Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

Als keizersgezinde deed Jean Baptiste Le Cat suggesties aan de keizer om het
gerecht te moderniseren. In 1785 zond hij aan Jozef II een document van 88 pag.
Essai d'un nouveau style et manière de procéder en matière civile pour les Pays-
Bas. In zijn memorie ondersteunde Lecat onder meer de ambtelijke ambities van de
advocaten. Teveel "gens de bien se sont faits licenciés ès droits et simples avocats,
sans science et connaissance des lois, que pour s'acheter des charges", dit ten nadele
van degenen die wel bekwaam maar onbemiddeld waren (zoals hijzelf?). Sommige
ideeën van Le Cat vindt men terug in het keizerlijk reglement van 3 november 1786:
Reglement over de Civile Rechtspleginge voor de Oostenrijksche Nederlanden, dat
een heel nieuwe procedureregeling invoerde. De gerechtelijke hervorming van Jozef
II was vooral het werk van de 'keizerlijk en koninklijk commissaris' professor Karl
Anton von Martini en van Joseph von Crumpipen, kanselier van Brabant. De
hervorming stootte evenwel op hevig verzet van de magistratuur en de balie in de
Nederlanden, zodat de keizer reeds in mei 1787 genoopt was dit reglement op te
schorten door een Declaratie ... medebrengende Surseantie van het nieuw
Reglement der Civiele Procedure. Korte tijd later werd het reglement, samen met
andere hervormingen (nieuwe rechtbanken, de oprichting van 'Intendances'),
ingetrokken.
Onder het Frans Bewind werd Jean Baptitse Le Cat in 1797 door het departementaal
kiescollege verkozen tot rechter in het 'Crimineel hof' te Gent. In 1800
werd hij benoemd tot rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Gent, ondanks
een als volgt luidend advies van Procureur-generaal François Joseph Beyts (1763-
1832): "probe et laborieux, mais ayant des connaissances médiocres et point de
fortune".
In 1806 werd rechter Le Cat belast met de vertaling in het Nederlands van het
nieuwe wetboek van burgerlijke rechtspleging. Na goedkeuring van de vertaling
door de rechtbank van eerste aanleg, werd zij in 1806 uitgegeven bij drukker André
Benoît Steven te Gent (zie onder het lemma 't Kint, Louis François).
De behoefte aan een vertaling van Franse wetteksten naar de moedertaal was
reeds vastgesteld door een besluit van het Directoire van 16 brumaire jaar VI (1798):
"Considérant que les habitans de plusieurs départemens de la ci-devant Belgique,
où la langue française est presque généralement ignorée, sont privés de l'avantage
inappréciable de connaître par eux-mêmes les différentes lois ..., et dont l'explication
ne leur est donnée que par le petit nombre d'individus qui entendent la langue
française, ce qui laisse à l'ignorance et à la malveillance le pouvoir d'en altérer le
sens véritable".
Het Directoire voorzag in de nodige fondsen om de tekst van Franse wetten en
besluiten in het Nederlands te vertalen. Vanaf 1797 werd immers een tweetalig
Frans-Nederlands Bulletin des Lois - Bulletin der Wetten uitgegeven, waarvan het
1
eerste nummer dateert van 25 oktober 1797 .
1
Het initiatief van deze vertalingen ging uit van de Vlaming Karel Lambrechts (1753-
1823) die in september 1796 Minister van Justitie was geworden van de Franse republiek.
Nadat het Directoire zijn initiatief had goedgekeurd, werden de wetteksten
LE CAT - 321