Opmerking - Pragma ADE
Opmerking - Pragma ADE Opmerking - Pragma ADE
Tekst 1 Bezeten van tv naar: Martin Meulenberg, Bezeten van tv. De auteur is docent aan de School voor journalistiek en voorlichting te Utrecht. uit: Psychologie, 12de jaargang, oktober 1993, pag. 10 t/m 15 1 1 In Amerika noemt men mensen die de hele dag voor de tv zitten ’telly--addicts’. In Nederland 2 spreken we over beeldbuisjunks. De terminologie geeft aan dat overmatig tv--kijken als een vorm van 3 verslaving beschouwd kan worden. Nu klinkt dat nogal dramatisch, want strikt genomen is er pas 4 sprake van een verslaving als bij onthouding van het middel lichamelijke ontwenningsverschijnselen 5 optreden. Zo niet, dan spreek je van gewenning of gewoontevorming. Wetenschappelijk bewijs dat 6 mensen ontwenningsverschijnselen vertonen als ze lange tijd geen tv kunnen kijken, is er niet. Maar 7 er is wel journalistiek bewijs. 2 8 Zowel in Nederland als in Amerika, Duitsland en België zijn door kranten of tv--stations onder- 9 zoekjes gedaan waarbij veelkijkers een bedrag geboden werd als ze hun tv voor één maand of 10 langer wilden opgeven. In het begin lijkt het leven zonder tv mee te vallen: men schaart zich rond 11 het monopoly--bord, besteedt tijd aan hobby’s, heeft wat meer sociale contacten en vermaakt zich 12 wel. Na verloop van een maand blijkt vrijwel iedereen heftig terug te verlangen naar zijn televisie. 13 De afkickers rapporteren verveling, nervositeit en een versterking van neerslachtige gevoelens. In 14 sommige gevallen gaan mensen meer roken of kalmeringstabletten slikken. 3 15 Of je hiervoor nu de term ’verslaafd’ gebruikt of niet, het blijft een feit dat er miljoenen mensen 16 zijn die een groot deel van hun dag besteden aan tv--kijken. In Nederland kijken we gemiddeld zo’n 17 krappe drie uur per dag. Eén op de honderd Nederlanders kijkt ruim acht uur per dag. Zo iemand 18 besteedt evenveel tijd aan tv--kijken als aan werken of slapen. 4 19 Er is al veel onderzoek gedaan naar het kijkgedrag van mensen. Dergelijk onderzoek is niet een- 20 voudig uitvoerbaar, omdat je kijkers in de normale situatie thuis moet bestuderen om erachter 21 te komen waarom en wanneer ze kijken, hoe ze zich daarbij voelen, en hoe hen dat beïnvloedt. 22 Twee Amerikaanse onderzoekers hebben het kijkgedrag van mensen thuis en alles wat daarmee 23 samenhangt vrij uitvoerig onderzocht. examen toelichting instructie vragen antwoorden Nederlands 1995–1 HAVO ◭ ◭ ◮ ◮
5 24 Hun gegevens bevestigden wat uit andere Amerikaanse en Engelse onderzoeken op kleinere schaal 25 al was gebleken. Allereerst dat mensen kijken omdat ze zich alleen voelen. Televisie vult de kamer 26 met de aanwezigheid van anderen, vaak met dezelfde bekende hoofden, biedt dus soelaas tegen 27 de stilte en roept de illusie op dat je in vertrouwd gezelschap bent. Tv--kijken is ook een sociaal 28 smeermiddel, want programma’s bieden gespreksstof. Mensen zetten de tv aan omdat ze zich willen 29 ontspannen, want tv--kijken vraagt weinig denkwerk. Bovendien is het goedkoop, in tegenstelling 30 tot bijvoorbeeld sporten, naar de bioscoop of het theater gaan. Daar komt ook nog eens bij dat 31 mensen over veel vrije tijd beschikken, en die moet je zinnig weten op te vullen. Niet iedereen kan 32 dat. Tv structureert die vrije tijd, zoals een schoolbel de lestijden begrenst. 6 33 Er zijn kijkers die tv--kijken omdat ze zich gedeprimeerd voelen. Een terneergeslagen gevoel voor- 34 spelt zelfs het kijkgedrag: mensen die zich overdag niet zo happy voelen, blijken ’s avonds veel 35 te kijken. Tv vormt voor deze kijkers kennelijk een ideaal medium om de beslommeringen van 36 overdag te vergeten: tv als vlucht uit de realiteit. 7 37 De meest voor de hand liggende redenen zijn nog niet eens genoemd: informatie willen krijgen over 38 een onderwerp dat je interesseert of een goede film willen zien. En uiteindelijk komt het misschien 39 wel neer op de uitspraak over tv--kijken van de bekende Amerikaanse mediasocioloog Neil Postman: 40 ’Mensen kijken televisie, omdat er televisie is.’ Dat verklaart echter nog niet dat mensen verslaafd 41 kunnen raken aan het medium. 8 42 De meeste mensen die tv--kijken, raken niet verslaafd. Ze kijken wellicht wel veel, maar ongeregeld. 43 De kijker echter die zich avond aan avond voor de buis zit om de gevoelens van eenzaamheid of 44 de gedeprimeerde stemming te bestrijden, loopt kans aan het medium verslaafd te raken. Zolang 45 er niets verandert aan de psychische en sociale omstandigheden, blijft zo iemand tv gebruiken als 46 een audiovisuele aspirine. 9 47 Een tweede oorzaak van mogelijke tv--verslaving ligt in het karakter van het medium zelf: tv--kijken 48 vereist minimale inspanning, concentratie en inzet, je kunt je ontspannen met de hersenen op de 49 waakvlam. Tv--programma’s als soaps en politieseries hebben een standaardstructuur. Karakters 50 in dergelijke series zijn vrijwel altijd gemakkelijk te plaatsen stereotypen, zodat je als kijker weinig 51 moeite hoeft te doen om een personage te doorgronden. examen toelichting instructie vragen antwoorden Nederlands 1995–1 HAVO ◭ ◭ ◮ ◮
- Page 389 and 390: 5 20 Jean--Christophe reste seul. S
- Page 391 and 392: 6 25 Là--haut, Jean--Christophe co
- Page 393 and 394: 8 32 ≪Avec mon bras cassé, je su
- Page 395 and 396: 10 40 Aprésent, à Gap, il ne rest
- Page 397 and 398: 1 29 a Il est absorbé par son trav
- Page 399 and 400: 1 31 a Elle a du mal à combiner se
- Page 401 and 402: 1 33 a préfèrent un mariage arran
- Page 403 and 404: 1 35 a Elles expliquent pourquoi la
- Page 405 and 406: 1 37 a La certitude. b La pitié. c
- Page 407 and 408: 1 39 a Attaquer le pêcheur. b Atti
- Page 409 and 410: 1 41 a Comment la famille de Sireju
- Page 411 and 412: 1 43 a adore les animaux. b adore M
- Page 413 and 414: 1 45 a En la traitant ainsi, Jena e
- Page 415 and 416: 1 47 a Pour examiner Maya. b Pour l
- Page 417 and 418: 1 49 a affaiblies. b contredites. c
- Page 419 and 420: HAVO Nederlands Stelopdracht 1995 M
- Page 421 and 422: Instructie Werk de opdracht uit geg
- Page 423 and 424: Opgave A: Denken, gedenken, herdenk
- Page 425 and 426: Opgave B Vroeger was er wel eens ee
- Page 427 and 428: In een interview in de schoolkrant
- Page 429 and 430: Soft drugs lijken steeds meer geacc
- Page 431 and 432: De leus ’Een dag zonder krant is
- Page 433 and 434: ’Papa is blijven hangen aan de si
- Page 435 and 436: HAVO Nederlands Leesvaardigheid 199
- Page 437 and 438: Toelichting Dit examen bestaat uit
- Page 439: Vragen Bezeten van tv Milieubewegin
- Page 443 and 444: 14 80 Niet alleen voor informatieve
- Page 445 and 446: Tekst 3 naar: Bert Bukman, Biechten
- Page 447 and 448: 10 52 Bij lang kijken neemt evenwel
- Page 449 and 450: 8 42 De meeste mensen die tv--kijke
- Page 451 and 452: 13 71 Welke uitwerking heeft veelki
- Page 453 and 454: 17 98 Of je een tv--verslaving als
- Page 455 and 456: 4 19 Er is al veel onderzoek gedaan
- Page 457 and 458: 8 42 De meeste mensen die tv--kijke
- Page 459 and 460: 16 93 Toch zijn er naar schatting i
- Page 461 and 462: 14 Welke van de onderstaande zinnen
- Page 463 and 464: Milieubeweging moet in de politieke
- Page 465 and 466: 55 en grond in beginsel beschouwd a
- Page 467 and 468: 2 8 De milieuproblemen spelen op ve
- Page 469 and 470: 4 19 Het derde niveau ten slotte is
- Page 471 and 472: 8 47 Daarnaast is er ook de invloed
- Page 473 and 474: 11 66 Economen zijn oververtegenwoo
- Page 475 and 476: 12 72 Een politieke factor die ik n
- Page 477 and 478: 16 101 Een tegenbeweging die weet w
- Page 479 and 480: 26 De tekst ’Milieubeweging moet
- Page 481 and 482: 11 66 Economen zijn oververtegenwoo
- Page 483 and 484: 1 1 De wereldconferentie over het m
- Page 485 and 486: 13 78 Als er in onze samenleving é
- Page 487 and 488: Antwoorden Bezeten van tv Milieubew
- Page 489 and 490: 4 2 2 1. Je voelt je steeds minder
5 24 Hun gegevens bevestigden wat uit andere Amerikaanse en Engelse onderzoeken op kleinere schaal<br />
25 al was gebleken. Allereerst dat mensen kijken omdat ze zich alleen voelen. Televisie vult de kamer<br />
26 met de aanwezigheid van anderen, vaak met dezelfde bekende hoofden, biedt dus soelaas tegen<br />
27 de stilte en roept de illusie op dat je in vertrouwd gezelschap bent. Tv--kijken is ook een sociaal<br />
28 smeermiddel, want programma’s bieden gespreksstof. Mensen zetten de tv aan omdat ze zich willen<br />
29 ontspannen, want tv--kijken vraagt weinig denkwerk. Bovendien is het goedkoop, in tegenstelling<br />
30 tot bijvoorbeeld sporten, naar de bioscoop of het theater gaan. Daar komt ook nog eens bij dat<br />
31 mensen over veel vrije tijd beschikken, en die moet je zinnig weten op te vullen. Niet iedereen kan<br />
32 dat. Tv structureert die vrije tijd, zoals een schoolbel de lestijden begrenst.<br />
6 33 Er zijn kijkers die tv--kijken omdat ze zich gedeprimeerd voelen. Een terneergeslagen gevoel voor-<br />
34 spelt zelfs het kijkgedrag: mensen die zich overdag niet zo happy voelen, blijken ’s avonds veel<br />
35 te kijken. Tv vormt voor deze kijkers kennelijk een ideaal medium om de beslommeringen van<br />
36 overdag te vergeten: tv als vlucht uit de realiteit.<br />
7 37 De meest voor de hand liggende redenen zijn nog niet eens genoemd: informatie willen krijgen over<br />
38 een onderwerp dat je interesseert of een goede film willen zien. En uiteindelijk komt het misschien<br />
39 wel neer op de uitspraak over tv--kijken van de bekende Amerikaanse mediasocioloog Neil Postman:<br />
40 ’Mensen kijken televisie, omdat er televisie is.’ Dat verklaart echter nog niet dat mensen verslaafd<br />
41 kunnen raken aan het medium.<br />
8 42 De meeste mensen die tv--kijken, raken niet verslaafd. Ze kijken wellicht wel veel, maar ongeregeld.<br />
43 De kijker echter die zich avond aan avond voor de buis zit om de gevoelens van eenzaamheid of<br />
44 de gedeprimeerde stemming te bestrijden, loopt kans aan het medium verslaafd te raken. Zolang<br />
45 er niets verandert aan de psychische en sociale omstandigheden, blijft zo iemand tv gebruiken als<br />
46 een audiovisuele aspirine.<br />
9 47 Een tweede oorzaak van mogelijke tv--verslaving ligt in het karakter van het medium zelf: tv--kijken<br />
48 vereist minimale inspanning, concentratie en inzet, je kunt je ontspannen met de hersenen op de<br />
49 waakvlam. Tv--programma’s als soaps en politieseries hebben een standaardstructuur. Karakters<br />
50 in dergelijke series zijn vrijwel altijd gemakkelijk te plaatsen stereotypen, zodat je als kijker weinig<br />
51 moeite hoeft te doen om een personage te doorgronden.<br />
examen<br />
toelichting<br />
instructie<br />
vragen<br />
antwoorden<br />
Nederlands 1995–1 HAVO ◭ ◭ ◮ ◮
Change language