Opmerking - Pragma ADE

8 42 De meeste mensen die tv--kijken, raken niet verslaafd. Ze kijken wellicht wel veel, maar ongeregeld.
43 De kijker echter die zich avond aan avond voor de buis zit om de gevoelens van eenzaamheid of
44 de gedeprimeerde stemming te bestrijden, loopt kans aan het medium verslaafd te raken. Zolang
45 er niets verandert aan de psychische en sociale omstandigheden, blijft zo iemand tv gebruiken als
46 een audiovisuele aspirine.
9 47 Een tweede oorzaak van mogelijke tv--verslaving ligt in het karakter van het medium zelf: tv--kijken
48 vereist minimale inspanning, concentratie en inzet, je kunt je ontspannen met de hersenen op de
49 waakvlam. Tv--programma’s als soaps en politieseries hebben een standaardstructuur. Karakters
50 in dergelijke series zijn vrijwel altijd gemakkelijk te plaatsen stereotypen, zodat je als kijker weinig
51 moeite hoeft te doen om een personage te doorgronden.
10 52 Bij lang kijken neemt evenwel het gevoel van ontspanning af en een veelkijker kan in een vicieuze
53 cirkel raken. Hoe langer hij kijkt, des te minder ontspannen hij wordt, waardoor hij weer gaat
54 kijken omdat hij denkt dat hij er rustig van wordt. De concentratie, voor zover aanwezig, wordt
55 ook minder, en zo raakt een veelkijker in een soort trance. Tv--kijken heeft op die manier een
56 narcotiserend effect. Dat verklaart dat je een hele avond tv kunt kijken, terwijl je je er de volgende
57 dag bitter weinig van weet te herinneren.
11 58 Een andere oorzaak van een beeldbuisverslaving zou je kunnen vinden in het karakter van veel pro-
59 gramma’s. Tv biedt gevriesdroogde ervaringen aan: als kijker word je naar believen geconfronteerd
60 met de ervaringen en levens van anderen en krijg je, zonder daar moeite voor te doen, een blik
61 op vrijwel de gehele wereld. Dat geeft veel mensen een gevoel van ’er--bij--zijn’, van herkenning en
62 van op de hoogte zijn van wat belangrijk is. En dat verzacht misschien het schrijnen van de eigen
63 leefomstandigheden.
4 In de alinea’s 8 t/m 11 worden drie oorzaken genoemd van tv--verslaving.
Wat hebben de eerste en de derde oorzaak gemeen?
Gebruik maximaal 15 woorden.
examen
toelichting
instructie
vragen
antwoorden
antwoord
Nederlands 1995–1 HAVO ◭ ◭ ◮ ◮