Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

liberaalarchief.be
from liberaalarchief.be More from this publisher
14.07.2013 Views

Trinconi*, Cornelis Janszoon van Loo* en Jacques van Loo* was hij een van de bezielers van de wederopstanding van de aloude rederijkerskamer De Fonteine en een verdediger van de moedertaal. Het hiernavolgend kwatrijn is waarschijnlijk kenschetsend voor de geestelijke attitude van Jan Francies van der Schueren: De tyden zyn voorby dat aerds- en ziels tyrannen Van gansch den ommekreits geleerdheyd wilden bannen, Om zoo 't onwetend volk zou kruipen voor hen heen En sy als halve goôn te worden aangebeên. In zijn arbeid voor het herstel van de rederijkerskamers in Vlaanderen werd Jan Francies van der Schueren aanzienlijk bijgestaan door de intellectueel meer gestoffeerde Jacob Joannes Antheunis (geboren in 1750) die tijdens de Brabantse Omwenteling een vurig voorstander van het democratisch gedachtengoed van Jan Frans Vonck werd. Hij keurde in principe ook de idealen van de Franse Revolutie goed, doch aarzelde niet bepaalde misbruiken van de Fransen te hekelen in een tijdschrift dat hij in 1798-1800 publiceerde onder de titel: De Protocole Jakobs, soone Johans, soone Balthazars, die de vryheid der Gaulen ende de goede uytvoering hunner wetten lief heeft. Antheunis bezat een heel vlotte pen. Men kan niet uitsluiten dat hij na zijn studies bij de paters augustijnen te Gent en aan de universiteit van Douai redacteur van Den Vlaemschen Indicateur werd. Den Vlaemschen Indicateur was een hoogstaand blad, gewijd aan wetenschappen, letteren en kunsten. Het publiceerde ook overlijdens- en huwelijksaankondigingen. De ondertitel van het weekblad was Aen-Wyser der Wetenschappen en Vrykonsten - met Privilegie Exclusif van Haere Keyserlyke en Koninglyke Majesteyt, voor Haere Nederlanden. Het privilegie werd in 1778 voor acht jaar verleend. In 1786 werd blijkbaar geen verlenging aangevraagd: op een tijdstip dat de bevolking bezwaar maakte tegen talrijke hervormingen van Jozef II was het uitgeven van een keizersgezind weekblad commercieel niet meer verantwoord. De Indicateur was progressief en op pragmatische wijze voorstander van de 'Aufklärung' en de Franse 'Encyclopedisten'. De keizer werd voorgesteld als een filantroop, iemand die een afkeer had voor rijkdom en die bevriend was met de kleine man. Het lezerspubliek van de Indicateur overschreed ruim het lokale vlak. Het weekblad speelde een aanzienlijke rol in de verspreiding van het nieuwe gedachtegoed, én door een lage abonnementsprijs, én door het gebruik van de moedertaal ten einde ook voor 'de ambachtsman en de landsman' toegankelijk te zijn. Den Vlaemschen Indicateur zette zich overigens in voor de herwaardering van de moedertaal: deze was immers "ouder dan het Frans, vermits zij verband houdt met het Keltisch en het Grieks" (een benadering die men bijv. ook in geschriften van Charles Joseph de Graeve* aantreft). Geregeld kon men in de Indicateur artikels lezen over natuurkunde, landbouw, geneeskunde, chemie, wiskunde, recente uitvindingen, kunst en letteren, recht, gedichten (talrijke sonnetten en ook ... humoristische gedichten - een zeldzaamheid in die tijd), recente edicten en ordonnanties, lijsten van te Leuven gepromoveerde LE CAT - 319

studenten, toneelrecensies, reisverhalen, exotische (vooral Oosterse) vertellingen, verhalen in briefvorm, enz. De Indicateur rapporteerde onder meer enthousiast over de Amerikaanse vrijheidsoorlog tegen Engeland. Voor een keizersgezind blad was dit een delicaat onderwerp omdat Oostenrijk eraan hield goede betrekkingen te onderhouden met Engeland. Keizerin Maria Theresia (1717-1780) had bijv. in 1776 verboden "aen de Engelsche Volck-plantingen van America te besorgen eenige Krygs-behoeften". In 1783 publiceerde de Indicateur een sonnet 'Op de Vryverklaering van de XIII Staten van Noord-Amerika, door de zeeven Vereenigde Staeten van het Nederland', met onder meer volgende passus: Ons laeg en kleyn Gewest, 't beroemd Batavia biedt zyn gunst den nieuwen Staet van Noord-Amerika en vind zijn Evenbeeld in dat Gemeenebeste 't Geen ook zyn vryen staet in bloed en traenen vestte. Toen het weekblad ook commerciële advertenties ging publiceren, werd dit door de regering verboden, omdat de publicatie van 'annoncen' door een privilegie was voorbehouden aan de Gazette van Gend (tijdens zijn leven eigendom van Jan Thomas Meyer*). Andere redacteurs van Den Vlaemschen Indicateur waren: - dokter Petrus Cornelis de Brabant (1740-1790; volgens sommigen: Philippe Charles, ja zelfs Charles Louis volgens de Biographie Nationale, II, 900), medeauteur met Jean Baptiste Coppens (zie onder het lemma 't Kint, Louis François) van de Pharmacopoea Gandavensis in 1786; de Brabant was tevens een pionier van de inenting tegen de pokken en schreef twee boeken om zijn opvattingen uiteen te zetten. - de advocaat (en gewezen jezuïet) Pierre Victor Lejeune d'Allegiershecque (1750- 1831), die huwde met Jeanne van Loo, die een dochter was van Cornelis van Loo*; Pierre Victor Lejeunes vader François Bernard Lejeune d'Allegiershecque was een belangrijk man te Gent: tot 1783 was hij schepen van Gedeele en van 1783 tot 1794 schepen van de Keure; - Joseph Michiels, een radicaal voorstander van de 'Aufklärung', die het vooral gemunt had op de adel en de clerus. J. Michiels werd na de eerste Franse inval in 1792 'provisoneel representant' voor de stad Brussel en zetelde tevens in de 'Conseil des Cinq Cents'. In 1783 was Jean Baptiste Le Cat kandidaat voor een ambt van schepen van Gedeele, maar hij werd niet benoemd. Opmerkelijk is nochtans dat zijn kandidatuur werd gesteund én door de president van de Raad van Vlaanderen, ridder Jean François Xavier Diericx, én door de Geheime Raad te Brussel. Deze stelden de landvoogd voor dat hij Le Cat tot schepen van Gedeele zou benoemen. Men weet niet waarom op die voordracht niet is ingegaan. Waarschijnlijk bezat Le Cat onvoldoende sociale standing. 320 - LE CAT

stu<strong>de</strong>nten, toneelrecensies, reisverhalen, exotische (vooral Oosterse) vertellingen,<br />

verhalen in briefvorm, enz.<br />

De Indicateur rapporteer<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r meer enthousiast over <strong>de</strong> Amerikaanse vrijheidsoorlog<br />

tegen Engeland. Voor een keizersgezind blad was dit een <strong>de</strong>licaat<br />

on<strong>de</strong>rwerp omdat Oostenrijk eraan hield goe<strong>de</strong> betrekkingen te on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n met<br />

Engeland. Keizerin Maria Theresia (1717-1780) had bijv. in 1776 verbo<strong>de</strong>n "aen<br />

<strong>de</strong> Engelsche Volck-plantingen <strong>van</strong> America te besorgen eenige Krygs-behoeften".<br />

In 1783 publiceer<strong>de</strong> <strong>de</strong> Indicateur een sonnet 'Op <strong>de</strong> Vryverklaering <strong>van</strong> <strong>de</strong> X<strong>III</strong><br />

Staten <strong>van</strong> Noord-Amerika, door <strong>de</strong> zeeven Vereenig<strong>de</strong> Staeten <strong>van</strong> het Ne<strong>de</strong>rland',<br />

met on<strong>de</strong>r meer volgen<strong>de</strong> passus:<br />

Ons laeg en kleyn Gewest, 't beroemd Batavia<br />

biedt zyn gunst <strong>de</strong>n nieuwen Staet <strong>van</strong> Noord-Amerika<br />

en vind zijn Evenbeeld in dat Gemeenebeste<br />

't Geen ook zyn vryen staet in bloed en traenen vestte.<br />

Toen het weekblad ook commerciële advertenties ging publiceren, werd dit door<br />

<strong>de</strong> regering verbo<strong>de</strong>n, omdat <strong>de</strong> publicatie <strong>van</strong> 'annoncen' door een privilegie was<br />

voorbehou<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> Gazette <strong>van</strong> Gend (tij<strong>de</strong>ns zijn leven eigendom <strong>van</strong> Jan<br />

Thomas Meyer*).<br />

An<strong>de</strong>re redacteurs <strong>van</strong> Den Vlaemschen Indicateur waren:<br />

- dokter Petrus Cornelis <strong>de</strong> Brabant (1740-1790; volgens sommigen: Philippe<br />

Charles, ja zelfs Charles Louis volgens <strong>de</strong> Biographie Nationale, II, 900), me<strong>de</strong>auteur<br />

met Jean Baptiste Coppens (zie on<strong>de</strong>r het lemma 't Kint, Louis François)<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Pharmacopoea Gandavensis in <strong>1786</strong>; <strong>de</strong> Brabant was tevens een pionier<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> inenting tegen <strong>de</strong> pokken en schreef twee boeken om zijn opvattingen<br />

uiteen te zetten.<br />

- <strong>de</strong> advocaat (en gewezen jezuïet) Pierre Victor Lejeune d'Allegiershecque (1750-<br />

1831), die huw<strong>de</strong> met Jeanne <strong>van</strong> Loo, die een dochter was <strong>van</strong> Cornelis <strong>van</strong><br />

Loo*; Pierre Victor Lejeunes va<strong>de</strong>r François Bernard Lejeune d'Allegiershecque<br />

was een belangrijk man te Gent: <strong>tot</strong> 1783 was hij schepen <strong>van</strong> Ge<strong>de</strong>ele en <strong>van</strong><br />

1783 <strong>tot</strong> 1794 schepen <strong>van</strong> <strong>de</strong> Keure;<br />

- Joseph Michiels, een radicaal voorstan<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> 'Aufklärung', die het vooral<br />

gemunt had op <strong>de</strong> a<strong>de</strong>l en <strong>de</strong> clerus. J. Michiels werd na <strong>de</strong> eerste Franse inval in<br />

1792 'provisoneel representant' voor <strong>de</strong> stad Brussel en zetel<strong>de</strong> tevens in <strong>de</strong><br />

'Conseil <strong>de</strong>s Cinq Cents'.<br />

In 1783 was Jean Baptiste Le Cat kandidaat voor een ambt <strong>van</strong> schepen <strong>van</strong><br />

Ge<strong>de</strong>ele, maar hij werd niet benoemd. Opmerkelijk is nochtans dat zijn kandidatuur<br />

werd gesteund én door <strong>de</strong> presi<strong>de</strong>nt <strong>van</strong> <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Vlaan<strong>de</strong>ren, rid<strong>de</strong>r Jean<br />

François Xavier Diericx, én door <strong>de</strong> Geheime Raad te Brussel. Deze stel<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />

landvoogd voor dat hij Le Cat <strong>tot</strong> schepen <strong>van</strong> Ge<strong>de</strong>ele zou benoemen. Men weet niet<br />

waarom op die voordracht niet is ingegaan. Waarschijnlijk bezat Le Cat<br />

onvoldoen<strong>de</strong> sociale standing.<br />

320 - LE CAT

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!