Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

aan een dreigende deportatie. De jakobijnen brandmerkten hem in die tijd, zoals
talrijke andere priesters, als een "ennemi déclaré du gouvernement français", die
bovendien "doctrines insidieuses" en "principes contre-révolutionnaires... le
fanatisme" verspreidde. In maart 1799 werd kanunnik de Meulenaere enige tijd in
het Correctiehuis aan de Coupure opgesloten, maar kwam opnieuw vrij, "na
machtige voorspraak bij de consuls" (waarschijnlijk door zijn broer). Na zijn
vrijlating legde kanunnik de Meulenaere niettemin de door de Fransen vereiste
nieuwe eed af, houdende erkenning van de soevereiniteit van het Franse volk,
alsmede onderwerping en gehoorzaamheid aan de Franse republiek (maar zonder
'haine à la royauté'). In december 1801 publiceerde hij met zijn collega's kanunniken
Egide de Grave (1730-1813) en Louis Jean Papeleu een open brief over hun
persoonlijke interpretatie van deze eed: 'onderwerping aan de wetten' houdt niet in
dat men de wetten ook 'goedkeurt'.
Zeven jaar na het overlijden van Mgr. de Lobkowitz kreeg Gent in 1802 een
nieuwe bisschop, de Fransman Mgr. Etienne Fallot de Beaumont (1750-1835).
Deze Nederlandsonkundige bisschop werd onmiddellijk geconfronteerd met
talrijke praktische problemen, in het bijzonder de materiële gevolgen van de sluiting
van de kloosters en de verdediging van het katholiek onderwijs in de scholen van de
Republiek. Spoedig werden de bevoegdheden van het bisschoppelijk kapittel
toegewezen aan het vicariaat, waarin vicaris-generaal de Meulenaere een leidende
rol vervulde.
In mei 1802 nodigden kanunnik de Meulenaere en de overige vicarissen-generaal
de geestelijkheid van het bisdom uit om een stem uit te brengen ten gunste van de
toekenning aan Napoleon Bonaparte van het Consulaat voor het leven. Enige
maanden later zond bisschop Fallot de Beaumont een herderlijk mandement aan alle
priesters van het bisdom om hen te verplichten de volgende woorden te 'zingen' voor
de 'benedictie': Domine, salvam fac Rempublicam; Domine, salvos fac Consules.
Kort daarop werd het Salvum fac Imperatorem.
Na de mutatie van Mgr. Fallot de Beaumont naar het bisdom van Piacenza
(Italië) in 1807, werd de Franse edelman Mgr. Maurice de Broglie (1766-1821) de
nieuwe bisschop van Gent. Kanunnik de Meulenaere (die even gehoopt had zèlf als
opvolger van Mgr. Fallot de Beaumont te worden benoemd) werd niet bevestigd
in zijn ambt van vicaris-generaal. Dit ontstemde hem temeer daar Mgr. de Broglie
blijkbaar alleen vertrouwen had in de Franse 'abbé' Jacques Joseph Le Surre, die
hij naar Gent had laten overkomen. Hij benoemde Le Surre tot kanunnik en
vicaris-generaal. De bedoeling van de bisschop was dat Le Surre het feitelijk
bestuur van het bisdom in handen zou nemen, zodat de bisschop zijn volle aandacht
kon besteden aan meer principiële problemen. Le Surre was een vrij radikaal ultramontaan
en hij werd herhaaldelijk door de Franse regering berispt. Wanneer in 1815
de Fundamentele Wet van het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden aan de notabelen
ter goedkeuring werd voorgelegd, schreef Le Surre in een Avis aux Notables dat "la
protection générale de tous les cultes dans un Etat était un dogme politique
d'invention moderne, qui devait sa naissance et sa réputation à cet atroce
380 - de MEULENAERE, Maximilien