14.07.2013 Views

Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

Hoofdstuk III. Leden van de Gentse loges tot 1786 ... - Liberaal Archief

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Admirez, <strong>de</strong>vinez et reconnaissez <strong>de</strong>s mystères; ou rien du tout, comme vous<br />

voudrez".<br />

Voor <strong>de</strong> hogere gra<strong>de</strong>n (vooral die <strong>van</strong> 'Rose-Croix') had <strong>de</strong> prins als trouwe<br />

voltairiaan geen goed woord: "Les Rose-Croix, les prétendus petits Magiciens à<br />

l'apparition ont tout gâté, et d'une Institution agréable et louable, en ont fait une<br />

ridicule ou dangereuse, partagée entre <strong>de</strong>ux classes, les faiseurs <strong>de</strong> dupes, les dupes<br />

elles-mêmes".<br />

Paul Delsemme stipt aan dat <strong>de</strong> teksten <strong>van</strong> prins <strong>de</strong> Ligne over <strong>de</strong> vrijmetselarij<br />

"nous interdisent d'imaginer qu'il fit en loge l'expérience d'une relation humaine<br />

supérieure aux contacts sociaux qu'il avait en d'autres lieux, au pied <strong>de</strong>s trônes, dans<br />

les salons ou à l'armée". Hieraan voegt hij <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> veron<strong>de</strong>rstelling: "Il nous<br />

plaît <strong>de</strong> croire que le divertissement n'était pas à ses yeux son seul attrait [<strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

vrijmetselarij], qu'il voyait en elle une institution morale, et qu'il en appréciait<br />

d'autant plus les préceptes (probité, loyauté, fidélité, bienfaisance, tolérance, cosmopolitisme)<br />

qu'ils étaient particulièrement accordés à ses convictions personnelles,<br />

à ses propres règles <strong>de</strong> vie. Pour se convaincre <strong>de</strong> cet accord profond, il suffit <strong>de</strong> le<br />

lire". Een grondige studie <strong>van</strong> Daniël Acke, over prins <strong>de</strong> Ligne als moralist,<br />

bevestigt <strong>de</strong>ze zienswijze. Alleen valt het op dat prins <strong>de</strong> Ligne blijkbaar geen<br />

verband leg<strong>de</strong> met <strong>de</strong> ze<strong>de</strong>lijke doelstellingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> vrijmetselarij.<br />

Prins Charles Joseph <strong>de</strong> Ligne was gehuwd met prinses Franziska Marie von<br />

Liechtenstein (1739-1821), die zich met zeldzaam geduld neerleg<strong>de</strong> bij het<br />

avontuurlijke leven <strong>van</strong> haar echtgenoot. Over haar schreef prins <strong>de</strong> Ligne: "Ma<br />

femme est une excellente femme, pleine <strong>de</strong> délicatesse, <strong>de</strong> sensibilité, <strong>de</strong> noblesse.<br />

... Elle n'a aucun inconvénient car elle a fort bon coeur. Elle est parfois un peu<br />

contrariante ...".<br />

Prins en prinses <strong>de</strong> Ligne had<strong>de</strong>n zeven kin<strong>de</strong>ren. Twee stierven heel jong:<br />

François ('Fanchon'), 1764-1771 en Adalbert (1767-1771). De twee overige zonen<br />

waren:<br />

(i) Charles Antoine (1759-1792), majoor <strong>van</strong> <strong>de</strong> genie in het Oostenrijks leger dat<br />

<strong>de</strong> Franse republikeinen bestreed, gedood te La Croix-aux-Bois in <strong>de</strong> Champagne<br />

in september 1792, tij<strong>de</strong>ns een veldslag tegen <strong>de</strong> Fransen. Charles Antoine <strong>de</strong> Ligne<br />

werd vrijmetselaar in <strong>de</strong> loge L'Amitié te Strasbourg. In 1785 was hij een <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

oprichters en <strong>de</strong> Eerste Voorzittend Meester <strong>van</strong> <strong>de</strong> (aan<strong>van</strong>kelijk militaire) loge La<br />

Ligne Equitable te Mons. Deze loge hield haar zittingen in het hotel <strong>van</strong> <strong>de</strong> familie<br />

<strong>de</strong> Ligne in die stad. Charles Antoine <strong>de</strong> Ligne was gehuwd met <strong>de</strong> Poolse prinses<br />

Hélène Massalska. Min<strong>de</strong>r bekend is het feit dat hij in 1791 drie "airs français pour<br />

le clavecin" liet publiceren.<br />

Na het overlij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> Charles Antoine zond zijn echtgenote aan haar minnaar<br />

<strong>de</strong>ze afschuwelijke boodschap: "Un boulet vient d'emporter le prince Charles, je suis<br />

libre, c'est la volonté divine. Ce canon était chargé <strong>de</strong>puis l'éternité". Hierbij moet<br />

wor<strong>de</strong>n gepreciseerd dat Charles Antoine <strong>de</strong> Ligne met <strong>de</strong> Brusselse actrice<br />

A<strong>de</strong>laï<strong>de</strong> Nones een buitenechtelijke dochter had, Fanny Christine ('Titine', <strong>1786</strong>-<br />

1867), "la petite Ligne qui n'est pas droite" volgens haar grootva<strong>de</strong>r. Pas in 1810<br />

336 - <strong>de</strong> LIGNE

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!