DoMUS handleiding versie 1.0 - Rijksuniversiteit Groningen

I Beschrijving en Verantwoording van DoMUS
DoMUS is een in DELPHI (Trademark van Inprise B.V.) geschreven model waarmee de
energie die jaarlijks door een huishouden gebruikt wordt, kan worden berekend.
In dit deel worden de achtergronden van het rekenmodel beschreven: hoe is het huishoudelijk
energiegebruik in DoMUS ondergebracht en hoe wordt het berekend.
I.1 Energiegebruik en het Huishouden
Bij het energiegebruik van een huishouden kan onderscheid gemaakt worden naar directe
energie (zoals gas en elektriciteit, die nodig is voor bijvoorbeeld verwarming en verlichting)
en indirecte energie (die nodig is voor de productie van goederen en diensten zoals het maken
van een wasmachine of het telen van aardappelen).
Elke consumptieve besteding van een huishouden gaat samen met een bepaald
energiegebruik. De manier waarop een huishouden haar inkomen besteedt, bepaalt
uiteindelijk de hoeveelheid energie die door het huishouden gebruikt wordt.
Voor Nederland is voor 1990 berekend wat het energiegebruik van een gemiddeld Nederlands
huishouden is (Biesiot en Moll, 1995). Dit betreft een huishouden van 2,4 personen. Het
gemiddelde energiegebruik is ongeveer 240 GJ/hh.jaar (GJ per huishouden per jaar) ofwel
100 GJ/p.jaar (GJ per persoon per jaar). In DoMUS wordt 78% van dit energiegebruik gedekt,
dit komt overeen met 187 GJ/hh.jaar ofwel 78 GJ/p.jaar.
Er is echter ook een energiestroom door de Nederlandse maatschappij die niet direct aan
huishoudens kan worden toegerekend. Dit betreft energiegebruik voor o.a. het leger, de
gezondheidszorg, het onderwijs, de aanleg van infrastructuur e.d. Daarnaast is er nog een
energiestroom die wel door de huishoudens gaat, maar die op basis van de gebruikte
berekeningsmethode niet eenvoudig toe te rekenen is aan producten of diensten (bijvoorbeeld
sparen, verzekeringen). Wanneer de totale energiestroom door Nederland wordt toegerekend
aan huishoudens, dan is het energiegebruik per huishouden 355 GJ, ofwel 148 GJ/p (Wilting,
1996).
Dit betekent dat uiteindelijk circa 53% (187/355) van het totale energiegebruik in Nederland
in het model is opgenomen.
Het energiegebruik per persoon per jaar is gebaseerd op een gemiddelde huishoudengrootte.
De toename in het energiegebruik is niet recht evenredig met de toename van het aantal
gezinsleden (Vringer, 1995). Hoe groter het huishouden, hoe lager het gemiddeld
energiegebruik per persoon. Voor veel producten, zoals wasmachine, tv, auto, geldt dat ze
zowel aanwezig zijn in kleine als in grote huishoudens. In de grotere huishoudens zal het
indirecte energiegebruik voor (het maken van) deze producten verdeeld worden over alle
leden van de huishouding. Voor veel producten geldt wel dat het gebruik in grotere
huishoudens intensiever is, waardoor het directe energiegebruik in deze huishoudens groter is.
Toch geldt ook hiervoor in het algemeen dat het gebruik per persoon in grotere huishoudens
lager is dan in kleinere huishoudens, o.a. door een efficiënter gebruik.
11