Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

geheven op binnenlandse 'fabriquen' (fabrikaat). Gedurende talrijke jaren was er
bijv. een discussie over de vraag of lijnwaad al dan niet een 'fabrique' was (waarop
geen pondrecht mocht worden geheven) dan wel een voortbrengsel van de
landbouw. Negotiant J.B. de Meulemeester besloot in 1774 een gerechtelijke
uitspraak uit te lokken. Hij bracht 31 stuks lijnwaad naar de markt en weigerde het
pondgeld te betalen. De hele vracht werd op bevel van Jacques Mechelynck
aangeslagen. Onmiddellijk begon de Meulemeester een gerechtelijke procedure,
waarbij hij openlijk gesteund werd door de Kamer van Koophandel. De stad Gent
werd door de rechter in het ongelijk gesteld en stelde hoger beroep in bij de Grote
Raad te Mechelen. Pas na tien jaar kreeg (de weduwe van) de Meulemeester
voldoening van de Grote Raad.
Ook de scherpzinnige Franse reiziger Dérival (schuilnaam van Auguste Pierre
Damien de Gomicourt) stelde in een brief van juni 1783 het ongenoegen omtrent het
pondgeld vast: "L'on se plaint beaucoup ici de l'étendue et de la multiplicité des
droits d'entrée et de sortie et surtout de la quantité de bureaux où ils se perçoivent.
La réforme d'une partie de ces bureaux seroit très utile au commerce des Pays-Bas
autrichiens".
Om de oprichting van nieuwe bedrijven aan te moedigen verleenden de
schepenen van de Keure vanaf 1770 steeds meer vrijstellingen van het pondgeld op
de 'ingevoerde' grondstoffen en materialen die nodig waren voor het bedrijf, aldus
bijv. voor François Pilsen, papierfabrikant; Pieter Polmière, fabrikant van 'Fransche
speelkaerten'; Etienne d'Haranbillet, fabrikant van 'Marseilsche zeep'; Guillaume
Versturmen en Jean Bernes, ijzergieters; Christian Huyttens, fabrikant van 'potlood';
Jacobus Lotu, raffinadeur van 'groene en blauwe vitriool'; François Lievin
de Smet*, katoendrukker (en lid van La Constante Union). Toen de huidevetters
evenwel in 1772 vrijstelling van het pondgeld vroegen op de grondstoffen (huiden
en schors) die voor hun bedrijf nodig waren en in de stad moesten worden
ingevoerd, wezen de schepenen dit verzoek af.
Vanaf 1783 werd het pondgeld geleidelijk afgeschaft.
De ontvanger was op zijn persoonlijk vermogen aansprakelijk voor de verschuldigde
rechten. Een voorganger van Jacques Mechelynck, de ontvanger Pieter van
der Bruggen was overigens in 1765 bankroet verklaard en kon het aanzienlijk
bedrag van zijn borg ten gunste van de stad niet betalen.
Naast zijn officieel ambt had Jacques Mechelynck ook een beperkte handelsactiviteit,
onder meer als vennoot van de Gentse kooplieden Jean Liedts en Louis de
Vliegher* in een 'compagnie' waaraan de stad de inning van de accijnsrechten in
regie toevertrouwde. Waarschijnlijk werd hij (zoals Jean Baptiste Le Cat*) door die
kooplieden aangetrokken wegens zijn kennis van het stedelijk fiscaal recht.
Van 1786 tot 1788 was Mechelynck deken ('heuverste') van het ambacht van de
metselaars en steenhouwers (onder de bescherming van de 'Vier Gekroonden'), en
van 1788 tot 1792 van de nering van de goud- en zilversmeden alsmede van de
lood- en tingieters.
MECHELYNCK - 359