij de studie van licht en atomen: 1 attoseconde is de tijd die licht nodig heeft om de afstand af te leggen, gelijk aan de doorsnede van 3 waterstofatomen achter elkaar (ca. 111 picometer); 100 attoseconden is de kleinste eenheid van tijd die ooit door de mens werd gemeten, namelijk in februari 2004; 130 attoseconden bedraagt de kortste puls van een laserstraal, gemeten in 2007; 200 attoseconden is de halfwaardetijd van 8 Be, een onstabiel isotoop van beryllium; 67 attoseconden bedraagt de nieuwe kortste puls van een laserstraal, gemeten in 2012. Dan is er nog de zeptoseconde. Deze eenheid, een triljardste van een seconde (10 -21 van een seconde), wordt gehanteerd in de scheikunde en de fysica, voornamelijk bij de studie van licht en atomen. En tenslotte is er de yoctoseconde. Deze eenheid, een quadriljoenste van een seconde (10 -24 van een seconde) wordt gebruikt in de scheikunde en fysica, maar is niet te meten met elektronische hulpmiddelen. Gelijktijdigheid van cyclische, lineaire en abstracte tijd In ons dagelijks bestaan hebben we te maken met de cyclische tijd, de lineaire tijd en de abstracte tijd. In het grijze verleden kenden mensen alleen de cyclische tijd. Voor wie tijd ervaren als cyclisch, herhalen het leven, de natuur, de jaren en de geschiedenis zich. Op aarde is geen vooruitgang, maar steeds een nieuw begin: niets zal er zijn wat niet geweest is; de toekomst is verleden tijd. Op een gegeven moment gingen mensen de tijd indelen en de tijd meer en meer als lineair beleven. Daardoor kon het idee van vooruitgang ontstaan. Als je de geschiedenis ziet in het licht van de natuur en dus gelooft in de eeuwige terugkeer van steeds hetzelfde, is de toekomst principieel berekenbaar en gedetermineerd; als je de geschiedenis ziet als onafhankelijk van de natuur, ligt de toekomst open en is die toekomst voor een groot deel afhankelijk van de keuzes van vrije mensen. Vooral vanaf de achttiende eeuw zag men de mens als opgenomen in de stroom van de lineaire geschiedenis; de aardse tijd werd steeds meer als vooruitgang ervaren.
21 De definitieve verandering van cyclisch-ruimtelijk begrensd tot lineair-onbegrensd vond plaats onder invloed van de groei van het kapitalisme en van nieuwe sociale ordeningen, waarin het verleden en de traditie die in de premoderne cultuur aan de toekomst vorm plachten te geven, aan gezag inboetten. De verandering in tijdservaring hing behalve met economische veranderingen ook samen met veranderingen in filosofie en geloof. De ervaring van de cyclische tijd is niet voorbij: opkomen, bloeien en verzinken zijn inherent aan het menselijk leven. De ervaring van de lineaire tijd is dominant aanwezig: we zijn mensen onderweg. Tegelijk hebben we in ons dagelijks bestaan steeds meer te maken met de abstracte tijd. Terwijl ons biologisch leven afgestemd blijft op de ritmes van de ecosystemen van de aarde, van het opkomen en ondergaan van de zon en van de wisselende seizoenen, raakt ons maatschappelijk leven steeds meer geacclimatiseerd aan het tijdskader van de nanoseconde (een miljardste van een seconde) van de computer. Het moeten leven met de cyclische tijd van de natuur, de lineaire tijd van de kalender en de klok en de abstracte, associatieve tijd van de computer veroorzaakt spanningen. Het ene moment klinkt het ‘je zult niet’ uit de cyclische tijd (de voormoderne tijd waarin veel waarde werd gehecht aan tradities en gebruiken), het andere moment klinkt het ‘wees productief’ uit de klokcultuur (het moderne industriële tijdperk waarin presteren en het bevorderen van materieel eigenbelang belangrijk is) of het ‘wees creatief’ van het informatietijdperk (de postmoderne tijd waarin grote waarde wordt toegekend aan de innoverende handeling, het nieuwe experiment en het informatie vergaren en verwerken). De ervaring van tijd maakt ons bewust van he-
Page 1 and 2: 1 LEEN DEN BESTEN Uniformering van
Page 3 and 4: 3 Jaargetijden, maanden en dagen Vo
Page 5 and 6: 5 Het religieuze Nieuwjaar (Rosj Ha
Page 7 and 8: 7 quinctilis: de vijfde, sextilis
Page 9 and 10: 9 Oude Rijk van Egypte en in Babylo
Page 11 and 12: 11 Gregoriaanse kalender In de dert
Page 13 and 14: 13 trekking tot de juiste datum te
Page 15 and 16: 15 behoorden tot geen enkele maand
Page 17 and 18: 17 De éen of twee overblijvende da
Page 19: 19 schuin staat, loopt de zonnewijz
Page 23: 23 W.E. van Wijk, De late Paasch va

Uniformering van de tijd - Protestantse Gemeente Zevenaar ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?