Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

Antoine Jean Manilius werd geboren te Gent in 1717, binnen de Sint-
Jacobsparochie. Hij genoot zijn opleiding in de Sint-Lucasgilde van kunstenaars en
werd meester-beeldhouwer. In het begin van zijn loopbaan moet Antoine Manilius
enige bijval hebben gekend. In 1749 werd hij bijv. gekozen om voor de aloude
Onze-Lieve-Vrouwgilde van de parochiekerk te Hansbeke (Oost-Vlaanderen) een
houten beeld van Sint-Anna en bijhorende troon te sculpteren. Hij leverde ook een
katoenen overtrek "voor 'tdecksel van den vergulden throon" (in 1717 door de
eveneens Gentse houtsnijder Anthone Sauvage gesculpteerd). In 1753 vervulde
Manilius zelfs een bestuursfunctie ("cooper") binnen de gilde. Uit de gilderekeningen
blijkt nochtans dat hij vanaf 1756 geen lidgeld meer betaalde, wat laat
veronderstellen dat hij met zijn kunst niet aan de kost kwam. Kort daarop werd
Antoine Manilius dienaar en bode van de schermersgilde van Sint-Michiels.
Als bode van de Sint-Michielsgilde liet hij (naar een oud gebruik) jaarlijks een
berijmde 'nieuwjaarswens' voor de gildeleden drukken. Frans De Potter citeert
hiervan een voorbeeld:
Wanneer het Nieuwe-jaer gekomen is voor handen,
Soe voel ik myn gemoet in waeren iever branden,
Om volgens myne plicht aen de confreers te gaer
Te wenschen uytter hert een saligh Nieuwe-jaer ...
Dus wilt myn klein Gedigt uyt goetheyt over lesen
En door mildaedigheyd my nu gedagtig wesen:
'k En stel aen hun geen wet; een groote of kleyne somm'
Neem ick altydt in danck en is my willekom.
"Een bliekje werpen om een snoek te vangen", noemt De Potter dit. Ook voor
individuele leden van de Sint-Michielsgilde dichtte Antoine Jean Manilius soms een
'Nieuw-Jaer-Wensch', bijv. in 1766 voor jonkheer Joseph Sébastien d'Hane de
Stuyvenberghe*, 'koning' van de gilde. Het stuk werd zelfs in druk uitgegeven bij
Michel de Goesin.
De talrijke schermers die ook logeleden waren, bezorgden Manilius waarschijnlijk
de bijbetrekking als 'dienende broeder' in La Constante Union.
Misschien was Antoine Jean Manilius een aan lager wal geraakte telg van het
voorname drukkersgeslacht Manilius. De Bruggeling Cornelis Manilius drukte zijn
eerste boek te Gent, waar hij zich gevestigd had, in 1548. Hij schreef talrijke
dichtstukken in het Latijn en Antonius Sanderus roemt hem als een "latinis litteris
apprimè excultus". Zijn drukkerij was gevestigd in het oude ambachtshuis van de
metsers en steenhouwers, aan de hoek van de (huidige) Cataloniëstraat en Sint-
Niklaasstraat. Zijn afstammelingen (Gisleen, Gautier, Servaas en Boudewijn)
oefenden de boekdrukkunst te Gent uit tot het einde van de 17de eeuw. Voornoemde
Gautier (Gijselbrecht) Manilius was in 1683 de 'alpheris' (standaarddrager)
van de Sint-Michielsgilde. In 1660 had zijn naamgenoot (en waarschijnlijk
verwante) Norbert Manilius dezelfde functie vervuld.
Antoine Jean Manilius (die in 1776 overleed) stapte tweemaal in het huwelijksbootje.
In 1744 huwde hij Maria Anna de Vulder, met wie hij drie zonen had:
MANILIUS - 353