De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

84 DE RAZZIA IN DE BUITENWIJKEN
gelijk. Een moeder, — die ’s morgens vroeg een attest bij een dokter had gehaald —
vermeldde, dat haar zoon, mede op grond van een oud t.b.c.-bewijs van haar dochter,
thuis kon blijven.1 Een ander, die zijn vrouw een bewijs bij een dokter liet halen, had
eveneens het geluk niet te worden weggevoerd.2
Het verschillende optreden der Duitsers blijkt ook uit hun houding ten opzichte
van de politie. Een hoofdagent uit Schiedam rapporteerde, dat zijn collega, die in
dezelfde straat woonde, thuis kon blijven, maar dat hij zelf moest vertrekken. De soldaat,
die huiszoeking kwam verrichten, „wist niets van vrijstelling voor de politie”.3
Is uit het laatste voorbeeld af te leiden, dat de Duitse soldaten niet volledig waren ge-
instrueerd, hetzelfde blijkt uit de inlichtingen, die zij verstrekten aan de Rotterdammers
omtrent de plaats en de tijdsduur van de tewerkstelling. Zo had L. van een soldaat
gehoord, dat gewerkt moest worden in de omgeving van de stad en dat het
slechts één dag zou duren. Hij bleef dan ook wachten op de soldaat, en nam niets
mee in de veronderstelling ’s avonds weer thuis te zijn.4
Een ander daarentegen kreeg na informatie bij een Duitser ten antwoord dat men
naar Duitsland zou worden gestuurd. Op de vraag van de Rotterdammer of men dan
soms zou moeten lopen, repliceerde de soldaat dat het transport per trein zou geschieden.5
Onafhankelijk van deze informatie was — we wezen er reeds op — bij velen de
gedachte gerezen, dat in de buurt of in elk geval in Nederland gewerkt moest worden
en wel voor kortere tijd. Talrijke uitspraken van weggevoerde Rotterdammers wijzen
hierop.6 Vandaar ook, dat velen geen risico namen.
„Ik zag op dit moment het nut er niet van in” — zo verklaarde E. —■ „om mij aan de
vordering te onttrekken, te meer daar er ons verteld werd, dat wij voor circa zes weken te
werk gesteld zouden worden aan de IJssellinie. 7
E. wachtte dan ook af, tot hij bevel kreeg te vertrekken.
Het is welhaast overbodig er op te wijzen, dat de bovengenoemde factoren, n.1.
de dreiging met represailles, het lokmiddel der vrijstellingspapieren en de suggestie
van tewerkstelling dichtbij of althans in Nederland ook in het contact met de buren
ter sprake kwamen. F. schrijft in zijn dagboek:
„Na een „conferentie” met mijn buurman L., die ik via het balcon bereik, komen wij tot
de slotsom, dat vluchten uitgesloten is en verstoppertje spelen wel heel erg riskant. Wij
1 Brief van Mevrouw P. W. S. van W. Rotterdam, Juni 1948.
2 Aantekeningen van W. W. H. C., geen datum.
3 Rapport van de hoofdagent van politie L. S. Schiedam, 3 Juni 1949.
4 „Later” — zo vertelt L. — „heb ik van andere mensen gehoord, dat dit praatje meer op Charlois
verspreid is. Ook is gezegd: werkzaamheden verrichten op Waalhaven, een kwestie van een dag
of een paar dagen” . Verslag van de bespreking met G. L., blz. 4 en 5.
5 Verslag van de bespreking met H. L. L., blz. 3.
6 a. Bijlage bij de vragenlijst, ingevuld door J. R.;
b. Dagboek van N. V.;
c. Dagboek van P. J. K.;
d. Verslag van de bespreking met F. G. M., blz. 2.
7 Bijlage bij de vragenlijst, ingevuld door L. E.