De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

DE VOORBEREIDING VAN DE RAZZIA 59
Inmiddels werd door het OKW ook de opperbevelhebber van het Oberkommando
West, Von Rundstedt, op de hoogte gesteld van de wegvoering van weerbare mannen
uit Nederland. Naar alle waarschijnlijkheid geschiedde dit niet eerder dan 29 October,
dus één dag voor de vergadering in Hilversum plaats vond en toen het besluit reeds
gevallen was, dat Rotterdam de eerste stad zou zijn, waar een grote mannenvordering
zou plaats vinden. Op 31 October seinde Von Rundstedt naar de commandant van
Heeresgruppe B, die de hoogste militaire autoriteit in Nederland was — wij herinneren
eraan, dat Christiansen zijn toestemming nodig had om het Feldkommandantur 724 met
de uitvoering van de razzia’s te belasten—, dat zoveel mogelijk weerbare mannen moesten
worden weggevoerd. In een telexbericht, gedateerd 2 November 1944, werd hem
opgedragen, mede te delen welke troepen tijdelijk ter beschikking konden worden
gesteld, welke maatregelen men dacht te nemen en wanneer een begin met deze acties
kon worden gemaakt.1 Dezelfde dag werd de opdracht, vervat in het telexbericht van
31 October, gepreciseerd en werd bevolen, dat de weerbare bevolking de „Festungen”
aan de Nederlandse Westkust moest ontruimen en naar Duitsland moest worden gevoerd.2
Eveneens op 2 November vroeg Von Rundstedt aan Himmler voor de tijd
van vier weken één sterke Polizei-Division te zenden, die behulpzaam zou moeten zijn
bij het oppakken en wegvoeren van 600.000 weerbare mannen uit Nederland.3 Op 5
November werd door Von Rundstedt aan een aantal commandanten in Nederland
bericht, dat de Führer inmiddels had besloten, dat niet alleen de „Festungen”, maar
ook alle „Verteidigungsbereiche” en belangrijke „Kampfstutzpünkte” door de weerbare
bevolking ontruimd moesten worden. De commandant van Heeresgruppe B
werd bevolen op 19 November de resultaten van de ontruiming te melden.4
De telexberichten van Von Rundstedt hebben de bevelen, die Von Wühlisch aan
de Feldkommandantur 724 gaf,nauwelijks kunnen beïnvloeden; de Duitsers waren in
Nederland met de voorbereiding reeds veel verder gevorderd.
Daags na de vergadering in Hilversum werd in Rotterdam meteen begonnen met
het uitwerken van een plan. Op 31 October werd door de Kampfkommandant Kistner
een vergadering belegd met plaatselijke militaire en politie-autoriteiten.5 In de week
voorafgaande aan de razzia kwam Seyss-Inquart naar Rotterdam en deelde aan
Völckers (Beauftragte für die Stadt Rotterdam) mede, dat de weerbare mannen
zouden worden weggehaald. Bij deze gelegenheid wees Völckers er op dat dit een belangrijke
verstoring van orde en rust teweeg zou brengen. Tijdens een bespreking,
die enkele dagen later plaats vond en waarbij o.a. Seyss-Inquart, Generalmajor Kistner,
Oberst Von Müller en Völckers aanwezig waren, gaf laatstgenoemde opnieuw uiting
aan zijn vrees en verlangde daarom, dat vrijstellingen gegeven zouden worden aan een
1 Zie bijlage 5.
2 Zie bijlage 7.
3 Zie bijlage 6.
4 Zie bijlage 8.
5 Verslag van de bespreking met K. R., blz. 3.