Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

Trinconi*, Cornelis Janszoon van Loo* en Jacques van Loo* was hij een van de
bezielers van de wederopstanding van de aloude rederijkerskamer De Fonteine en
een verdediger van de moedertaal. Het hiernavolgend kwatrijn is waarschijnlijk
kenschetsend voor de geestelijke attitude van Jan Francies van der Schueren:
De tyden zyn voorby dat aerds- en ziels tyrannen
Van gansch den ommekreits geleerdheyd wilden bannen,
Om zoo 't onwetend volk zou kruipen voor hen heen
En sy als halve goôn te worden aangebeên.
In zijn arbeid voor het herstel van de rederijkerskamers in Vlaanderen werd Jan
Francies van der Schueren aanzienlijk bijgestaan door de intellectueel meer
gestoffeerde Jacob Joannes Antheunis (geboren in 1750) die tijdens de Brabantse
Omwenteling een vurig voorstander van het democratisch gedachtengoed van Jan
Frans Vonck werd. Hij keurde in principe ook de idealen van de Franse Revolutie
goed, doch aarzelde niet bepaalde misbruiken van de Fransen te hekelen in een
tijdschrift dat hij in 1798-1800 publiceerde onder de titel: De Protocole Jakobs,
soone Johans, soone Balthazars, die de vryheid der Gaulen ende de goede uytvoering
hunner wetten lief heeft. Antheunis bezat een heel vlotte pen. Men kan niet
uitsluiten dat hij na zijn studies bij de paters augustijnen te Gent en aan de
universiteit van Douai redacteur van Den Vlaemschen Indicateur werd.
Den Vlaemschen Indicateur was een hoogstaand blad, gewijd aan wetenschappen,
letteren en kunsten. Het publiceerde ook overlijdens- en huwelijksaankondigingen.
De ondertitel van het weekblad was Aen-Wyser der Wetenschappen
en Vrykonsten - met Privilegie Exclusif van Haere Keyserlyke en Koninglyke
Majesteyt, voor Haere Nederlanden. Het privilegie werd in 1778 voor acht jaar
verleend. In 1786 werd blijkbaar geen verlenging aangevraagd: op een tijdstip dat
de bevolking bezwaar maakte tegen talrijke hervormingen van Jozef II was het
uitgeven van een keizersgezind weekblad commercieel niet meer verantwoord.
De Indicateur was progressief en op pragmatische wijze voorstander van de
'Aufklärung' en de Franse 'Encyclopedisten'. De keizer werd voorgesteld als een
filantroop, iemand die een afkeer had voor rijkdom en die bevriend was met de
kleine man. Het lezerspubliek van de Indicateur overschreed ruim het lokale vlak.
Het weekblad speelde een aanzienlijke rol in de verspreiding van het nieuwe
gedachtegoed, én door een lage abonnementsprijs, én door het gebruik van de
moedertaal ten einde ook voor 'de ambachtsman en de landsman' toegankelijk te
zijn. Den Vlaemschen Indicateur zette zich overigens in voor de herwaardering van
de moedertaal: deze was immers "ouder dan het Frans, vermits zij verband houdt
met het Keltisch en het Grieks" (een benadering die men bijv. ook in geschriften van
Charles Joseph de Graeve* aantreft).
Geregeld kon men in de Indicateur artikels lezen over natuurkunde, landbouw,
geneeskunde, chemie, wiskunde, recente uitvindingen, kunst en letteren, recht,
gedichten (talrijke sonnetten en ook ... humoristische gedichten - een zeldzaamheid
in die tijd), recente edicten en ordonnanties, lijsten van te Leuven gepromoveerde
LE CAT - 319